Κυριακή είναι σήμερα, αργία έχουμε, χρήματα μπορεί να μην έχουμε, η φαντασία, όμως, έχει περίσσευμα. Λέμε να κλείσουμε τα μάτια για λίγο και να «πεταχτούμε» στη Ρώμη και τη Μαδρίτη. Να επισκεφτούμε, λέμε, άκοπα και ανέξοδα τις δυο ελκυστικές μητροπόλεις της Ευρώπης. Ετσι, για να πάρουμε μια γεύση, κάτι σαν επιδόρπιο μετά το κυριακάτικο. Τι κι αν έχουμε ξαναπάει; Απλοί λαθρεπιβάτες ενός μεσημβρινού ονείρου είμαστε τούτη τη στιγμή, τίποτε άλλο. Πάμε;

Επειδή θα φτάσουμε στην πρωτεύουσα της Ισπανίας χωρίς να το καταλάβουμε, ας θυμηθούμε λίγα από την ιστορία της. Η Μαδρίτη δημιουργήθηκε γύρω από το μαυριτανικό κάστρο Μάτζιρ, που δυστυχώς δεν έχει διασωθεί. Το 1083 το κάστρο, που το κατείχαν Αραβες, απελευθερώθηκε από τους Ισπανούς και μερικές δεκαετίες αργότερα απέκτησε τα προνόμια πόλης. Το 14ο και το 15ο αιώνα η Μαδρίτη έγινε τόπος διαμονής των βασιλέων της Καστίλης και έδρα των Κορτές. Το 1520 ο βασιλέας Φίλιππος μετέφερε εκεί την πρωτεύουσα και από τότε άρχισε να αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Μα να που φτάσαμε στο σήμερα κιόλας.

Εμείς, λοιπόν, που επιλέξαμε να επισκεφθούμε την πόλη των καθολικών βασιλέων Ισαβέλλας και Φερδινάρδου, του Θερβάντες, του Πικάσο, του Θέλα - βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας - του Χόρχε Σεμπρούν, του Σάουρα, αλλά και της μουσικής ισπανικής ιδιορρυθμίας, της Θαρθουέλας, οφείλουμε τώρα να περιπλανηθούμε στις απέραντες αίθουσες του Πράδο. Ετσι θα έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε από κοντά τα αριστουργήματα μεγάλων Ισπανών ζωγράφων όπως του Γκόγια, του Ελ Γκρέκο, του Βελάσκεθ και του Χοσέ δε Ριβέρα. Τα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνουν επίσης σημαντικές ξένες συλλογές, Ιταλών και Φλαμανδών καλλιτεχνών, όπως του Καραβάτζιο, του Ιερώνυμου Μπος και του Ρούμπενς.

Και μετά το Πράδο, τι; Μα ασφαλώς θα διασχίσουμε τις πολυσύχναστες πλατείες της πόλης, εξάλλου μόνον έτσι μπορείς να γνωρίσεις μια πόλη. Περπατώντας.

Ο επισκέπτης μπορεί να αρχίσει τη βόλτα του από την Πλάθα Μαγιόρ. Την πλατεία που έμεινε στην Ιστορία για τις δίκες και τις εκτελέσεις που έλαβαν χώρα εκεί από την Ιερά Εξέταση, μα που σήμερα τίποτα δε θυμίζει το σκοτεινό παρελθόν της, καθώς τα μπαλκόνια, οι πυργίσκοι και οι κάθετες στέγες δημιουργούν μια θεατρική ατμόσφαιρα. Στην Πλάθα δε Εσπάνια πάλι μπορεί κανείς να συναντηθεί τόσο με φίλους, όσο και με τον Θερβάντες, το Δον Κιχώτη και τον Σάντσο, καβάλα στο γάιδαρό του, τα αγάλματα των οποίων δεσπόζουν στο χώρο.

