ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 19 Μάη 1996
Σελ. /48
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Βιβλίο
Ο οραματιστής Μοπασάν

Αθάνατη κλασική λογοτεχνία. Ανάμεσα στους μεγάλους "μαστόρους" σου, στα χρόνια της αηδιαστικής, μιλιταριστικής, αποικιοκρατικής Τρίτης Δημοκρατίας, που πολέμησε απηνώς τα οράματα της Γαλλικής Επανάστασης και της Παρισινής Κομμούνας, ήταν και ο Γκι ντε Μοπασάν (1850 - 1893). Παρότι γόνος της αριστοκρατικής τάξης, αυτήν και την ανερχόμενη αστική τάξη "στόχευσε" με την πολυγραφότατη πένα του. "Πληγωμένη", αισθαντική φύση, αλλά και οξύ κριτικό, συχνά σαρκαστικό πνεύμα, μελαγχολούσε, μα κι οργιζόταν με τον ανήθικο πολιτικαντισμό, την ιδιοκτητική προστυχιά, την ηθική κατρακύλα, την υποκρισία, την πνευματική ανεπάρκεια της άρχουσας τάξης και δεν της χαριζόταν. Εξάλλου, θεωρούσε χρέος του πνευματικού ανθρώπου και καθήκον της Τέχνης για το καλό του κοινωνικού συνόλου, του λαού, την αποκάλυψη "της ανελέητης αλήθειας της ζωής". Επόμενα, η καθαρή, λακωνική, "αληθινή, παλλαϊκή γαλλική γλώσσα" του δεν μπορούσε παρά να ακολουθήσει το ορμητικό "ρεύμα" του ρεαλισμού, με πρωτοπόρο τον φίλο του Εμίλ Ζολά, τον οποίο ο Μοπασάν γνώρισε από τον "πνευματικό πατέρα" του, Γκιστάβ Φλομπέρ. Η εμπειρία του από το γαλλογερμανικό πόλεμο (κατατάχθηκε σαν εθελοντής) τον έκανε να μισήσει το μιλιταρισμό και τα συμφέροντα που τον υπαγορεύουν. Και η ήττα της Παρισινής Κομμούνας τον πίκρανε πολύ. Η έλλειψη προοπτικής για κοινωνική αλλαγή καλλιέργησαν τη μελαγχολική του προδιάθεση κι ένα αίσθημα απαισιοδοξίας, χωρίς ωστόσο να υποστείλουν την κοινωνική κριτική του οξύνοια, το βαθύτατο ουμανισμό του. Μόνο, που "βοηθούντων" προβλημάτων της υγείας του (σωματικά και ψυχολογικά, που τον οδήγησαν σε ψυχιατρείο με τραγική κατάληξη), εμπλούτισαν την πληθωρική και ποσοτικά μυθιστορηματική και διηγηματική γραφή του και με έντονα στοιχεία "ψυχολογισμού" και "φανταστικού". "Φανταστικό", που διόλου δε σημαίνει απομάκρυνση από την αλήθεια, αλλά "παρέμβαση" στη ζωή του ανθρώπου ιδιοσυγκρασιακών στοιχείων, υπαρξιακών και άλλων αστάθμητων παραγόντων.

Αυτό το "φανταστικό", που πλούτισε πολλά τα διηγήματά του, είναι το κύριο λογοτεχνικό γνώρισμα της συλλογής διηγημάτων του "ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ",υποτιτλισμένη "Αλλόκοτες ιστορίες από το Υπερπέραν, Ισως... Τρόμος και Φρίκη, Κάπου Αλλού! ".Το βιβλίο κυκλοφόρησε από τη "Σύγχρονη Εποχή", σε μια όμορφη, αρμόζουσα στον Μοπασάν, μετάφραση της Ντορέτας Πέππα,η οποία εισάγει τον αναγνώστη στη γραφή του "σκεπτικιστή και οραματιστή, Γάλλου Πόε".

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

Τα παθήματα του Μ. Εβερτ

Ο πρόεδρος της ΝΔ ανέλαβε, άλλη μια φορά, να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, να "θυσιαστεί" για χάρη των διαπλεκόμενων συμφερόντων, προκειμένου να αποδείξει ότι είναι αντάξιος των προσδοκιών τους και αξίζει καλύτερης μεταχείρισης από την πλευρά τους.

