Το ότι ο πρωθυπουργός της χώρας, τους τελευταίους μήνες, διάλεξε περιοχές της Δυτικής Αθήνας για να παρουσιάσει τα προγράμματα "ανάπτυξης" της κυβέρνησής του, σίγουρα δεν είναι τυχαίο. Το ότι ο Κ. Σημίτης αναζήτησε, στις 11 Φλεβάρη 1997, το χαμένο "κοινωνικό του πρόσωπο" στα Ανω Λιόσια ή στο Καματερό, δε δικαιολογείται απλώς με το επιχείρημα πως "σ' αυτές τις υποβαθμισμένες περιοχές υπάρχουν χιλιάδες ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ". Η αλήθεια είναι πως σ' αυτές τις περιοχές υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι, χιλιάδες χαμηλόμισθοι, υποτυπώδης έως ανύπαρκτη κοινωνική πολιτική, τρομακτικά προβλήματα κι ελάχιστη ελπίδα. Και τα δεκάδες "θα" που μοίρασε εκεί με τόση ευκολία ο πρωθυπουργός, δεν μπόρεσαν να επικαλύψουν τη βάναυση οικονομική πολιτική της κυβέρνησής του.

Οι περιοχές της Δυτικής Αθήνας έχουν, κυριολεκτικά, μετατραπεί σε "θερμοκήπιο" της ανεργίας. Ειδικά για τις γυναίκες, τα πράγματα είναι σχεδόν απελπιστικά. Το "προφίλ" των γυναικών της Δυτικής Αθήνας, έτσι όπως σχηματοποιείται από την έρευνα του ΑΣΔΑ που έγινε το 1992, είναι το ακόλουθο: "Οι γυναίκες της Δυτικής Αθήνας έχουν χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, εισέρχονται στην παραγωγική διαδικασία σε μικρή ηλικία, εργάζονται σε κλάδους παραδοσιακούς και φθίνοντες και ακολουθούν επαγγέλματα χαμηλής εξειδίκευσης και αμοιβής".

Συγκεκριμένα, η έρευνα μιλά για το ιδιαίτερα χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο του γυναικείου πληθυσμού της περιοχής, το οποίο αγγίζει το τρομακτικό ποσοστό του 64,2%, για το πολύ χαμηλό ποσοστό (15,3%) των οικονομικά ενεργών γυναικών, αλλά και για το ποσοστό της ανεργίας που τότε άγγιζε το 9%. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, το ποσοστό της ανεργίας έχει πάρει σαφώς μεγαλύτερες διαστάσεις, αφού οι αναδιαρθρώσεις που προωθεί το μεγάλο κεφάλαιο στην αγορά εργασίας έπληξε τα επαγγέλματα χαμηλής εξειδίκευσης, ενώ ο δευτερογενής τομέας - που κάλυπτε το 47% της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή και απασχολούσε το 42% των γυναικών - έχει "τσακιστεί" με το κλείσιμο των βιοτεχνιών ιματισμού, υποδημάτων και κλωστοϋφαντουργίας.

Παράλληλα, με δεδομένη την οικονομική, αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης, αλλά και την οικονομική κατάσταση των οικογενειών της Δυτικής Αθήνας - η συντριπτική πλειοψηφία τους είναι χαμηλόμισθες - η κατάσταση της κοινωνικής πολιτικής δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα. Είναι συγκλονιστικό το γεγονός πως στις περιοχές της Δ. Αθήνας είναι ζήτημα, αν υπάρχουν πέντε βρεφικοί σταθμοί. Αλλά και οι κρατικοί παιδικοί σταθμοί, που σταδιακά αρχίζουν να περνούν στην ΤΑ, δημιουργούν επιπρόσθετο οικονομικό βραχνά στις οικογένειες που θα αναγκαστούν στο μέλλον να καταβάλουν τροφεία. Αν υπολογίσει κανείς και τα έξοδα μιας οικογένειας για τα φροντιστήρια των παιδιών - η παραπαιδεία ...φτάνει παντού - καταλαβαίνει γιατί ο μισθός της γυναίκας σ' αυτές τις περιοχές είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίος.

Απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση, η κυβέρνηση, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες της ΕΕ, επιδιώκει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της γυναικείας ανεργίας με "προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης". Προτρέπει τις γυναίκες να ασχοληθούν μελλοντικά με τις "εκ του σύνεγγυς υπηρεσίες", δηλαδή με τη φύλαξη παιδιών, ηλικιωμένων κλπ. Η τις παροτρύνει να εκπαιδευτούν ...επιχειρηματίες. Είναι χαρακτηριστική η πρόταση της κ. Κατσέλη, βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, στη Διακομματική Επιτροπή Γυναικών στη Βουλή, που μίλησε "για γεύματα σε τροχούς", δηλαδή για γυναίκες επιχειρηματίες με φαντασία! Με όλα αυτά, η κυβέρνηση το μόνο που κατορθώνει, ουσιαστικά, είναι να ανατρέπει την πλήρη απασχόληση, τα πλήρη εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα και να κρατά τις αποστάσεις της απ' αυτό που λέγεται κλαδική πολιτική ανάπτυξης ενάντια στην παραγωγική συρρίκνωση.

