«Ξέφραγο αμπέλι» η πολιτιστική κληρονομιά της Ρωσίας
Σε μαζικό και - όπως προκύπτει από τα γεγονότα - οργανωμένο «πλιάτσικο» παραπέμπουν οι υποθέσεις κλοπών αντικειμένων της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ρωσίας, φυσικό αποτέλεσμα και αυτό της επικράτησης της αντεπανάστασης.
Οπως φαίνεται, η πρόσφατη αποκάλυψη της συνεχιζόμενης ληστείας του σπουδαίου Μουσείου Ερμιτάζ στο Λένινγκραντ, μπορεί να είναι σοβαρότατη και εντυπωσιακή - λόγω του μεγάλου ονόματος του Μουσείου - απέχει ωστόσο, δυστυχώς, πολύ από το να είναι μοναδική. Ετσι, με αφορμή αυτή την υπόθεση (η οποία αποκαλύφθηκε μετά από απογραφή «ρουτίνας») η ρωσική υπηρεσία προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς ξεκίνησε ελέγχους σε πολιτιστικούς φορείς αποκαλύπτοντας κι άλλη σοβαρή υπόθεση κλοπής, αυτή τη φορά στο Ρωσικό Κρατικό Αρχείο Λογοτεχνίας και Τέχνης.
Συγκεκριμένα αποκαλύφθηκε ότι έκαναν «φτερά» άγνωστος αριθμός σχεδίων του μεγάλου Σοβιετικού αρχιτέκτονα και εικαστικού, Γιακόβ Τσερνίχοφ, συμβατικής αξίας μερικών εκατομμυρίων δολαρίων, αν και η αξία της λαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ανεκτίμητη. Σύμφωνα με ρωσικά ειδησεογραφικά πρακτορεία, 224 από τα σχέδια βρέθηκαν στην αγορά τέχνης στο εσωτερικό και το εξωτερικό, ενώ επιπλέον 9 σχέδια μόλις που πρόλαβαν να σωθούν από τους συγγενείς του αρχιτέκτονα πριν βγουν στο «σφυρί» από τον οίκο δημοπρασιών «Κρίστις» στις 22 του περασμένου Ιούλη. Ωστόσο εξακολουθεί να παραμένει άγνωστος ο αριθμός των σχεδίων που «κυκλοφορούν» στις «αγορές».
Ο Γ. Τσερνίχοφ (1889 - 1951) διέπρεψε τόσο σαν αρχιτέκτονας όσο και σαν παιδαγωγός, ενώ η 10ετία του '30 θεωρείται από τις πιο παραγωγικές του, αφού ασχολείται τόσο με την εκπόνηση νέων μελετών, όσο και με τη θεωρία της αρχιτεκτονικής και τη συγγραφή, χωρίς να εγκαταλείπει τη διδασκαλία, δημιουργώντας μια μεγάλη ακαδημαϊκή καριέρα. Συμμετείχε στα καλλιτεχνικά κινήματα που άνθησαν στην ΕΣΣΔ τη 10ετία του '20, κυρίως στον κονστρουκτιβισμό. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σύγχρονης αρχιτεκτονικής παγκοσμίως.
Το Ρωσικό Κρατικό Αρχείο Λογοτεχνίας και Τέχνης δημιουργήθηκε το 1941 και σ' αυτό φυλάσσεται(;) ένας πραγματικός θησαυρός ιστορίας και γνώσης, αφού περιλαμβάνει πλήθος κρατικών και προσωπικών αρχείων λογοτεχνών, ζωγράφων, ηθοποιών, σκηνοθετών, κριτικών κ.ά., που αποτελούνται από εκατομμύρια σελίδες πολύτιμου υλικού. Σ' αυτό βρίσκονται επίσης τα αρχεία όλων των κρατικών πολιτιστικών φορέων, των μεγάλων κινηματογραφικών στούντιο κλπ. Το γεγονός ότι το 1997 εντάχθηκε στον κατάλογο των «ιδιαίτερα σημαντικών στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών της Ρωσικής Ομοσπονδίας» δεν το έσωσε από το να είναι ουσιαστικά «ξέφραγο αμπέλι».
