«Ημουν στο πανεπιστήμιο πριν φύγω. Τι μπορεί να κάνει κάποιος 23χρονος σε ένα κράτος όπου δεν υπάρχει δουλιά... Υπάρχει ακόμα δικτατορία. Και δεν ήταν μόνο ο πόλεμος, ήταν και τα οικονομικά προβλήματα...».

Ο Σάμπερ είναι σήμερα 27 χρόνων. Από το Αφγανιστάν, έφτασε στην Ελλάδα το 2001. Διήνυσε εκατοντάδες χιλιόμετρα μέχρι το Ιράν, περνώντας από βουνά. Και μετά, μ' ένα τροχοφόρο όχημα μέχρι τα τουρκικά παράλια, έπειτα μια βάρκα και, στα τέλη Σεπτέμβρη, έφτασαν στην Αθήνα μόνο οι δύο από τους έντεκα που είχαν μαζί ξεκινήσει από το Αφγανιστάν. Κάποιοι συνελήφθησαν, άλλοι πνίγηκαν.

Τα ελληνικά του είναι ακόμα «σπαστά». Αρκούν όμως λιγοστές κι απλές λέξεις, για να πει, τι σημαίνει ιμπεριαλισμός για τους λαούς. «Τους πολέμους που γίνονται είκοσι χρόνια στη χώρα μου, πληρώσαμε εμείς. Πληρώσαμε με τη ζωή μας...». Κι αυτό το «πληρώσαμε με τη ζωή μας» δεν έχει να κάνει μόνο με το θάνατο στη μάχη ή αλλού. Εχει να κάνει και με τη «ζωή» όσων επιβίωσαν.

Οι ελληνικές αρχές χρειάστηκαν δέκα οκτώ μήνες για να πειστούν πως ο Σάμπερ έχει δικαίωμα πολιτικού ασύλου. Χωρίς κόκκινη κάρτα, κανείς δεν του κολλούσε ένσημα. Δούλεψε ως αγρεργάτης, σε πορτοκάλια, σε ελιές, με 15 και 20 ευρώ τη μέρα. Και σήμερα όμως, το ότι έχει χαρτιά, στην ουσία δε σημαίνει τίποτα. Και σήμερα, τα ένσημα είναι σπάνια. Και σήμερα, η αγωνία είναι ίδια: «Δουλεύω όπου βρω μεροκάματο, πότε μπογιατζής, πότε οικοδόμος. Περνάμε πολύ δύσκολα, με προσοχή και στερήσεις», ώστε να βρεθούν όσα χρειάζονται για να τα «βγάλει πέρα» η οικογένεια: Μια οικογένεια με τρία μικρά παιδιά. Και σήμερα, εξακολουθεί ο φόβος ότι «μπορεί να πάω να ανανεώσω την κάρτα και να μου την πάρουν πίσω...». Εξάλλου, το 2004, το ποσοστό έγκρισης των αιτήσεων για χορήγηση πολιτικού ασύλου, δεν ξεπέρασε το 1%...

«Εχουμε έρθει για να ζήσουμε... Για να μη μας σκοτώσει κανένας», λέει ο Σάμπερ. Κι οι πόρτες της «δημοκρατικής δύσης» μένουν σφαλιστές.

Στο νου του, το 'χει καθαρό: «Είμαστε πρώτα απ' όλα εργάτες, έχει σημασία ο κοινός αγώνας μας. Ο νόμος θέλει να είμαι εγώ παράνομος, για να "με φάνε", κι αυτό είναι άσχημο και για τον ξένο και για τον Ελληνα εργάτη». Ο ρατσισμός δεν είναι τυχαίος. Φροντίζουν οι αστοί να καλλιεργείται περίτεχνα, για να 'χουν στα χέρια τους ένα πολύτιμο εργαλείο.

Η Δώρα, οικονομική μετανάστρια από τη Βουλγαρία, έζησε έξι ολόκληρα χρόνια στην Ελλάδα χωρίς χαρτιά. Δεν είχε τα αναγκαία ένσημα, τα οποία όμως δεν μπορούσε να εξασφαλίσει χωρίς χαρτιά. Παράλογο μεν, αλλά είναι οι συνέπειες του εγκλωβισμού των μεταναστών στην παρανομία. Ο εργοδότης, της είπε πως «δεν έχεις δικαίωμα να σου βάλουμε ένσημα». Της είπε ακόμα ότι «για τους αλλοδαπούς, ο εργοδότης μπορεί, από το νόμο, να δίνει μισές ασφαλιστικές εισφορές». Θα τολμήσει τώρα να πει κανείς πως, η εργαζόμενη «έπρεπε να το ψάξει, ήταν πρώτα δικό της λάθος». Οταν, ακόμα και σήμερα, είναι εκατοντάδες χιλιάδες οι αλλοδαποί εργαζόμενοι που καθημερινά βιώνουν την εργοδοτική και κρατική τρομοκρατία στη χώρα μας. Ο φόβος, η κοροϊδία και η εκμετάλλευση πάνε μαζί. Κι η ουσία είναι πως, ενώ η Δώρα θα μπορούσε σήμερα να πλησιάζει σε συνταξιοδότηση. Θα μπορούσε...

