Λαμαρίνες εγκαταλειμμένες «κόβουν» στα τρία τον Κηφισό. Οπως μας λέει ο Κ. Τζατζάνης, επρόκειτο για έργο που έμεινε στη μέση - μετά τις πλημμύρες του 2002 - και στη συνέχεια ο εργολάβος άφησε τα καλούπια του ως είχαν...

Ετσι, η ευρύτερη περιοχή του Μοσχάτου, του Ρέντη και του Νέου Φαλήρου κινδυνεύει άμεσα με πλημμύρα. Και αυτό γιατί μπορεί να έγινε η εκβάθυνση του Κηφισού, αλλά από το σημείο της Λαχαναγοράς και πάνω τα αντιπλημμυρικά έργα είναι ανύπαρκτα.

Χαρακτηριστικά είναι τα όσα είπε στο «Ρ» η Μαρία Σουάνη, δημοτική σύμβουλος με την παράταξη «Προοδευτική Αγωνιστική Συνεργασία» στο Ρέντη. Οπως μας είπε, ο εγκιβωτισμός του Κηφισού και η μετατροπή του σε οδική αρτηρία έγινε «προκειμένου να μη χάσουν οι εταιρίες ανάδοχοι τις χρηματοδοτήσεις της ΕΕ». Και σημείωσε: «Για το έργο χρησιμοποιήθηκε μελέτη που εκπονήθηκε το 1972 χωρίς να επικαιροποιηθεί ώστε να συμπεριλάβει τη διαφορά ανάμεσα στις τότε ανάγκες παροχετευτικής ικανότητας του ποταμού και τις σημερινές, ενώ κανένα έργο εκτροπής ρεμάτων από τον Κηφισό δεν έχει προωθηθεί μέχρι σήμερα».

Ο,τι απέμεινε από τα εργοτάξια έχει ενσωματωθεί στο ποτάμι...!

«Κανείς δεν εξέτασε τους κινδύνους μιας εξαιρετικά μεγάλης σε ένταση και έκταση βροχόπτωσης», μας λέει η Μ. Σουάνη. Και συνεχίζει: «Παρόλο που μια νέα πιθανή πλημμύρα θα στοιχίσει πολλές ανθρώπινες ζωές καθώς οι γύρω περιοχές εκτός από τη λάσπη θα έχουν πιθανώς να αντιμετωπίσουν σπασμένα μπετά ή και δεύτερο ποτάμι που θα αναζητήσει την κοίτη του για τη θάλασσα μέσα από τους δρόμους της πόλης».

Οπως σημειώνουν οι αντίστοιχες υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ, στον Κηφισό καταλήγουν τα νερά από όλη την Αθήνα και αποτελεί τη βασική διέξοδο των υδάτων στη θάλασσα. Νερά από την Πάρνηθα, αλλά ακόμη και την Αττική Οδό, διοχετεύονται στον Κηφισό, με αποτέλεσμα ο ποταμός να επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο. Αν σε αυτό το πρόβλημα προσθέσουμε και το γεγονός ότι η εκτροπή του Ιλισού, όπως μας λένε από το ΥΠΕΧΩΔΕ, βρίσκεται ακόμη στη φάση της μελέτης, τότε καταλαβαίνουμε ότι τα προβλήματα γίνονται ακόμη μεγαλύτερα.

Το πρόβλημα όμως εντείνεται και με τον κακό σχεδιασμό στις αποχετεύσεις του Δήμου Ρέντη. «Σε κάθε περίπτωση», συνεχίζει η Μ. Σουάνη, «ο εργατόκοσμος του Ρέντη που ζει και εργάζεται δίπλα στην ανοιχτή εκβολή, στο ανοιχτό δέλτα του Κηφισού, κινδυνεύει από το κύμα επαναφοράς των νερών της θάλασσας, αλλά και πιο άμεσα, καθώς οι αγωγοί ομβρίων ενώνονται με τον Κηφισό στο ύψος της παλιάς κοίτης και όχι της νέας. Ετσι είναι δυνατόν να προκληθούν σοβαρές πλημμύρες στις γειτονιές του Ρέντη από τη στιγμή που η στάθμη του νερού - του ποταμού - περάσει το ύψος της παλιάς κοίτης».

