Associated Press

Αντιιμπεριαλιστική διαδήλωση στην Αβάνα

«Κάποτε η ερώτηση αυτή είχε τεθεί και στον ίδιο τον Φιντέλ», απαντά χαμογελώντας ο Χουάν Κάρλος Φρόμετα, μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα και μίλησε στο «Ρ» για όσα διαδραματίζονται το τελευταίο χρονικό διάστημα στο Νησί της Επανάστασης. «Θα απαντήσω όπως και ο Φιντέλ: Δεν είμαστε μόνοι μας»...

- Ναι... όμως, η τελευταία αυτή καμπάνια ανατροπής και εν των έσω είναι η πιο σφοδρή ίσως, τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια. Ο οικονομικός αποκλεισμός εντάθηκε και είναι φονικός. Η κουβανική κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα. Τι γίνεται τώρα;

- Αυτή η χρονιά, το 2004 είναι πολύ δύσκολη πράγματι. Για διάφορους λόγους, πολιτικούς και οικονομικούς. Μόλις τον περασμένο Ιούνη, η αμερικανική κυβέρνηση εξήγγειλε νέα επιπρόσθετα μέτρα στο πλαίσιο του εμπάργκο, τα οποία έχουν σφοδρές συνέπειες όχι μόνο στον ίδιο τον κουβανικό λαό, αλλά και την κουβανική κοινότητα στις ΗΠΑ. Οπως, παραδείγματος χάριν, το δικαίωμα επίσκεψης των Κουβανο-Αμερικανών στις οικογένειές τους στην Κούβα, μόνο κάθε τρία χρόνια.

Ο Χ. Κ. Φρόμετα

Ουσιαστικά, είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, που θα πρέπει να τεθεί στο λαό, να το εξηγήσουμε, να αναζητήσουμε από κοινού λύσεις, να υπάρχει η λαϊκή συμμετοχή σε κάθε βήμα της διαδικασίας και να διαμορφωθεί η συνείδηση. Ετσι, τα τελευταία 4 χρόνια, έχουμε δοθεί κυριολεκτικά σε μία μάχη ιδεών, μία επανάσταση μέσα στην επανάσταση.

- Επανάσταση μέσα στην επανάσταση;

- Επί της ουσίας, πρόκειται για το πλάνο όσον αφορά στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, σε 4 κύριες κατευθυντήριες γραμμές, στην υγεία, στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό και τη συνείδηση. Σε αυτούς τους τέσσερις τομείς, γίνεται μία πραγματική επανάσταση. Επί του πρακτέου, τούτο σημαίνει ότι κάθε Κουβανός λαμβάνει όλες τις πληροφορίες, π.χ., για τα προγράμματα εκπαίδευσης, αυτομόρφωσης, τις πολιτικές αποφάσεις και μέσω των δύο καναλιών της τηλεόρασης, ώστε να ενημερώνεται, να συμμετάσχει ο ίδιος στις διαδικασίες και κυρίως να σκέφτεται...

Πάνω από όλα, είναι ο στόχος να δημιουργηθεί μία κουλτούρα, γενική και ολοκληρωμένη, σ' όλους τους τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής του κουβανικού λαού. Περίπου 70 προγράμματα σε αυτούς τους τομείς βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος και κυρίως της Κομμουνιστικής Νεολαίας έχουν ριχτεί σ' αυτήν τη μάχη, προκειμένου να κερδηθεί το στοίχημα της μάχης των ιδεών. Ωστε να σκέφτονται και να συνειδητοποιούν τι σημαίνει το εμπάργκο και τις συνέπειές του, να συμμετάσχει αποφασιστικά στην αντίσταση και την αντιμετώπισή του. Αναλόγως και για την υγεία, την εκπαίδευση.

Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε ότι, όντως, είναι μία πολύ δύσκολη περίοδος, ότι δεχόμαστε ανηλεή επίθεση, ότι τα προβλήματα και οι δυσκολίες είναι πολλές. Αλλά θα τα λύσουμε. Εχουμε τη σιγουριά.