Ο λόγος για την υπόθεση της ονομαστικοποίησης των μετοχών. Ο Μ. Εβερτ είχε εμφανιστεί υπέρμαχος της ψήφισης της συγκεκριμένης διάταξης, στο όνομα της διαφάνειας και του εξοβελισμού των οικονομικών συμφερόντων από την πολιτική.

Βέβαια, κανέναν δεν έπειθε αυτή η υποκριτική στάση του και ήρθε πολύ γρήγορα ο καιρός να αυτοαποκαλυφθεί. Δεν "άντεξε" στις πιέσεις των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων και των μεγαλοκατασκευαστών και υπέκυψε: "Αν η κυβέρνηση θεωρεί ότι το υφιστάμενο καθεστώς (σ.σ. της ονομαστικοποίησης) είναι ανεφάρμοστο τότε οφείλει να λάβει θέση" και τότε "η ΝΔ θα εκθέσει τις απόψεις της" (!).

Δυστυχώς, αυτή είναι η μοίρα των διαχειριστών των μεγάλων συμφερόντων. Τα αφεντικά έχουν απαιτήσεις και τότε οι πρώτοι που την πληρώνουν, με το να ξεμπροστιάζονται στην κοινωνία, είναι οι επικεφαλής των κομμάτων.

Αν αυτό το παθαίνει πιο συχνά ο Μ. Εβερτ, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι περνάει μια "περίοδο δοκιμασίας".

Η σακαράκα

Για κοίτα

με τι όχημα

αυτό το κράτος

"τρέχει",

στραβό είν'

το τιμόνι του

φρένα καλά

δεν έχει,

και το σασί του

σκούριασε

και πλέον

δεν αντέχει!

Για κοίτα

τι σαράβαλο

όλους μας κουβαλάει,

η μηχανή του

άχρηστη,

η... μίζα του

κολλάει,

και ο ντουνιάς

ολόκληρος

το βλέπει

και γελάει!

Ο οίστρος

Κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους...

Μέρα με τη μέρα γίνεται φανερό ότι η κυβέρνηση του "εκσυγχρονισμού" συστάθηκε, και έκτοτε λειτουργεί, για να κατεδαφίσει ακόμα και τα απομεινάρια του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα. Αυτό αποτελεί ένα από τα κυριότερα καθήκοντα, τα οποία της ανέθεσαν τα αφεντικά της ΕΕ και η οικονομική ολιγαρχία της χώρας μας, αφού φαίνεται πως η εκπλήρωση του καθήκοντος αποβιομηχάνισης και συρρίκνωσης της αγροτικής παραγωγικής βάσης, που είχαν αναλάβει οι προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, βρίσκεται σε "καλό δρόμο" και έχει ήδη "λαμπρά" αποτελέσματα.

Ετσι, στο στόχαστρο της σημερινής κυβέρνησης βρίσκονται η δωρεάν παιδεία, οι κρατικές υπηρεσίες πρόνοιας και η δημόσια υγεία. Τρεις βασικοί τομείς δραστηριότητας, οι οποίοι συνθέτουν το λεγόμενο "κοινωνικό χαρακτήρα" του καπιταλιστικού κράτους, για την ύπαρξη, λειτουργία και αναβάθμιση των οποίων πάλεψαν και παλεύουν γενιές εργαζομένων στη χώρα μας.

Η κυβέρνηση του Κ. Σημίτη, ανταποκρινόμενη ασμένως και πλήρως σ' αυτό το καθήκον, εργάζεται πυρετωδώς και λαμβάνει μέτρα για την υποβάθμιση - έως και εξάλειψη - των δημόσιων υπηρεσιών παιδείας, πρόνοιας και υγείας και ταυτόχρονα προετοιμάζει τη μεταφορά και αυτών των τομέων κρατικής παρέμβασης και δραστηριότητας, στο ιδιωτικό κεφάλαιο.

