Τα "θερμά επεισόδια" στο εσωκομματικό πεδίο της ΝΔ δεν έχουν τελειωμό και ειδικά τον τελευταίο καιρό οι αντιμαχόμενες πλευρές έχουν φτάσει ακόμα και στα όρια της "πολεμικής σύγκρουσης".

Αφορμή και μόνο για τη νέα ένταση ήταν ο χειρισμός των θεμάτων που αφορούν την πρόσφατη ελληνοτουρκική κρίση. Οι αιτίες είναι βαθύτερες και αφορούν τη φανερή πλέον αποστασιοποίηση του επίτιμου προέδρου της ΝΔ Κ. Μηστοτάκη,ο οποίος επιφυλάσσει για τον εαυτό του το ρόλο του "υπερκομματικού ηγέτη", στάση που εκνευρίζει αφάνταστα την ηγεσία της Ρηγίλλης.

Οπως φάνηκε και από τη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του κόμματος τη βδομάδα που πέρασε, διάφορα ηγετικά στελέχη του κόμματος φροντίζουν να παίρνουν τις αποστάσεις τους από τον Μ. Εβερτ, προφανώς για να μη χρεωθούν τις ευθύνες από μία τακτική που - όπως εκτιμούν - φθείρει το κόμμα και δεν το βοηθάει να κερδίσει ψήφους από το "μετριοπαθές" κομμάτι των "κεντρώων ψηφοφόρων", που κάθε φορά μετακινείται από το ένα μεγάλο κόμμα στο άλλο.

Τα αντιπολιτευόμενα τον Μ. Εβερτ στελέχη, με προεξέχοντα αυτά της Μητσοτακικής πλευράς, καταλογίζουν στον αρχηγό της ΝΔ γκάφες, παλινδρομίες και ανεύθυνες κραυγές κατά το χειρισμό της πρόσφατης ελληνοτουρκικής κρίσης. Ολη αυτή την περίοδο τα στελέχη αυτά φρόντισαν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους, αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσουν εκφράσεις όπως "προδοσία" ή "εθνική ήττα", που ήταν "ψωμοτύρι" στο στόμα του Μ. Εβερτ. Μάλιστα, φρόντισαν τη στάση αυτή να τη δημοσιοποιήσουν με σειρά συνεντεύξεων, προκαλώντας έντονο πονοκέφαλο στην ηγεσία της ΝΔ.

Η τακτική της διαφοροποίησης δεν εμφανίστηκε μόνο αυτήν τη βδομάδα, ούτε και εκφράστηκε μόνο στη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου. Η αρχή του νέου κύκλου αντιπαράθεσης άρχισε με την τηλεοπτική συνέντευξη του Κ. Μητσοτάκη, στην οποία ο πρώην πρωθυπουργός πήρε σαφείς αποστάσεις από τους χειρισμούς του Μ. Εβερτ και εμφανίστηκε να στηρίζει περισσότερο τον Κ. Σημίτη, παρά την τακτική του κόμματός του. Οι ενέργειες αποστασιοποίησης συνεχίστηκαν και με τη νέα παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού, ο οποίος αρνήθηκε να ακολουθήσει την επίσημη γραμμή του κόμματος για τα αποτελέσματα του συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (η ΝΔ μιλούσε για εθνική ήττα), δηλώνοντας απλώς ότι απαιτείται υπευθυνότητα από όλους.

Μάλιστα, ο επίτιμος, θέλοντας να καταστήσει ακόμα πιο σαφή την αποστασιοποίησή του και τον "υπερκομματικό - εθνικό" ρόλο, συναντήθηκε με δική του πρωτοβουλία με τον υπουργό Εξωτερικών και συζήτησε μαζί του για την πρόσφατη ελληνοτουρκική κρίση.

Των ενεργειών αυτών ακολούθησε η κριτική που ασκήθηκε στο Πολιτικό Συμβούλιο, κριτική που έγινε και από στελέχη που ακολουθούν μία δική τους πορεία, έστω και με χαμηλότερους τους τόνους της αντιπαράθεσης, όπως ο Γ. Σουφλιάς και ο Στ. Μάνος, ο οποίος όλο και πιο συχνά τελευταία φροντίζει να διαφοροποιείται από την επίσημη γραμμή.

Εμφανώς ενοχλημένος ο Μ. Εβερτ από την τακτική αυτών των στελεχών, προέτρεψε ιστορικά στελέχη, όπως τον Κ. Τσαλδάρη, να αποδοκιμάσουν έμμεσα όσους διαφοροποιούνται. Η απάντηση των στελεχών της πλευράς Μητσοτάκη ήταν ότι ο Μ. Εβερτ επί πρωθυπουργίας Μητσοτάκη συνεχώς διαφοροποιούνταν από τις κυβερνητικές επιλογές, φροντίζοντας την καλλιέργεια του προσωπικού του προφίλ, με απώτερο στόχο την αρχηγία του κόμματος.

