Από τη χτεσινή παρουσίαση του νομοσχεδίου. Διακρίνονται από αριστερά: ο Αχιλλέας Κανταρτζής, η Λιάνα Κανέλλη, ο Ορέστης Κολοζώφ, ο Αντώνης Σκυλλάκος και πρώτος στο δεξί μέρος της φωτογραφίας ο Γιάννης Κτιστάκις από την "Ελληνική Ενωση για τα δικαιώματα του Ανθρώπου"

Η πρόταση του ΚΚΕ επιβλήθηκε από την υπερώριμη αναγκαιότητα ρύθμισης των σχέσεων Πολιτείας - Εκκλησίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης κατοχύρωση της ελευθερίας συνείδησης και της ισότιμης μεταχείρισης όλων, ανεξάρτητα από τα «πιστεύω» τους. Το ΚΚΕ, που ποτέ δε διαχώρισε τους εργαζόμενους με βάση τη θρησκευτική τους πίστη, προτείνει ένα ενιαίο σύνολο μέτρων που θα προωθήσουν το διαχωρισμό.

Την Πρόταση Νόμου του ΚΚΕ, με τίτλο: «Ρύθμιση σχέσεων Πολιτείας και Εκκλησίας, θρησκευτικές ενώσεις και κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας», παρουσίασε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου, στα γραφεία του ΚΚΕ στο Κοινοβούλιο.

Την παρουσίαση έκανε ο Ορέστης Κολοζώφ, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, ενώ παραβρέθηκαν οι βουλευτές του Κόμματος, Αντώνης Σκυλλάκος και Λιάνα Κανέλλη και ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, Αχιλλέας Κανταρτζής. Επίσης, παραβρέθηκε ο Γιάννης Κτιστάκις, Δρ. Συνταγματικού Δικαίου και Γενικός Γραμματέας της «Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου», επεξεργασία της οποίας για το ζήτημα αυτό συνέβαλε στη διαμόρφωση της πρότασης.

Στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου, ο Ορ. Κολοζώφ ξεκίνησε την παρουσίαση της Πρότασης Νόμου του ΚΚΕ, επισημαίνοντας ότι «τα πρόσφατα γεγονότα έφεραν στην επικαιρότητα το ζήτημα των σχέσεων Εκκλησίας και κράτους, ένα ζήτημα που από καιρό υπάρχει. Στις μέρες μας γίνονται πολλές συζητήσεις στην ελληνική κοινωνία σχετικά με την αναγκαιότητα του διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος. Οι συζητήσεις γίνονται όλο και πιο πυκνές όσο πλησιάζει η ημερομηνία όπου ενδεχομένως θα μπορούσε να αρχίσει η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος και επομένως η δυνατότητα να υπάρξει συνταγματική ρύθμιση που θα διαχωρίζει την Εκκλησία από το κράτος».

Επισήμανε ότι «το ζήτημα του διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος το έλυσαν οι αστικές επαναστάσεις του 19ου σε πολλές χώρες. Στη χώρα μας, λόγω συγκεκριμένων ιστορικών συνθηκών, παρέμεινε άλυτο μέχρι την εποχή μας. Σήμερα, το ζήτημα αυτό έχει ωριμάσει και η παράτασή του μόνο προβλήματα προκαλεί».

Σημειώνοντας ότι η σχέση αυτή «βόλευε» και το κράτος και την εκκλησία, υπογράμμισε ότι «αυτός ο δεσμός είχε ως αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να επεμβαίνουν στα της εκκλησίας και να επιτυγχάνουν την εξυπηρέτηση των σκοπιμοτήτων τους για διατήρηση της πολιτικής και ιδεολογικής επιρροής τους στα λαϊκά στρώματα, και η ηγεσία της εκκλησίας να αξιοποιεί αυτή τη διαπλοκή για να συμμετέχει και να απολαμβάνει το δικό της μερίδιο στην οικονομική, πολιτική και ιδεολογική ισχύ της κρατικής εξουσίας». Και συνέχισε τονίζοντας ότι «στις σημερινές συνθήκες όπου η μαζική μετανάστευση είχε σαν αποτέλεσμα οι κοινωνίες όλο και περισσότερο να παρουσιάζουν μια ποικιλία θρησκευτικών και πολιτιστικών αντιλήψεων, αναδείχνει με ένταση την αναγκαιότητα της πλήρους κατοχύρωσης της ελευθερίας συνείδησης και της ισότιμης μεταχείρισης όλων ανεξάρτητα από τα "πιστεύω" τους και της απαλλαγής από έναν πρόσθετο μηχανισμό ιδεολογικής χειραγώγησης».