Λίγο πριν την αναχώρηση οι υπαίθριοι πάγκοι του Ελ Ράστρο ή... Ελ Μοναστηράκι, δίνουν την ευκαιρία να «γεμίσουν» τα μάτια με όμορφα, παλιά αντικείμενα και να αδειάσουν τα πορτοφόλια.

Μια ώρα και μερικά λεπτά χωρίζουν την Αθήνα από την αιώνια, την επτάλοφο, την πανέμορφη Ρώμη. Πόλη που αγάπησαν και εργάστηκαν οι αθάνατοι της Τέχνης ο Μιχαήλ Αγγελος, ο Ραφαήλ, ο Τσελίνι κ.ά. Αν ο επισκέπτης παρατηρήσει καλά αυτά που βλέπει στους δρόμους και τις πλατείες, σίγουρα θα αναρωτηθεί για ποιο λόγο να πάει στα Μουσεία, αφού τα εκθέματα είναι υπαίθρια και δωρεάν. «Σπαρμένα» παντού σαν μαρμάρινα, περίτεχνα στάχυα...

Με σημείο εκκίνησης την Πλατεία Μπαρμπερίνι, καθώς ο διαβάτης ανηφορίζει την περιβόητη Βία Βένετο, μπορεί να έχει την αίσθηση ή και την παραίσθηση ότι ζει ένα είδος «γλυκιάς» κάπως παρακμιακής, ρωμαϊκής ζωής. Το βλέμμα αιχμαλωτίζεται από τις προθήκες των καταστημάτων που βρίσκονται στις άκρες του μοναδικού αυτού δρόμου. Και όταν τελειώνει την ευχάριστη ανάβαση εκεί, διασχίζει το δρόμο και βρίσκεται στο πάρκο της βίλας Μποργκέζε, όπου ο ταξιδιώτης θα μπορέσει να απολαύσει με την ησυχία του εξαιρετικά εκθέματα. Στην αριστερή αίθουσα προκαλούν το θαυμασμό οι πίνακες του Καραβάτζιο, ενώ στη δεξιά πτέρυγα ανάμεσα στα γλυπτά του Μπερνίνι ξεχωρίζει το γυμνό άγαλμα της Παυλίνας Μποργκέζε (αδερφή του Μεγάλου Ναπολέοντα), έργο του Κανόβα.

Η λάμψη που έδιναν στη Βία Βένετο τα «ιερά τέρατα» της 7ης Τέχνης τη δεκαετία του '50 και '60. Οι σημερινοί ηθοποιοί της cinecitta και οι άνθρωποι του πνεύματος προτιμούν να «φωτίζουν» την άλλη όχθη του Τίβερη, το γνωστό Τραστέβερε.

Η άλλη όψη της Ρώμης, πιο πολυσύχναστη και πιο εμπορική, είναι η γραφική Πιάτσα ντ' Εσπάνια. Τα σκαλοπάτια της οδηγούν στους μικρούς, αλλά κομψούς δρόμους της πόλης, με «πρωταγωνίστριες» τις Βία Κοντότι και Βία Ντελά Καρότσε και με «κομπάρσους» τους απλούς τουρίστες που αδυνατούν να αγοράσουν κάτι από τα πολυτελή καταστήματά της. Αρκούνται, λοιπόν, σε ένα ...ristretto της παρηγοριάς, στο φημισμένο caffe Greco, ή σε οποιοδήποτε καφέ, πριν συνεχίσουν το δρόμο για το Βατικανό.

Στο αυτόνομο κράτος του Πάπα, ανάμεσα στ' άπειρα έργα τέχνης, η Καπέλα Σιξτίνα και οι αίθουσες του Ραφαήλ «κλέβουν» το θαυμασμό του προσκυνητή. Μεγάλοι καλλιτέχνες, όπως ο Μιχαήλ Αγγελος, ο Ραφαήλ, ο Περουτζίνο και ο Μποτιτσέλι σφραγίζουν το χώρο.