Εν κατακλείδει, η στρατιωτική άσκηση παλλαϊκής άμυνας σε εθνικό επίπεδο έχει ως στόχο την αποστολή μηνύματος στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, όποια και εάν είναι αυτή, ότι είμαστε πάντα εδώ, έτοιμοι και αποφασισμένοι να υπερασπίσουμε την κουβανική επανάσταση, με κάθε μέσο. Με το ίδιο το αίμα μας, εάν χρειαστεί.

- Η εσωτερική «ασπίδα υπεράσπισης» της επανάστασης είναι ο λαός. Η εξωτερική όμως;

- Για εμάς το πιο σημαντικό και κύριο είναι η πολιτική αλληλεγγύη. Και η υλική αλληλεγγύη είναι σημαντική, αφού μπορεί να ανακουφίσει εν μέρει τον κουβανικό λαό από τις άμεσες υλικές δυσκολίες, που αντιμετωπίζει εξαιτίας του εμπάργκο. Ομως, η διεθνής αλληλεγγύη είναι η πιο σημαντική, είτε από άλλες χώρες είτε από άλλους λαούς.

Παραδείγματος χάριν, ας πάρουμε το τελευταίο αυτό παράδειγμα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, όπου η αλληλεγγύη του ελληνικού λαού ήταν έκδηλη και πανταχού παρούσα, γεγονός που, αφ' ενός, αγκάλιασε και στήριξε την κουβανική αποστολή και, αφ' ετέρου, γνωστοποιούμενη στην Κούβα στήριξε και ενθουσίασε το λαό. Ενα ακόμη παράδειγμα είναι η αλληλεγγύη εκ μέρους των λαών της Λατινικής Αμερικής, ορισμένων κυβερνήσεων, όπως της Βενεζουέλας, όπου η κυβέρνηση Τσάβες στηρίζει οικονομικά την Κούβα, των κινημάτων, ακόμη και όπως εκφράζονται αυτά μέσω των διαφόρων Φόρουμ, που θέτουν επιτακτικά το ζήτημα της αλληλεγγύης και της στήριξης της Κούβας απέναντι στις πολυσχιδείς επιθέσεις που δέχεται εκ μέρους του αμερικανικού, και όχι μόνον, ιμπεριαλισμού.

Αυτό το κίνημα αλληλεγγύης είναι η καλύτερη ασπίδα για εμάς, όμως και εμείς, όπου μπορούμε, έχουμε τη δυνατότητα να δείχνουμε και αν χρειαστεί να εκφράζουμε και εμπράκτως τη διεθνή μας αλληλεγγύη. Και σε επίπεδο χωρών. Νομίζω ότι είναι γνωστή η περίπτωση των χιλιάδων Κουβανών γιατρών, αλλά και δασκάλων που βρίσκονται εδώ και μήνες στη Βενεζουέλα, στηρίζοντας τα κοινωνικά προγράμματα της κυβέρνησης Τσάβες, για τη λαϊκή υγεία και παιδεία. Αποστολές με γιατρούς και ιατροφαρμακευτικό υλικό έχουν σταλεί κατά καιρούς και αποστέλλονται ή παραμένουν σε πολλές περιοχές της Λατινικής Αμερικής, όπως στην Ονδούρα, στη Γουατεμάλα, στην Αϊτή, στην Παραγουάη, αλλά και κάποιες χώρες της αφρικανικής ηπείρου.