Ο Ορ. Κολοζώφ υπογράμμισε ότι «ο διαχωρισμός της Εκκλησίας από το κράτος σε τίποτα δε θίγει τα δικαιώματα των θρησκευόμενων να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα όπως επιβάλλονται από την πίστη τους».

Και πρόσθεσε ότι «είναι επομένως υπερώριμη η αναγκαιότητα του διαχωρισμού από το κράτος. Ο δεσμός που συνδέει την Εκκλησία και το κράτος πρέπει να λυθεί με τρόπο σταθερό και ξεκάθαρο. Είναι προς το συμφέρον του λαού και των ίδιων των θρησκευόμενων να αγωνιστούν για τον πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας και κράτους».

Ξεκαθαρίζοντας τη θέση του ΚΚΕ τόνισε ότι «το κόμμα μας στάθηκε πάντα με σεβασμό στο θρησκευτικό συναίσθημα και τις παραδόσεις του λαού μας. Ποτέ δε διαχώρισε τους εργαζόμενους ανάλογα με το "πιστεύω" τους σε θρησκευόμενους και μη. Στους αγώνες για τη βελτίωση της ζωής του λαού μας, για εθνική ανεξαρτησία για δημοκρατία και κοινωνική προκοπή οι κομμουνιστές βρέθηκαν και εξακολουθούν να βρίσκονται μαζί με τους εργαζόμενους ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εθνικής αντίστασης όπου ο λαϊκός κλήρος συμμετείχε μαζικά στον αγώνα μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ».

Ο Ορ. Κολοζώφ ξεκαθάρισε ότι «για να προχωρήσουμε στην πλήρη επίλυση του ζητήματος χρειάζεται να γίνουν αλλαγές στο Σύνταγμα της χώρας, πράγμα που ενδεχομένως θα μπορούσε να γίνει με την επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος όποτε και αν αυτή πραγματοποιηθεί».

Επισήμανε ότι «ορισμένα ζητήματα όπως ο πολιτικός γάμος και η μη αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες που κάτω από τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας μας θεσμοθετήθηκαν, είχαν αποσπασματικό χαρακτήρα και δεν αντιμετώπιζαν συνολικά το ζήτημα, δεν εντάσσονταν σε μια γενικότερη πολιτική διαχωρισμού Εκκλησίας και κράτους και συχνά υπηρετούσαν άλλες σκοπιμότητες».

Επιρρίπτοντας στα δύο μεγάλα κόμματα τις ευθύνες που τους αναλογούν, υπενθύμισε ότι «στην τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος το ΚΚΕ έθεσε το ζήτημα της συνταγματικής επίλυσης του ζητήματος. Ομως τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η ΝΔ απέρριψαν το αίτημα και έτσι το ζήτημα έμεινε άλυτο».

Πρόσθεσε ότι «όπως είναι γνωστό η έναρξη της διαδικασίας συνταγματικής αλλαγής είναι χρονοβόρα και το πιο σύντομο χρονικό όριο για την έναρξή της είναι ο Απρίλης του 2006, ενώ την απόφαση μπορεί να την πάρει η επόμενη Βουλή, αν υπάρχει θέληση πολιτική για αναθεώρηση».

«Μέχρι τότε - σημείωσε - μια σειρά από λειτουργίες του κράτους θα μπορούσανε να διαχωριστούν από τη συμμετοχή της εκκλησίας με απλή νομοθετική ρύθμιση στα πλαίσια αυτού του Συντάγματος».

Και εξήγησε ότι «αυτά τα ζητήματα έχουν κωδικοποιηθεί και έχουν ενταχθεί σε ένα κείμενο που κατατέθηκε σαν πρόταση νόμου από το ΚΚΕ σήμερα».

Επισήμανε ότι «για την επεξεργασία της πρότασης νομού αξιοποιήσαμε την επιστημονική επεξεργασία που έκανε η "Ελληνική Ενωση για τα δικαιώματα του Ανθρώπου" την οποία και ευχαριστούμε για τη βοήθεια που μας έδωσε».