Αξιώσεις ... τουριστικές

Μπορούν, άραγε, οι αρμόδιοι της Εργατικής Εστίας, αλλά και οι αντίστοιχοι υπεύθυνοι του υπουργείου Εργασίας, να μας εξηγήσουν, γιατί πρέπει να πληρώνει η Εστία το κόστος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη συνεδρίαση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας; Και καλά, να πληρώσει τη συμμετοχή της ΓΣΕΕ ή της δικής της αντιπροσωπείας, αλλά το να εξυπηρετεί τις "δημόσιες σχέσεις" του υπουργείου Εργασίας ή τις προκλητικές... τουριστικές αξιώσεις ορισμένων αποτελεί σκέτη πρόκληση.

Πολύ περισσότερο, που όλοι γνωρίζουν ότι τα έσοδα της Εργατικής Εστίας προέρχονται από τις εισφορές των εργαζομένων και υπάρχουν συνδικάτα και ομοσπονδίες, που δεν έχουν τα στοιχειώδη οικονομικά μέσα, για να κάνουν όπως πρέπει τη δουλιά τους και θα 'πρεπε η Εστία να τα ενισχύει.

Ας το ξανασκεφτούν, επομένως, οι αρμόδιοι πριν προχωρήσουν σε τελικές αποφάσεις...

... όπως προστάζουν τα αφεντικά

Η "βρώμικη δουλιά" κατεδάφισης του κοινωνικού κράτους, που ανέλαβε για την Ελλάδα η κυβέρνηση του "εκσυγχρονισμού", και την οποία διεκπεραιώνουν, υπό την εποπτεία του Κ. Σημίτη, οι υπουργοί Παιδείας Γ. Παπανδρέου και Υγείας - Πρόνοιας Αν. Πεπονής, βρίσκεται στα πλαίσια της γενικότερης αντεπίθεσης των πολυεθνικών, οι οποίες, εκμεταλλευόμενες την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και την Ευρώπη, επιχειρούν να πάρουν πίσω τις κατακτήσεις των εργαζομένων και των λαών. Να τους στερήσουν - στην προκειμένη περίπτωση - το δικαίωμα στη μόρφωση, την κρατική μέριμνα και στην περίθαλψη. Διότι, αν χαθεί ο δημόσιος χαρακτήρας αυτών των υπηρεσιών και χρειάζεται να πληρώνει αδρά ο καθένας, για να τις απολαμβάνει, τότε οι φτωχοί και αδύνατοι, που δε θα μπορούν να ανταποκριθούν στο οικονομικό τίμημα, θα περάσουν - αμόρφωτοι, αβοήθητοι κι άρρωστοι - στο "κοινωνικό περιθώριο".

Αλλά, κι αυτό είναι το προκλητικό, και τα έξοδα μεταφοράς δημοσίων τομέων κοινωνικής δραστηριότητας στο ιδιωτικό κεφάλαιο αναλαμβάνουν υποχρεωτικώς οι εργαζόμενοι, πληρώνοντας φόρους και "χαράτσια" για την παιδεία, την πρόνοια και την υγεία.

Βεβαίως, οι κυβερνώντες ισχυρίζονται ότι τα "χαράτσια" στοχεύουν στην αναβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών, χωρίς, όμως, να κρύβουν πως αποσκοπούν στην ιδιωτικοποίησή τους. Ποιος τους πιστεύει πλέον;

ΠΡΟΣΩΠΟ
Νετσμεντίν Ερμπακάν

Κατάφερε, με την επαναφορά των σκανδάλων της πρώην πρωθυπουργού, Τανσού Τσιλέρ, στο προσκήνιο, να αποσταθεροποιήσει για καλά την - ήδη σπαρασσόμενη - κυβέρνηση της Τουρκίας. Απέσπασε, με την προσφυγή του στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, μια απόφαση η οποία αναιρεί την ψήφο εμπιστοσύνης που έλαβε ο κυβερνητικός συνασπισμός τον περασμένο Μάρτη.

