Τον κώδωνα του κινδύνου, για τη δραματική αύξηση της ανεργίας τα προσεχή χρόνια, κρούει αυτή τη φορά έκθεση που συνέταξε το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) με θέμα "Προτάσεις βιομηχανικής πολιτικής για τη βιομηχανία και την απασχόληση". Στην έκθεση διαπιστώνεται ότι σημαντικοί κλάδοι της ελληνικής μεταποίησης συνεχίζουν να δοκιμάζονται από την καπιταλιστική κρίση. Αυτό πιστοποιείται από έρευνα σε δείγμα 3.134 επιχειρήσεων, σύμφωνα με την οποία η μία στις δύο επιχειρήσεις κρίθηκε προβληματική ή αμφίβολων οικονομικών αποτελεσμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, ομολογείται ότι η πολιτική λιτότητας ευνόησε τις μεγάλες επιχειρήσεις σε επίπεδο κερδοφορίας, τζίρου, πωλήσεων κλπ. Η οικονομική, όμως, ισχυροποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων δεν είχε και θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση, δεδομένου ότι οι εργαζόμενοι σ' αυτές δείχνουν τάσεις μείωσης. Καταλυτικά είναι επίσης τα συμπεράσματα για τις εμπορικές σχέσεις Ελλάδας - Ευρωπαϊκής Ενωσης και τις αρνητικές συνέπειες που υπήρξαν για τη χώρα μας. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της έκθεσης, το ποσοστό κάλυψης των εισαγωγών βιομηχανικών προϊόντων από τις αντίστοιχες εξαγωγές, από 73% το 1980, το 1990 - 1991 μειώθηκε στο 39%,για να παρουσιάσει μικρή ανάκαμψη στο 44% το 1994. Σύμφωνα, πάντως, με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, το 1995 η σχετική αναλογία δείχνει νέες τάσεις χειροτέρευσης.

Ωστόσο, στις προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της απασχόλησης και της ανεργίας, προβάλλονται η επικίνδυνη άποψη της συρρίκνωσης στο ελάχιστο δυνατό των εργαζομένων, του κατώτατου μισθού εργασίας, όπως και οι επίσης επικίνδυνες απόψεις αντικατάστασης της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης με τοπικές συμβάσεις και περιορισμό του μη μισθολογικού κόστους (ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών). Ως "αρνητική" κρίνεται και η διατήρηση του ορίου των απολύσεων στο 4% των εργαζομένων στην επιχείρηση. Και όλα αυτά δικαιολογούνται με το επιχείρημα της μεγαλύτερης ευελιξίας της αγοράς εργασίας.Συνολικά, δε, οι προτάσεις των συντακτών για την αντιμετώπιση των σοβαρών αυτών κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων κινούνται στη λογική του αναπόφευκτου μεν κακού, το οποίο συνοδεύει την καπιταλιστική οικονομική αναδιάρθρωση, ενώ τα προτεινόμενα μέτρα στόχο έχουν να περιορίσουν - καταπραϋνουν τις αναπόφευκτες αυτές συνέπειες.

Τα συμπεράσματα αυτά είναι αναπόφευκτα, από τη στιγμή που η έκθεση του ΚΕΠΕ θεωρεί ως δεδομένη την εφαρμογή της "σταθεροποιητικής" πολιτικής λιτότητας, την πολιτική ιδιωτικοποιήσεων, όπως δεδομένες και μη επιδεχόμενες αμφισβήτησης θεωρεί και τις κοινοτικές ντιρεκτίβες, που απαγορεύουν στις ελληνικές κυβερνήσεις τη δυνατότητα άσκησης βιομηχανικής πολιτικής.

Στα θετικά της έκθεσης καταγράφεται η διαπίστωση ότι η διατήρηση των "αντικειμενικών" κριτηρίων φορολόγησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) θα εντείνει τα φαινόμενα κρίσης στο χώρο αυτό, καθώς και η διαπίστωση ότι η περαιτέρω πίεση για μείωση των λαϊκών εισοδημάτων μεσοπρόθεσμα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση και την ανεργία.

