ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΒΗΡΥΤΟΣ.-

Επιχείρηση γεφύρωσης του διατλαντικού χάσματος για τον Αμερικανό πρόεδρο Τζορτζ Ου. Μπους, επεισόδιο πρώτο: «Καμία δύναμη στη Γη δεν πρόκειται ποτέ να μας χωρίσει» διαμηνύει ο Τζορτζ Ου. Μπους από την έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, χαιρετίζοντας αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε - και φυσικά έσπευσαν να υιοθετήσουν ως όρο και οι περισσότεροι αναλυτές - μία νέα εποχή στις διατλαντικές σχέσεις μετά το «χάσμα» που προκάλεσε ο πόλεμος στο Ιράκ.

Η περιοδεία Μπους άρχισε χτες στις Βρυξέλλες με δύο διαδοχικές συναντήσεις που είχε πρώτα με τον βασιλιά Αλβέρτο του Βελγίου και στη συνέχεια με τον Βέλγο πρωθυπουργό Γκι Φερχόφστατ. Ακολούθως, ο Αμερικανός πρόεδρος συναντήθηκε με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γιαπ ντε Χοπ Σέφερ ενώ επόμενος σταθμός είναι η Γερμανία και η πόλη Μέινς για κατ' ιδίαν συνάντηση με έναν ακόμη «διαφωνούντα» του πολέμου του Ιράκ, τον καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Στο διαταύτα, οι δηλώσεις Μπους όσον αφορά στη γεφύρωση του χάσματος που βρίσκεται «πέραν του Ιράκ» αφού...«η στέρεη φιλία μας είναι ουσιαστική για την ειρήνη και την ασφάλεια στον κόσμο. Καμία προσωρινή αντιπαράθεση, καμία περαστική διαφωνία των κυβερνήσεών μας, καμία δύναμη στη Γη δε θα μπορέσει ποτέ να μας χωρίσει». Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μπους κατά τη διάρκεια της ομιλίας του έκανε για άλλη μία φορά κατάχρηση μιας λέξης. Αυτή τη φορά η λέξη «ελευθερία» την οποία αρέσκεται να χρησιμοποιεί, υπερκεράστηκε από τη λέξη «συμμαχία».

Φυσικά ο Μπους δεν παρέλειψε να εκφράσει την υποστήριξή του σε μια «ισχυρή Ευρώπη», ενωμένη, δημοκρατική και σύμμαχο των ΗΠΑ εννοώντας φυσικά τη στήριξη του «οράματος του Μπους για την προώθηση της ειρήνης στον κόσμο»: «Η Αμερική υποστηρίζει μια ισχυρή Ευρώπη, καθώς χρειαζόμαστε έναν ισχυρό εταίρο στο επίπονο καθήκον της προώθησης της ελευθερίας στον κόσμο». Και απευθυνόμενος στους Ευρωπαίους εταίρους του ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε να δώσουν περισσότερη στήριξη στη νέα ιρακινή κυβέρνηση, «τη νεότερη δημοκρατία του κόσμου», όπως την αποκάλεσε.

Εντούτοις οι πιο σημαντικές αναφορές και άξονες του «οράματος» είναι οι «επόμενοι στόχοι» που δεν είναι άλλοι από τη Συρία και το Ιράν, αλλά και οι αναφορές του για τη Μέση Ανατολή αφού έθεσε το θέμα «ειρήνευσης του Ισραήλ και των Παλαιστινίων ως άμεση προτεραιότητα και στόχο» αλλά και τη Ρωσία και την Ουκρανία που για τον Μπους η «νέα ουκρανική κυβέρνηση πρέπει να είναι ευπρόσδεκτη στη διατλαντική οικογένεια».