Ο αρχηγός της ΝΔ, πάντως, ευελπιστεί να επιβεβαιώσει την κυριαρχία του στο κόμμα με τις εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη νομαρχιακών οργάνων, που θα γίνουν στις 9 του Μάρτη, όπου ελπίζει ότι θα εκλεγούν στελέχη πιστά στη Ρηγίλλης. Υπενθυμίζει δε στα Μητσοτακικά στελέχη, που ζητούν χαμηλούς τόνους, ότι επί δική τους θητεία στην κυβέρνηση "η λέξη προδοσία" ήταν στην ημερήσια διάταξη.

Αυτό πάντως που απασχολεί τα στελέχη της ηγεσίας της ΝΔ είναι το μέχρι πού θα το τραβήξουν οι Μητσοτακικοί και ποιος είναι ο απώτερος στόχος τους. Πάντως, εκτιμούν ότι η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να επαναλαμβάνεται συνέχεια, γιατί εκθέτει ανεπανόρθωτα το κόμμα, καθώς - όπως λένε - δίνει την εικόνα ενός σπαρασσόμενου κόμματος, βοηθώντας έτσι την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Η εξέλιξη της αντιπαράθεσης είναι άγνωστη ακόμα, αφού και οι δύο πλευρές δε φαίνονται διατεθειμένες να υποχωρήσουν. Είναι σίγουρο ότι ο Κ. Μητσοτάκης θα συνεχίσει τον αυτόνομο "υπερκομματικό του" ρόλο, περιμένοντας να δημιουργηθούν ευνοϊκές γι' αυτόν πολιτικές συνθήκες, προκειμένου να προχωρήσει στα επόμενα βήματα. Αλλωστε ποτέ δεν έκρυψε τη φιλοδοξία του να ηγηθεί ενός οικουμενικού κυβερνητικού σχήματος.

Από την άλλη πλευρά ο Μ. Εβερτ θα συνεχίσει τη μέχρι σήμερα πορεία του, εκτιμώντας ότι η πλευρά των Μητσοτακικών στερείται στρατηγικής, θυμίζοντας τη ρήση Αβέρωφ ότι "το αρνί που φεύγει από το μαντρί, το τρώει ο λύκος".

Γιάννης ΦΩΤΟΥΛΑΣ

Αν και ο Κ. Σημίτης βρίσκεται στο τιμόνι της κυβέρνησης πενήντα περίπου μέρες, ωστόσο, κανείς δεν αμφιβάλλει για τις προθέσεις του, κανείς δεν τρέφει αυταπάτες για την πολιτική του, ώστε να περιμένει κάτι καλύτερο από αυτή την κυβέρνηση.

Ο λόγος δεν είναι μόνο ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει φροντίσει να αποσαφηνίσει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, με λόγια και έργα, το χαρακτήρα της αντιλαϊκής πολιτικής που θα εφαρμόζει. Η φυσιογνωμία της κυβέρνησης Σημίτη ετεροπροσδιορίζεται και από άλλους δύο παράγοντες:

- Από την "προκλητική" και γενναιόδωρη υποστήριξη που της παρέχουν τα μεγάλα αφεντικά των ΜΜΕ και γενικότερα η οικονομική ολιγαρχία. Υποστήριξη που μπροστά της αυτή που παρείχαν στους προκατόχους του Κ. Σημίτη φαντάζει χλωμή. Προς επιβεβαίωση των παραπάνω, αρκεί να αναφερθεί το παράδειγμα της στάσης των ΜΜΕ απέναντι σε αυτή την κυβέρνηση. Δεν υπάρχει δεύτερη γνώμη για τη "σοβαρότητα", τις "προσδοκίες", τις "ικανότητες" και, βέβαια, για την πολιτική της. Ειδικά η τελευταία λουστράρεται και πλασάρεται ως "καινούρια" και "άφθαρτη".

Σοβαρός λόγος γι' αυτήν την υποστήριξη, εκτός των άλλων, είναι ότι τα "μεγάλα αφεντικά" αντιλαμβάνονται πως αυτή η κυβέρνηση έχει μεγαλύτερη ανάγκη από τις προηγούμενες από την απλόχερη στήριξή τους, γιατί είναι πιο "αδύναμη", εννοείται σε λαϊκά ερείσματα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κ. Σημίτης συγκεντρώνει το ...14,5% των γκάλοπ για τη θέση του αντιπροέδρου του Κινήματος. Αρα, αυτή η κυβέρνηση βρίσκεται σε "μειονεκτικότερη" θέση για να επιβάλει την αντιλαϊκή πολιτική της.

Επιπλέον αυτή η κυβέρνηση θεωρείται από πολλούς πιλότος και πείραμα για την αναδιαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού. Από την "επιτυχία" της ή μη, θα εξαρτηθεί και ποια σενάρια, που αφορούν τη μορφή του πολιτικού συστήματος, θα προωθηθούν και υλοποιηθούν και ποια θα ακυρωθούν.