Η πρόταση νόμου που κατέθεσε το ΚΚΕ περιλαμβάνει 22 άρθρα. Εχει χρησιμοποιηθεί κατά βάση η επεξεργασία που έγινε από την Ελληνική Ενωση για τα δικαιώματα του Ανθρώπου, αλλά καταγράφεται επίσης διαφοροποίηση σε ζητήματα που αφορούν τη ρύθμιση για την περιουσία, για την ανάρτηση των συμβόλων, τη μισθοδοσία και την Παιδεία (αναλυτικότερη παρουσίαση της εισηγητικής έκθεσης θα γίνει στο Κυριακάτικο φύλλο του "Ριζοσπάστη").

1. «Η λειτουργία των εκκλησιών ασκείται με τη μορφή των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) και όχι με τη μορφή Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) όπως είναι μέχρι σήμερα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ενα από τα πιο σύνθετα ζητήματα είναι η διευθέτηση των ζητημάτων που έχουν σχέση με την εκκλησιαστική περιουσία. Για τη διευθέτηση αυτού του ζητήματος απαιτείται μια καλή ουσιαστική, νομική και πολιτική προετοιμασία, η οποία κατά τη γνώμη μας σήμερα δεν υπάρχει. Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε σημαντικό να εξασφαλιστεί η μισθοδοσία καθώς και συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης των κληρικών, ιδιαίτερα των κατώτερων βαθμίδων, του λεγόμενου δηλαδή λαϊκού κλήρου. Αυτό προοπτικά μπορεί να γίνει και με ευθύνη της ίδιας της Εκκλησίας, με την προϋπόθεση βέβαια ότι η τελευταία θα έχει προς τούτο οικονομικά μέσα».

2. «Διακηρύσσεται το απαραβίαστο της θρησκευτικής ελευθερίας και παίρνονται όλα τα μέτρα που είναι δυνατόν για την κατοχύρωση αυτού του δικαιώματος».

3. «Η ονοματοδοσία των παιδιών είναι υπόθεση που αφορά πρωτίστως τις σχέσεις του πολίτη με το κράτος. Ετσι κάθε άνθρωπος αποκτά το όνομά του με δήλωση των γονέων του στο ληξιαρχείο. Η πολιτική ονοματοδοσία πρέπει να γίνει υποχρεωτική για κάθε παιδί. Αυτή πρέπει να είναι η μόνη σχετική πράξη που αναγνωρίζεται από το νόμο. Η θρησκευτική ονοματοδοσία (βάπτιση) μπορεί να αποτελεί προσωπική επιλογή του καθενός που γίνεται ανάλογα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, όμως δεν έχει κρατική ισχύ».

4. «Το ίδιο ισχύει και με το γάμο. Ο πολιτικός γάμος είναι ο μόνος έγκυρος. Ο θρησκευτικός γάμος μπορεί να είναι επιλογή του πολίτη, ανάλογα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του. Δεν έχει όμως επίσημη κρατική ισχύ».

5. «Η πολιτική κηδεία πρέπει να αποτελεί εξίσου εναλλακτική δυνατότητα με τη θρησκευτική. Ειδικά μέτρα υποδομής πρέπει να ληφθούν από την ΤΑ».

6.«Αποτέφρωση των νεκρών»

7. «Ο θρησκευτικός όρκος να καταργηθεί σε όλες τις περιπτώσεις: Η θεσμοθετημένη επίσημη παρουσία θρησκευτικών λειτουργών σε πολιτικές τελετές εορτές κλπ. πρέπει να καταργηθεί. Αυτό δε σημαίνει να μην καλούνται θρησκευτικοί παράγοντες αλλά να μην είναι υποχρεωτικό. Στην Πρόταση Νόμου δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις που είναι κατοχυρωμένες από το Σύνταγμα παρά μόνο όσες κατοχυρώθηκαν με νόμο».

8. «Η μεταξική νομοθεσία περί προσηλυτισμού πρέπει να καταργηθεί».

9. «Σε όλα τα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία αντί του μαθήματος των θρησκευτικών να διδάσκεται το μάθημα της θρησκειολογίας».

10. «Απαγορεύεται η αναγραφή του θρησκεύματος σε δημόσιο έγγραφο, τίτλο σπουδών ή βεβαίωση δημόσιας αρχής. Να καταργηθούν οι διατάξεις για αναγραφή θρησκεύματος σε όλα τα δημόσια έγγραφα».