Ετσι με το Ιράκ που θα είναι «"φάρος" ελευθερίας και πηγή πραγματικής σταθερότητας στην περιοχή», η Συρία πρέπει να τερματίσει την «κατοχή στο Λίβανο» και το «καθεστώς της πρέπει να λάβει μεγαλύτερη δράση για να σταματήσει εκείνους που υποστηρίζουν τη βία και την υπονόμευση στο Ιράκ, και πρέπει να δώσει τέλος στην υποστήριξη των τρομοκρατικών οργανώσεων που επιδιώκουν να καταστρέψουν την ελπίδα μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων».

Παράλληλα, όπως μεταδίδει το Reuters, ο Αμερικανός πρόεδρος απέστειλε από τις Βρυξέλλες «ένα ακόμη ηχηρό μήνυμα προς την κυβέρνηση του Ιράν», σημειώνοντας ότι «οφείλει να σταματήσει την υποστήριξη της τρομοκρατίας και να μην κατασκευάσει πυρηνικά όπλα». Προσέθεσε ότι ο ίδιος «συνεργάζεται στενά» με Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία, οι οποίες επιζητούν διπλωματική συμφωνία με την Τεχεράνη.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, ο Μπους επισήμανε πως η Μόσχα οφείλει να επαναβεβαιώσει τη δέσμευσή της υπέρ της δημοκρατίας. Για το λόγο αυτό σημείωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και η Ευρώπη θα πρέπει να βάλουν τη μεταρρύθμιση στο επίκεντρο του διαλόγου με τη Μόσχα: «Προκειμένου να σημειώσει η Ρωσία πρόοδο ως ευρωπαϊκό κράτος θα πρέπει η ρωσική κυβέρνηση να ανανεώσει τη δέσμευσή της στη δημοκρατία και την έννομη τάξη. Αναγνωρίζουμε ότι οι μεταρρυθμίσεις δε θα γίνουν εν μία νυκτί. Θα υπενθυμίζουμε πάντα στη Ρωσία, ότι η συμμαχία μας υποστηρίζει την ελευθερία του Τύπου, μία ζωτική αντιπολίτευση, κοινή διακυβέρνηση και έννομη τάξη».

Με την επίσκεψη του Τζορτζ Μπους αυτή τη βδομάδα στην Ευρώπη, θα καταφανεί, κατά ένα μέρος, αν ο ακήρυχτος αμείλικτος πόλεμος των οικονομικοπολιτικών και γεωστρατηγικών συμφερόντων μεταξύ των ΗΠΑ και των κύριων δυνάμεων της ΕΕ - με κορυφαία τη Γερμανία - θα καταστεί δυνατό να κοπάσει προσωρινά ή θα εκδηλωθεί με οξύτερη μορφή. Οσα λέχθηκαν από τους Σρέντερ - Στρουκ στη συνδιάσκεψη του Μονάχου σχετικά με το ρόλο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ αφορούσαν κατά βάθος τις διαφορές σ' αυτού του είδους τα συμφέροντα. Η Κοντολίζα Ράις, με το πρόσφατο ταξίδι της στην Ευρώπη ως προπομπός του Αμερικανού Προέδρου, δεν κατάφερε να συγκαλύψει την ύπαρξή τους.

Μέρες αργότερα, ο Μπους από τη μια μεριά και ο Γερμανός καγκελάριος και ο υπουργός Αμυνας Πέτερ Στρουκ από την άλλη, επανέλαβαν αυτό που ανταποκρίνεται καλύτερα στα επιμέρους συμφέροντά τους.

Ο Μπους π.χ. επανέλαβε σε συνέντευξή του στο γερμανικό τηλεοπτικό κανάλι ARD ότι θεωρεί το ΝΑΤΟ (όπου κυριαρχούν οι ΗΠΑ) σαν «ζωτικό θεσμό», ότι χαίρεται να το υπενθυμίσει αυτό στον Σρέντερ και ότι ελπίζει από τις συζητήσεις του με τους Ευρωπαίους εταίρους να προκύψει «ένα κοινό μήνυμα στο Ιράν». Η Τεχεράνη οφείλει να παραιτηθεί από την ανάπτυξη προγράμματος πυρηνικών όπλων, δήλωσε ο Μπους.

