Αμετακίνητη στη θέση της περί μη αναγνώρισης της Κύπρου και έχοντας εξασφαλίσει προφορικές αμερικανικές και γραπτές βρετανικές διαβεβαιώσεις ότι δε θα υποχρεωθεί να άρει το βέτο για την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε διεθνείς οργανισμούς, η Τουρκία ξεκίνησε από χτες τις διαπραγματεύσεις ένταξής της στην ΕΕ.

Για να ρυθμιστούν οι τελευταίες διαπραγματευτικές λεπτομέρειες, απαιτήθηκε η αμερικανική παρέμβαση, η οποία εκδηλώθηκε με τηλεφωνήματα της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις σε Ευρωπαίους ομολόγους της. Αξίζει να σημειωθεί πως οι τελευταίες ενστάσεις για την έναρξη των ευρωτουρκικών διαπραγματεύσεων δε διατυπώθηκαν ούτε από την Ελλάδα ούτε από την Κύπρο, αλλά από την Αυστρία, η οποία επιχείρησε και πέτυχε να εξασφαλίσει την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών της Κροατίας, σε αντάλλαγμα τη συμφωνία της με το Διαπραγματευτικό Πλαίσιο για την Τουρκία.

Αθήνα και Λευκωσία απλώς παρακολούθησαν τις τελευταίες διαβουλεύσεις καθώς είχαν προ πολλού εγκαταλείψει το «μαξιμαλιστικό» στόχο, για την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.

Οταν ρυθμίστηκαν οι απαιτήσεις της Αυστρίας, αναφορικά με την Κροατία, ξημερώνοντας η 4η Οκτώβρη, κηρύχτηκε η επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αμπντουλάχ Γκιουλ έφτασε τα ξημερώματα της Τρίτης για την προγραμματισμένη τελετή. Οι «ενθουσιασμοί» και τα μεγάλα λόγια περίσσεψαν σ' αυτή την τελετή.

Μετά την αποβίβασή του, ο Τούρκος αξιωματούχος κατευθύνθηκε στο κτίριο του Συμβουλίου Υπουργών, όπου τον καλωσόρισε ο προεδρεύων του Συμβουλίου, Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζακ Στρο και ο ύπατος εκπρόσωπος για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας Χαβιέ Σολάνα.

Ο Τζακ Στρο δήλωσε «ενθουσιασμένος που εύχομαι το καλωσόρισες», όμως υπενθύμισε πως η Τουρκία έχει ακόμη μακρύ δρόμο να διανύσει για την πλήρη ένταξή της στην ΕΕ, η οποία ποσώς είναι εγγυημένη.

«Η διαδικασία ένταξης θα είναι αυστηρή και θα αποτελεί μία πρόκληση. Ομως είμαστε πεπεισμένοι για την αποφασιστικότητά σας κι εμείς θα σας συνδράμουμε στις προσπάθειές σας. Είμαστε ευτυχείς που σήμερα σας υποδεχόμαστε» τόνισε ο Στρο, ενώ παραίνεσε την Τουρκία να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις, να ενισχύσει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, να υπερασπιστεί βασικές ελευθερίες, να διασφαλίσει την εξουσία του κράτους έναντι του στρατού και να βελτιώσει την κατάσταση των Κούρδων στα νοτιοανατολικά της χώρας. Για το Κυπριακό και την άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κύπρο, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών δε βρήκε να πει ούτε λέξη.

Από την πλευρά του ο Αμπ. Γκιουλ δήλωσε: «Φτάσαμε σήμερα σε ένα ιστορικό σημείο. Δεν κερδίζει μόνο η Τουρκία, κερδίζει και η Ευρωπαϊκή Ενωση».

