Ενα διαρκές έγκλημα σε βάρος των Νησιωτών, των ναυτεργατών, του επιβατικού κοινού, συνολικά του εργαζόμενου λαού αποτελεί η υπόθεση της λεγόμενης «απελευθέρωσης» των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών.

Εδώ και δύο χρόνια, οπότε και άλλαξε άρδην το θεσμικό πλαίσιο της ακτοπλοΐας, εκατομμύρια άνθρωποι που διακινούνται με τα πλοία της ακτοπλοΐας, αλλά και οι ναυτεργάτες των ακτοπλοϊκών πλοίων, έχουν μετατραπεί σε «μάρτυρες». Ειδικά το καλοκαίρι τα προβλήματα «χτυπάνε κόκκινο». Πλοία παλιά, υποσυντήρητα, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία των ακτοπλοϊκού στόλου, βγάζουν την ψυχή των ναυτεργατών για να τα έχουν εν κινήσει και τρομοκρατούν τους επιβάτες. Αλλωστε, οι καθημερινές βλάβες αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα.

Τα πρωτόκολλα του αριθμού των επιβατών έχουν γίνει «λάστιχο». Ο όρος «υπεράριθμοι» έχει τεθεί πλέον υπό αμφισβήτηση. Η κάθε εταιρία, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, με την ανοχή των λιμενικών αρχών και βέβαια του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, «φορτώνει» όσο πάει!

Ταυτόχρονα, ένα ακτοπλοϊκό ταξίδι έχει μετατραπεί σε οδύσσεια, καθώς κάθε πλοίο προσεγγίζει πάνω από 5 με 6 λιμάνια, προκειμένου να καλυφθούν όπως - όπως οι τεράστιες ανάγκες των νησιών, χωρίς βέβαια ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού ήδη λόγω παλαιότητας έχουν αποσυρθεί 30 ακτοπλοϊκά πλοία, χωρίς να έχουν αντικατασταθεί. Που σημαίνει μείωση της συχνότητας των προσεγγίσεων.

Και βέβαια όλα αυτά οι επιβάτες καλούνται να τα χρυσοπληρώνουν και από πάνω με τα πανάκριβα ακτοπλοϊκά εισιτήρια που από τις επόμενες μέρες θα γίνουν ακόμα πιο δυσπρόσιτα.

Οσον αφορά τους ναυτεργάτες της ακτοπλοΐας, το πλήγμα που έχουν δεχτεί στα μισθολογικά και εργασιακά τους δικαιώματα είναι ιδιαίτερα επώδυνο. Η παραβίαση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, και της νομοθεσίας, η εντατικοποίηση της δουλιάς με 16 έως 18 ώρες το 24ωρο στο πόδι, οι απολύσεις και πάει λέγοντας, αποτελούν ένα μικρό δείγμα από την άγρια εκμετάλλευση που βιώνουν.

Η εικόνα αυτή είναι απλώς ο πρώτος απολογισμός, κοινώς η αρχή της ...«απελευθέρωσης». Δηλαδή τα χειρότερα δεν τα έχουμε δει ακόμα. Οι ακτοπλόοι εφοπλιστές ήδη έχουν επανέλθει δριμύτεροι, ξεδιπλώνοντας μια πρωτοφανή επίθεση. Αξιώνουν να καθορίζουν πλέον αυτοί από τις τιμές των εισιτηρίων τις δρομολογήσεις των πλοίων, μέχρι τον αριθμό των πληρωμάτων.

Το θράσος για αυτού του είδους τις απαιτήσεις δεν το βρήκαν από μόνοι τους. Το τροφοδότησε τόσο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ όσο και η σημερινή της ΝΔ. Το «κακό» ξεκίνησε το 1992 οπότε η Ευρωπαϊκή Ενωση διαμόρφωσε με τη συνδρομή και του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κ. Μητσοτάκη, τον κανονισμό 3577 που προέβλεπε την κατάργηση του καμποτάζ, δηλαδή του δικαιώματος της εκμετάλλευσης της ακτοπλοΐας από πλοία με ελληνική σημαία και ελληνικά πληρώματα και με τον οποίο συντάχθηκαν τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΝ.