Στο κλείσιμο της παρουσίασης, ο Ορ. Κολοζώφ, αναφέρθηκε στις αλλαγές που προτείνει το ΚΚΕ να γίνουν στο Σύνταγμα. Αφού επανέλαβε ότι «η πρόταση νόμου που καταθέτουμε σήμερα δεν περιλαμβάνει βέβαια ζητήματα που άπτονται του Συντάγματος, καθώς γι' αυτό απαιτείται αναθεώρησή του», πρόσθεσε ότι «υποστηρίζουμε πως το Σύνταγμα της χώρας οφείλει να προσαρμοστεί στην ανάγκη αυτή και να απαλείψει ή να τροποποιήσει τις σχετικές διατάξεις και αναφορές».

Ετσι πρέπει να καταργηθούν:

1. Η εισαγωγή του Συντάγματος που αναφέρεται «στο όνομα της Αγίας Τριάδας».

2. Το άρθρο 3 που ορίζει ότι «κρατούσα θρησκεία είναι η ορθόδοξη».

3. Το άρθρο 14 παρ. 3α που επιτρέπει την κατάσχεση εντύπου με εισαγγελική εντολή «για προσβολή άλλης χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής Εκκλησίας».

4. Το άρθρο 16 παρ. 2 που αναγορεύει σε σκοπό της εκπαίδευσης «την ανάπτυξη της χριστιανικής συνείδησης».

5. Το άρθρο 18 παρ. 8 που ορίζει ότι «δεν μπορούν να απαλλοτριωθούν αγροτικές εκτάσεις και περιουσίες ορισμένων μονών και πατριαρχείων».

Τα παρακάτω άρθρα πρέπει να τροποποιηθούν:

1. Το άρθρο 33 παρ. 2 που ορίζει ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, «ορκίζεται στο όνομα της Αγίας τριάδας».

2. Το άρθρο 59 περί ορκωμοσίας βουλευτών.

3. Επαναδιατύπωση του άρθρου 13, έτσι ώστε να κατοχυρώνει πλήρως την ελευθερία συνείδησης, δηλαδή το δικαίωμα του καθενός να πιστεύει σε οποιαδήποτε θρησκεία ή να είναι άθεος. Το κράτος δεν αναμειγνύεται στα ζητήματα αυτά που είναι αυστηρά προσωπική υπόθεση, αλλά φροντίζει μόνο την τήρηση των νόμων.

Απαντώντας σ' ερωτήσεις δημοσιογράφων μετά την παρουσίαση της πρότασης του ΚΚΕ, οι βουλευτές του Κόμματος έδωσαν μια σειρά διευκρινίσεις:

-- Για το αν είναι ταυτόσημη, η πρόταση νόμου για διαχωρισμό που κατέθεσε το ΚΚΕ, με την πρόταση νόμου που κατέθεσε ο ανεξάρτητος βουλευτής Στ. Μάνος:

Ο βουλευτής του ΚΚΕ Ορ. Κολοζώφ τόνισε τη διαφορετική προσέγγιση του ΚΚΕ, που έχει σχέση με την ιδεολογία, πως δηλ. προσεγγίζει το ΚΚΕ το όλο ζήτημα Εκκλησίας - Κράτους, διαχρονικά και σημείωσε ότι αυτή ακριβώς η ιδεολογία είναι που διαπερνά όλη την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου.

-- Για το αν απασχολεί το ΚΚΕ το ενδεχόμενο να υπάρξουν αντιδράσεις εκκλησιαστικών κύκλων για το διαχωρισμό, τύπου συλλαλητηρίων στο Σύνταγμα:

Ο Ορ. Κολοζώφ επισήμανε, ότι το ΚΚΕ θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν ώστε τέτοιου είδους ζητήματα να λυθούν με τρόπο που να μη δημιουργούνται ρήγματα στο λαό. Το ΚΚΕ, όπως είπε, δεν είναι υπέρ της αντιπαράθεσης και του διαχωρισμού με βάση τα θρησκευτικά «πιστεύω» του λαού. Υπενθύμισε και πάλι ότι η ίδια η αστική τάξη ήταν αυτή που μέσα από τη Γαλλική Επανάσταση διαχώρισε το Κράτος από την Εκκλησία. Και σημείωσε το επίσης γεγονός ότι σήμερα, με την ενσωμάτωση της χώρας μας στη διαδικασία δημιουργίας μιας οντότητας, της ΕΕ, πρέπει να προσεχτεί το γεγονός ότι στα ζητήματα διαχωρισμού Εκκλησίας - Κράτους η ΕΕ έχει θέσεις διαφορετικές από την Εκκλησία. Το σημείωσε αυτό για να τονίσει στη συνέχεια ότι δεν πρέπει να αποκλείεται το γεγονός το ζήτημα του διαχωρισμού να μπει τελικά πιεστικά από την ΕΕ, «από τα πάνω» στην ελληνική κοινωνία. Κι όπως τόνισε χαρακτηριστικά: «Ισως εμείς, σε μια τέτοια περίπτωση, ν' αντιταχτούμε σε μια επιβολή». Κι επισήμανε ότι είμαστε σε μια εποχή όπου η θρησκευτική ελευθερία είναι ένα το κρατούμενο για όλους τους πολίτες και πρέπει να υπάρχει ισοτιμία.