Κι από τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, στην αρχαία Ρώμη. Εκείνος που θα σταθεί στη σκιά του Κολοσσαίου, θα περπατήσει στους διαδρόμους του και τελικά θα φτάσει στην επιβλητική αρένα, για μια στιγμή θα αισθανθεί σαν τους μονομάχους μπροστά στον αυτοκράτορα. Για λίγο, ευτυχώς.

Ομως τούτη η πόλη δεν είναι μόνο δρόμοι, εκκλησίες, πλατείες, μαγαζιά και μουσεία. Η Ρώμη είναι συνώνυμη της λυρικής μουσικής. Στο teatro Argentina ή σε κάποιο άλλο λυρικό θέατρο όλο και κάτι θα παρουσιάζουν. Η Ρώμη είχε πάντα μουσική ζωή και έτσι απέκτησε τη μεγάλη μουσική παιδεία. Ας πάμε πολύ πίσω, ιδιαίτερα στην περίοδο της αυτοκρατορίας που διακρινόταν για τη μεγάλη ποικιλομορφία της. Εκεί συνέρρεαν εκτελεστές από πολλές χώρες όπως Ελληνες, Σύροι, Βαβυλώνιοι, διάσημοι οργανοπαίχτες, Αλεξανδρινοί τραγουδιστές και Ανδαλουσιανοί χορευτές κάνοντας την ποίηση και τη μουσική να συνδεθούν στενά... Στα θέατρα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εμφανίζονταν μεγάλα χορωδιακά συγκροτήματα με συνοδεία ενόργανης μουσικής. Ο Σενέκας παρατηρεί ότι, μερικές φορές, στα θέατρα ήταν περισσότεροι οι εκτελεστές από τους θεατές. Οι αιώνες πέρασαν κάνοντας την επτάλοφο και πανέμορφη πόλη να πλημμυρίζει από μουσικές όλων των ειδών. Επειτα ήρθαν οι μεγάλοι: ο Ντονιτσέτι, ο Μπελίνι, ο Βέρντι και ο Πουτσίνι, οι οποίοι μάγεψαν και μαγεύουν όλον τον πλανήτη με τη θεϊκή λυρική μουσική τους.

Αν, τελικά, αποφασίσουμε να ξαναρθούμε, δε χρειάζεται να ρίξουμε ένα κέρμα στη Φοντάνα Ντι Τρέβι για το «επανιδείν». Αυτά είναι για τους τουρίστες. Εμείς ούτε καν τουρίστες δεν είμαστε σήμερα, έτσι κι αλλιώς θα ξανάρθουμε. Καλή συνέχεια, η Κυριακή δεν τέλειωσε ακόμα...

Τ. Δ.

Ενας νέος -αλλά πολυγραφότατος- Γάλλος συγγραφέας, ο Μπενουά Ντιτέρτρ (γεννήθηκε το 1960), στο νέο του μυθιστόρημα «Η ανυπότακτη» εισχωρεί στον κόσμο των μίντια. Ηρωίδα του, η Ελιάν Μπρεν, η διάσημη δημοσιογράφος, με δική της εβδομαδιαία εκπομπή καθοδηγεί τις μάζες. Αδέξια και συγκινητική, ταλαντεύεται ανάμεσα στα συμφέροντα και τις πεποιθήσεις της. Να κάποιες από τις αναζητήσεις της ηρωίδας: «Τι είναι το προλεταριάτο; Τι είναι σήμερα ένας φτωχός; Κάποιος που τρώει πολλά γλυκά; Μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη στον αλλοτριωμένο από την εμπορική υποκουλτούρα λαό; Μα ναι, αφού υπάρχουν ακόμη εργάτες που έρχονται από το πουθενά και διαθέτουν ευφυΐα, λεπτότητα και την ικανότητα να εξεγείρονται. Αγωνιστές για τους οποίους δεν είναι δεδομένο ότι όλες οι προσδοκίες της ανθρωπότητας συνοψίζονται στην άνοδο του Χρηματιστηρίου».