Στα πλαίσια αυτών των προσπαθειών, λοιπόν, κινούνται τα λεγόμενα "σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης". Πρόκειται για επιδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ενωση σεμινάρια - τρίμηνα ή εξάμηνα - που παρέχουν στις γυναίκες που τα παρακολουθούν "γνώσεις", τις οποίες ελάχιστες φορές μπορούν να αξιοποιήσουν στην αναζήτηση ανεύρεσης εργασίας. Αλλά ακόμα κι αυτή την προσπάθεια - πυροτέχνημα, οι αρμόδιοι φρόντισαν τα τελευταία χρόνια μεθοδικά να την περάσουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να μπορεί η εκάστοτε κυβέρνηση να ...νίπτει τας χείρας της.

Ενδεικτικό παράδειγμα, ίσως, είναι η δημιουργία - το 1994 - του Κέντρου Νέων Ευκαιριών και Υποστήριξης Γυναικών Δυτικής Αθήνας. Το Κέντρο αυτό ιδρύθηκε από τους Δήμους Αγίας Βαρβάρας, Αγίων Αναργύρων, Αιγάλεω, Ζεφυρίου, Λιοσίων, Περιστερίου και Χαϊδαρίου, με σκοπό "την πληροφόρηση και υποστήριξη των γυναικών στην απασχόληση, την επαγγελματική κατάρτιση και εξειδίκευση σε τομείς, οι οποίοι να συνδέονται με την τοπική αγορά εργασίας". Ηδη, έχουν δημιουργηθεί και στους εφτά ιδρυτές - δήμους παραρτήματα του Κέντρου, "ώστε οι γυναίκες να μην ταλαιπωρούνται και ν' απευθύνονται στα κατά τόπους κέντρα".

Ουσιαστικά, αυτά τα Κέντρα - αν και δεν πρόκειται για γραφεία ευρέσεως εργασίας - συμβάλλουν, έστω και με πλάγιο τρόπο, στην ιδιωτικοποίηση του ΟΑΕΔ, στην υποβάθμιση της εκπαίδευσης, ενώ συνεργούν σε μια πολιτική, που κυριολεκτικά τσακίζει το μέλλον αυτής της χώρας. Αντιμετωπίζοντας έτσι το πρόβλημα της ανεργίας οι δήμοι, δημιουργούν πολιτικές αυταπάτες στις γυναίκες ή στα νέα παιδιά, συμβάλλουν στη δημιουργία ρουσφετολογικών μηχανισμών και υποτάσσουν την προοπτική αγωνιστικής διεκδίκησης, μέσα από τα συνδικάτα και άλλους αρμόδιους φορείς, για αντιμετώπιση του προβλήματος, στη λογική της διαχείρισης του συστήματος. Γιατί το μόνο σίγουρο είναι πως η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται με "επιδοτούμενα από την Ευρώπη προγράμματα". Η πάλη για την ανεργία στην προοπτική του λαϊκού μετώπου είναι μονόδρομος.

Οταν οι αριθμοί σοκάρουν, τότε η πραγματικότητα δεν μπορεί παρά να συγκλονίζει... Η 40χρονη Πόπη και η 25χρονη Βάσω δεν είναι απλώς δύο γυναίκες χωρίς δουλιά που ζουν στο Αιγάλεω. Είναι, κυρίως, δυο άνθρωποι που όλο αυτό το διάστημα, ψάχνοντας για εργασία, βρέθηκαν αντιμέτωπες με πρωτόγνωρες καταστάσεις, οι οποίες κυριολεκτικά θυμίζουν "εργασιακό μεσαίωνα". Και η πίκρα, που συνοδεύει τις κουβέντες τους, δεν αφορά μόνο τις ίδιες. Αφορά όλες τις γυναίκες, αλλά και όλους τους άνδρες, που μπροστά στις ανάγκες τους αναγκάστηκαν πολλές φορές να "σκύψουν το κεφάλι". Και η απορία τους κάτι παραπάνω από δικαιολογημένη: "Καλά, ως πότε θα καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια;".

Η Πόπη Χλωροκώστα προέρχεται από τον ευαίσθητο χώρο του ιματισμού. Γαζώτρια από τα δεκατρία της, παραμένει άνεργη τα τελευταία πέντε χρόνια. "Ολες οι βιοτεχνίες της περιοχής έχουν κλείσει. Ολες οι γυναίκες που απασχολούνταν σ' αυτές είναι πλέον άνεργες. Και κυρίως χωρίς ελπίδα ότι αύριο - μεθαύριο μπορούν να βρουν κάποια δουλιά", τονίζει. Η Πόπη δείχνει να 'χει "πειστεί" πως δύσκολα θα μπορέσει να βρει εργασία. Και προβληματίζεται, κυρίως, για την 21χρονη κόρη της που επίσης ψάχνει και δε βρίσκει δουλιά, εδώ και τρία χρόνια...