Ουδείς μπορεί να κατηγορήσει τον θεωρούμενο ευρέως ως "ισλαμιστή" - στην πραγματικότητα, ψυχρό πολιτικό - Ερμπακάν ότι δεν ασκεί επιθετική αντιπολίτευση. Αν υπάρχει κάτι για το οποίο κατηγορείται, έστω παρεμπιπτόντως, είναι η ανάμειξη στελέχους του κόμματός του σ' ένα ασήμαντο σκάνδαλο.

Το Κόμμα Ευημερίας, σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές στην Αγκυρα, "απέδειξε ότι είναι μέσα στο σύστημα, και ότι ξέρει να χρησιμοποιεί πολύ καλά τα "παραθυράκια" του Συντάγματος". Και προετοιμάζεται να εντείνει την προσπάθεια ανατροπής του συνασπισμού των κομμάτων Ορθού Δρόμου και Μητέρας Πατρίδας.

Μπορεί τελικά να επιτύχει ο Ερμπακάν την άνοδό του στην εξουσία; Κι αν ναι, πόση σχέση θα έχει με το προεκλογικό του πρόσωπο; Παρότι το Ρεφάχ υπόσχεται ακόμη "έξοδο από το ΝΑΤΟ, αναθεώρηση της Τελωνειακής Ενωσης με την Ευρωπαϊκή Ενωση, κατάργηση των τόκων και απομόνωση από τον ιμπεριαλισμό και το σιωνισμό", ο Ερμπακάν χαρακτηρίζεται καθ' όλα ρεαλιστής και έμπειρος πολιτικός, ο οποίος δεν αποκλείεται, αν βρεθεί στην κυβέρνηση, να μεταμορφωθεί κατά τρόπο Οβιδιακό.

Ενα είναι βέβαιο. Η σκληρή αντιπολίτευση προς τους Γιλμάζ - Τσιλέρ θα συνεχιστεί. "Ο κυβερνητικός συνασπισμός τελείωσε", λέει ο αρχηγός του Ρεφάχ. Αν έχει δίκιο, θα το δείξει το άμεσο μέλλον...

Μπ. Γ.

Σκέψεις θερμοκέφαλων

Μαθαίνουμε πως κάτι... τρέχει τις τελευταίες μέρες στη Χίο, μετά την πρόσφατη κόντρα του συνεργείου της ΥΠΕΔΑ με κατοίκους του νησιού. Μάλιστα, κοντά σ' όλα τ' άλλα ακούστηκε πως ορισμένοι - προφανώς με άνωθεν εντολή - σκέφτονται αποκλειστικά στα πλαίσια αντεκδίκησης, να "ξετινάξουν" τα βιβλία και τα φορολογικά στοιχεία αρκετών καταστηματαρχών και άλλων μικροεπιχειρηματιών, μεταξύ των οποίων και του ιδιοκτήτη της εφημερίδας "Αλήθεια", Γιάννη Τσούμα.

Ολα αυτά, που μάλλον σκέψεις κάποιων θερμοκέφαλων αποτελούν και τελικά δε θέλουμε να πιστεύουμε πως είναι δυνατόν να γίνουν πραγματικότητα, μας φέρνουν στο νου άλλες περιόδους και εποχές. Τότε, που, σε χαλεπούς καιρούς, μαζί με την επιβολή ποικιλόμορφων κατασταλτικών και αυταρχικών μέτρων, η εξουσία μηχανευόταν και τη φοροτρομοκρατία ενάντια σε όσους δε... συνεμορφούντο προς τας υποδείξεις. Μια τακτική που τη ζήσαμε και στο πρόσφατο παρελθόν, όταν στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, ο επί χρόνια υπουργός Οικονομικών, Δ. Τσοβόλας, έστελνε τα συνεργεία ελέγχου του υπουργείου σε όσες εφημερίδες ασκούσαν κριτική και κατάγγελναν τις ύποπτες σχέσεις τής τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ με τον Κοσκωτά.

Εμείς, πάντως, σε κάθε περίπτωση, θέλουμε να είμαστε σίγουροι πως ουδείς σήμερα διανοείται να αξιοποιήσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους ως μέσον απειλής ή - πολύ περισσότερο - εκδίκησης εναντίον μη αρεστών, για τη στάση τους, πολιτών. Στο χέρι του υπουργού Οικονομικών είναι να μη διαψευστούμε...



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