Η κατάργηση του καμποτάζ, δηλαδή η απελευθέρωση των εσωτερικών θαλάσσιων συγκοινωνιών, κινείται στην κατεύθυνση της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίου, υπηρεσιών, εμπορευμάτων και εργαζομένων, που αποτελούν τις θεμελιακές αρχές της Συνθήκης του Μάαστριχτ, της καπιταλιστικής ενοποίησης και εκφράζει τη στρατηγική του μεγάλου κεφαλαίου, του οποίου ο σκληρός πυρήνας είναι οι εφοπλιστές.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το 2001, ψήφισε το νόμο 2932 «Ελεύθερη παροχή Υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές», καθιστώντας τον κανονισμό 3577 Εθνικό Δίκαιο και αλλάζοντας πλήρως το μέχρι τότε ισχύον θεσμικό ακτοπλοϊκό πλαίσιο, αφήνοντας μόνο κάποιες αχνούς περιορισμούς, που, όπως είναι φυσικό, και αυτοί, αμφισβητούνται από τους εφοπλιστές.

Στα πλαίσια αυτά, ήδη η Ενωση Εφοπλιστών Ακτοπλοΐας έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, απαιτώντας την πλήρη εφαρμογή του Κανονισμού και προσφέροντας το κατάλληλο άλλοθι στην κυβέρνηση, για να τον εφαρμόσει.

Ο νόμος 2932 τέθηκε σε πλήρη ισχύ την 1.11.2002. Τον Ιούνη το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας εξέδωσε σχετικό ενημερωτικό έντυπο, το οποίο υπέγραφε ο τότε υπουργός Γ. Ανωμερίτης. Στον επίλογο του εντύπου ανέγραφε ο υπουργός, για να... πείσει πόσο καλός είναι αυτός ο νόμος: «Κύριοι στόχοι του ΥΕΝ είναι α) η δημιουργία θαλάσσιων λεωφόρων, οι οποίες να εξυπηρετούν νησιώτες, πολίτες και τουρίστες με ασφάλεια, ποιότητα και συχνότητα β) η δημιουργία συστήματος δρομολογίων, τα οποία θα ενισχύουν την περιφερειακή ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή της νησιωτικής χώρας γ) η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας των ακτοπλοϊκών εταιριών και δ) η διατήρηση μέσα από διάλογο ενός ναυλολογίου, το οποίο θα διατηρεί για την οικονομική θέση ένα προσιτό ναύλο»... Βέβαια, από όλους αυτούς τους στόχους μόνο ο ένας... επιτεύχτηκε, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ακτοπλοϊκών εταιριών. Τα κέρδη που είδαν οι εφοπλιστές τα δύο τελευταία χρόνια ξεπερνούν τα όρια της φαντασίας. Χαρακτηριστική περίπτωση οι Επιχειρήσεις Αττικής (σημερινή Attica) του Π. Παναγόπουλου που κατέγραψαν αύξηση κερδών το 2003 κατά 300%!

Ακρίβεια, μείωση της τουριστικής κίνησης, κλείσιμο επιχειρήσεων, ταλαιπωρία για να φτάσουν στον Πειραιά ή να επιστρέψουν στο νησί τους και κυρίως μεγάλη ανησυχία για το μέλλον, είναι ορισμένα από τα «αγαθά» που έχει προσφέρει μέχρι τώρα η «απελευθέρωση» των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών στους νησιώτες. Τώρα σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η νέα αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων.

«Δυστυχώς οι αρμόδιοι όπως και ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, τον οποίο επισκεφτήκαμε, είναι υπέρ των εφοπλιστών», μας είπε σχετικά ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματιοβιοτεχνών Μυτιλήνης Νίκος Μπουλμπούλης και συνέχισε: «Μας υποσχέθηκαν περισσότερα και νέα καράβια. Ομως αντί αυτού είδαμε μόνο το "ΑΙΟΛΟΣ ΚΕΝΤΕΡΗΣ", το οποίο τις περισσότερες φορές έχει βλάβη και γενικά έχει αποδειχτεί ότι δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το νησί μας».

Για το ίδιο ζήτημα, αυτό της εξυπηρέτησης των νησιών, μία εικόνα από την Κάλυμνο μας μετέφερε και ο γραμματέας του Συλλόγου Εργαζομένων του Δήμου Καλύμνου Μικές Ρήγας. «Πριν δύο χρόνια - ανέφερε - είχαμε στο νησί μας 13 με 14 προσεγγίσεις τη βδομάδα. Τώρα έχουμε 2 με 3 βαπόρια τη βδομάδα και αυτά παλιά. Είναι τα γνωστά καράβια του Αγούδημου "ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΑ" και "ΜΑΡΙΝΑ". Είχαμε και το "ΔΙΑΓΟΡΑΣ", όμως με ευθύνη του υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας και της πλοιοκτήτριας εταιρίας ΔΑΝΕ έχει ακινητοποιηθεί».