Εξάλλου, για εμάς είναι αναπόσπαστο στοιχείο της σοσιαλιστικής μας συνείδησης, αλλά η διεθνής αλληλεγγύη είναι ίσως το πιο σημαντικό όπλο για τη στήριξη της Επανάστασης. Αν λάβουμε ως παράδειγμα το κίνημα αλληλεγγύης που έχει αναπτυχθεί παγκοσμίως για τους πέντε αγωνιστές που βρίσκονται φυλακισμένοι σε αμερικανικές φυλακές, τότε θα δούμε ότι το κίνημα αυτό έχει στηρίξει, φυσικά ,τον αγώνα που δίνουν στις ΗΠΑ για την απελευθέρωσή τους. Το έχει εν μέρει διεθνοποιήσει και, φυσικά, έχει γίνει η αφορμή για να μπορέσει μεγάλο τμήμα να συνειδητοποιήσει τον αγώνα του κουβανικού λαού και κατ' επέκταση να δραστηριοποιηθεί και να μας στηρίξει.

- Κάνατε αρκετές αναφορές στον Πρόεδρο και την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, στην αλληλεγγύη μεταξύ των δύο χωρών. Σίγουρα είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαδικασία... Ομως, πόσο έχει αλλάξει η συνολική κατάσταση στη Λατινική Αμερική, εξαιτίας της Βενεζουέλας;

- Οσα λαμβάνουν χώρα στη Βενεζουέλα είναι πράγματι πολύ ενδιαφέροντα, όμως θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η διαδικασία που ακολουθείται είναι πολύ διαφορετική από αυτήν που ακολουθεί η Κούβα. Οπωσδήποτε δεν πρόκειται για μία ανάπτυξη σοσιαλιστική. Εντούτοις, είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε τις εξελίξεις, ειδικά υπό το πρίσμα ότι η «μπολιβαριανή επαναστατική διαδικασία» έχει δημιουργήσει εξαιρετικά σημαντικές διεργασίες στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και συνολικά στη Λατινική Αμερική. Ειδικά όσον αφορά στη θέση της κυβέρνησης Τσάβες για ανεξαρτησία και απεξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που είναι ένα πάγιο αίτημα των κινημάτων όλης της Λατινικής Αμερικής. Ενα ακόμη σημαντικό στοιχείο που πια έχει τεθεί, εκ μέρους του Τσάβες, είναι το πρόγραμμα για την ενσωμάτωση της Λατινικής Αμερικής, αλλά και ο αγώνας ενάντια στη ALCA, που προωθούν, φυσικά, οι ΗΠΑ.

Σ' αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας προωθεί την ενσωμάτωση των πετρελαϊκών βιομηχανιών της περιοχής, με την υπογραφή συμφωνίας, κατ' αρχήν με την Αργεντινή. Ενα ακόμη ζήτημα που προωθείται είναι και η δημιουργία ενός κοινού εναλλακτικού φορέα Μαζικής Ενημέρωσης, όπως ένα λατινοαμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ενάντια στο μονοπώλια της ενημέρωσης.

Για εμάς, είναι πολύ σημαντικό η «μπολιβαριανή επαναστατική διαδικασία» να συνεχιστεί και να εμβαθυνθεί, εξαιτίας του προγράμματός της, της κοινωνικής και οικονομικής της πολιτικής, αλλά και του γεγονότος ότι προσπαθεί επίσης να αλλάξει τις συνειδήσεις.

Είναι επίσης γεγονός ότι η Βενεζουέλα με την κυβέρνηση Τσάβες έχει επιδράσει βαθιά και στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική, γι' αυτό και η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει τόσες φορές προσπαθήσει να την αποσταθεροποιήσει και να την ανατρέψει. Γι' αυτό και είναι επιτακτικό το ζήτημα της υπεράσπισης της Βενεζουέλας και της «μπολιβαριανής επαναστατικής διαδικασίας», παρά το γεγονός ότι ακολουθεί μέχρι στιγμής ένα διαφορετικό δρόμο από αυτόν που ακολουθεί η Επανάσταση στην Κούβα.

- Και η υπόλοιπη Λατινική Αμερική; Αλλάζει; Και εάν ναι, προς τα πού;

- Είναι πολύ ενδιαφέρουσες οι διεργασίες που συντελούνται στη Λατινική Αμερική.