Η ίδια θεωρεί τον εαυτό της προοδευτικό, ανυποχώρητο και ανυπότακτο. Γύρω της περιφέρονται πλήθος «ανυπότακτων»: Ενας επιχειρηματίας που αισθάνεται καλλιτέχνης, μια ομάδα από χάκερς, ένας έμπορος μηχανισμών αιολικής ενέργειας που «κόπτεται» για τον περιβάλλον και έχει σαγηνευτεί από τις νέες «οικολογικές» βιομηχανίες καΙ άλλοι τέτοιοι «επαναστάτες». Ο Μπ. Ντιτέρτρ με χιούμορ και οξυδέρκεια αποκαλύπτει στο βιβλίο του αυτό, ανθρώπους των μίντια που είναι εγκλωβισμένοι σε στρατηγικές και ψέματα, ακολουθούν τις επιθυμίες τους και οδεύουν σε ένα άδηλο μέλλον. Ανθρώπους που βαφτίζουν τις βρωμοδουλιές «δίκαιους αγώνες». Απογυμνώνει το σύγχρονο και «εκσυγχρονιστικό» τρόπο ζωής και αντιμετωπίζει με απαξίωση εκείνους που αυτοαποκαλούνται προοδευτικοί, ενώ εμπλέκονται στο βρώμικο κόσμο των μίντια... Κυκλοφορεί από την ΕΣΤΙΑ.

Η αγάπη για την Ελλάδα της Ζακλίν ντε Ρομιγί (Jacqeline de Romilly), φαίνεται πως είναι απέραντη. Και αυτό το αποδεικνύει, ακόμα μια φορά, με το νέο της βιβλίο «Από το φλάουτο στην Απολλώνια λύρα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Το Αστυ», σε μετάφραση Μπάμπη Αθανασίου και Κατερίνας Μηλιαρέση. Τούτος ο απέριττος τόμος φιλοξενεί τις διαλέξεις που έδωσε η συγγραφέας «εν πλω», στα πλαίσια μιας μουσικής κρουαζιέρας στη Μεσόγειο. Η γνωστή ελληνίστρια στην αναπόληση μοναχικών στιγμών που πέρασε στο χώρο του θεού των Δελφών, χωρίς ανακαλύψεις και σοφές μελέτες, μας λέει «ότι η έννοια του κλασικού ουδέποτε είχε κάτι παγιωμένο: περιέχει εφευρετικότητα, πρόοδο, ανακάλυψη. Και ίσως γι' αυτό θα μπορούσε, στις μέρες μας, να ασκήσει μια τονωτική και εποικοδομητική επίδραση».

Και έτσι, καθώς το πλοίο θα οργώνει τη γαλάζια επιφάνεια της Μεσογείου, εμείς θα ακούμε τη μελωδική φωνή της Ζακλίν ντε Ρομιγί να μας μιλά για τη μουσική των αρχαίων Ελλήνων.

Η σειρά «Τα βιβλία της Ηβης», που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Πορτοκάλι», αποτελείται από χαριτωμένα και πρακτικά βιβλία μικρού μεγέθους και απευθύνεται σε μικρά και μεγάλα κορίτσια. «Οι σημειώσεις της Ηβης και οι δικές μου» σε εικονογράφηση της Λήδας Τσουχνικά είναι ένα χαρούμενο και πρακτικό σημειωματάριο γεμάτο θετικές σκέψεις γνωστών, αλλά και καθημερινών ανθρώπων. Μέσα από τις σελίδες του, μας βοηθάει να οργανώσουμε την καθημερινότητά μας, να κρατήσουμε σημειώσεις, αλλά και να εκφράσουμε τις απόψεις μας. Η ατζέντα της Ηβης βοηθάει τα κορίτσια να οργανώσουν τους αριθμούς τηλεφώνων της οικογένειας, των φίλων, των συμμαθητών και των καθηγητών, τα χρήσιμα τηλέφωνα (από κολυμβητήριο μέχρι σουβλάκια) αλλά, κυρίως, τους αριθμούς που θα χρειαστούμε σε ώρα ανάγκης.