Ιδια και χειρότερη είναι η κατάσταση και στη Σάμο, σύμφωνα με όσα είπε και ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου του νησιού Αντώνης Δράκος: «Η εξυπηρέτηση του νησιού έχει υποβαθμιστεί. Η σύνθεση με τη Θεσσαλονίκη με την ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ έχει διακοπεί, αφού την εκτελούσε το πλοίο "ΠΑΤΜΟΣ" το οποίο η εταιρία έχει παρατήσει, αφήνοντας απλήρωτους και τους ναυτεργάτες. Παράλληλα, έχει αυξηθεί η ώρα των ταξιδιών από τον Πειραιά προς τη Σάμο. Από 12 ώρες που απαιτούνταν τώρα κάνουμε 15 ώρες για να φτάσουμε. Επιπλέον, οι εφοπλιστές αυθαίρετα ακυρώνουν και δρομολόγια αν δεν έχουν πελατεία, ενώ το ταχύπλοο που προσεγγίζει το νησί παρουσιάζει συνέχεια βλάβες».

Οσον αφορά στο πόσο ακριβά πληρώνουν οι νησιώτες τις αυξήσεις στα ναύλα τα στοιχεία που κατατέθηκαν ήταν χαρακτηριστικά. «Αν γίνει σύγκριση - είπε ο Μ. Ρήγας - των τιμών των προϊόντων στην Κάλυμνο με αυτή στον Πειραιά ή στην Πάτρα θα δει ότι είναι τεράστια. Ενδεικτικά το καρπούζι εδώ πωλείται 0,30 ευρώ το κιλό και για παράδειγμα στην Πάτρα όπως είδα το δίνουν 0,15 ευρώ. Μιλάμε για τιμές διπλάσιες. Ομως, πέρα από αυτό η αύξηση των ναύλων έχει χτυπήσει τον τουρισμό και τουριστικά καταστήματα κλείνουν. Μια τριμελής οικογένεια με αυτοκίνητο για τα εισιτήριά της να έρθει στο νησί και να φύγει θέλει 110 χιλιάδες δραχμές. Δύσκολη είναι η κατάσταση και στην Κω. Στην πιο τουριστική περιοχή της, τα Καρδάμαινα, πρόσφατα έκλεισε τουριστική επιχείρηση. Και αν αυτά συμβαίνουν το καλοκαίρι τι θα γίνει με τις επιχειρήσεις το Χειμώνα;».

Για το θέμα της ακρίβειας στα νησιά ο Ν. Μπουλμπούλης σημείωσε: «Τα ναύλα έχουν αυξηθεί τα δύο τελευταία χρόνια στο νησί μας από 60% έως 70%. Αντίστοιχα, ακρίβυνε η μεταφορά των εμπορευμάτων. Οι επαγγελματίες γνωρίζουμε ότι αυτή την αύξηση δεν μπορούμε να τη μεταφέρουμε ολόκληρη στα προϊόντα γιατί δεν αντέχει το εισόδημα των κατοίκων. Ετσι, έχουμε δεχτεί μεγάλο πλήγμα. Δύσκολη είναι η κατάσταση και των τουριστικών επιχειρήσεων, αφού ο τουρισμός έχει μειωθεί. Τα εισιτήρια για Μυτιλήνη είναι πιο ακριβά από της Κρήτης».

Ομως η απόφαση έχει ληφθεί. Οι νησιώτες ήδη βρίσκονται στο πόδι, για να δώσουν την κατάλληλη απάντηση στο «μαύρο» μέτωπο εφοπλιστών - κυβέρνησης. Στα περισσότερα νησιά έχουν ξεκινήσει αγωνιστικές διεργασίες. Οπως ειπώθηκε από τους τρεις «συνομιλητές» μας, στην Κάλυμνο όπου έχει συγκροτηθεί Συντονιστική Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν δεκάδες συνδικαλιστικοί και μαζικοί φορείς και έχει αναλάβει αγωνιστικές πρωτοβουλίες με συγκεντρώσεις και παραστάσεις, προγραμματίζεται η κλιμάκωση του αγώνα. Στη Σάμο προετοιμάζεται αγωνιστική κινητοποίηση στα μέσα της ερχόμενης βδομάδας με συμβολική κατάληψη σε κάποιο από τα πλοία της γραμμής. Το ίδιο και στη Μυτιλήνη γίνονται συσκέψεις στο Εργατικό Κέντρο και προγραμματίζεται αγωνιστική κινητοποίηση, αλλά και συντονισμός της δράσης με άλλα νησιά.

