Η κατάσταση των τραπεζών που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα και οι προοπτικές τους - με βάση τις διεθνείς εξελίξεις - είναι το αντικείμενο σχετικής έκθεσης, που παρέλαβε από σύμβουλό του ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου.Η έκθεση αυτή (στην οποία περιλαμβάνονται και σκέψεις - προτάσεις και σενάρια για συγχωνεύσεις και ιδιωτικοποιήσεις τραπεζών), συντάχτηκε κατόπιν παραγγελίας του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, ο οποίος επιδιώκει να αποκτήσει πάση θυσία τον πλήρη έλεγχο του τραπεζικού συστήματος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περίοδο που συντάχθηκε και κατατέθηκε η παραπάνω έκθεση, εντάθηκαν οι φήμες και οι πληροφορίες που έφεραν τον Γ. Παπαντωνίου να ερίζει, με τον διοικητή της Εθνικής Τράπεζας ΕλλάδαςΘ. Καρατζά, για το ποιος από τους δύο θα έχει τον πλήρη έλεγχο του τραπεζικού συστήματος. Επίσης, αποτελεί κοινό μυστικό, ότι οι σχέσεις του υπουργού Εθνικής Οικονομίας με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Λουκά Παπαδήμο,δεν είναι οι καλύτερες. Και για την ακρίβεια - όπως έλεγε αρμόδιος παράγοντας - "δεν είναι κακές"!

Η αιτία για τις όχι και τόσο αρμονικές σχέσεις του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, με τα δύο κορυφαία στελέχη του τραπεζικού συστήματος (τον διοικητή της Τράπεζας Ελλάδας Λ. Παπαδήμο και τον διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Θ. Καρατζά), δε φαίνεται να είναι άσχετη με τα αντικρουόμενα συμφέροντα. Είναι μάλιστα λογικό, αυτή την περίοδο να εντείνονται οι έριδες των υποψηφίων για τον πλήρη έλεγχο του τραπεζικού συστήματος, καθώς επίκεινται:

Πρώτον, η νομοθετική κατοχύρωση της "ανεξαρτησίας" της Τράπεζας της Ελλάδας με την αλλαγή του καταστατικού, που θα γίνει μέχρι το καλοκαίρι, και ίσως συνοδευτεί με αλλαγές προσώπων στη διοίκηση.Στην ουσία, με τις αλλαγές στο καταστατικό, η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας θα είναι περισσότερο "ανεξάρτητη" από την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση και περισσότερο εξαρτημένη από το Διευθυντήριο των Βρυξελλών.Κι αυτό, γιατί στην πορεία προς την Οικονομική και Νομισματική Ενωση, η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας θα λογοδοτεί, κυρίως στις Βρυξέλλες και λιγότερο στην Αθήνα για τις τυχόν αποκλίσεις από τη νομισματοπιστωτική πολιτική που θα χαράσσεται η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Δεύτερον, η λήψη κυβερνητικών αποφάσεων, για ιδιωτικοποιήσεις κρατικών τραπεζών ή και συγχωνεύσεις, όπου έχει εκδηλωθεί διάσταση απόψεων σχετικά με το μέγεθος και την έκταση των τραπεζών, που θα περάσουν στα χέρια των ιδιωτών. Ηδη έχει δρομολογηθεί η ιδιωτικοποίηση της Τράπεζας Κρήτης, καθώς και άλλων μικρότερων τραπεζών (Κεντρικής Ελλάδας κλπ.), εκκρεμεί η μεταβίβαση πακέτου μετοχών της Εθνικής σε ιδιώτες, μέσω της επικείμενης νέας αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου, όπως επίσης εκκρεμούν συγχωνεύσεις μεταξύ κρατικών τραπεζών (Εθνικής Στεγαστικής με Εθνική Κτηματική) ή απορρόφησης κρατικών από ιδιωτικές (η Ιονική από την Πίστεως).

Τρίτον, η οριστική απόφαση για τη νομισματική και πιστωτική πολιτική του 1997, με τον οποία θα καθοριστεί για ποιους και πόσο θα είναι ακριβό το τραπεζικό χρήμα και το αντίθετο.