- Επίσης, οι ανοιχτές αγκάλες, με τις οποίες υποδέχτηκαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες τον Κ. Σημίτη - το φίλο των Γερμανών, όπως τον αποκάλεσαν στη Γερμανία - και η πολιτική στήριξη, που του παρείχαν, αποτελούν ένα επιπλέον χαρακτηριστικό αυτής της κυβέρνησης. Βέβαια, η πολιτική στήριξη που πρόσφεραν στον Κ. Σημίτη οι "Κοινοτικοί εταίροι" δεν έφτασε στο σημείο να υιοθετήσουν τα ελληνικά δίκαια και να εκφράσουν την "αλληλεγγύη" τους στη διασφάλιση των ελληνικών συνόρων. Περισσότερο φάνηκε ότι οι "εταίροι" μάλλον θέλουν να τον χρησιμοποιήσουν για να προωθήσουν τα δικά τους σχέδια. Από την πλευρά του, ο Ελληνας πρωθυπουργός φάνηκε πρόθυμος να αποδεχτεί τις "πρωτοβουλίες" των Κολ και Σιράκ...

Αυτή τη μουντή και χειμωνιάτικη εικόνα που εκπέμπει η κυβέρνησή του, την έχει αντιληφθεί πρώτος και καλύτερος ο πρωθυπουργός. Απέναντι σ' αυτήν τη διαμορφωμένη εικόνα στην "κοινή γνώμη", ο Κ. Σημίτης προσπαθεί εναγωνίως να αντιδράσει και να τη βελτιώσει επί το φιλολαϊκότερον. Η προσπάθεια αυτή ήταν εμφανής στην πρώτη συνέντευξη Τύπου, όπου αφειδώς μοίραζε ελκυστικούς όρους, όπως "κοινωνική δικαιοσύνη", "κοινωνική αλληλεγγύη", "κοινωνικός διάλογος" κ.ά. Βέβαια, πέραν της φιλολαϊκής φρασεολογίας, τίποτα άλλο δεν πρόσφερε. Ούτε μία δέσμευση, ούτε καν μία υπόσχεση στους χαμηλοσυνταξιούχους!

Ταυτόχρονα όμως, δε θέλει να περάσει το "κρίσιμο διάστημα" και να αφήσει μια "πικρή γεύση" στον κόσμο και την αίσθηση ότι είναι "μια από τα ίδια", ή ακόμα χειρότερο, ότι είναι "ανεπαρκής διαχειριστής".

Η αλήθεια είναι ότι ο Κ. Σημίτης έχει περιορισμένες, μέχρι ανύπαρκτες, δυνατότητες για να εμφανίσει κάποιο φιλολαϊκό προσωπείο, τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον. Αφ' ενός γιατί έχει ανειλημμένες δεσμεύσεις απέναντι στα "μεγάλα αφεντικά" και, από την άλλη, γιατί θέλει την υποστήριξή τους για να κυριαρχήσει στο εσωκομματικό τοπίο. Επιπλέον, είναι υποχρεωμένος να βαδίσει ταχύτερα, ώστε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της οικονομικής ολιγαρχίας, η οποία, βέβαια, φροντίζει διαρκώς να του το υπενθυμίζει. Πρόσφατα, ο ΣΕΒ εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για τους "αργούς ρυθμούς" υλοποίησης των προγραμματικών δεσμεύσεων της κυβέρνησης, ενώ διαρκή πίεση ασκεί και η ηγεσία της ΝΔ, ευθυγραμμισμένη πλήρως με τα μεγάλα συμφέροντα.

Αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Κ. Σημίτης και, βέβαια, όχι οι εσωκομματικοί αντίπαλοί του. Απέναντί τους, μπορεί πιο εύκολα να κινείται, αφού το μοναδικό μέλημά τους είναι η μοιρασιά της εξουσίας και η κατανομή των ρόλων στο πλαίσιο αυτό. Καθόλου τυχαία δεν προχώρησε σε επίδειξη δύναμης την περασμένη βδομάδα, όταν δήλωσε ότι αυτός θα είναι υποψήφιος πρωθυπουργός του ΠΑΣΟΚ στις επόμενες εκλογές. Είναι φανερό ότι αντλεί τη δύναμη για να αντιμετωπίσει τους εσωκομματικούς αντιπάλους, από την ισχυρή στήριξη που του παρέχουν τα μεγάλα αφεντικά και, βέβαια, οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ.

Αυτή η δύναμη, όμως, δεν είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της αντιλαϊκής πολιτικής που εφαρμόζει και, βέβαια, την οργή των εργαζομένων, των συνταξιούχων, των αγροτών και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Η αλαζονεία, λόγω αυτής της δοτής δύναμης, πολύ γρήγορα θα μετατραπεί σε πανικό από τους αγώνες των εργαζομένων. Αυτός, εξάλλου, είναι και ο ανομολόγητος φόβος των διαχειριστών της εξουσίας.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