Η αυλαία θ' ανοίξει στις 18/8 με το Κουαρτέτο εγχόρδων της Πράγας σε έργα Μότσαρτ και σολίστ τον Itzak Solsky (πιάνο). Στις 19/8 θα πραγματοποιηθεί ρεσιτάλ κοντραμπάσου, με έργα Eugene Kurz, Paganini, Bottesini, Boccherini, Thomas Johnson, Fransua Rabbath και σολίστ τους Βασίλη Παπαβασιλείου (κοντραμπάσο) και Διονύση Μαλλούχο (πιάνο). Θ' ακολουθήσουν οι συναυλίες: 23/8 - Ελληνική Ακαδημία Ξύλινων Πνευστών, με σολίστ τη Δανάη Καρρά, σε έργα Μότσαρτ. 25/8 - Βασιλική Ορχήστρα της Δανίας, με μαέστρο τον Βύρωνα Φιδετζή και σολίστ τους Μπρούνο Βαϊνμάιστερ (τσέλο) και Αρη Γαρουφαλλή (πιάνο), σε έργα Χάιντν και Μότσαρτ. 26/8 - Βασιλική Ορχήστρα της Δανίας με σολίστ τους Δημήτρη Σγούρο (πιάνο) και Γιάννο Μαργαζιώτη (βιολί), σε έργα Μότσαρτ και Τσαϊκόφσκι. 27/8 - συναυλία Λεωνίδα Καβάκου. 30/8 - Κουαρτέτο εγχόρδων του Φεστιβάλ Κυκλάδων, με έργα O. Respighi, M. de Falla, F. G. Lorca, A. Piazzola και σολίστ τους Κώστα Κοτσιώλη (κιθάρα), Αγγελική Καθαρίου (μεσόφωνος), Leo Winland (τσέλο). Διεύθυνση: Arien Tien. 1/9 - συναυλία μπαρόκ μουσικής. Σολίστ: Κώστας Τηλιακός (όμποε), Μάρκελλος Χρυσικόπουλος (τσέμπαλο). Διεύθυνση: John Apeitos. 2/9 - Αφιέρωμα για την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του Σοστακόβιτς και των 250 από τη γέννηση του Μότσαρτ. Εργα τους ερμηνεύουν το «Artis Piano Trio» και ο Δημήτρης Σγούρος.
Παράλληλα, θα παρουσιαστεί η Εκθεση «Β΄ Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνα 1906», με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Αναβιώνοντας τη μουσική παράδοση του 19ου αιώνα, το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Κυκλάδων έχει στόχο να αποτελέσει σημείο συνάντησης και σύμπραξης καταξιωμένων μουσικών από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο που θα προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία στους φίλους της κλασικής μουσικής.
«Αν και στην πατρίδα του δεν έχαιρε του θαυμασμού του σοβιετικού κράτους και ελάχιστα κτίριά του χτίστηκαν, τα σχέδιά του φυλάσσονταν στα Κρατικά Ρωσικά Αρχεία Λογοτεχνίας και Τεχνών (...)».
Τα παραπάνω αναφέρονται στο ρεπορτάζ της χτεσινής «Ελευθεροτυπίας» για τη νέα υπόθεση αρπαγής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ρωσίας, αυτή τη φορά με την κλοπή σχεδίων του μεγάλου Σοβιετικού αρχιτέκτονα Γιάκοβ Τσερνίχοφ.
Επειδή ο αντικομμουνισμός τυφλώνει, παραπέμπουμε την «Ε» και τους αναγνώστες της στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.icif.ru, του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Αρχείου «Γιάκοβ Τσερνίχοφ». Εκεί θα ανακαλύψουν, μεταξύ άλλων, τόσο τη σπουδαία αρχιτεκτονική του καριέρα όσο και την ακαδημαϊκή του στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της χώρας, καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Δεν ξέρουμε τι εννοεί με τον όρο «θαυμασμό» η «Ε», αλλά, για παράδειγμα, το 1933, με εντολή του Κίροφ, οργανώθηκε έκθεση έργων του Τσερνίχοφ, σε ένα από τα παλάτια του Λένινγκραντ, ενώ η δεκαετία του '30 θεωρείται η πλέον παραγωγική του, τόσο σε αρχιτεκτονική δραστηριότητα (συμπεριλαμβανομένης της οικοδόμησης) όσο και σε παιδαγωγική και συγγραφική.