Ο Γερμανός καγκελάριος, αντίθετα, διευκρίνισε ότι ενδιαφέρεται για τη σταθερότητα των διατλαντικών σχέσεων μέσα στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, ότι όμως πρέπει «να διεξάγονται εκεί πολιτικές συζητήσεις και να παίρνονται αποφάσεις για τη Μέση Ανατολή, το Ιράκ, και το Ιράν», αφήνοντας να εννοηθεί «όχι μονομερώς» από τις ΗΠΑ.

Λεπτομερέστερος στον καθορισμό της επιδίωξης της γερμανικής κυβέρνησης και της ΕΕ σχετικά με το Ιράν υπήρξε ο Στρουκ που δήλωσε ότι μαζί «με τους Αγγλους και Γάλλους φίλους μας και την Ευρωπαϊκή Ενωση» διεξάγονται διαπραγματεύσεις για να εξευρεθεί «λύση του ατομικού προγράμματος». Στο Ιράκ, είπε, χρειάστηκε «να λάβουμε γνώση ότι μερικοί εταίροι του ΝΑΤΟ είχαν αποφασίσει, ανεξάρτητα από απόφαση του ΝΑΤΟ, να διεξάγουν πόλεμο». Η ανησυχία του καγκελάριου, πρόσθεσε ο Στρουκ, είναι ότι «αυτό μπορεί να επαναληφθεί σε νέα πεδία σύγκρουσης, όπως το Ιράν».

Ωστόσο, χρειάζεται να τονιστεί ότι οι εταίροι της ΕΕ προσπαθούν με τις διαπραγματεύσεις να αποφύγουν, για δικά τους συμφέροντα, μια πολεμική σύγκρουση, αλλά θέλουν να επιβάλουν στο Ιράν τον όρο να δώσει «αντικειμενικές και δυνάμενες να ερευνηθούν εγγυήσεις» για τήρηση της συμφωνίας μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, συμφωνία που οι ατομικές δυνάμεις Αγγλία και Γαλλία διαρκώς παραβιάζουν.

Η προβολή της Γερμανίας σαν υπέρμαχης αυτής της λύσης σχετίζεται με τα ειδικά συμφέροντά της στο Ιράν και την περιοχή. Μετά από μια στασιμότητα, που είχε σημειωθεί έως πριν το 2000, οι γερμανοϊρανικές οικονομικές σχέσεις από εκείνο το έτος σημειώνουν αλματώδη άνοδο: Οι γερμανικές βιομηχανίες αυτοκινήτων εξάγουν στο Ιράν εκατομμύρια αυτοκίνητα, κατασκευάζονται εκεί εργοστάσια με γερμανικά κεφάλαια, γίνονται μεγάλες επενδύσεις με εγγύηση της γερμανικής κυβέρνησης, προγραμματίζονται άλλα έργα, και αυτό που παίζει ιδιαίτερο ρόλο είναι η επιδίωξη της γερμανικής οικονομίας να εξασφαλίσει την προμήθεια από το Ιράν φυσικού αερίου. Το Ιράν υπολογίζεται ότι στο υπέδαφός του έχει το 15% της παγκόσμιας παραγωγής φυσικού αερίου. Είναι, συνεπώς, ευνόητο να συγκρούονται τα συμφέροντα των γερμανικών μονοπωλίων με εκείνα των ΗΠΑ και απ' αυτό να προκύπτει σε ένα μεγάλο βαθμό η διαφορετική θέση τους στο θέμα Ιράν. Το Βερολίνο βλέπει να απειλούνται τα οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντά του από τις πολεμικές απειλές της Ουάσιγκτον.

