Στις 8 Απρίλη γίνεται το 17ο Συνέδριο του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος (DKP: Γερμανικό ΚΚ)

Τα υλικά που ακολουθούν είναι μεταφρασμένα από το περιοδικό Τ. και Ρ. («Theorie und Praxis» - «Θεωρία και Πράξη») τεύχος 4ο (Φλεβάρης 2006). Οι εφτά εκδότες του ανήκουν στον «Κύκλο Εργασίας Σοσιαλισμός στην Επιστήμη και την Πολιτική». Ενας απ' αυτούς είναι ο Χανς Χάιντς Χολτς, φιλόσοφος και ηγετικό στέλεχος του ΓΚΚ, ένας από τους συντάκτες του Σχεδίου Προγράμματος που θα υποβληθεί από τη Διεύθυνση του Κόμματος (δηλαδή ΚΕ) στο συνέδριο για συζήτηση και έγκριση.

Το Σχέδιο το επεξεργάστηκε η ομάδα Hager/ Gerns/ Holz/ Mayer στη βάση του προσχεδίου συζητήσεων και των προτάσεων που υπέβαλαν οι σχηματισμοί του κόμματος. Τελευταία ημέρα υποβολής προτάσεων είχε οριστεί η 15 Μάρτη.

(Ο τίτλος είναι του περιοδικού «Θεωρία και Πράξη». Και ο Χανς Χάιντς Χολτς και ο Πάτρικ Κέμπελε είναι στελέχη του DKP)

Θεωρία & Πράξη: Χανς Χάιντς και Πάτρικ, εσείς οι δύο πριν από χρόνια, όταν άρχισε η συζήτηση για το πρόγραμμα του DKP, είχατε κάνει κοινές προτάσεις βελτίωσης στο Σχέδιο της πλειοψηφίας της κομματικής διεύθυνσης. Τώρα υποβάλλεται στο συνέδριο ένα Σχέδιο της κομματικής διεύθυνσης, που αποτελεί συμβιβασμό ανάμεσα στις αντιτιθέμενες θέσεις. Ο Χανς Χάιντς τάσσεται υπέρ αυτού του συμβιβασμού παρά τις περιοριστικές επιφυλάξεις, ο Πάτρικ ψήφισε στην κομματική διεύθυνση κατά. Πώς να το καταλάβουμε αυτό;

Πάτρικ Κέμπελε: Τα σημεία του Σχεδίου που ο Χανς Χάιντς τα εξαίρει σαν θετικά είναι βασικά αυτονόητα για ένα κομμουνιστικό κόμμα. Είναι ανησυχητικό ότι τέτοια αυτονόητα πράγματα θεωρούνται κιόλας σαν επαρκή σημεία για μια μακροπρόθεσμη προοπτική κομμουνιστικής πολιτικής. Χανς Χάιντς, έχεις σίγουρα δίκαιο ότι στο Σχέδιο Προγράμματος χαράσσεται το πλαίσιο για τη διατήρηση κομμουνιστικής ταυτότητας. Το να συμπληρωθεί αυτό το πλαίσιο θα εξαρτηθεί από την παραπέρα εργασία του κόμματος. Θεωρώ τις προσδοκίες σου πολύ αισιόδοξες. Βλέπω αντίθετα σε μερικά σημεία σημαντικές αποκλίσεις από τις βάσεις του κομμουνιστικού αυτονόητου.

Αναφέρω σαν κύρια σημεία τα εξής: Ο ρόλος του κράτους παίζει στον ανταγωνισμό των μονοπωλίων μεγαλύτερο ρόλο, απ' αυτόν που αναφέρεται στο Σχέδιο. Το ιμπεριαλιστικό κράτος εμφανίζεται κατά το πλείστον μόνο σαν «αξιολύπητο» αντικείμενο των λεγόμενων διεθνικών κοντσέρν. Αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη και στην κρίση για τον ιμπεριαλισμό. Η ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού δεν πρέπει να συγχέεται με τους πραγματικούς νόμους κίνησης του κεφαλαίου. Γι' αυτό το λόγο, από εμάς πρέπει, στη συνεργασία με άλλες δυνάμεις της αντίστασης, να τεθούν στο επίκεντρο οι υπαρκτές κοινωνικές τάσεις και όχι απλώς οι ιδεολογικές μορφές εμφάνισης. Το καθήκον των κομμουνιστών, η ταυτότητά τους στις συμμαχίες κατά της κοινωνικής αποψίλωσης και της κυριαρχίας των μονοπωλίων, για ειρήνη και ευημερία πρέπει να εξεπεργαστούν οξύτερα. Το κόμμα πρέπει, όπως αναφέρεται ήδη στο Μανιφέστο, να θέσει την αξίωση ότι θέλει να είναι το αποφασιστικότερο κομμάτι της εργατικής τάξης κι αυτό (το κομμάτι) που ωθεί προς τα εμπρός. Τις σοσιαλιστικές κοινωνίες - που εξαφανίστηκαν κι αυτές που υφίστανται ακόμα - πρέπει να τις υπερασπιστούμε όχι μόνο ενάντια στις επιθέσεις και τις συκοφαντίες. Πρέπει πολύ περισσότερο να λεχθεί ότι αυτές ήταν και είναι από ανθρωπιστική ποιότητα μπροστά από τον καπιταλισμό. Σε όλα αυτά τα ζητήματα το Σχέδιο Προγράμματος είναι αμυντικό.

