Η πολιτική λιτότητας, οδηγεί το 1995 και για πέμπτη συνεχή χρόνια, σε μείωση της λαϊκής κατανάλωσης, γεγονός που έχει καταλυτικές επιπτώσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι τελευταίες αντιμετωπίζουν οξυμένα χρηματοδοτικά προβλήματα, ενώ όλο και περισσότερο μεγαλώνει ο γκρίζος κύκλος των καταστημάτων που βάζουν λουκέτο, τροφοδοτώντας με τον τρόπο αυτό τις στρατιές των ανέργων.

Οπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας (ΕΣΥΕ), ο δείκτης αξίας λιανικών πωλήσεων, το δεκάμηνο Γενάρη - Οκτώβρη 1995 μειώθηκε κατά 3,8%,ως προς το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση του τζίρου στην υπόλοιπη, εκτός της περιφέρειας της πρωτεύουσας, χώρα, είναι πολύ μεγαλύτερη, καθώς η πτώση του σχετικού δείκτη, φτάνει το 7,7%.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το μήνα Οκτώβρη, η λαϊκή κατανάλωση παρουσίασε άνοδο 4,7%,η οποία όμως πρέπει να αποδοθεί σε συγκυριακούς λόγους.

Η εξέλιξη του δείκτη λιανικών πωλήσεων είναι σημαντική από την άποψη, ότι αποτυπώνει τις συνέπειες της πολιτικής λιτότητας και σε ό,τι αφορά τα λαϊκά εισοδήματα, αλλά και την παρατεταμένη κρίση που βιώνουν τα μικρά εμπορικά καταστήματα και οι μικρές βιοτεχνικές επιχειρήσεις, οι δύο δηλαδή τύποι επιχειρηματικής δραστηριότητας, οι οποίοι συρρικνώνονται βαθμιαία και τείνουν προς εξαφάνιση. Και από την άποψη αυτή, τα επίσημα κυβερνητικά στοιχεία για την πορεία της λαϊκής κατανάλωσης, την κατακόρυφη άνοδο των πτωχεύσεων, των ακάλυπτων επιταγών και των απλήρωτων συναλλαγματικών, είναι καταλυτικά.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η πτώση της λαϊκής κατανάλωσης, βασική αιτία της οποίας είναι η μείωση των εισοδημάτων των εργαζομένων, ξεκινά χρονικά, από το 1990, με την εφαρμογή δηλαδή του προγράμματος λιτότητας της κυβέρνησης της ΝΔ. Το 1990 ο όγκος λιανικών πωλήσεων μειώθηκε κατά 2,1%, το 1991 κατά 6,2%, το 1992 παρέμεινε αμετάβλητος, το 1993 μειώθηκε κατά 3,6%, ενώ το 1994 παρουσίασε ανεπαίσθητη άνοδο 0,5%. Από τα στοιχεία του δεκάμηνου προκύπτει επίσης, ότι το 1995 θα είναι μια ακόμη χρονιά μείωσης της λαϊκής κατανάλωσης. Τα ίδια τα στοιχεία που ήδη παραθέσαμε, αποκαλύπτουν ότι η πολιτική λιτότητας στα εισοδήματα των εργαζομένων και των συνταξιούχων, η οποία αποτελεί την πεμπτουσία της πολιτικής των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, έχει οδυνηρές συνέπειες και στον χώρο των μικρομεσαίων στρωμάτων.

Η μείωση του τζίρου των μικρών καταστημάτων - που οφείλεται στην πολύχρονη εισοδηματική πολιτική μείωσης των μισθών και συντάξεων και στη γενικότερη πολιτική λιτότητας - γίνεται εμφανής και από την αδυναμία των μικρών επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στις άμεσες και μεσοπρόθεσμες χρηματοδοτικές τους υποχρεώσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, οι ακάλυπτές επιταγές ανήλθαν το 1995 στα 180 δισ. δραχμές, έναντι 179 δισ. δραχμές το 1994. Οι απλήρωτες συναλλαγματικές στα 100 δισ. δραχμές έναντι 112,3 δισ. δραχμών το 1994. Οι δε κηρυχθείσες πτωχεύσεις μαζί με τις πτωχευτικές αιτήσεις που έχουν ήδη κατατεθεί στα δικαστήρια, έφτασαν το 1995 στον εντυπωσιακό αριθμό των 6.202 επιχειρήσεων, έναντι 4.267 επιχειρήσεων το 1994. Η κρίση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εκτός των άλλων, τροφοδοτεί και την ανεργία με νέες στρατιές κατεστραμμένων επαγγελματιών.