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και στις θέσεις της Αγκυρας για το Κυπριακό. Χαρακτήρισε θετική τη συμπεριφορά της Τουρκίας προς την Ελλάδα, επισημαίνοντας ότι οι σχέσεις βελτιώνονται συνεχώς. Ενδεικτικά, ανέφερε ότι τόσο ο ίδιος, όσο και ο πρωθυπουργός Ερντογάν έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα και εξέφρασε την ελπίδα ο Κ. Καραμανλής να επισκεφθεί σύντομα την Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, είπε ότι η θέση της Τουρκίας είναι γνωστή και αναλλοίωτη, υποστηρίζοντας την πάγια τουρκική θέση για δύο χωριστές πραγματικότητες στην Κύπρο. Εξέφρασε την ελπίδα να βρεθεί συνολική λύση για το Κυπριακό στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, επισημαίνοντας ότι Τουρκία, Ελλάδα και επανενωμένη Κύπρος θα πρέπει να γίνουν το καλύτερο παράδειγμα συνεργασίας στη Μεσόγειο.

Σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού, υποστήριξε ότι τόσο η Αγκυρα όσο και οι Τουρκοκύπριοι έχουν ήδη κάνει το καθήκον που τους αναλογούσε και εξέφρασε την ελπίδα να συνεχιστούν οι προσπάθειες, ώστε να υπάρξει μια συνολική και βιώσιμη λύση.

Οσον αφορά στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, ο Αμπ. Γκιουλ διαβεβαίωσε για την απόλυτη αποφασιστικότητα της χώρας του να εκπληρώσει τους όρους και τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί, εκφράζοντας παράλληλα την ικανοποίηση ότι με τη σημερινή απόφαση καθίσταται σαφές ότι στόχος των διαπραγματεύσεων αυτών είναι η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς άλλες εναλλακτικές.

Η Αγκυρα, πρέπει να σημειώσουμε, είχε λάβει λίγες ώρες πριν το κείμενο του διαπραγματευτικού πλαισίου, το οποίο και ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο και το κεντρικό διοικητικό όργανο του κυβερνώντος κόμματος AKP. Ακολούθως, το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης επικύρωσε και τυπικά το διαπραγματευτικό πλαίσιο με την Τουρκία.

Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Τουρκία θα διαρκέσουν τουλάχιστον δέκα χρόνια, χωρίς να υπάρχει εγγύηση για την εισδοχή της χώρας στην ΕΕ μετά την κατάληξή τους, και θα επιτρέψουν στην Αγκυρα να προσαρμόσει τη νομοθεσία της στο «κοινοτικό κεκτημένο», δηλαδή στο πλέγμα των ευρωπαϊκών κανόνων.

Το διαπραγματευτικό πλαίσιο, το οποίο υιοθετήθηκε χτες από την ΕΕ, χωρίζεται σε 35 κεφάλαια, το περιεχόμενο των οποίων δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Σε μια σειρά θεμάτων, όπως η ελευθερία στην κίνηση προσώπων και αγαθών, η εξωτερική πολιτική, η περιβαλλοντική πολιτική, η ασφάλεια των τροφίμων, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός, οι Τούρκοι θα πρέπει να εφαρμόσουν την κοινοτική νομοθεσία και ο ρυθμός εξέλιξης των διαπραγματεύσεων θα εξαρτάται από την ικανότητά τους να εφαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους.

Κατά την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων η Τουρκία θα μπορεί να εξασφαλίζει εξαιρέσεις ή το δικαίωμα εφαρμογής μεταβατικών περιόδων προσαρμογής, υπό τον όρο ότι θα είναι «περιορισμένες ως προς τη χρονική διάρκεια και τη σημασία τους».

Κάθε ένα από τα 35 κεφάλαια προσαρμογής και διαπραγμάτευσης θα πρέπει να κλείνει με ψηφοφορία των χωρών-μελών, όπου απαιτείται ομοφωνία, πριν από την τελική ψηφοφορία για την ένταξη ή μη της Τουρκίας, όπου επίσης απαιτείται ομοφωνία.

Πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να κάνει έναν λεπτομερή έλεγχο των δεδομένων, δηλαδή να εξηγήσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία στην Αγκυρα, να προβεί σε μια εκτίμηση του βαθμού προετοιμασίας της Τουρκίας ως προς κάθε ένα από τα 35 κεφάλαια και να εντοπίσει πιθανά προβλήματα. Στόχος είναι η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ωστόσο η διαδικασία ως προς αυτόν είναι ανοιχτή και δεν παρέχει καμία εγγύηση για την επίτευξή του.