Μπορεί το παράδειγμα του Λούσιο Γκουτιέρες στο Εκουαδόρ, που εκλέχτηκε εξαιτίας των ψήφων ενός κινήματος που για χρόνια μαχόταν και είχε ανατρέψει δύο προέδρους, να είναι προς αποφυγήν, όμως δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τις υπόλοιπες εξελίξεις.

Ουσιαστικά, πρέπει να γίνει ανάλυση, βάσει των λαϊκών και κοινωνικών δυνάμεων που συμμετέχουν στα κινήματα σε όλη την περιοχή. Οι κοκαλέρος (σημ. είναι το κίνημα των ιθαγενών αγροτών), παραδείγματος χάριν, μπορεί να μην έχουν οριοθετήσει μία σαφή πολιτική θέση και κατεύθυνση, εντούτοις είναι ένα μαζικό λαϊκό κίνημα, το οποίο ανέτρεψε τον Πρόεδρο Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα και παραμένει ενεργό, τόσο για την υπεράσπιση των εθνικού πλούτου της χώρας ενάντια στις ΗΠΑ και στις πολυεθνικές, όσο και στην απαίτηση για ανεξαρτησία της χώρας.

Υπό αυτό το σκεπτικό, θα πρέπει να αναλυθούν και οι εξελίξεις στη Βραζιλία με κυβέρνηση τον Λουίς Ινάσιου «Λούλα» ντα Σίλβα ή στο άμεσο μέλλον με την κυβέρνηση που θα σχηματίσει το Πλατύ Μέτωπο στην Ουρουγουάη. Φυσικά, θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο Λούλα έχει εξαγγείλει κοινωνικό πρόγραμμα, όμως έχει προχωρήσει και σε μία σειρά συμβιβασμούς. Εννοείται ότι δε μιλάμε για κυβερνήσεις με σοσιαλιστική κατεύθυνση... που, όμως, ανήλθαν στην εξουσία με τη στήριξη του λαϊκού κινήματος. Ενα κίνημα, που δρα σχεδόν σε όλες τις χώρες, ασχέτως εάν δεν κατόρθωσε να ανέλθει στην εξουσία μέσω των εκλογών.

Είναι, όμως, ένα κίνημα χωρίς σαφή πολιτική συνείδηση, πολλές φορές κατακερματισμένο, ίσως και άμορφο κάποιες φορές.

Πρωταρχικό καθήκον, λοιπόν, των κομμουνιστών και άλλων λαϊκών προοδευτικών δυνάμεων, να βοηθήσουν το κίνημα αυτό να αποκτήσει πολιτική συνείδηση, πρόγραμμα και στρατηγική ανατροπής.

Ο γνωστός Πορτογάλος συγγραφέας Ζοσέ Σαραμάγου - Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας και μέλος του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος - παραχώρησε στον Κολομβιανό δημοσιογράφο Ιαμίντ Αμάτ συνέντευξη, που δημοσιεύτηκε στις 28 Νοέμβρη, στην «El Tiempo» της Μπογκοτά, μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα της κολομβιανής ολιγαρχίας. Στη συνέντευξη αυτή, ο Σαραμάγου εκφράζει απόψεις για τις αντάρτικες οργανώσεις της χώρας, το περιεχόμενο των οποίων προκαλεί, αν όχι πια έκπληξη, μετά από τις σχετικά πρόσφατες δηλώσεις του κατά της Κούβας, αλλά σίγουρα θλίψη, αφού ο Σαραμάγου εκτόξευσε κατηγορίες ενάντια στις αντάρτικες οργανώσεις, οι οποίες επαναλαμβάνουν τις αναλήθειες και τις συκοφαντίες που ακούγονται από τους πιο δεξιούς, αντιδραστικούς κύκλους.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Σαραμάγου, στην Κολομβία «δεν υπάρχει αντάρτικο κίνημα, παρά μόνον ένοπλες συμμορίες». Οταν ο δημοσιογράφος παρατήρησε ότι και ο ίδιος ο συγγραφέας «είναι κομμουνιστής και το αντάρτικο στην Κολομβία έχει ταυτιστεί με τον κομμουνισμό», απάντησε: «Δεν μπορώ να φανταστώ μία χώρα με μία κομμουνιστική κυβέρνηση που αφιερώνεται σε απαγωγές, δολοφονίες και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ισως στην αρχή να ήταν κομμουνιστές, τώρα όχι».