Καταλυτικά επίσης είναι τα στοιχεία για τη φθίνουσα πορεία των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων, αντίθετα με την αυξητική τάση των μεγάλων καταστημάτων, όπως προκύπτει από σχετική έρευνα της εφημερίδας "Τα Νέα".

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, τα καταστήματα τροφίμων μειώθηκαν από 31.273 το 1978 σε 19.530 το 1994. Τα δε καταστήματα ψιλικών την ίδια περίοδο μειώθηκαν από 13.309 σε 8.750.Σύμφωνα εξάλλου με άλλα στοιχεία τα οποία αποτυπώνουν τις ανακατατάξεις στον χώρο των καταστημάτων τροφίμων, την περίοδο 1990 - 1994, τα μικρά καταστήματα (μπακάλικα) μειώθηκαν από 20.682 σε 10.459. Εκλεισαν δηλαδή με αναλογία ένα προς δύο. Αντίθετα τα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους καταστήματα τροφίμων (Σούπερ Μάρκετ) αυξήθηκαν στα πέντε αυτά χρόνια από 4.366 σε 7.529.

Αυτοδιαψεύδεται η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, καθώς και η ηγεσία της ΔΕΠΑ, που είχαν εξαγγείλει δημόσια πως μέχρι την άνοιξη του 1996 θα αρχίσει να τρέχει φυσικό αέριο (ΦΑ) για οικιακή κατανάλωση στην Αττική. Αδιάψευστος μάρτυρας για τις καθυστερήσεις στον τομέα της κατασκευής των δικτύων πόλης είναι οι ίδιες οι ανακοινώσεις της ΔΕΠΑ - Επιχείρησης. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις αυτές - που αποτελούν αδιάψευστα στοιχεία - προκύπτει ότι απ' τα προβλεπόμενα 6.500 χλμ. δίκτυα χαμηλής πίεσης, μέσω των οποίων θα διοχετεύεται στην οικιακή κατανάλωση το 25% του εισαγόμενου ΦΑ απ' τη Ρωσία, έχουν αρχίσει να κατασκευάζονται μόνο τα 200 χλμ., εκ των οποίων τα 143 προβλέπεται να τελειώσουν το Μάρτη του 1997!

Συγκεκριμένα, τεκμήριο των παραπάνω καθυστερήσεων αποτελεί χτεσινή ανακοίνωση της ΔΕΠΑ, με την οποία γνωστοποιείται η κατακύρωση των έργων κατασκευής δικτύων πόλης ΦΑ σε περιοχές της Αττικής και του Βόλου.Η ανακοίνωση αναφέρεται στην κατακύρωση μετά από διεθνή διαγωνισμό στις μειοδότριες εταιρίες, ΑΤΕΡΜΩΝ ΑΕ και Κ. Ι. ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ, για τις κατασκευές δικτύων πόλης 37 χλμ. στους Δήμους Αμαρουσίου και Χαλανδρίου, 38 χλμ. στο Δήμο Πειραιά και 68 χλμ. στους Δήμους Βόλου και Ιωνίας στο Νομό Μαγνησίας. Πρόκειται για έργα συνολικού προϋπολογισμού 2,6 δισ. δρχ. περίπου για τα οποία προβλέπεται ημερομηνία περάτωσης μετά από 14 μήνες.Το σημείο αυτό αποτελεί την πρώτη αυτοδιάψευση της επιχείρησης που σχετίζεται με τις εξαγγελίες του προέδρου της ΔΕΠΑ Χρ. Βερελή,αλλά και του πρώην εποπτεύοντος υπουργού Βιομηχανίας Αν. Πεπονή σχετικά με το χρόνο παροχής ΦΑ στους οικιακούς καταναλωτές της Αττικής. Σύμφωνα με τις σχετικές εξαγγελίες των δύο, οι πρώτοι οικιακοί καταναλωτές ΦΑ θα ήταν οι κάτοικοι της Αττικής, στους οποίους θα παρεχόταν ΦΑ την άνοιξη του 1996.Η χτεσινή ανακοίνωση έρχεται να διαψεύσει αυτές τις εξαγγελίες, καθώς προκύπτει ότι το δίκτυο πόλης για την παροχή του ΦΑ στους καταναλωτές της πρωτεύουσας δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί πριν το Μάρτη του 1997, εάν βέβαια δεν τύχει και άλλης καθυστέρησης.

