«Δεν υπάρχει άλλη περιοχή στον κόσμο σήμερα που να προσφέρει τις δυνατότητες για νέα επιχειρηματική δραστηριότητα που προσφέρει το Ιράκ» (Γκόρντον Μπόμπιτ, διευθυντής Μάρκετινγκ Kalmar Inc. - προμηθευτής εξοπλισμού στον αμερικάνικο στρατό).

Τα «Παιδιά του Πετρελαίου» είναι τα παιδιά ενός ιρανικού χωριού. Χωριού; Ο «θεός» να το κάνει χωριό. Μισογκρεμισμένα και μισοτελειωμένα σπίτια. Σπίτια αυτοσχέδια, που χτίζονται και επιδιορθώνονται νύχτα από τα γυναικόπαιδα, γιατί η «εταιρία» δεν επιτρέπει. Η «εταιρία» ξέρει πως «χτύπησε φλέβα». Απαλλοτριώνει τη γη, τα σπίτια και τους ανθρώπους, φυσικά. Δε θέλει να χάσει ούτε σταγόνα. Εχει λόγο για όλα. Και τα ρυθμίζει όλα. Στέλνει τον πατέρα να δουλέψει στα ξένα και αναγκάζει τη μάνα, για να τα φέρνει βόλτα, να παλεύει μαζί με τα κουτσούβελα, με τους ανέμους και με τη βροχή, που μπαίνει από την τρύπια στέγη.

Σκληρό το τοπίο, σκληρά τα πρόσωπα, σκληρή η ζωή. Δεν είναι λίγες οι φορές που σου 'ρχεται να φωνάξεις «βαράτε, ρε»! Αυτοί που υποφέρουν, δυστυχώς, δε βαράνε. Για την ώρα υπομένουν. Ωστόσο, όλα δηλώνουν -και υποδηλώνουν- πως η σύγκρουση είναι νομοτελειακά αναπόφευκτη. Δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση! Το βλέπεις αυτό, άλλωστε, στα μάτια των μεγάλων και, κυρίως, των παιδιών. Στο βάθος των ματιών τους, έστω. Εκεί που συγκεντρώνεται το μίσος και η αποφασιστικότητα. Εκεί καίει η δική τους πετρελαιοπηγή. Η πετρελαιοπηγή από την οποία θα πάρουν εκδίκηση τα όνειρα. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.

Τα «Παιδιά του Πετρελαίου», όμως, δεν τα παρακολουθείς με ενδιαφέρον μόνον για το θέμα τους. Τα παρακολουθείς και για την κινηματογράφησή τους. Ο έμπειρος Ιρανός σκηνοθέτης κατορθώνει να κάνει τη λιτότητα της παραγωγής χάρισμα. Εχεις την αίσθηση ότι κανένας δεν «παίζει». Οτι ο σκηνοθέτης «έστησε» κρυφά τη μηχανή του και κινηματογράφησε την ίδια τη ζωή. Τον βοήθησαν σε αυτό τα υγρά μάτια αυτών των ανθρώπων και το καταπληκτικά άγριο τοπίο. Η σκηνή του περάσματος της γέφυρας από τον μικρό πρωταγωνιστή παίρνει άριστα.

Παίζουν: Μίλαντ Καζέι, Αζάρ Κοσραβί, Μίλαντ Σαντί, Νασρίν Μοοστάν κ.ά.

E, λοιπόν, εκεί στην Τρούμπα του Παρισιού, το 1960, ένας μικρός Εβραίος αναπτύσσει μια υπέροχη σχέση με έναν ηλικιωμένο μουσουλμάνο μπακάλη. Ο μικρός ζει με τον απελπισμένο - και χωρισμένο - πατέρα του σε ένα δρόμο στενό, σχεδόν πάνω από το μπακάλικο του Ιμπραήμ. Από το παράθυρό του βλέπει τις πόρνες, τους νταβατζήδες, τους μετανάστες και τους μικροαπατεώνες. Ολοι μαζί ατάκτως ερριμμένοι! Μεγαλώνοντας, φεύγει από το παράθυρο και κατεβαίνει στο δρόμο. Το περιβάλλον, όπως είναι φυσικό, τον περιμένει να τον καταπιεί. Ομως, ευτυχώς, καιροφυλακτεί ο σοφός Ιμπραήμ... Με ιώβεια υπομονή αρχίζει να «διδάσκει» το μικρό. Από τον έρωτα μέχρι το θάνατο! Ακόμα και όταν τον πιάνει, να τον κλέβει, δε θυμώνει. Του εξηγεί και τον συμβουλεύει: «όταν πρέπει να κλέψεις να έρχεσαι εδώ να κλέβεις», του λέει! Πώς να μη γίνουνε φίλοι;