Η έκθεση επισημαίνει τη μεγάλη αύξηση του ποσοστού ανεργίας στη χώρα μας από 4% το 1981 σε 9,6% το 1994. Οπως επισημαίνεται, ενώ το εργατικό δυναμικό την περίοδο 1981 - 1994 αυξήθηκε κατά 515.000,οι θέσεις απασχόλησης αυξήθηκαν μόνο κατά 260.000.Εκτιμάται επίσης ότι η αύξηση του εργατικού δυναμικού στο προσεχές μέλλον θα εξακολουθήσει να είναι σχετικά υψηλή, τόσο των γυναικών, όσο και των ανδρών, για μια σειρά λόγους (μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών λόγω της πολιτικής λιτότητας και ως εκ τούτου αναζήτηση πρόσθετων εισοδημάτων, το συγκριτικά χαμηλό επίπεδο συμμετοχής των γυναικών στην παραγωγική διαδικασία, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί, η διαγραφόμενη αύξηση των κατώτατων ορίων ηλικίας συντάξεων κλπ.).

Με δεδομένο ότι την περίοδο 1989 - 1991, το εργατικό δυναμικό αυξήθηκε όσο είχε αυξηθεί την προηγούμενη δεκαετία, οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι, "αν επιβεβαιωθεί η τάση αυτή, τότε μέχρι το τέλος του αιώνα το εργατικό δυναμικό μπορεί να αυξηθεί σε βαθμό που να οδηγήσει σε πολύ σοβαρή αύξηση της ανεργίας". Αναφέρουν επίσης ότι το πρόβλημα της ανεργίας θα ήταν ακόμη σοβαρότερο, αν την τελευταία 15ετία δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι δεν είχαν απορροφηθεί από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, δίοδος, όμως, η οποία σήμερα τείνει να εκλείψει. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται, η αύξηση κατά 260.000 των απασχολούμενων ατόμων την περίοδο 1981 - '94 προήλθε από την αύξηση της απασχόλησης στις υπηρεσίες κατά 700.000 άτομα και στη μείωση της πρωτογενούς παραγωγής (αγροτικός τομέας) κατά 300.000, καθώς και μείωση κατά 130.000 στο δευτερογενή τομέα.

Κατά την έκθεση, η επιχειρούμενη καπιταλιστική ανασυγκρότηση, η οποία στηρίζεται στην ένταση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων, αναμένεται να πυροδοτήσει την ανεργία. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας αποτελεί προϋπόθεση αντίστοιχης αύξησης της παραγωγικότητας και "ως εκ τούτου οι δυνατότητες δημιουργίας πρόσθετων θέσεων απασχόλησης στο προσεχές μέλλον θα είναι περιορισμένες". Ειδικά για τις μεγάλες επιχειρήσεις, αναφέρει ότι "ο εκσυγχρονισμός και η αναδιάρθρωση συμβάδισε με τη μείωση της απασχόλησης τα τελευταία χρόνια, ενώ είναι βέβαιο ότι η παραγωγή αυξήθηκε σημαντικά και ότι η παραγωγικότητα ακόμη περισσότερο". Ενδεικτικά, του τιμήματος που καταβάλλει η εργατική τάξη στο βωμό της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, είναι και τα ακόλουθα στοιχεία. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 10 εργαζόμενους, την περίοδο 1980 - 1992, χάθηκαν 60.000 θέσεις ή το 15% των 380.000 εργαζομένων το 1980. Δυσοίωνες, όμως, είναι και οι εκτιμήσεις για το μέλλον, καθώς αναφέρεται ότι "στο βαθμό που η ανάπτυξη προϋποθέτει αναδιάρθρωση και η αναδιάρθρωση δεν είναι δυνατή χωρίς την απώλεια θέσεων εργασίας, οι προοπτικές για την απασχόληση δε φαίνονται ευνοϊκές".