Και καταλήγει: «Τα εκατοντάδες δισ. δραχμές που ξοδεύτηκαν για τη μετατροπή ενός ποταμού σε κλειστό υπόνομο, ίσως επαρκούσαν για την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού αντιπλημμυρικής θωράκισης του λεκανοπεδίου».

Ο «Ρ», επισκέφθηκε, μαζί με τον Κώστα Τζατζάνη επικεφαλής της παράταξης «Πειραιάς - Αναγέννηση», τον Κηφισό, στο ύψος των εκβολών του, εκεί όπου συναντιούνται Δήμος Πειραιά - περιοχή Ν. Φαλήρου - με τους Δήμους Ρέντη και Μοσχάτου. Οι κακοτεχνίες είναι προφανείς διά «γυμνού οφθαλμού»: Σε ένα σημείο η κοίτη του ποταμού... κόβεται στα τρία! Συγκεκριμένα, σε εκείνο το σημείο του ποταμού, έχουν τοποθετηθεί λαμαρίνες, παράλληλα στη φορά των υδάτων. Οι λαμαρίνες αυτές θα αποτελούσαν τα καλούπια του εργολάβου για κάποια εργασία που επρόκειτο να γίνει. Η εργασία δεν έγινε. Ομως, τα καλούπια έμειναν.

«Σε περίπτωση ισχυρής βροχόπτωσης, είναι πολύ πιθανό να "παγιδευτούν" ανάμεσα στις λαμαρίνες κλαδιά δέντρων ή άλλα αντικείμενα που θα κατεβάζει το ποτάμι, με αποτέλεσμα να ανακοπεί η ροή των υδάτων και, ως φυσική κατάληξη, να πλημμυρίσουν οι γύρω περιοχές», μας εξηγεί ο Κ. Τζατζάνης.

Μάλιστα, οι κακοτεχνίες είναι τόσο προφανείς που ο εργολάβος έχει αφήσει μισοτελειωμένα τα παραπέτα! Ετσι, οι εσοχές που υπάρχουν στα πλαϊνά του ποταμού, μπορεί να εμποδίσουν την κίνηση διαφόρων αντικειμένων που θα κατεβάζει το νερό, εντείνοντας τον κίνδυνο πλημμύρας, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σε εκείνο το σημείο η κοίτη του ποταμού κόβεται στα τρία. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα λεγόμενα «μπλόκια», που θα χρησιμοποιηθούν ως παραπέτα, βρίσκονται αφημένα έξω από το ποτάμι, θυμίζοντας τις αυτοσχέδιες λαμαρίνες την περίοδο των πλημμυρών του 2002...

Λίγο πιο κάτω συναντούμε άλλο ένα χαρακτηριστικό δείγμα τις εκτέλεσης των έργων στον Κηφισό: Αυτή τη φορά, η κοίτη του ποταμού «κόβεται» στα δύο, από ένα τσιμεντένιο τοιχίο, το οποίο έχει και τις υποδοχές για κάτι που θα έπρεπε να κατασκευαστεί, αλλά έμεινε... μισοτελειωμένο.

Οι κάτοικοι των περιοχών κοντά στον Κηφισό ετοιμάζονται και φέτος να ζήσουν αντίστοιχες με τα προηγούμενα χρόνια στιγμές...

Η έρευνα που ξεκινά σήμερα ο «Ρ» είναι αποκαλυπτική. Το πρώτο που διαπιστώσαμε είναι ότι από πέρσι - που πραγματοποιήσαμε αντίστοιχο ρεπορτάζ - μέχρι και φέτος έχουν γίνει ελάχιστα έργα.

Συγκεκριμένα:

• Τα αντιπλημμυρικά έργα στον Κηφισό (από τα πλέον ακριβοπληρωμένα) παρουσιάζουν σωρεία κακοτεχνιών, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει με υπερχείλιση, σε περίπτωση μεγάλης - σε ένταση και έκταση - βροχόπτωσης.
• Τα μπαζωμένα ρέματα και οι ελάχιστοι ελεύθεροι χώροι οξύνουν το πρόβλημα.
• Η τσιμεντοποιημένη επιφάνεια στην Αττική έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα ακόμη και μια μικρή σχετικά βροχή να δημιουργεί τεράστια προβλήματα.
• Πολλά από τα κρίσιμα έργα για την αντιπλημμυρική προστασία της Αττικής βρίσκονται είτε σε φάση δημοπράτησης, είτε σε φάση εκπόνησης μελέτης.
• Και, τέλος, οδικοί άξονες - όπως η Αττικής οδός - κατασκευάστηκαν χωρίς την απαραίτητη συνοδευτική αντιπλημμυρική υποδομή...

Οι αρμόδιοι ευελπιστούν τα προστατευτικά τοιχία για την υπερχείλιση να κρατήσουν τα νερά

Ο «Ρ» απευθύνθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ για τα έργα που είχαν χαρακτηριστεί τότε υψηλής προτεραιότητας, όπως το ρέμα του Αγ. Ιωάννη στη «Χαλυβουργική», η περιοχή της Γλυφάδας και τα αντιπλημμυρικά της Αττικής οδού. Οπως προκύπτει από τις απαντήσεις των αρμοδίων, ελάχιστα είναι τα έργα που έχουν γίνει και αυτά σε επίπεδο... μελετών! Αναλυτικά:

• Η μελέτη για το ρέμα του Αγίου Ιωάννη είχε εκπονηθεί από την ΕΥΔΑΠ σε προμελέτη. Στη συνέχεια η αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΧΩΔΕ την τροποποίησε για να κάνει την οριστική μελέτη. Σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ, το ρέμα του Αγ. Ιωάννη στο ύψος της «Χαλυβουργικής» δημοπρατήθηκε στις 16/12/2004. Το συμφωνητικό εργολαβίας υπογράφηκε στις 24/6/2005. Ο συνολικός εκτιμώμενος χρόνος για την εκπόνηση του έργου είναι ...12 μήνες. Το ΥΠΕΧΩΔΕ ισχυρίζεται ότι θα λυθεί οριστικά το πρόβλημα.

Την ίδια στιγμή, όπως αποκάλυψε ο «Ρ», άρχισαν εργασίες από το ΥΠΕΧΩΔΕ στο ίδιο σημείο για την αντιπλημμυρική προστασία. Οπως μας είπαν από το υπουργείο, το έργο αυτό είναι προσωρινό και ουδεμία σχέση έχει με τη μελέτη για τη συνολική αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής. Οπως διευκρίνισαν, πρόκειται για προσωρινό έργο, το οποίο απλά θα «ανακουφίσει τους κατοίκους», αλλά σίγουρα δε θα λύσει το πρόβλημα.

• Η περιοχή της Γλυφάδας, όπως είναι γνωστό, είναι από τις πρώτες που θα υποστούν τις συνέπειες της έλλειψης της αντιπλημμυρικής προστασίας. Μάλιστα, τις πλημμύρες θα τις προκαλέσει το ίδιο το... τραμ, το οποίο έχει κόψει τη ροή των νερών κατά μήκος της λεωφόρου Μεταξά, καθώς δεν έχει προβλεφτεί κανένα αντιπλημμυρικό έργο και δεν αποκλείεται πλέον να χρειαστεί να ξηλωθούν ακόμη και οι γραμμές του σε αυτό το σημείο. Από το ΥΠΕΧΩΔΕ παραδέχονται το πρόβλημα, αλλά το μόνο που έχουν κάνει είναι να ανταλλάξουν... αλληλογραφία με το υπουργείο Μεταφορών. Σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ, το αρμόδιο υπουργείο είναι το Μεταφορών.
• Η ευρύτερη περιοχή των Μεσογείων κινδυνεύει, καθώς μέρος των ομβρίων από τα αντιπλημμυρικά έργα της Αττικής οδού οδεύουν στο ρέμα της Ραφήνας, το οποίο όμως δεν μπορεί να τα αντέξει μιας και ακόμη δεν έχουν γίνει τα απαραίτητα έργα διευθέτησης. Από το ΥΠΕΧΩΔΕ, μας απάντησαν ότι βρισκόμαστε ακόμη στη φάση της σύνταξης του... μαθηματικού ομοιώματος για την υδρολογική λεκάνη του ρέματος. Δηλαδή, ακόμη στο αρχικό στάδιο της μελέτης. Οπως ξεκαθάρισαν, η μελέτη αυτή την περίοδο συντάσσεται και αποτελεί επικαιροποίηση παλιότερης προμελέτης της ΕΥΔΑΠ.

Το ΚΚΕ, από το Μάρτη του 2005, έχει διατυπώσει συγκεκριμένες θέσεις για την αντιπλημμυρική προστασία της Αττικής, αλλά και συνολικότερα της χώρας. Για την αντιπλημμυρική προστασία το ΚΚΕ σημειώνει πως είναι επιτακτικά αναγκαίο:

1. Να ολοκληρωθεί από τα αρμόδια υπουργεία και φορείς (ΥΠΕΧΩΔΕ, υπ. Γεωργίας, ΕΥΔΑΠ κλπ.) και να δημοσιοποιηθεί ύστερα και από γνώμη, τουλάχιστον των αρμόδιων Επιμελητηρίων (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ) και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ένας συνολικός και επικαιροποιημένος σχεδιασμός για τη συνολική και ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος. Ο σχεδιασμός πρέπει να έχει μακρύ χρονικό ορίζοντα προβλέψεων.

2. Να καθοριστεί εύλογο και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα κατασκευής των αντίστοιχων έργων, με ιδιαίτερη έμφαση στην ιεράρχησή τους. Χωρίς αυτό, τα όποια έργα χάνουν, σε μεγάλο ποσοστό, την αξία τους και λειτουργούν αποσπασματικά. Θα περιέχει χρονικές δεσμεύσεις για υλοποίηση όλων των κατευθύνσεων για την πολεοδομία, τη χρήση των ελεύθερων χώρων, τις χρήσεις γης, τις αναδασώσεις, την προστασία του δασικού πλούτου κλπ.

3. Δέσμευση των απαιτούμενων αντίστοιχων κονδυλίων, με σαφή καταγραφή τους στους προϋπολογισμούς του κράτους.

4. Είναι φανερό ότι ένας τέτοιος σχεδιασμός απαιτεί την ύπαρξη ενός φορέα που, ανεξάρτητα από τη συμμετοχή των όποιων υπουργείων ή άλλων οργανισμών, θα έχει την ευθύνη και τη λήψη αποφάσεων και μέτρων ώστε:

• Να τηρηθεί αυστηρά η επιβαλλόμενη χρονική ιεράρχηση των έργων διευθέτησης και αντιπλημμυρικής προστασίας.
• Να περιφρουρηθούν από την επίσημη και ανεπίσημη αυθαιρεσία τα έργα που εκτελούνται, ώστε να μην επιστρέψουμε στην αρχική κατάσταση.
• Να εκτελεστεί ενιαία και όχι αποσπασματικά το σύνολο των έργων.
• Να κατασκευαστούν τα έργα με τις επιβαλλόμενες επιστημονικές μεθόδους, όπως επισημαίνεται από τους ειδικούς επιστήμονες.

5. Πέρα από τα μέτρα αυτά, είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός επικαιροποιημένου και αξιόπιστου σχεδίου που διαμορφώνεται με τη συμμετοχή της ΤΑ, των επιστημονικών, συνδικαλιστικών και παραγωγικών φορέων. Ενα σχέδιο δράσης που μπορεί να εφαρμόζεται κατά διοικητική περιφέρεια με την εμφάνιση αντίστοιχων φαινομένων.

6. Η εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου δράσης βρίσκεται στην ευθύνη των περιφερειακών αρχών σε κάθε διοικητική περιφέρεια της χώρας.

7. Είναι απαραίτητο να επισημανθεί ότι πέρα από τα μέτρα αυτά απαιτούνται εδώ και τώρα βραχυπρόθεσμα μέτρα, έργα, παρεμβάσεις που θα περιορίζουν τουλάχιστον τις επιπτώσεις από αντίστοιχα φαινόμενα. Προστασία κάθε ελεύθερου χώρου, μεγάλου ή μικρού. Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στην τσιμεντοποίηση των ελεύθερων χώρων στο όνομα των κερδών του κεφαλαίου.

Ρεπορτάζ:Κώστας ΤΡΑΚΟΣΑΣ