Στο Ιράν επικεντρώνονται και τα ενεργειακά συμφέροντα της Κίνας. Η αλματώδης ανάπτυξη της οικονομίας της απαιτεί τεράστιες ποσότητες ενεργειακού δυναμικού και πέρα από την εγχώρια παραγωγή η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας έκλεισε τα τελευταία χρόνια συμφωνίες με λατινοαμερικανικές και αφρικανικές χώρες, όπως και με το Ιράν για εισαγωγή πολύ μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η συμφωνία Κίνας - Ιράν για την προμήθεια ιρανικού φυσικού αερίου αξίας 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, χαρακτηρίστηκε από Δυτικούς αναλυτές σαν «συμφωνία του αιώνα», αφού προβλέπει για 25 χρόνια την ετήσια εξαγωγή 10 εκατομμυρίων τόνων φυσικού αερίου στην Κίνα. Από ειδικούς διεθνείς κύκλους αναφέρεται ότι για παρόμοια μεγάλη συμφωνία προμήθειας ιρανικού πετρελαίου στην Κίνα διεξάγονται ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις διαπραγματεύσεις. Ταυτόχρονα, η κινεζική βιομηχανία έκλεισε συμφωνία μακρόχρονης συνεργασίας με την ιρανική βιομηχανία.

Ακριβώς το Ιράν και οι γύρω περιοχές, που έχουν ανακηρυχτεί από τους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ σαν «ζωτικός χώρος» είναι αδιανόητο για τον Μπους και την κυβέρνησή του να «περιέλθουν στην επιρροή» ενός «κράτους του κακού» σαν την Κίνα - ένας λόγος περισσότερο να μη συμφωνεί στη «λύση» του «ιρανικού ζητήματος» με τρόπο ειρηνικό.

Σύμφωνα με τη γνώμη του Ράινερ Ρουπ, αναλυτή της «Γιούνγκε Βελτ» (29/30 Γενάρη) οι συμφωνίες Κίνας - Ιράν επέδρασαν θετικά στις σχέσεις Τεχεράνης - Μόσχας. «Η Μόσχα», γράφει ο Ρ.Ρ. «που το προηγούμενο έτος στο ζήτημα του ιρανικού πυρηνικού ζητήματος για ένα διάστημα άφηνε να διαφανεί η τάση ότι τάσσεται με το μέρος των ΗΠΑ και της ΕΕ, δε θέλει πια να ρισκάρει να αντικατασταθεί στο Ιράν από την Κίνα σαν σημαντικότερη χώρα προμήθειας (στο Ιράν) τεχνολογίας. Με αυτό το υπόβαθρο θα ήταν δυνατό ο ρωσικός γίγας αερίου Gasprom να εγκαταλείψει την έως τώρα αντίστασή του για συνεργασία με την ιρανική ενεργειακή βιομηχανία».

Ο ίδιος αναλυτής υποστηρίζει ότι το Ιράν ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για τη γνωστή «Συμφωνία Συνεργασίας της Σαγκάης», στην οποία μετέχουν το Τατζικιστάν, το Καζαχστάν, η Κιργιζία και το Ουζμπεκιστάν και στην οποία συνεργάζονται από άποψη ασφάλειας η Κίνα και η Ρωσία... Αν και προς το παρόν δεν μπορεί να γίνεται σκέψη για συμμαχία Κίνας - Ρωσίας - Ιράν, όμως - όσον αφορά στο ρόλο των ΗΠΑ - οι αναλύσεις για την απειλή αυτών των χωρών (από τις ΗΠΑ) μοιάζουν μεταξύ τους. Η διείσδυση των ΗΠΑ... στον πλούσιο σε πετρέλαια και αέριο χώρο της Κεντρικής Ασίας παρακολουθείται τόσο από τη Ρωσία και την Κίνα όσο και από το Ιράν με βαθιά δυσπιστία.

Σ' αυτό το χώρο βρίσκεται το 75% των παγκόσμιων εφεδρειών πετρελαίου και 33% των παγκόσμιων εφεδρειών αερίου.

Αυτά ας έχουμε υπόψη, όταν διαβάζουμε τις μεγαλόστομες δηλώσεις του Μπους για «ελευθερία και προστασία από τα αχρεία κράτη και την παγκόσμια τρομοκρατία». Ουσιαστικά πρόκειται για σύγκρουση συμφερόντων.