«Ούτε στο ταμείο ανεργίας δεν κατάφερα να μπω όταν έφυγα από εκείνη τη δουλιά», επισημαίνει. Τα 560 ευρώ που παίρνει, δουλεύοντας ως καθαρίστρια, δε φτάνουν για να καλύψει τις ανάγκες της, σε μια κοινωνία όπου η κρατική υποχρέωση μετατρέπεται σε «ατομική υπόθεση», ένεκα ανάπτυξης επενδυτικών ευκαιριών. «Στη χώρα μου, ήταν ντροπή να δώσεις λεφτά στο γιατρό. Εδώ, άμα δεν πληρώσεις, δε σε κοιτάζει, δε σε προσέχει καθόλου...».

Η Δώρα είναι πυρηνικός χημικός. Μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Βουλγαρία, «υπήρχε ανασφάλεια». Πριν, «ο καθένας είχε τη δουλιά του, δωρεάν ιατρική περίθαλψη, με λίγα λεφτά και τη δουλιά του ο καθένας είχε το σπίτι του. Το κράτος φρόντιζε να 'χει ο καθένας τα απαραίτητα εφόδια για να ζήσει, δεν υπήρχαν ζητιάνοι, δεν υπήρχαν άνεργοι. Ο εργάτης είχε κύρος...». Η Δώρα ήρθε στην Ελλάδα, αρχικά για να μείνει μόνο μερικά χρόνια, μέχρι να ξεχρεώσει το τραπεζικό δάνειο που είχε πάρει. Μετά από τη μέρα που, η νέα διεύθυνση του εργοστασίου όπου εργαζόταν στη Βουλγαρία, ανακοίνωσε ότι «όσοι θέλουν μπορούν να φύγουν, όσοι μείνουν δε θα ξέρουν πότε θα πληρώνονται»...

Απάνθρωπους φραγμούς στη νοσηλεία των μεταναστών που δε διαθέτουν τα τυπικά στοιχεία νόμιμης παραμονής στη χώρα μας βάζουν δυο εγκύκλιοι των υπουργείων Εσωτερικών και Υγείας, που εκδόθηκαν και στάλθηκαν πρόσφατα σε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες. Και οι δυο εγκύκλιοι στηρίζονται στους νόμους 2910/2001 και 3202/2003 που ψήφισαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, εναρμονιζόμενες με την αντιμεταναστευτική πολιτική που συναποφάσισαν στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η πρώτη απόφαση εκδόθηκε από τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών Αθ. Βεζυργιάννη στις 28.12.2004 και έχει ως θέμα τις «Υποχρεώσεις υπηρεσιών και υπαλλήλων». Στην απόφαση ορίζεται ρητά ότι: «Οι δημόσιες υπηρεσίες, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι Οργανισμοί και Επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας και οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης υποχρεούνται να μην παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε αλλοδαπούς, οι οποίοι δεν έχουν διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο ή θεώρηση εισόδου ή άδεια παραμονής ή γενικά δεν αποδεικνύουν ότι παραμένουν νόμιμα στην Ελλάδα, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στον ίδιο νόμο. Εξαιρούνται τα νοσοκομεία, θεραπευτήρια και κλινικές, όταν πρόκειται για αλλοδαπούς που εισάγονται εκτάκτως για νοσηλεία και για ανήλικα παιδιά. Οι υπάλληλοι των παραπάνω υπηρεσιών και φορέων, που παραβαίνουν τις ανωτέρω διατάξεις, διώκονται πειθαρχικά και τιμωρούνται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για παράβαση καθήκοντος».

Ακολούθησε η εγκύκλιος του υπουργού Υγείας Ν. Κακλαμάνη στις 21.2.2005 με θέμα την «Υγειονομική περίθαλψη των αλλοδαπών» προς όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, στην οποία μεταξύ άλλων σημειώνεται ότι «Για τους αλλοδαπούς, τους μη νόμιμα ευρισκόμενους στην Ελλάδα (όπως είναι ο λαθρομετανάστης) θα παρέχονται οι απαραίτητες υπηρεσίες αποκλειστικά στις περιπτώσεις επείγοντος και μέχρι τη σταθεροποίηση της υγείας τους. Δε θα γίνονται δεκτοί από τις υπηρεσίες Υγείας αλλοδαποί της κατηγορίας για μη επείγοντα περιστατικά».

Και οι δυο εγκύκλιοι διατηρούν την εξής αντίφαση: Να μη νοσηλεύονται οι παράνομοι μετανάστες και να νοσηλεύονται τα ανήλικα παιδιά τους!

Εξίσου «φιλεύσπλαχνος» προς τους μετανάστες υπήρξε και ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Αλ. Παπαδόπουλος: Το καλοκαίρι του 2000 είχε εκδώσει τρεις απανωτές εγκυκλίους για τους νόμιμους και μη νόμιμους μετανάστες στην Ελλάδα, οι οποίες προέβλεπαν μεταξύ άλλων και την υποχρέωση των νοσοκομείων να ειδοποιούν άμεσα τις «κατά τόπους υπεύθυνες αστυνομικές υπηρεσίες για τις περαιτέρω νόμιμες ενέργειες», όταν κάποιος παράνομος μετανάστης ζητούσε νοσηλεία.