Περιέργως, ο Σαραμάγου, στην εκτενή συνέντευξή του, ξέχασε να συμπεριλάβει οποιαδήποτε κριτική προς τον Πρόεδρο της Κολομβίας, Αλβαρο Ουρίμπε, έναν πολιτικό της άκρας Δεξιάς, που είχε σχέσεις με τις παραστρατιωτικές οργανώσεις και τους εμπόρους ναρκωτικών, και που ευθύνεται για μια στρατηγική της κρατικής τρομοκρατίας.

Ο Κολομβιανός δημοσιογράφος Χουάν Σεντάλες του Πρακτορείου NOTIPACO αντέδρασε στις δηλώσεις του Πορτογάλου συγγραφέα, γράφοντας τα παρακάτω:

«Ο Ζοσέ Σαραμάγου είναι περηφάνια για το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Και ο ίδιος ο συγγραφέας θα πρέπει να είναι περήφανος, που ανήκει στο κόμμα, το οποίο ήταν η βάση της επανάστασης, που μια 25η Απρίλη, εδώ και 30 χρόνια, έριξε τη στρατιωτική δικτατορία και το οποίο σήμερα συνεχίζει να ενσαρκώνει τους αγώνες και τα όνειρα του πορτογαλικού λαού...

»Γι' αυτό οι Πορτογάλοι κομμουνιστές, ιδιαίτερα εκείνοι που έζησαν τη δικτατορία και συμμετείχαν στην ανατροπή της, αισθάνθηκαν θυμό και ντροπή για τις δηλώσεις που έκανε ο συγγραφέας στην Κολομβία, αναφερόμενος στο αντάρτικο κίνημα της χώρας.

Τον ίδιο θυμό και την ίδια ντροπή που αισθάνθηκαν, όταν ο βραβευμένος με Νόμπελ συγγραφέας είχε κάνει δηλώσεις ενάντια στην Κούβα.

Και το έκανε τώρα, όταν συγκεκριμένα το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα στην Αλμάδα, στο 17ο Συνέδριό του, επαναβεβαίωνε τις προλεταριακές αρχές του...

»Πολλά ερωτήματα προέκυψαν. Μήπως δεν ξέρει ο Σαραμάγου ότι ο στρατός της Κολομβίας διευθύνεται από το Πεντάγωνο; Αγνοεί την παρουσία Αμερικανών μισθοφόρων, που διεξάγουν ελέγχους μαζί με τον κολομβιανό στρατό; Δεν έχει ακούσει για τον αιμοδιψή παραστρατιωτικό στρατό, που, εμπνευσμένος από τους προσανατολισμούς της Σχολής της Αμερικής (σ.σ. γνωστή ως Σχολή των Δολοφόνων), δημιούργησε την κολομβιανή ολιγαρχία; Δεν ξέρει ότι πίσω από τη δημοκρατική μεταμφίεση της Κολομβίας έχουν δολοφονηθεί πολλές χιλιάδες κομμουνιστές, συνδικαλιστικά στελέχη, αγρότες και φοιτητές, θύματα της κρατικής τρομοκρατίας και των παραστρατιωτικών συμμοριών;

Και δε φτάνει η αποχή, όπως θα το έλεγε ο συγγραφέας, για να κατακτήσεις την ελευθερία και τη δημοκρατία.*

Και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι αγωνιστές και ήρωες Πορτογάλοι κομμουνιστές...