Η Βάσω Σκλήβα - τρία χρόνια άνεργη - δούλευε απ' τα δεκάξι της σε τσαγκαράδικα. "Και οι βιοτεχνίες υποδημάτων έκλεισαν η μία μετά την άλλη. Ο έντονος ανταγωνισμός και το φτηνό εισαγόμενο παπούτσι ανάγκασε αυτές τις επιχειρήσεις ή να κλείσουν ή να μεταφερθούν στο εξωτερικό - κυρίως στην Κίνα και στη Βουλγαρία - όπου το κόστος παραγωγής είναι πολύ πιο χαμηλό", επισημαίνει.

Και οι δύο έψαχναν κάποτε δουλιά απ' τις αγγελίες των εφημερίδων. "Οι περισσότερες αγγελίες είναι παραπλανητικές. Αλλα γράφουν κι άλλα ζητούν. Οι περισσότερες ζητούν πλασιέ ή μπαργούμαν. Εκλεισαν όλες οι βιοτεχνίες και έχει γεμίσει η Αθήνα μπαράκια και μπιλιαρδάδικα", τονίζει η Βάσω. "Οσες φορές προσπάθησα να βρω δουλιά από εφημερίδα απέτυχα. Πήγαινα στο ραντεβού, με βάζαν να δουλεύω δοκιμαστικά, έβγαζα κάποια παραγωγή και μου 'λεγαν το κλασικό: "Θα σας ειδοποιήσουμε". Ποτέ κανείς δε με πήρε τηλέφωνο... ", συμπληρώνει η Πόπη.

Θυμούνται μια συσκευαστική εταιρία της περιοχής, όπου μέσα σ' ενάμιση χρόνο έκαναν η καθεμιά τους το πολύ 30 - 40 μεροκάματα. "Οσοι άνδρες - οι περισσότεροι αλλοδαποί - δούλευαν εκεί, τους έβλεπες και λυπόσουν. Κάτω από απαράδεκτες συνθήκες, χωρίς ασφάλιση, χωρίς καν κανονικό μεροκάματο. Εμείς πιεζόμασταν πολύ να βγάλουμε όσο το δυνατόν περισσότερη παραγωγή. Για ένα πεντοχίλιαρο τη μέρα. Πηγαίναμε μετά σπίτι μας και τα χέρια μας παρέλυαν. Ούτε να το θυμάμαι δε θέλω", αφηγείται η Πόπη, οποία μπορεί να δουλεύει από 13 χρόνων, αλλά έχει ένσημα μόλις μιας τριετίας. "Το καθεστώς του ανασφάλιστου δεν είναι σημερινό, απλώς σήμερα γίνεται και με το νόμο! ", υπογραμμίζει.

Η Βάσω πιστεύει πως δύσκολα τα πράγματα θ' αλλάξουν. "Πώς ν' αλλάξεις κάτι όταν δεν αγωνίζεσαι γι' αυτό;", αναρωτιέται. Και συμπληρώνει: "Τα ποσοστά ανεργίας στην περιοχή μας έχουν φτάσει στο ζενίθ. Ελάχιστες γυναίκες όμως συμμετέχουν στα κοινά, αφού κάτω από το βάρος των πολλών προβλημάτων και της απογοήτευσης δεν κινητοποιούνται άμεσα για τα προβλήματά τους. Η γυναίκα στη Δυτικής Αθήνας δεν είναι μόνο χωρίς δουλιά. Είναι, κυρίως, κλεισμένη στο σπίτι της...".

Στη Δυτική Αθήνα "δεν έχουμε ζωή". Δεν είναι υπερβολή, όταν επιλέγεται επίσημα από το κράτος σαν η μόνη περιοχή της Αθήνας, λόγω της συνεχιζόμενης παραγωγικής υποβάθμισης, για την εφαρμογή των Τοπικών Συμφώνων Απασχόλησης. Στη φτώχεια και το μαρασμό της πιο εργατικής γεωγραφικής περιοχής της Αθήνας, το επίσημο κράτος συνθλίβει το λαό της σε ακόμη μεγαλύτερη εξαθλίωση. Και, βέβαια, για τις γυναίκες αυτής της περιοχής, οι συνθήκες ζωής γίνονται ακόμη πιο αφόρητες. Δεν είναι μόνο η ανεργία, λένε, αλλά ότι αυτή τις κλείνει στο σπίτι. Μήπως αυτόν το μεσαιωνικό αναχρονισμό δεν επιδιώκει το σύστημα;