Η καθοδήγηση της Αντίστασης και η διαφώτιση ανέλαβαν να εξηγήσουν στους αγωνιστές την αναγκαιότητα της αποδοχής αυτού του όρου. Τη λογική αναγκαιότητα. Αλλ' εκτός της λογικής υπάρχει και το συναίσθημα. Αυτό πώς αντιμετωπίζεται;

Μετά το Δεκέμβρη του 1944, το μήνα της σύγκρουσης, και μετά την αποχώρησή μας από την Αθήνα, μια ομάδα καλλιτεχνών βρεθήκαμε στα Τρίκαλα. Η πόλη ήταν γεμάτη ΕΛΑΣίτες. Εφθασε η είδηση της συμφωνίας και προκάλεσε τη ζωηρότερη εντύπωση ο όρος του αφοπλισμού. Ιδίως στους αγωνιστές του ΕΛΑΣ. Δε συζητούσαν τον όρο. Αλλά έβλεπες στα πρόσωπά τους μια οδύνη, ένα συννέφιασμα.

- Μην τολμήσετε να μπείτε. Θα σας πυροβολήσω.

Δύσκολη στιγμή. Τραγική. Επιστρατεύτηκε ένας συγχωριανός συναγωνιστής του τυφλού. Γνωρίζονταν από παιδιά. Και μαζί πολέμησαν όλα τα χρόνια της Αντίστασης. Ο τυφλός άκουσε τη φωνή του παιδικού φίλου και συναγωνιστή του και λύγισε.

- Ελα μέσα Δημήτρη, του είπε.

Ο Δημήτρης άνοιξε την πόρτα και μπήκε. Οι δυο συναγωνιστές αγκαλιάστηκαν. Ο τυφλός αγωνιστής τού είπε κάτι το συγκλονιστικό:

- Ξέρεις, Δημήτρη; Ολους τους άλλους συναγωνιστές μας τους έχω στο μυαλό μου. Θυμάμαι καθαρά τη μορφή τους. Τη δική σου μορφή δεν μπορώ να τη θυμηθώ. Δεν μπορώ, Δημήτρη...

Αυτό συμβαίνει. Αυτοί, που χάνουν την όρασή τους μεγάλοι, δεν μπορούν να αναμνησθούν τη μορφή των πιο αγαπημένων τους προσώπων. Ο τυφλός παρέδωσε το όπλο του στον Δημήτρη.

- Μια χάρη θέλω, του είπε. Οταν βγείτε στο δρόμο, να ρίξετε μια ντουφεκιά. Ν' ακούσω για τελευταία φορά τον ήχο του. Τ' αυτιά μου είναι γερά.

Εσύρθηκε η αυλαία και η σκηνή έκλεισε. Δεν ακούστηκε ούτε χειροκρότημα, ούτε τίποτε άλλο. Στράφηκα προς την κατάμεστη πλατεία και σ' όλο αυτό το πλήθος των ΕΛΑΣιτών δεν είδα ούτε ένα μάτι αδάκρυτο. Εχω ανεβάσει στα θέατρα δεκάδες έργων μου κι έχω παρακολουθήσει εκατοντάδες παραστάσεων. Αυτό το θέαμα δεν το έχω ξαναδεί. Το θυμάμαι σαν να είναι τώρα. Και θα το θυμάμαι για πάντα...

Ασημάκης ΓΙΑΛΑΜΑΣ

Ο 12χρονος Βιτόρ πέθανε από ηλεκτροπληξία την ώρα που δούλευε στην οικοδομή. Ο Βιτόρ θα μπορούσε να είναι ένα από τα εκατομμύρια εργαζόμενα παιδιά που δουλεύουν στις αναπτυσσόμενες χώρες κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες. Δεν ήταν όμως. Εμενε στην Πορτογαλία και δούλευε στην κατασκευαστική εταιρία του πατέρα του...

Η παιδική εργασία, όπως εξηγεί η έκθεση της "Γιούνισεφ" για την Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο το 1997, που παρουσιάστηκε χτες στη χώρα μας από τον αντιπρόεδρο της ελληνικής επιτροπής Κ. Αργυρόπουλο,με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα του Παιδιού, είναι ένα σύνθετο πρόβλημα. Εμφανίζεται συχνά και ως δυσνόητο πρόβλημα, καθώς περιβάλλεται με διάφορους μύθους και μια μεγάλη απόκρυψη. Η απόκρυψη αφορά τη γενεσιουργό αιτία του προβλήματος, δηλαδή, το εγκληματικό καθεστώς εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Σ' αυτήν την αιτία οι εκθέσεις των διαφόρων διεθνών οργανισμών δεν αναφέρονται καν...

Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν πως τουλάχιστον το 1/4 των παιδιών του αναπτυσσόμενου κόσμου εργάζονται, περίπου 250.000.000 παιδιά ηλικίας 5 έως 14 χρόνων, αλλά ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος. Γιατί ο πρώτος μύθος θεωρεί ότι η παιδική εργασία συναντάται μόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο. "Παιδιά που εργάζονται βρίσκονται σε όλες τις χώρες του κόσμου. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι το 26% των παιδιών έως 11 χρόνων εργάζονται! Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι περισσότερα από 11.000 παιδιά δουλεύουν παράνομα", τονίζει η "Γιούνισεφ".

Η έκθεση αναφέρεται και στον υπ' αριθμόν δύο μύθο που υποστηρίζει ότι η παιδική εργασία δεν μπορεί να καταπολεμηθεί εάν δεν εξαλειφθεί η φτώχεια. Η"Γιούνισεφ" απαντά κάπως "χριστιανικά" στον ισχυρισμό: "Η παιδική εργασία υπάρχει κυρίως γιατί υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να εκμεταλλεύονται τα παιδιά προς όφελός τους. Η επικίνδυνη παιδική εργασία και η σοβαρή παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών μπορούν να σταματήσουν και αποτελούν ένα σοβαρό βήμα για την εξάλειψη της φτώχειας".

Ως προς τον τρίτο μύθο, ότι η παιδική εργασία συναντάται κυρίως σε εξαγωγικές βιομηχανίες, τα στοιχεία μαρτυρούν ότι μόνο ένα μικρό μέρος των παιδιών (5%) απασχολούνται σε βιομηχανίες του εξαγωγικού τομέα. Σύμφωνα με την έκθεση, η παιδική εργασία ταξινομείται σε επτά κύριους τύπους: Οικιακοί βοηθοί, σκλαβιά και δουλεία, εμπορική σεξουαλική εκμετάλλευση, βιομηχανία και φυτείες, δουλιά στο δρόμο, οικογενειακή δουλιά και εργασία κοριτσιών.

"Οσο καλύτερη είναι η εκπαίδευση, τόσο λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν για ένα παιδί να αναγκαστεί να κάνει επικίνδυνη εργασία", τονίζει η "Γιούνισεφ". Και ζητάει από τις κυβερνήσεις να διαθέσουν το 20% από τους προϋπολογισμούς τους στην εκπαίδευση και σε βασικές κοινωνικές υπηρεσίες. "Θα κόστιζε 6 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για να μπορέσει κάθε παιδί να πηγαίνει σχολείο μέχρι το 2000. Μπορεί να φαίνεται τεράστιο ποσό, όμως είναι μικρότερο από το 1% του ποσού που κάθε χρόνο ξοδεύεται από την παγκόσμια κοινότητα για όπλα...", καταλήγει η διεθνής οργάνωση.

Το μικρό κορίτσι απ' το Νεπάλ κουβαλά πέτρες στο κεφάλι και τις μεταφέρει στο φορτηγό. Για κάθε 100 μεταφορές παίρνει μόλις 25 σεντς!

Στο Περού, αυτό το μικρό αγόρι εργάζεται στα κτήματα της οικογένειάς του. Πολλές φορές η εργασία που κάνει είναι πολύ σκληρότερη απ' αυτή που απεικονίζει η φωτογραφία

Πήρε το λόγο και έδειξε στους εκπροσώπους των ΜΜΕ μια φωτογραφία. Με παιδιά που δούλευαν στα ανθρακωρυχεία της "χριστιανικής Ευρώπης" το 1906. "Δυστυχώς από τότε τίποτα δεν άλλαξε", είπε ο συγγραφέας Αντώνης Σαμαράκης.Και εξαπέλυσε, με το δικό του γνώριμο ύφος, ένα δριμύ κατηγορώ. Μίλησε για την ανεργία στη χώρα μας, που οδηγεί στο περιθώριο έναν στους δύο νέους. Μίλησε για το "ύφος" της εργοδοσίας που απαντά στις διεκδικήσεις των εργαζομένων με τη φασιστική φράση: "Αν δε σ' αρέσει μπορείς να φύγεις". Ζήτησε... πορτοκαλί τηλέφωνο για να μιλήσει στον Γ. Παπαντωνίου, να του πει πως προϋπολογισμοί σαν αυτόν του 1997 δημιουργούν τέτοιες καταστάσεις. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο γνωστό εκδοτικό κατεστημένο λέγοντας: "Αύριο όλες οι εφημερίδες θα μιλούν για την παιδική εργασία και εκμετάλλευση. Μόνο που οι περισσότεροι από σας τους συντάκτες αυτή την εκμετάλλευση την έχετε βιώσει, δουλεύοντας αμισθί απ' το πρωί έως το βράδυ για ένα και δύο χρόνια...".

• Την ερχόμενη Δευτέρα στην ΕΤ-1 θα γίνει ο τηλεμαραθώνιος της "Γιούνισεφ" για τα παιδιά που εργάζονται.