Σύμφωνα επίσης με στοιχεία της έκθεσης, σε σύνολο 13.000 απασχολούμενων στις μεταποιητικές επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα, ασφαλείς μπορεί να θεωρούνται μόνο οι 3.000 θέσεις εργασίας. Νέο κύμα ανέργων προβλέπεται να προέλθει από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αν και, όπως αναφέρεται, δεν έχουν ακόμα εκδηλωθεί οι τάσεις εκτοπισμού των ΜΜΕ από τον ανταγωνισμό των μεγάλων οικονομικών μονάδων. Κάτι όμως που κατά τους συντάκτες της έκθεσης δεν αποκλείεται να συμβεί τα προσεχή χρόνια.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ

Τη διαβεβαίωση ότι η κυβέρνηση θα διασφαλίσει την επένδυση της μονάδας χρυσού στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα, έδωσε χτες στον πρόεδρο της καναδικής εταιρείας TVX GOLD, Τζον Χικ, η υπουργός Ανάπτυξης, Βάσω Παπανδρέου, σε συνάντηση που είχε μαζί του. Στο μεταξύ, με χτεσινή της ανακοίνωση η "TVX Ελλάς", σε μια προσπάθεια πίεσης στην κατεύθυνση υλοποίησης της μονάδας, τονίζει ότι η παρεμπόδιση των εργασιών της εταιρίας στοχεύει στη διακοπή της λειτουργίας των μεταλλείων.

Το θέμα της πραγματοποίησης της επένδυσης φαίνεται να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την κυβέρνηση, αφού κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία με τους Καναδούς για την εξαγορά των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Η εν λόγω επένδυση, ύψους 38 δισ. δρχ., αποτελεί έναν απ' τους βασικούς όρους της συμφωνίας. Οι Καναδοί σύμφωνα με πληροφορίες απειλούν να προσβάλουν τη συμφωνία εάν η κυβέρνηση δεν πάρει μέτρα για τη διασφάλιση της επένδυσης. Οπως είναι γνωστό, η επένδυση συναντά τις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής για περιβαλλοντικούς λόγους. Οι Καναδοί οι οποίοι προσφάτως είχαν ζητήσει με επιστολή τους και την παρέμβαση της Αστυνομικής Διεύθυνσης Χαλκιδικής, προκειμένου να κατασταλούν οι αντιδράσεις των κατοίκων, συζήτησαν χτες το όλο θέμα και με την υπουργό Ανάπτυξης, η οποία τους διαβεβαίωσε ότι η επένδυση θα προχωρήσει. Την ίδια άποψη είχε εκφράσει η Βάσω Παπανδρέου και την περασμένη Δευτέρα με δηλώσεις της, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι η "μη πραγματοποίηση της επένδυσης θα σημάνει το κλείσιμο των μεταλλείων". Η υπουργός απέδωσε τις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής σε ελλιπή ενημέρωση, ενώ επέρριψε σοβαρές ευθύνες και στους τοπικούς άρχοντες της περιοχής. Στις ίδιες δηλώσεις η υπουργός δεν έκρυψε ότι το θέμα απασχόλησε προσφάτως την Κυβερνητική Επιτροπή, αλλά και το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού συνδέεται με τη δημιουργία μη ευνοϊκού κλίματος για την προσέλκυση επενδυτών στις επικείμενες αποκρατικοποιήσεις που σχεδιάζει.

Την έντονη δυσφορία των οικιακών καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος προκαλούν οι λογαριασμοί της ΔΕΗ, που - λόγω του νέου συστήματος τιμολόγησης (το οποίο ισχύει απ' τον περασμένο Ιούλη) και τις πρόσφατες τσουχτερές αυξήσεις δημοτικών τελών - είναι σημαντικά αυξημένοι. Αυτό προκύπτει από σχετικές καταγγελίες καταναλωτών, πολλοί από τους οποίους καλούνται να πληρώσουν αυξήσεις μέχρι και 40%, ενώ επίκειται και η νέα αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ από τον Ιούλη του 1996.Στις διαμαρτυρίες αυτές, η διοίκηση της ΔΕΗ επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, επικαλούμενη τη "μεσοσταθμική" αύξηση του 7,5%, ενώ η κυβέρνηση υπολογίζει τις αυξήσεις των μισθών όχι με βάση τη μέση αύξηση του πληθωρισμού αλλά αρχή - τέλος!