Μόλις ο πατέρας του Μόμο (Μωυσής) αυτοκτονεί, θύμα των οικονομικών αδιεξόδων και της ανεργίας, ο γέρο-μουσουλμάνος υιοθετεί το μικρό Εβραίο. Οι θρησκείες και οι προκαταλήψεις πάνε περίπατο. Οι δυο τους ελεύθεροι και ελευθερωμένοι, πια, ξεκινούν ένα ταξίδι γνώσης. Παρίσι, Ελλάδα, Τουρκία και από εκεί πέρασμα στην πηγή της γνώσης, στην Ιθάκη, το χωριό του γέρου Μουσουλμάνου, όπου και...

Τρυφερή, τρυφερότατη ταινία. Πατώντας γερά στο ρεαλισμό κάνει, για τις ανάγκες της διήγησης, αρκετές φορές υπερβάσεις προς το όνειρο και την ποίηση. Αποτέλεσμα; Μια γλυκιά γεύση στα μάτια, στο στόμα, στην «ψυχή». Μινιμαλιστική ταινία στην κατασκευή και στα διανοήματά της που, όμως, σκορπάει απλόχερα ανθρωπιά και συγκίνηση. Με έναν υπέροχο μικρό (Πιερ Μπουλανζέ) και έναν ακόμα καλύτερο Ιμπραήμ (Ομάρ Σαρίφ).

Παίζουν: Ομάρ Σαρίφ, Πιερ Μπουλανζέ, Ζιμπλέρ Μελκί, Ιζαμπέλ Ατζανί.

Ο Μάικλ Μουρ επί το έργον…

Εκεί, κατά τη γνώμη μου, πάσχει το Φαρενάιτ 9/11. Προσωποποιεί, υπέρ το δέον, το ζήτημα και δημιουργεί την εντύπωση πως η Αμερική, ο καπιταλισμός γενικά, θα μπορούσε να είχε άλλον πρόεδρο από τον Τζορτζ Μπους! Λες και δεν ήταν ο «καλός» Τζον Κένεντι που χρεώνεται το Βιετνάμ, με τις εκατόμβες των θυμάτων, τον αποκλεισμό της Κούβας και πάει λέγοντας...

Ας προσπεράσουμε, όμως, αυτήν την ...ατέλεια και ας δούμε το ντοκιμαντέρ με τα μάτια του σκηνοθέτη. Πράγματι, η Αμερική διοικείται από μια πολιτικο-οικονομική μαφία. Μια μαφία που από τη μια φωνάζει «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια», και από την άλλη ποιος είδε τον «θεό» και δεν τον φοβήθηκε. Χωμένη σε όλες τις παρανομίες του κόσμου. Από το Αφγανιστάν στο Ιράκ και από τη Βενεζουέλα στην Ταϊλάνδη. Οπου μαύρος χρυσός, πλούσιο υπέδαφος, και αυτοί εκεί! Οι γνωριμίες αυτής της μαφίας, και προσωπικά του Προέδρου Μπους, ξεκινάνε από τρόφιμους των συνοικιακών φυλακών και φτάνουν στον Μπιν Λάντεν. Η διαπλοκή στο αποκορύφωμα!.. Το θέμα της 11ης Σεπτέμβρη, ακόμα και για τον Μουρ, κάπου μυρίζει!