-- Για το χαρακτηρισμό ότι γίνεται «απόπειρα θρησκευτικού αποχρωματισμού» του ελληνικού λαού (θέση που διατύπωσε η Σύνοδος της Εκκλησίας):

Η βουλευτής του ΚΚΕ Λ. Κανέλλη υπενθύμισε πως είναι γνωστό ότι η ίδια είναι χριστιανή ορθόδοξη, «εκ πεποιθήσεως, βουλήσεως κι εν απολύτω ελευθερία» και κατά αυτή την έννοια, όπως είπε, προέτρεψε τους δημοσιογράφους να δώσουν εξαιρετική σημασία στην εισηγητική έκθεση. Σημείωσε ότι υπάρχει μια διεθνής τάση εκμετάλλευσης των θρησκευτικών πεποιθήσεων των ανθρώπων «για την άσκηση της απεχθούς νεοταξίτικης ιμπεριαλιστικής πολιτικής». Κι επομένως, όπως είπε, πολλές φορές διαμορφώνονται άμυνες σε κράτη, σε χώρες ή σε κοινωνίες και λαοί ολόκληροι πέφτουν με βάση τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις στην παγίδα να παίζουν ένα παιγνίδι που δεν τους αφορά. Συμπλήρωσε ότι ο διαχωρισμός της Εκκλησίας με το Κράτος, το να μη μοιράζονται την εξουσία με τον τρόπο που τη μοιράζονται σήμερα, θα διευκολύνει και θα κάνει πιο ουσιαστικό το να είναι κάποιος ελεύθερα χριστιανός και να μην παγιδεύεται και να μη γίνεται μια μάζα, της οποίας χρησιμοποιούνται τα αισθήματα. Και κατέληξε τονίζοντας με νόημα τη φράση: «Το "Πάσχα των Ελλήνων" δεν πρόκειται να τ' αλλάξει κανένας διαχωρισμός».

-- Για την άποψη ότι ταυτίζεται ο Ελληνισμός με την Εκκλησία και ότι με το διαχωρισμό θα χαθεί μέρος της ελληνικότητας:

Ο Αντ. Σκυλλάκος είπε ότι υπάρχει μια ιστορική πείρα που δεν πρέπει να ξεχαστεί. Στην πάλη για την εθνική μας ανεξαρτησία, στην Κατοχή πρωτοστάτησαν πολιτικές δυνάμεις που δεν ήταν θρησκευόμενες. Η ηγεσία του ΕΑΜ, το ΚΚΕ από κοσμοθεωρητική άποψη δεν είναι θρησκευόμενοι, αλλά δώσανε το αίμα τους. Οπως και χιλιάδες άνθρωποι θρησκευόμενοι, έτσι και άθεοι δώσανε τη μάχη. Αρα δεν μπορούμε να ταυτίζουμε το ένα με το άλλο.

«Δεν έχουμε πρόθεση να ανοίξουμε γενικότερο θέμα γι' αυτό που λέγεται χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους», δήλωσε ρητά και κατηγορηματικά χτες η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Μ. Γιαννάκου, όταν της ζητήθηκε να σχολιάσει τις σχετικές εξελίξεις. Μάλιστα, η υπουργός ισχυρίστηκε ότι «οι σχέσεις με την Εκκλησία είναι διαφανείς και στο προσκήνιο. Η Εκκλησία δεν παίρνει πρωτοβουλίες να ζητάει πράγματα από την πολιτεία ούτε αντιστρόφως», την ίδια στιγμή που κατ' απαίτηση της Εκκλησίας «ανωτατοποιεί» τις σχολές των παπάδων! «Η Εκκλησία είναι ένας οργανισμός παραδοσιακός, χιλιάδων ετών και καλό είναι να μην αιφνιδιάζεται, αλλά να συζητά κανείς μαζί της τα διάφορα θέματα. Σας λέω λοιπόν ότι είμαστε σε διάλογο συνεχώς με την Εκκλησία», κατέληξε τελικά η υπουργός.