Το ΚΚΕ με χτεσινή ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου, σημειώνει πως "η κυβέρνηση με τις αυξήσεις που επέβαλε στα τιμολόγια της ΔΕΗ, εξαπατά αναδρομικά το ελληνικό λαό", καθώς "με τις αυξήσεις που επέβαλε τον Ιούλη του 1995 στη ΔΕΗ ισχυριζόταν ότι επρόκειτο για αύξηση της τάξης του 7% κι ότι η ΔΕΗ θα έχει κέρδος 25 δισ. δρχ.". Αντίθετα με τους παραπάνω ισχυρισμούς, "πρόκειται για μια αύξηση 40% περίπου στην οικιακή κατανάλωση, ενώ στη βιομηχανία η αντίστοιχη αύξηση ήταν 0% περίπου", ενώ "στο τέλος του 1995 η ΔΕΗ είχε κέρδος 60 δισ.", που προήλθαν από τους οικιακούς καταναλωτές που πληρώνουν με 28,70 δραχμές το δίμηνο το κάθε κιλοβάτ για καταναλώσεις πάνω από 800 κιλοβάτ.

Το ΚΚΕ, καταγγέλλει ότι σε μια εποχή που οι εργαζόμενοι βρίσκονται κάτω από συνεχή λιτότητα, η κυβέρνηση με την τιμολογιακή πολιτική που ακολουθεί στη ΔΕΗ και στις άλλες ΔΕΚΟ, συρρικνώνει ακόμη περισσότερο το πραγματικό εισόδημά τους, ενώ αντίθετα "χαρίζει" την ηλεκτρική ενέργεια στους βιομηχάνους της ΠΕΣΙΝΕ ανοίγοντάς τους το δρόμο για νέα υπερκέρδη. Το ΚΚΕ επισημαίνει ότι απαιτείται μια άλλη πολιτική που θα επιτρέπει στη ΔΕΗ και στις άλλες ΔΕΚΟ να ασκήσουν τον κοινωνικό τους ρόλο, χωρίς να υπάρχουν αυξήσεις στα τιμολόγιά τους, αναφορικά με τα λαϊκά στρώματα".

• Το θέμα του νέου συστήματος τιμολόγησης της ΔΕΗ θα εξετάσει σε Ολομέλειά της η Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας στις 16 του Μάρτη, η οποία εξετάζει το ενδεχόμενο προσφυγής στη Δικαιοσύνη.

Το τρίτο συνέδριο, με θέμα: "Ελλάδα και Βαλκάνια, επιχειρηματική συνεργασία", πραγματοποιείται στις 11 και 12 Μάρτη στο ξενοδοχείο "Μακεδονία - Παλλάς" της Θεσσαλονίκης. Οι εργασίες του συνεδρίου θα ολοκληρωθούν το βράδυ της Τρίτης 12 Μάρτη, με ομιλία του πρωθυπουργού Κ. Σημίτη. Επίσης στο διήμερο θα μιλήσουν οι υπουργοί Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος,Εσωτερικών Α. Τσοχατζόπουλος,Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου και Ανάπτυξης Β. Παπανδρέου.Στη διάρκεια της παραμονής του στη συμπρωτεύουσα, ο πρωθυπουργός θα εγκαινιάσει το Χρηματιστηριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης.

Πολλές μηχανές εργοστασίων αναμένεται να σιγήσουν τα επόμενα χρόνια και δεκάδες χιλιάδες εργάτες θα πυκνώσουν τις στρατιές των ανέργων. Σύμφωνα με την έκθεση του ΚΕΠΕ, το 50% των ελληνικών επιχειρήσεων κρίνεται είτε προβληματικό, είτε αμφίβολης οικονομικής βιωσιμότητας