Το κείμενο που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνη εμπλουτίστηκε για να τονίσει ότι η ΕΕ θα πρέπει να είναι ικανή να ενσωματώσει την Τουρκία, όταν θα έρθει η ώρα της ένταξης. Αυτή η εντολή διαπραγμάτευσης θεωρείται από την Επιτροπή πολύ πιο αυστηρή από τους όρους που έχουν τεθεί σε προηγούμενες υποψήφιες χώρες και περιλαμβάνει και το ενδεχόμενο «παγώματος» της διαπραγματευτικής διαδικασίας.

«Σε περίπτωση σοβαρής και διαρκούς παραβίασης εκ μέρους της Τουρκίας των αρχών της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου επί του οποίου βασίζεται η Ενωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή... θα προτείνει τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων», αναφέρεται στο κείμενο. Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Ενωση θα κληθεί να αποφασίσει για τη διακοπή αυτή με ειδική πλειοψηφία.

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, η Τουρκία θα πρέπει να αναγνωρίσει την κυπριακή κυβέρνηση και να εφαρμόσει πλήρως το πρωτόκολλο της Αγκυρας, το οποίο υπογράφτηκε στις 29 Ιούλη 2005, και το οποίο επεκτείνει την τελωνειακή ένωση στα δέκα νέα μέλη της ΕΕ, μεταξύ τους και την Κύπρο.

Η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων δεν μπορεί να γίνει πριν από την υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού της περιόδου 2014-2020. Να σημειώσουμε πως οι «25» δεν έχουν ακόμη εγκρίνει τον προϋπολογισμό της περιόδου 2007-2013.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Κροατία ξεκίνησαν και επισήμως τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις τους χτες τη νύχτα στο Λουξεμβούργο, λίγα λεπτά μετά την ιστορική τελετή έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Νωρίτερα, σε κοινή ανακοίνωσή τους, οι υπουργοί Εξωτερικών των «25» έκριναν πως «η Κροατία έχει εκπληρώσει την προϋπόθεση που τέθηκε για την έναρξη των διαπραγματεύσεων», δηλαδή την πλήρη συνεργασία της με το Διεθνές Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία.

ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ - ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ.--

Το «καρότο» της έναρξης των διαπραγματεύσεων μεταξύ Σερβίας - Μαυροβουνίου και ΕΕ για τη «Συμφωνία Σύνδεσης και Σταθεροποίησης» που έδωσαν προχτές οι Βρυξέλλες πρόσφερε χτες «ικανοποίηση» στη σερβική ηγεσία και νευρικότητα στις αρχές του Μαυροβουνίου που προωθούν δραστήρια τη διάλυση της Ενωσης ανάμεσα σε Βελιγράδι και Ποντγκόριτσα.

Ο Σέρβος πρωθυπουργός Βόισλαβ Κοστούνιτσα δήλωσε πως η προχτεσινή εξέλιξη στις Βρυξέλλες αποτελεί «αναγνώριση από την ΕΕ για την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων και κίνητρο για το νοικοκύρεμα του κράτους» ώστε «σε ένα χρόνο» να αποκτήσει η Ενωση Σερβίας - Μαυροβουνίου καθεστώς κράτους προς ένταξη στην ΕΕ. Πράγμα που σημαίνει πως το Βελιγράδι θα πασχίσει σ' αυτό το διάστημα να παραδώσει τουλάχιστον έξι πρώην ανώτατους και ανώτερους αξιωματούχους (ανάμεσά τους οι Σερβοβόσνιοι ηγέτες Ράντοβαν Κάρατζιτς και Ράτκο Μλάντιτς) που κατηγορούνται από το ΔΠΔ της Χάγης για την πρώην ΓΙουγκοσλαβία για εγκλήματα πολέμου...

Αντίθετα, ο πρόεδρος της Βουλής του Μαυροβουνίου Ράνκο Κριβοκάπιτς είδε την έναρξη των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ για τη «συμφωνία σύνδεσης και σταθεροποίησης» ως εξέλιξη που, κατά τη γνώμη του, «δε θα εμποδίσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου».