Η ποίηση που ξεπήδησε από τους Προσωκρατικούς πήρε τη θέση της ανάμεσα σε άλλα εκθέματα στο «μουσείο» της Εθνικής Βιβλιοθήκης - διότι περί μουσείου πρόκειται - εκεί όπου η αθάνατη σκόνη αποτελειώνει το έργο που άφησαν πίσω τους οι συνάνθρωποι. Σήμερα χάρη στον Α. Α. Long, καθηγητή κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, και στους μεταφραστές Θεοδόση Νικολαΐδη και Τάσο Τυφλόπουλο, που ανακάτεψαν την τράπουλα, θέτοντας στο κέντρο πάλι τους Προσωκρατικούς, μας δίνεται η ευκαιρία να δημιουργήσουμε μια ενθουσιαστική κατάσταση γύρω από τον θαυμάσιο λόγο τους («Οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι», εκδόσεις Παπαδήμα).
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ: 1.Αυτόν τον κόσμο, που είναι ένας στην ολότητά του, δεν τον έπλασε κανένας θεός ή άνθρωπος, παρά υπήρχε πάντα, υπάρχει και θα υπάρχει: μια αιώνια ζωντανή φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο.
2. Ο θεός είναι ημέρα και νύχτα, χειμώνας και καλοκαίρι, πόλεμος και ειρήνη, κορεσμός και πείνα (όλα τα αντίθετα, αυτό είναι το νόημα)· μεταβάλλεται όπως η φωτιά, η οποία, όταν αναμειχθεί με θυμιάματα, ονομάζεται ανάλογα με την ευωδιά καθενός από αυτά.
3.Τα μάτια και τα αυτιά είναι κακοί μάρτυρες για τους ανθρώπους, αν έχουν ψυχές που δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα τους.
4.Ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων και ο βασιλιάς των πάντων. άλλους τους έκανε θεούς, άλλους τους έκανε δούλους και άλλους ελεύθερους.
5.Ο ήλιος δε θα υπερβεί τα όριά του. Διαφορετικά οι Ερινύες, οι συμπαραστάτες της Δίκης, θα τον ανακαλύψουν.
ΕΜΠΕΔΟΚΛΗΣ: 1. Κρατήστε μακριά από τη γλώσσα μου την παραφροσύνη αυτών των ανθρώπων και από τα ευλαβικά μου χείλη αφήστε να αναβλύσει καθαρή πηγή, και σένα, λευκόχερη παρθένο, μούσα, που έχεις πλούσια μνήμη, στείλε, σε ικετεύω, όσα επιτρέπεται να ακούν οι εφήμεροι θνητοί, οδηγώντας το υπάκουο στο χαλινάρι άρμα από τον τόπο της Ευσέβειας.
2.Γιατί δεν έχει κεφάλι ανθρώπινο πάνω σε μέλη, ούτε φυτρώνουν δύο κλαδιά απ' τη ράχη του, δεν έχει πόδια, ούτε σβέλτα γόνατα, ούτε τριχωτά γεννητικά μόρια, παρά είναι μόνο νους, ιερός και άρρητος, που με γοργές σκέψεις διασχίζει όλον τον κόσμο.
3. Απ' όλα τα θνητά κανένα δε γεννιέται ούτε τελειώνει με τον επάρατο θάνατο. Υπάρχει μόνο ανάμειξη και διαχωρισμός (απαλλαγή) των αναμειγμένων και γένεση είναι το όνομα που έδωσαν σε αυτές οι άνθρωποι.
4. Και όταν τα αναμειγμένα πράγματα έρχονται στο λαμπρό φως με τη μορφή ανθρώπου ή με τη μορφή του γένους των θηρίων, των φυτών ή των πουλιών, τότε αυτό οι άνθρωποι το ονομάζουν γένεση. Οταν όμως αυτά διαχωριστούν, οι άνθρωποι το φαινόμενο το ονομάζουν κακότυχο θάνατο. Δεν τα ονομάζουν όπως πρέπει, αλλά από συνήθεια μιλώ κι εγώ ο ίδιος.
5. Γιατί είναι αδύνατο να προέλθει κάτι από αυτό που δεν υπάρχει διόλου και είναι ακατόρθωτο και ανήκουστο να αφανίζεται αυτό που υπάρχει - γιατί πάντοτε θα βρίσκεται εκεί όπου κανείς κάθε φορά το τοποθετεί.
Της Λουκίας Ρικάκη
Στους συμμαθητές του, που ήρθαν από μακριά, χρωστά ότι παραμένει ανοιχτό το σχολείο του χωριού του ο οκτάχρονος Γιώργος Γερακιανάκης. Πρόκειται για το μοναδικό σχολείο στην Ελλάδα στο οποίο φοιτά μόνο ένας Ελληνας μαθητής. Ολοι οι άλλοι είναι Αλβανοί. H ταινία καταγράφει το ειδικό αλλά και χαρακτηριστικό παράδειγμα του μονοθέσιου σχολείου στο χωριό Πατσίδερος στο Ηράκλειο. Ολοι διδάσκονται ισότιμα, κάτι που διασφαλίζει η αφοσίωση του δασκάλου Γιάννη Φραγκιαδάκη.
Ενα έργο καθημερινό, σύνθετο και ολοήμερο, καθώς δεν περιορίζεται στην αίθουσα διδασκαλίας αλλά διευκολύνει και εξασφαλίζει τη συνύπαρξη και την ομαλή διαβίωση των Αλβανών που έχουν φτάσει τα τελευταία χρόνια στο χωριό.
Οι μετανάστες είναι εκείνοι που φροντίζουν τη γη του χωριού και ελπίζουν κάποια μέρα, αν όχι οι ίδιοι, τουλάχιστον τα παιδιά τους να ριζώσουν εκεί και να φτιάξουν μια καλύτερη ζωή...
***
«BLACK ΜΠΕΕΕ...»
Του Θόδωρου Μαραγκού
Ενας αρχαίος Ελληνας φιλόσοφος έγραψε τον 1ο αιώνα μ.Χ., μία επιστολή προς Θοδωράκη - τον νεοέλληνα.
Οταν το μαθαίνει ο Θοδωράκης, ταξιδεύει στην Ιταλία, εκεί που βρέθηκε στις ανασκαφές μαζί με 2.000 άλλα αρχαία ελληνικά κείμενα, για να την παραλάβει. Οταν φθάνει, έκπληκτος διαπιστώνει ότι για την επιστολή του ενδιαφέρονται κι άλλοι που αναζητούν ιστορικές αλήθειες. Κάποιοι άλλοι, όμως, προσπαθούν να την εξαφανίσουν γιατί φοβούνται μην αποκαλύπτει θρησκευτικά απόρρητα. Για την επιστολή του επίσης ενδιαφέρεται κι ο Δημητράκης, που έχει ψυχολογικά προβλήματα. Αυτός ψάχνει το παρελθόν του για να βρει τι ήταν, πριν μεταμορφωθεί σε πρόβατο...
***
«BUZZ»
Του Σπύρου Ν. Ταραβήρα
***
«ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ»
Του Μένιου Δίτσα
Η ταινία αναφέρεται στην κοινότητα των Τσιγγάνων. Είναι μια πρώτη ταινία, από μια σειρά που πρόκειται ν' ακολουθήσει με θέμα τους Τσιγγάνους και που τα γυρίσματά τους έχουν συμπληρώσει τον 5ο χρόνο και συνεχίζονται.
Το Εκτός Σχεδίου μάς πληροφορεί για την καταγωγή τους, την ιστορία τους και τα καθημερινά προβλήματά τους στο χώρο της Ελλάδας. Τα ιδιαίτερα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά, η νομαδική τους αντίληψη για τη ζωή, η παιδική ηλικία, η εργασία, η παιδεία, τα ήθη και τα έθιμά τους, η μουσική επιδεξιότητά τους, ο γάμος κι οι γιορτές τους, είναι ο θεματικός σκελετός της ταινίας αυτής. Ενα ιδιαίτερο στοιχείο είναι το πάντρεμα που επιχειρήθηκε να γίνει ανάμεσα στην αφήγηση του κειμένου, τις αφηγήσεις των Τσιγγάνων και των αποσπασμάτων από το ποίημα του Κωστή Παλαμά «O δωδεκάλογος του γύφτου».
«ΚΑΚΟΛΥΡΙ 5/'44 - Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ»
Του Σταύρου Ιωάννου
Εξήντα χρόνια μετά τη συντριβή του Ναζισμού, οι γέροντες στο χωριό Κακολύρι μιλάνε, προσπαθώντας να συμπληρώσουν το παζλ της τραγικής ιστορίας του χωριού τους εκείνο το Μάη του 1944.
Εξήντα χρόνια μετά, κανείς δε γνωρίζει ολόκληρη την ιστορία. Ο καθένας γνωρίζει αυτό που έζησε. Η θηριωδία των Γερμανών μέσα από την ωμότητα των προφορικών περιγραφών. Μιλάνε για τη σφαγή, για το πλιάτσικο, για τις πράξεις των ανταρτών, των Γερμανών και των συνεργατών τους, για τον εμφύλιο. Μιλάνε για την εν ψυχρώ εκτέλεση ανδρών και παιδιών.
Ομως το Κακολύρι ήταν ένας μόνο τόπος ολοκαυτώματος, ανάμεσα στους δεκάδες άλλους στην Ελλάδα. Θα μπορούσε άλλωστε να συμβαίνει οπουδήποτε· στη Σρεμπρένιτσα, στη Βαγδάτη, στην Αφρική. Οπουδήποτε άνθρωποι σκοτώνουν ανθρώπους.
***
«ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ ΚΑΙ Ο ΜΠΑΡΜΠΑ ΛΑΜΠΡΟΣ»
Του Γιώργου Κολόζη
Με αφορμή έναν παλιό θρύλο για τον πρωταγωνιστή του δράματος του Θεάτρου Σκιών «Ο ήρωας Κατσαντώνης», και μέσα από τη ζωή ενός ιδιόμορφου ηλικιωμένου ορεσίβιου, του μπάρμπα Λάμπρου, η ταινία είναι ένα διαχρονικό ταξίδι σε μια αυθεντική ιστορία ζωής δύο προσώπων με απόσταση μερικών αιώνων μεταξύ τους. Στα τέλη του 17ου αιώνα, στην περιοχή της οροσειράς των Αγράφων, κυριαρχεί ο Κατσαντώνης, ο εφιάλτης του Αλί Πασά. Ο θρύλος λέει ότι ο Κατσαντώνης, για να ξεφεύγει από τους Τούρκους, έφθανε στις όχθες του Αχελώου και πηδούσε απέναντι, σ' ένα απότομο σημείο του ποταμού που από τότε ονομάζεται «Το Πήδημα του Κατσαντώνη». Και φτάνουμε στις αρχές του 21ου αιώνα: ο μπάρμπα Λάμπρος (Λάμπρος Κοντογούνης), ένας γοητευτικός και συνάμα τραχύς ορεσίβιος, το παλιό χάνι που βρίσκεται στο πέρασμα των Αγράφων, τα γλέντια με τους πλανόδιους μουσικούς, το κυνήγι του αγριογούρουνου, ο μεγάλος του έρωτας με μια τραγουδίστρια δημοτικών τραγουδιών, το όνειρό του να καταφέρει κάποτε να επισκεφθεί το Πήδημα του Κατσαντώνη. Μία ταινία για τις σκιές και τα βαθιά κρυμμένα πράγματα στο χώρο και το χρόνο.