Χανς Χάιντς Χολτς: Το Σχέδιο Προγράμματος είναι έκφραση της διάθεσης στο κόμμα. Δε θα έλεγα ότι είναι συμβιβασμός, αλλά ότι αντικαθρεφτίζει τη μη ενιαία κατάσταση συνείδησης των συντροφισσών και συντρόφων. Αυτοί - ές φοβούνται ότι οι αντιπαραθέσεις για βασικές διαφορές θα μπορούσαν να αδυνατίσουν, μάλιστα και να διασπάσουν το κόμμα. Επιπλέον, αυτοί - ές είναι άσχημα προετοιμασμένοι - ες για ιδεολογικές διασαφήσεις. Η ήττα του 1989, η απώλεια επιστημονικού δυναμικού έρευνας και η προκύπτουσα απ' αυτό παρακμή της θεωρητικής παιδείας άφησαν βαθιά ίχνη.

Γι' αυτό το λόγο το πρόγραμμα έχει και το καθήκον να κατονομάσει πάλι βασικά στοιχεία της ιστορικοϋλιστικής και διαλεκτικής πολιτικής αντίληψης, έστω κι αν βασικά είναι αυτονόητα πράγματα. Οχι μόνο τα κομματικά μέλη, αλλά κυρίως οι άνθρωποι που θέλουμε να τους κερδίσουμε για τους στόχους μας γνωρίζουν από τις γνώσεις του μαρξισμού λίγα ή τίποτα. Αυτή η γνώση πρέπει να διαδοθεί πάλι - αυτό δίνει στο πρώτο μέρος του Σχεδίου έναν κάπως διδακτικό χαρακτήρα.

Πάτρικ Κέμπελε: Ομως, η περιγραφή των φάσεων ανάπτυξης του καπιταλισμού με την εγγραφή θέσεων του Μαρξ και του Λένιν με κατά λέξη τσιτάτα έπρεπε να οδηγήσουν σε άλλα συμπεράσματα από εκείνα του Σχεδίου. Αν η παγκοσμιοποίηση χαρακτηρίζεται σαν μια ποιοτικά νέα βαθμίδα, τότε θα έπρεπε να εξηγηθεί ποια είναι η νέα ποιότητα: το σύμπλεγμα των διαδικτύων, η παγκόσμια διασπορά των κέντρων παραγωγής στο ίδιο κοντσέρν, η υψηλότερη πυκνότητα συγκοινωνίας, η ταχύτερη ροή μεγαλύτερων οικονομικών ρευμάτων; Αυτά όμως δεν είναι νέες σχέσεις ιδιοκτησίας, όπως ισχυρίζεται το διεθνές κεφάλαιο, αλλά πρόκειται απλώς για μια ποσοτική αύξηση των σχέσεων της παγκόσμιας αγοράς. Με αυτά δεν αλλάζει η ουσία του ιμπεριαλισμού, μόνο οι μορφές της εμφάνισης γίνονται πιο δυσκατάληπτες και αντιφατικότερες. Ομως το Σχέδιο σε πολλά σημεία προσφέρει μια ερμηνεία ότι πρόκειται για τη διαμόρφωση ενός είδους «μεταϊμπεριαλιστικού σταδίου», που το θεωρώ λάθος. Διατυπώνεται μεροληπτική άρνηση της δυνατότητας της σοσιαλιστικής εκκίνησης σε μια ή σε λίγες χώρες.

Η γνώριμη αρχή ότι το κεφάλαιο έχει ως βασική προϋπόθεση της λειτουργίας του την αδηφάγο πολιτική κατά της εργατικής δύναμης βρίσκει στις μέρες μας ζωντανή επιβεβαίωση. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πόλεμος αποτελεί την εξωτερίκευση εσωτερικών αντιφάσεων του κεφαλαίου, είναι λογικό το κίνημα ειρήνης να ανησυχεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα ενός πολέμου. Επισημαίνει, όμως, την επικίνδυνη συσσώρευση κοινωνικών αντιφάσεων και λαϊκής ανεπάρκειας σε όλους τους τομείς της εθνικής ζωής.