Η δεύτερη αυτοδιάψευση σχετίζεται με τις διαπιστώσεις της ΔΕΠΑ σχετικά με την πρόοδο του έργου του ΦΑ, το οποίο, σύμφωνα με παλαιότερες ανακοινώσεις, προχωρά με γοργούς ρυθμούς. Στη χτεσινή ανακοίνωση αναφέρεται ότι "με τις αναθέσεις των δύο έργων, το σύνολο των δικτύων που έχει ξεκινήσει να εγκαθίσταται ανέρχεται σε περίπου 200 χλμ. αγωγού". Εχουμε δηλαδή 1.400 χλμ αγωγού δικτύων πόλης απ' το σύνολο των 1.600 χλμ που πρέπει να κατασκευαστούν, ώστε η Ελλάδα να μπορεί να αντεπεξέλθει στις συμβατικές της υποχρεώσεις προς τους Ρώσους.

Ακόμη δηλαδή δεν έχει ξεκινήσει η κατασκευή έργων για τα δίκτυα του αγωγού, συνολικής έκτασης 1.400 χιλιομέτρων και σίγουρα δεν πρόκειται να κατασκευαστούν πριν την 1/7/97.Μετά την ημερομηνία αυτή όμως, ενεργοποιείται η ρήτρα "τέικ ορ πέι", σύμφωνα με την οποία η χώρα μας υποχρεούται να πληρώνει προς τη Ρωσία το 65% της αξίας της συμφωνημένης ποσότητας ΦΑ που δε θα είναι σε θέση να απορροφήσει. Ολα δείχνουν ότι η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει ένα πολύ μεγάλο κόστος, μόνο λόγω της καθυστέρησης κατασκευής των δικτύων χαμηλής πίεσης, τα οποία δε θα είναι έτοιμα για να διοχετεύσουν στους οικιακούς καταναλωτές το προβλεπόμενο 25% του εισαγόμενου καυσίμου.

Οι καθυστερήσεις στα δίκτυα πόλης δεν είναι άσχετες απ' την εμπλοκή ισχυρότατων οικονομικών συμφερόντων στο έργο του ΦΑ.Ενδεικτικό ως προς αυτό αποτελεί το γεγονός ότι οι αναμενόμενες δύο συμβάσεις για την κατασκευή δικτύων πόλης 98.160 μέτρων και 69.760 μέτρων αντίστοιχα σε περιοχές του Δήμου της Θεσσαλονίκης, οι οποίες είχαν προγραμματιστεί να υπογραφούν το Νοέμβρη του 1995 η πρώτη και το Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου η δεύτερη δεν έχουν ακόμη υπογραφεί,παρότι οι σχετικές δημοπρατήσεις άρχισαν απ' τον περασμένο Σεπτέμβρη.

Χρύσα ΛΙΑΓΚΟΥ

Οριστικοποιήθηκαν - ανεπίσημα - οι αρμοδιότητες των νέων υφυπουργών στα δύο οικονομικά υπουργεία και απλά παραμένει η επισημοποίησή τους, με τις σχετικές αποφάσεις που πρέπει να υπογράψουν οι υπουργοί Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Συγκεκριμένα, στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, σύμφωνα και με τις προχτεσινές δηλώσεις του καθ' ύλην αρμόδιου υπουργού, Γ. Παπαντωνίου,ο υφυπουργός Χρ. Πάχτας αναλαμβάνει τον τομέα των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων (την εποπτεία του οποίου είχε ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γ. Ανωμερίτης), ενώ ο Εμ. Μπετενιώτης τον τομέα των διεθνών οικονομικών σχέσεων (που είχε ο πρώην υφυπουργός Ι. Ανθόπουλος).

Πιο συγκεχυμένα είναι τα πράγματα στο υπουργείο Οικονομικών, όπου - επίσημα τουλάχιστον - δεν έχει γίνει ακόμη σαφής διαχωρισμός αρμοδιοτήτων. Εκείνο που είναι σίγουρο, πάντως, είναι η μεταφορά του γραφείου του υπουργού Οικονομικών, Αλ. Παπαδόπουλου,από την Καραγεώργη Σερβίας στο κτίριο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, ενώ ο ίδιος φέρεται ότι θα αναλάβει εξ ολοκλήρου τον τομέα του δημοσίου χρέους (την αρμοδιότητα του οποίου είχε ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών Ν. Κυριαζίδης). Σύμφωνα με πληροφορίες, ο νέος υφυπουργός Οικονομικών, Γ. Δρυς,αναμένεται να αναλάβει το χώρο των τελωνείων και της δημόσιας περιουσίας, ενώ ο υφυπουργός Γ. Ανωμερίτης θα έχει υπό την εποπτεία του ζητήματα φορολογίας και δημοσίων εσόδων γενικότερα.