Λιτό και σεμνό το στερνό «αντίο» στον Αλβαρο Κουνιάλ. Χωρίς ομιλίες, μόνο με ένα σύντομο χαιρετισμό από τον ΓΓ του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, Τζερόνιμο ντε Σόουζα, λίγο πριν η σορός του διασχίσει για τελευταία φορά τους δρόμους της Λισαβόνας και καταλήξει στην πλατεία Χιλής, όπου και αποτεφρώθηκε.

«Ο σύντροφος Αλβαρο Κουνιάλ πέθανε. Ο φυσικός του θάνατος μας προκάλεσε τεράστια θλίψη και πόνο. Οι κομμουνιστές, οι εργαζόμενοι, ο πορτογαλικός λαός, το κομμουνιστικό και επαναστατικό κίνημα έχασαν έναν σπουδαίο άνθρωπο, έναν άνθρωπο που συνέβαλε στην οικοδόμηση του απελευθερωτικού σκοπού», ανέφερε στην αρχή του χαιρετισμού του ο ΓΓ του ΠΚΚ και συνέχισε: «Η ζωή ενός ανθρώπου είναι πάντα μία σύντομη στιγμή στην ιστορική διαδικασία της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτή είναι η περίπτωση του συντρόφου Αλβαρο. Παρ' όλα αυτά, είχε το προνόμιο να ζήσει σε μία εποχή και έναν αιώνα όπου έλαβαν χώρα πολλά σπουδαία γεγονότα, όταν είχαμε σημαντικές και συναρπαστικές διαδικασίες και επιτεύγματα, καθώς και τραγικές ανατροπές και ήττες.

Εζησε αυτούς τους καιρούς όχι μόνο ως παρατηρητής και ερμηνευτής των γεγονότων, αλλά διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στον αγώνα για ελευθερία του λαού και για δημοκρατία στη χώρα του, μην εγκαταλείποντας ποτέ το διεθνιστικό του όραμα και τις διαστάσεις του.

Η πολιτική πρακτική της συλλογικής δράσης του κόμματος, της οποίας ήταν ο κύριος οικοδόμος και ερμηνευτής, σε συνδυασμό με την εμβριθή και εξαιρετική αφομοίωση του μαρξισμού - λενινισμού, στη διττή του διάσταση της ερμηνείας και μετασχηματισμού του κόσμου, έκανε τον σύντροφο Αλβαρο Κουνιάλ έναν πολιτικό διανοητή, μέγιστου διαμετρήματος για την Πορτογαλία του 20ού αιώνα».

«Στο πλαίσιο της μεγάλης συλλογικής δράσης, που εξαρχής και πάντα ενστερνιζόταν και στης οποίας την οικοδόμηση βοήθησε με την ευφυία του, το πολιτικό, ιδεολογικό, ηθικό και φυσικό του κουράγιο, ο σύντροφος Αλβαρο Κουνιάλ συνέβαλε σημαντικά στις ιστορικές διαστάσεις του αγώνα του πορτογαλικού λαού για την ανατροπή της φασιστικής δικτατορίας και το όνομά του πάντα θα είναι άρρηκτα δεμένο με την πορτογαλική επανάσταση της 25ης Απριλίου»... «Η επαναστατική του αποφασιστικότητα, η αποφασιστικότητά του στην υπεράσπιση των αρχών και η σκληρότητα των πολλών μαχών συχνά απέκρυπταν την ουμανιστική του διάσταση, τη συμπαράστασή του προς τους αδύναμους, τους φτωχότερους και τους εκμεταλλευόμενους και ειδικά προς τα παιδιά, η συγκινητική στοργή του προς τα οποία προκαλούσε έκπληξη, αφού φαινόταν να έρχεται σε φαινομενική αντίθεση με την ανθεκτικότητα και αποφασιστικότητα που επιδείκνυε».

Και ο Τζερόνιμο ντε Σόουζα καταλήγοντας τόνισε:

«Νιώθουμε τον πόνο της απώλειας. Μας λείπει ο σύντροφος Αλβαρο!

Και αυτός είναι ο λόγος που η φιγούρα και η προσωπικότητά του θα μείνουν στη μνήμη και την καρδιά μας.

Αλλά το παράδειγμά του, το έργο του, δε θα πεθάνουν, διότι θα κάνουμε αυτό που θα ευχόταν να κάνουμε: χωρίς προσωποποιημένη ειδωλοποίηση, χωρίς δογματικές προσλήψεις ή φιλολογικές ερμηνείες των ιδεών του και του έργου του, θα τα χρησιμοποιήσουμε ως εργαλεία με στέρεη εφαρμογή στην πραγματικότητα, στη ζωή, στην πάλη, στα ιδανικά και τους στόχους του κόμματος.

Ναι, μας λείπει!