»Ενας παλιός κομμουνιστής, ήρωας στον αντιδικτατορικό αγώνα, με σπασμένη φωνή και δάκρυα στα μάτια, είπε ότι αν δεν ήταν τόσο μεγάλος και άρρωστος θα πήγαινε χωρίς καμία ταλάντευση να πολεμήσει στην Κολομβία.

Και ας τον δαιμονοποιούσε ο Σαραμάγου!»

* Στη συνέντευξη ο Σαραμάγου τάσσεται και υπέρ της αποχής ή του λευκού στις επικείμενες εκλογές στην Κολομβία, καθώς, όπως λέει: «Αν ήμουν Κολομβιανός, θα ψήφιζα λευκό. Για έναν απλό λόγο: Το περιβάλλον που υπάρχει δε με ικανοποιεί. Ετσι θα εξέφραζα τη δυσαρέσκειά μου».

Το διεθνές κίνημα ειρήνης έχοντας απωλέσει το μαζικό σφρίγος του παραμένει αδρανές περιορισμένο σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ομάδες πρωτοπόρων. Ολα όσα υποσχόταν στη δεκαετία του 1980 εξανεμίστηκαν κάτω από το βάρος της διάλυσης της ΕΣΣΔ και της κατίσχυσης των ΗΠΑ με το ΝΑΤΟ και την υπαρκτή Ευρωπαϊκή Ενωση του κεφαλαίου και του μιλιταρισμού. Το σιδερόφραχτο «ιμπέριουμ» καταπλακώνει τον πλανήτη επιβάλλοντας την πείνα, το φόβο και το θάνατο. Μικρές εστίες αντίστασης, όπως ο ηρωικός λαός της Κούβας, είναι τοποθετημένες στη ρουλέτα του ιμπεριαλιστικού τζόγου που τους υπόσχεται μόνο το θάνατο. Μια κραυγή αγωνίας που γίνεται επιταγή ανάγκης ταλανίζει συνθέμελα το διεθνές προοδευτικό, επαναστατικό κίνημα: Ολα από την αρχή!

Ο διεθνής ιμπεριαλιστικός καπιταλισμός ξεπέρασε ακόμα και τα δικά του όρια. Κράτη, έθνη και λαοί που αποτελούσαν το υπόστρωμα της κυριαρχίας του διαλύονται και συσσωρεύονται σε μια υπερεθνική χαβούζα που την ονόμασαν πολυπολιτισμική συνεύρεση. Κοινωνικά μικρομεσαία αστικά στρώματα που αποτελούσαν το παραδοσιακό σαμάρι στο γάιδαρο της αστικής εξουσίας, διαλύονται κάτω από την πλανητική επιβολή ενός κεφαλαίου πολυεθνικής προέλευσης που μεταβλήθηκε σε υπερεθνικό φορώντας κάθε φορά την ανάλογη εθνική φορεσιά που εξυπηρετεί τα εκάστοτε συμφέροντα του.

Περισσότερο, θα σταματήσει την παραχάραξη βασικών αρχών των δικαιωμάτων εθνών, κρατών και λαών που διατυπώνονται στον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ πέρα από τη μετατροπή του σε όργανο του ευρω-ατλαντισμού. Θα υπερασπιστεί στην πράξη την αληθινή ελεύθερη συνεύρεση εθνών και λαών κόντρα στις πλασματικές συνευρέσεις και ψεύτικους διεθνισμούς των εξανδραποντισμένων αθλίων μαζών που επιβάλλει το διεθνές ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο. Στην εποχή μας των κραυγαλέων ωμών ιμπεριαλιστικών πολεμικών επεμβάσεων και μόνο το γεγονός της απουσίας ενός ρωμαλέου μαζικού ριζοσπαστικού αντιπολεμικού κινήματος ειρήνης αποδεικνύει την ιστορική ανάγκη της δημιουργίας του.