Μποφόρ αυξήσεων επικρατεί τα τρία τελευταία χρόνια στις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων. Μόνο το 2002 αυξήθηκαν τρεις φορές! Συγκεκριμένα την 1η Απρίλη κατά 10%, στις 15 Μάη κατά 5,4% για τα συμβατικά και 20% για τα ταχύπλοα και από την 1η Νοέμβρη του ίδιου έτους οπότε και τέθηκε σε ισχύ το νομοθετικό εξάμβλωμα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, το οποίο προσέχει σήμερα σαν τα μάτια της η κυβέρνηση της ΝΔ, αυξήθηκαν κατά 4,3%, ενώ προστέθηκε και το χαράτσι του επίναυλου, δηλαδή συν 3% που ισχύει μέχρι και σήμερα. Η επόμενη αύξηση δόθηκε στις 2 Ιούλη του 2003, η οποία ήταν μέχρι και 4%. Οι αυξήσεις αυτές βέβαια δόθηκαν από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Τώρα η κυβέρνηση της ΝΔ έρχεται να δώσει και νέα αύξηση κατά περίπου 3%.

Οι τιμές που αναφέρονται ως τελικό ποσό των αυξήσεων δε συμπεριλαμβάνουν το ΦΠΑ και τα τέλη προς ΝΑΤ και Λιμάνια, τα οποία αυξάνονται αναλόγως, για να εκτινάξουν τις τιμές των εισιτηρίων - ο λόγος πάντα για την οικονομική θέση - στα ύψη.

Το μέγεθος της κλεψιάς σε βάρος του εισοδήματος των νησιωτών, συνολικά του επιβατικού κοινού, δεν μπορεί να αποκρυφτεί ούτε ακόμα και από αυτά τα «μαγειρεμένα» στοιχεία του υπουργείου, που προσπαθούν να δημιουργήσουν εντυπώσεις αναφέροντας τις τιμές των εισιτηρίων νέτες - σκέτες, χωρίς επίναυλους και τα υπόλοιπα.

Λοιπόν, με βάση αυτά τα στοιχεία, από τις 30 Ιούνη 2001 μέχρι και σήμερα, χωρίς να υπολογίζεται η νέα αύξηση κατά περίπου 3% που έχει αποφασιστεί, στην καλύτερη των περιπτώσεων τα ναύλα των επιβατών, δηλαδή η τιμή του εισιτηρίου «καθαρή» από τα πρόσθετα, έχει αυξηθεί κατά 40%! Αν σε αυτό το ποσό προστεθούν ΦΠΑ, τα ποσά προς ΝΑΤ, τα λιμενικά τέλη και ο επίναυλος τότε ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του. Αλλωστε, όσο και να «μαγειρευτούν» τα στοιχεία στο γκισέ του πρακτορείου όλα... αποκαλύπτονται.

Ορισμένα παραδείγματα μιλούν από μόνα τους. Στη χρονική περίοδο που προαναφέρθηκε δηλαδή από 30 Ιούνη 2001 μέχρι και τώρα (χωρίς να περιλαμβάνεται η νέα αύξηση) οι τιμές του ναύλου επιβατών από Πειραιά για Αίγινα από τα 2,97 ευρώ εκτινάχτηκε σήμερα στα 4,182. Αύξηση 40,8%! Από Πειραιά για Βαθύ Σάμου από τα 13,53 ευρώ σήμερα έφτασε αισίως τα 19,512 ευρώ. Αύξηση της τάξης του 44,2%. Από Πειραιά προς Ηράκλειο από 13,69 ευρώ η τιμή έφτασε στα 19,733 ευρώ. Αύξηση 44,1%. Από Πειραιά για Θήρα το ναύλο επιβατών από 11,93 εκτοξεύτηκε σήμερα στα 17,208 ευρώ. Γενικά όποιο δρομολόγιο και να ελεγχθεί δεν πέφτει κάτω από το 40%.

Και, βέβαια, οι εφοπλιστές εκτός από τα τρελά κέρδη που αποκομίζουν από τα εισιτήρια «τρώνε» και από τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς επιδοτούνται για τη δρομολόγηση των πλοίων τους στις λεγόμενες ...άγονες γραμμές. Το ποσό της επιδότησης μόνο το 2003 ανήλθε στα 41 εκατ. ευρώ!