Οι όποιες διαφωνίες μεταξύ των Γ. Παπαντωνίου, Λ. Παπαδήμου και Θ. Καρατζά, για τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος, δεν έχουν να κάνουν τόσο με την ουσία της ακολουθούμενης πολιτικής, όσο με επιμέρους μέτρα και πολιτικές. Για παράδειγμα, όλοι τους συμφωνούν με τη σφιχτή νομισματοπιστωτική πολιτική ή την παραχώρηση αρμοδιοτήτων στις Βρυξέλλες και οι διαφωνίες τους περιορίζονται στη διαβάθμιση. Αν, δηλαδή, θα είναι πολύ ή λιγότερο σφιχτή η νομισματοπιστωτική πολιτική, αν η Τράπεζα της Ελλάδας θα γίνει πολύ ή λίγο "ανεξάρτητη" απέναντι στην κυβέρνηση κλπ. Οπως, επίσης, ενώ συμφωνούν στο "λιγότερο κράτος" με ιδιωτικοποιήσεις και στον τραπεζικό χώρο, διαφωνούν στον αν πρέπει να μειωθεί κι άλλο ο δημόσιος χαρακτήρας της Εθνικής κλπ.

Σημαντική αύξηση των δαπανών των νοικοκυριών για στέγαση, για υγεία και εκπαίδευση, μεταφορές και επικοινωνίες κατέγραψαν οι υπηρεσίες της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας (ΕΣΥΕ) μεταξύ των ετών 1988 και 1994, στα πλαίσια της κατάρτισης του νέου τιμάριθμου. Αντίθετα την ίδια περίοδο τα νοικοκυριά μείωσαν τις δαπάνες τους για διατροφή, ένδυση και υπόδηση, αναψυχή και πολιτιστικές δραστηριότητες.

Η αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς των νοικοκυριών αποτυπώνει σε ένα βαθμό την εφαρμογή της νεοσυντηρητικής πολιτικής των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, στα πλαίσια των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει τα δύο αυτά κόμματα απέναντι στην οικονομική ολιγαρχία της χώρας και το διεθνή παράγοντα.

Είναι η περίοδος όπου υπάρχει σωρεία "απελευθερώσεων" των διαφόρου τύπου αγορών, γεγονός που οδήγησε στην άνοδο των τιμών βασικών καταναλωτικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών. Παράλληλα η ολική ή μερική ιδιωτικοποίηση τομέων δημόσιου συμφέροντος, πολιτική η οποία εκδηλώθηκε με διάφορους τρόπους (π. χ. λειτουργία κρατικών επιχειρήσεων με τα λεγόμενα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, η υποκατάσταση υπηρεσιών κρατικών από ιδιωτικές εταιρίες), οδήγησε τελικά σε αύξηση των δαπανών των εργαζομένων στους τομείς αυτούς.

Ο πίνακας των 12 ομάδων εμπορευμάτων και υπηρεσιών που παρακολουθεί η ΕΣΥΕ για τη μηνιαία κατάρτιση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, και τον οποίο παρουσιάζουμε, είναι αρκετά αποκαλυπτικός για τις επιδράσεις της οικονομικής πολιτικής στην καταναλωτική συμπεριφορά των ελληνικών νοικοκυριών. Κι όχι μόνο αυτό. Δείχνουν παράλληλα το πόσο στρεβλή εικόνα παρουσιάζει ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, επί του οποίου υποτίθεται ότι υπολογίζονταν οι εισοδηματικές αυξήσεις που δίνονταν όλα τα τελευταία χρόνια. Οι 12 αυτές ομάδες αθροιζόμενες μας δίνουν πάντα τον αριθμό 1.000. Στις 1.000 δηλαδή δραχμές τόσα ξοδεύει μια οικογένεια για διατροφή, τόσα για στέγαση κλπ.

Πάντα με την επιφύλαξη των μέσων όρων που χρησιμοποιεί η στατιστική, τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση του πίνακα είναι τα ακόλουθα:

Η ομάδα διατροφής μεταξύ των ετών 1988 και 1994 μειώθηκε κατά 18 περίπου μονάδες. Η τάση αυτή γενικώς χαρακτηρίζεται σαν θετική. Αυτό όμως που δημιουργεί απορία είναι ότι την εξεταζόμενη αυτή περίοδο τα λαϊκά εισοδήματα υπέστησαν σημαντική μείωση και η μείωση των δαπανών για είδη διατροφής είναι συνήθως η τελευταία λύση για νοικοκυριά με χαμηλά και μειούμενα εισοδήματα.

Απόλυτα εξηγήσιμη είναι η άνοδος των δαπανών για στέγαση,υγεία,μεταφορές,επικοινωνίες και εκπαίδευση.Ολοι σχεδόν αυτοί οι τομείς γεύτηκαν τα αγαθά της "απελεύθερωσης", κάτι που οδήγησε σε άνοδο των τιμών. Η άνοδος των δαπανών για επικοινωνίες, όπου παρατηρείται σημαντική αύξηση των αγορών ιδιωτικών αυτοκινήτων, απλώς καταδεικνύει τις αρνητικές συνέπειες των καταναλωτικών προτύπων, που μέσω των διαφημίσεων αλλά και άλλων μέσων επιχειρείται να επιβληθούν στους απροστάτευτους αγοραστές.