Αλλά όπως συνήθιζε και ο ίδιος να λέει, το κλειδί για ένα μέλλον ενίσχυσης και αύξησης της επιρροής του κόμματός μας, πέρα από τις ιδιαίτερες ικανότητες του ενός ή του άλλου μέλους, ή αυτού ή του άλλου ηγέτη, θα βρίσκεται πάντοτε βασικά στη συλλογική μας ικανότητα, στην ενότητα και τη συνοχή μας. Στη δυνατότητά μας να δενόμαστε με τους εργαζόμενους και το λαό, να ζούμε τα προβλήματά του και τα οράματά του και να μαχόμαστε για τη λύση και την υλοποίησή τους, δίνοντας τον εθνικό μας αγώνα ως την καλύτερη συνεισφορά για την ανάπτυξη της διεθνικής μας δράσης και διάστασης και τη σχέση με τα κομμουνιστικά κόμματα, τις επαναστατικές και προοδευτικές δυνάμεις.

Θα προσπαθήσουμε, όπως φιλοδοξούσε, να διεκδικήσουμε την πραγμάτωση του σκοπού μιας προωθημένης δημοκρατίας στο κατώφλι του 21ου αιώνα, έχοντας στον ορίζοντα την οικοδόμηση μιας κοινωνίας ελεύθερης από την καπιταλιστική εκμετάλλευση και καταπίεση, το να οικοδομηθεί ένας σοσιαλισμός βασισμένος πάνω στις πεποιθήσεις, τις αξίες, τα ιδανικά και το έργο της ζωής του Αλβαρο Κουνιάλ έως και την τελευταία του στιγμή.

Η ανώτερη πολιτική, ιδεολογική, διανοητική και ανθρώπινη διάσταση του συντρόφου Αλβαρο Κουνιάλ εντυπώθηκε μόνιμα σε αυτό το κόμμα που είναι δικό μας, σε αυτή την αδελφωμένη και αλληλέγγυα συλλογικότητα, που ενώνεται σε μια τεράστια αγκαλιά συντροφικότητας και φιλίας.

Οπως διατύπωσε γραπτώς ως τελευταία του επιθυμία, δε θα υπάρξουν ομιλίες κατά τη διάρκεια της κηδείας του. Θα τον ευχαριστούσε ιδιαιτέρως, εάν ήταν δυνατόν ή όχι, αυτή την ημέρα, να υπάρξει προσωπικός χαιρετισμός από τους συντρόφους του "απ' τα πιο υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος έως τους πιο απλούς και ανώνυμους συντρόφους", με τους οποίους, πριν και μετά την 25η Απριλίου, αγωνίστηκαν μαζί μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του. Καθώς και από τα μέλη της οικογένειάς του που αγαπούσε πολύ, "την πολυαγαπημένη του κόρη και τα παιδιά της, την αδελφή του, τη σύντροφό του, πολυαγαπημένες γυναίκες και άλλα κοντινά συγγενικά του πρόσωπα" καθώς "επίσης φίλους πολιτικά άστεγους" και "άντρες, γυναίκες και νέους που ήρθαν με εκτίμηση και σεβασμό" και "άλλους που μπορεί να ήθελαν να είναι παρόντες, σεβόμενοι τη ζωή του ως κομμουνιστή, με προσόντα αλλά και ελαττώματα, με πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα, όπως κάθε άλλη ανθρώπινη ύπαρξη".

Η Κεντρική Επιτροπή του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος είναι βέβαιη και πεπεισμένη ότι τόσο σήμερα όσο και αύριο, οι κομμουνιστές, οι εργαζόμενοι, η νεολαία, οι Πορτογάλοι δημοκράτες και πατριώτες, αποτίοντας φόρο τιμής και λέγοντας στερνό "αντίο" στον σύντροφο Αλβαρο Κουνιάλ θα σεβαστούν την τελευταία του ευχή.

Με νέα αλλά πάντα την ίδια βεβαιότητα και δέσμευση. Για εμάς, τους κομμουνιστές της εποχής μας, ο αγώνας συνεχίζεται!».

Πού βρέθηκε τόσος κόσμος, τόση ψυχή, τόσο χρώμα από τόσες καρδιές ώστε να στρωθεί κόκκινος διάδρομος αντάξιος να βαδίσει ο Αλβαρο Κουνιάλ τα στερνά του βήματα; Πού βρήκε τόση ζωή ο απέναντι γέροντας, που βαδίζει κουτσαίνοντας επί δυόμισι ώρες στηριζόμενος στις δυο του πατερίτσες; Πού βρέθηκαν τόσα δάκρυα σε μάτια, που ίσως δε δάκρυσαν ποτέ; Πού βρήκε τόση δύναμη το κοριτσάκι - είναι δεν είναι 4 χρόνων - που κρέμεται από το μπαλκόνι του δεύτερου ορόφου και φωνάζει με όλη του τη φωνή «ΠΚΚ - ΠΚΚ», «Πε-Σε-Πε, Πε-Σε-Πε»; Πού βρέθηκαν τόσα γαρίφαλα, τόσα κόκκινα γαρίφαλα, μια κόκκινη βροχή που ραίνει την πομπή λες κι είμαστε πίσω στον Απρίλη του '74;

Μέχρι αύριο σύντροφέ μας... μέχρι να ξημερώσει το σοσιαλιστικό αύριο. Με τη γροθιά σηκωμένη, ο αγώνας συνεχίζεται!