Η ταινία, για όσους παρακολουθούν τον Τύπο και τα γεγονότα, για τους πολιτικοποιημένους, να πούμε, δε φέρνει (σχεδόν) τίποτα καινούριο. Ομως η αρετή, η δύναμη της εικόνας, κάνουν αυτές τις πληροφορίες περισσότερο λειτουργικές και αποτελεσματικές. Αλλο να τα ακούς και άλλο να τα βλέπεις! Στο Φαρενάιτ 9/11 τα ακούς και τα βλέπεις. Αυτή η αμεσότητα σε εξοργίζει ακόμα περισσότερο. Αφού και ο ίδιος ο σκηνοθέτης, που σε καμία περίπτωση δεν ήταν στις προθέσεις του, δεν μπόρεσε να αποφύγει ένα γενικό, για τον καπιταλισμό, σχόλιο. «Η οικονομική εξουσία δεν είναι διατεθειμένη να μοιραστεί τίποτα με κανέναν», λέει, πάνω - κάτω σε κάποια στιγμή. Και αυτό όταν το ακούς από αστικά χείλη είναι μια πολύ σοβαρή ομολογία.

Βοήθεια, τα ρομπότ! Μετά τους κομμουνιστές, τους εξωγήινους να, τώρα, και τα ρομπότ! Τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, όταν κάτι πάει στραβά, τραβάνε -και αυτά!- μια δικτατορία, για να μας προστατέψουν εμάς και τον πολιτισμό μας! Ευτυχώς υπάρχει ο μαύρος αστυνομικός, του άσπρου συστήματος, που θα μας σώσει!

Τι σκαρφίζονται οι άνθρωποι, θα έλεγε κάποιος αθώος! Και ένας αθωότερος, έκθαμβος από την κατασκευή, θα φώναζε μπράβο, κιόλας! Γιατί, πράγματι, τα νέα μηχανήματα, η είσοδος των κομπιούτερ -και όχι μόνον- στον κινηματογράφο, οι νέες τεχνικές δυνατότητες, η υψηλή τεχνολογία, τον κάνουν εντυπωσιακότερο. Και, για κάποιους, ελκυστικότερο. Αυτό συμβαίνει -για τους αθώους, μονάχα-, και με τη συγκεκριμένη ταινία. Γιατί είναι «εντυπωσιακό» να βλέπεις ανθρώπους και ρομπότ, σε μια σύγκρουση μαζών, να πλακώνονται στο ξύλο, να γίνονται μεταξύ τους μπίλιες στην κυριολεξία! Και ενώ συγκρούονται άνθρωποι και μέταλλα έχεις την αίσθηση πως συγκρούονται Βόρειοι και Νότιοι! Τέτοια (των μηχανών και των τεχνικών) επιτυχία! Ή να βλέπεις τη σκηνή στο σπίτι που κατεδαφίζεται. Να μη χορταίνεις τεχνική κινηματογράφου! Ή τα αλλεπάλληλα πλάνα - μακέτες που δείχνουν ένα «ολοζώντανο» μελλοντικό Σικάγο.

Φυσικά, οι πονηρεμένοι γνωρίζουνε πως, ανάλογα με το ποιος έχει τα «μέσα παραγωγής» στα χέρια του, αντίστοιχο θα είναι και το αποτέλεσμα. Αν οι τεχνικές δυνατότητες βρίσκονται σε «ανεύθυνα χέρια», σε «τρελούς επιστήμονες», σε «απατεώνες» ή σε «μυστικά πολιτικά επιτελεία», τα αποτελέσματα θα είναι - σίγουρα, θα είναι - τα τέρατα και τα τερατάκια που βλέπουμε, τελευταία, με τσουβάλι στις οθόνες! Ενα τέτοιο τέρας είναι ή μπορεί να είναι και το «Εγώ, το ρομπότ»! Θα σας πω ένα παράδειγμα για να συνεννοηθούμε. Το όνομα της εταιρίας που κατασκευάζει τα ρομπότ στην ταινία, για να σταθούμε μόνο σε αυτή τη «λεπτομέρεια», μοιάζει, όλως τυχαίως, με την ΕΣΣΔ. USSR η Σοβιετική Ενωση - USR ή εταιρία κατασκευής των ρομπότ! Τα συμπεράσματα δικά σας. (Στην ταινία, βέβαια, υπάρχουν και άλλες παρόμοιες «συμπτώσεις»).

Παίζουν: Γουίλ Σμιθ, Μπρίτζετ Μόιναχαν, Aλαν Τούντικ, Μπρους Γκρίνουντ κ.ά.