Στη βάση του συνδικαλιστικού κινήματος, στις τοπικές και κλαδικές Ομοσπονδίες - μέλη της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών - Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), στους ίδιους τους ΕΒΕ της χώρας, περνάει η απόφαση για πανελλαδική αγωνιστική απάντηση στην κυβερνητική πολιτική αφανισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μετά από την υπονομευτική στάση που κράτησαν κατά τη χτεσινή συνεδρίαση του προεδρείου της Συνομοσπονδίας τα συνδικαλιστικά στελέχη των "γαλαζοπράσινων" ΠΑΣΚΕΒΕ, ΔΑΚΜΜΕ, απέναντι στην πρόσφατα, ομόφωνα, ειλημμένη απόφαση για πανελλαδικό κλείσιμο.

Κατά τη χτεσινή συνεδρίαση του προεδρείου, που συνήλθε προκειμένου να εκτιμήσει την κατάσταση, όπως διαμορφώνεται και μετά την κυριακάτικη απόρριψη εκ μέρους του προεδρείου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) της πρότασης για πανελλαδικό κλείσιμο των καταστημάτων, τα γνωστά στελέχη των δύο παρατάξεων επιχείρησαν να υπονομεύσουν την πρόσφατη απόφαση του ΔΣ της ΓΣΕΒΕΕ, που είχε εξουσιοδοτήσει το προεδρείο να κηρύξει πανελλαδικό κλείσιμο των καταστημάτων και βιοτεχνιών μέσα στο Γενάρη, υποκινούμενοι από δεδομένες μικροκομματικές σκοπιμότητες.

Ετσι, η απόφαση για κινητοποιήσεις και στάση αντίστασης στην κυβερνητική πολιτική, περνάει στη βάση του κινήματος, στους εκπροσώπους των κλαδικών και τοπικών Ομοσπονδιών απ' όλη τη χώρα. Σήμερα το απόγευμα πρόκειται να συνέλθουν με ζητούμενο τον καθορισμό ημερομηνίας πανελλαδικού κλεισίματος των καταστημάτων και βιοτεχνιών οι Ομοσπονδίες - μέλη της ΓΣΕΒΕΕ από την Αθήνα, ενώ την Κυριακή οι Ομοσπονδίες όλης της χώρας. Αυτές είναι που καλούνται να πάρουν στα χέρια τους την απόφαση για υλοποίηση αγωνιστικής διεκδικητικής απάντησης του συνδικαλιστικού κινήματος στην κυβερνητική πολιτική, που έχει βάλει στόχο τον αφανισμό εκατοντάδων χιλιάδων ΜΜΕ, στο βωμό των κερδών του μονοπωλιακού κεφαλαίου.

Να πετάξει το προσωπείο της και να ξεκαθαρίσει με ποιανού το μέρος είναι πραγματικά, καλεί το ΔΣ της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων της Αθήνας (ΟΒΣΑ), που συνεδρίασε χτες, την ηγεσία της ΕΣΕΕ, με αφορμή την προχτεσινή απόφασή της να μη συμμετάσχει σε πανελλαδικό κλείσιμο των καταστημάτων. Η ΟΒΣΑ καταγγέλλει την υπονομευτική στάση της διοίκησης της ΕΣΕΕ και καταδικάζει την απόφασή της αυτή, τη στιγμή που η κατάσταση για τους ΕΒΕ όχι μόνο δεν έχει αλλάξει στο ελάχιστο, αλλά διαρκώς οξύνεται από τις ασκούμενες κυβερνητικές πολιτικές. "Τέτοιες αποφάσεις, καταγγέλλει η ΟΒΣΑ, είναι ντροπή για το συνδικαλιστικό κίνημα και στιγματίζουν αυτούς τους ίδιους που τις παίρνουν και όχι την πλειοψηφία του συνδικαλιστικού κινήματος". Η ΟΒΣΑ καλεί την ηγεσία της ΕΣΕΕ να αλλάξει στάση όσο είναι καιρός, προειδοποιώντας την ότι αυτή η στάση θα ξεσπάσει επάνω της.

Τέλος, δηλώνει ότι το ΔΣ της ΟΒΣΑ αποφάσισε ομόφωνα και καλεί τη ΓΣΕΒΕΕ να κηρύξει πανελλαδικό κλείσιμο των καταστημάτων μέσα στο Γενάρη. Σε αντίθετη περίπτωση, η ΟΒΣΑ αποφάσισε ότι θα καλέσει τα πρωτοβάθμια σωματεία - μέλη της για κλείσιμο των βιοτεχνιών τη μέρα που θα πραγματοποιηθεί η πανελλαδική απεργία από τους υπόλοιπους εργαζόμενους.