Προσαρμοσμένος στις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις που θέλουν τους μετανάστες να συμβάλλουν, ως φτηνή εργατική δύναμη, στην ανταγωνιστικότητα και ευημερία της ΕΕ, είναι ο νέος μεταναστευτικός νόμος που προωθεί η κυβέρνηση της ΝΔ. Στο πλαίσιο αυτό, απροκάλυπτα πλέον, στις πολιτικές που υιοθετούνται σε επίπεδο ΕΕ, οι μετανάστες αποτελούν ένα μετρήσιμο στοιχείο που καλούνται να αξιοποιήσουν τα κράτη - μέλη της, για να καλυφθούν οι ανάγκες της αγοράς εργασίας, σε μια γηρασμένη Ευρώπη, και να αυξηθεί η κερδοφορία του κεφαλαίου.

Προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο στόχος αυτός, ο νέος νόμος αφήνει έξω από τις διαδικασίες νομιμοποίησης εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας, ενώ αυστηροποιεί ακόμα παραπέρα τις προϋποθέσεις εισόδου στη χώρα.

Σ' αυτό το πλαίσιο, οι προωθούμενες διατάξεις αυστηροποιούν το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ το 2001, ώστε να υπάρχουν οι εγγυήσεις ότι ο μετανάστης, όταν δε θα είναι επιθυμητός, θα απελαθεί ή θα φύγει. Χαρακτηριστικό είναι ότι εξακολουθεί να ισχύει η πληθώρα των εγγράφων που πρέπει να συγκεντρώσει ένας μετανάστης, για να νομιμοποιηθεί, ενώ αυστηροποιούνται οι διαδικασίες, ώστε να αποκτήσει κάποιος άδεια μακροχρόνιας παραμονής, αφού αξιολογούνται, ανάμεσα σε άλλα, το ...ήθος και η προσωπικότητά του. Γίνεται πολύ δύσκολη η οικογενειακή επανένωση, ενώ περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό η χορήγηση άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, αφού αυτή θα δίνεται αποκλειστικά και μόνο σε όσους διαμένουν ήδη στην Ελλάδα και έχουν πέσει θύματα εργατικών ή άλλων ατυχημάτων, εγκληματικών ενεργειών ή αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα Υγείας.

Προκειμένου για τον έλεγχο των μεταναστών (διαχείριση των μεταναστευτικών ροών αποκαλείται επισήμως στην ΕΕ) υιοθετούνται και αστυνομικά μέτρα, όπως η συγκέντρωση στοιχείων που αφορούν τους αλλοδαπούς από τις κατά τόπους αστυνομικές αρχές. Διατηρούνται, επίσης, απαράδεκτες διατάξεις, όπως η δυνατότητα των διπλωματικών αρχών να απορρίψουν αναιτιολόγητα τη χορήγηση θεώρησης εισόδου σε μετανάστες. Ενώ εφεξής οι άδειες διαμονής θα εκδίδονται με τη μορφή ενιαίου τύπου που έχει καθορίσει η ΕΕ, στην οποία θα ενσωματώνονται τα βιομετρικά χαρακτηριστικά των μεταναστών.

Ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τους μετανάστες είναι και το γεγονός ότι τα στοιχεία σχετικά με τον αριθμό αυτών που ζουν στη χώρα μας και αυτών που επίκειται να νομιμοποιηθούν δίνονται με το σταγονόμετρο.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής πολιτική (ΙΜΕΠΟ), οι νόμιμοι μετανάστες στην Ελλάδα αποτελούν το 13% του εργατικού δυναμικού, ενώ παραδέχεται ότι είναι άγνωστος ο αριθμός του συνόλου των μεταναστών, νόμιμων και παράνομων. Σύμφωνα δε με το υπουργείο Εσωτερικών, περίπου 200.000 μετανάστες αξιοποίησαν την παράταση της προθεσμίας που δόθηκε πέρυσι και συγκεκριμένα μέχρι τις 30 Ιούνη του 2004. Από αυτές έχουν διεκπεραιωθεί οι περίπου 50.000 αιτήσεις, με τους υπόλοιπους να παραμένουν σε ομηρία. Σε ό,τι αφορά την Περιφέρεια Αττικής όπου διαμένουν και οι περισσότεροι μετανάστες, η εκτίμηση ήταν ότι μέχρι τα τέλη του 2004 οι αιτήσεις για άδεια διαμονής θα έφταναν τις 115.000.

Σύμφωνα, τέλος, με στοιχεία από το ΙΜΕΠΟ, τον ΟΗΕ και τη Γιούροστατ, οι μετανάστες στην Ελλάδα, αναμένεται έως το 2015 να ανέρχονται σε περίπου 4 με 4,5 εκατομμύρια.