Η εξωτερική πολιτική της χώρας για μια ακόμη φορά μεταβάλλεται σε πεδίο εσωτερικής, εσωκομματικής για την ακρίβεια, αντιπαράθεσης και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες βρίσκονται σε εξαιρετικά λεπτό σημείο, οδηγούνται στις συμπληγάδες του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ, το οποίο θα κληθεί, εκτός των άλλων, να δικαιώσει τις επιλογές της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων.

Ο υπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος,το περασμένο Σαββατοκύριακο, λίγες μόλις μέρες πριν τις συναντήσεις του με τον Τούρκο ομόλογό του και περίπου ένα μήνα πριν το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, θεώρησε σκόπιμο να υψώσει τους τόνους ("δεν έχω, είπε σε ομιλία του στη Θεσσαλονίκη, την ψυχική διάθεση να είμαι φίλος με τους Τούρκους"), να χρησιμοποιήσει σκληρή γλώσσα ("η Αγκυρα ακολουθεί την τακτική που ακολουθούσε ο Χίτλερ πριν επιτεθεί") και να αναζητήσει ευθύνες για την κατάληψη της μικρής Ιμιας από την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η επίθεση του υπουργού Εξωτερικών στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, στην οποία καταλόγισε ανεπίτρεπτη, για την αποστολή, τη γραφειοκρατική νοοτροπία, προκάλεσε εντονότατες αντιδράσεις και προβληματισμό. Οι αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων εξέφρασαν στον υπουργό Αμυνας την έντονη δυσαρέσκειά τους για τις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών. Οι επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων αργά χτες το απόγευμα, μετά από σύσκεψή τους, θεώρησαν ικανοποιητική την κάλυψη που τους παρείχε ο υπουργός Αμυνας Γερ. Αρσένης,αλλά αναμένουν την έκφραση της εμπιστοσύνης και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, ο οποίος - σύμφωνα με πληροφορίες - θα συναντήσει τις προσεχείς μέρες τους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας, με στόχο να εκτονωθεί η ένταση που προκάλεσαν οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών.

Οι δηλώσεις Πάγκαλου για την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων προκάλεσαν την αντίδραση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, η οποία με δήλωση του Αλέξανδρου Παπαδόγγονα υποστήριξε ότι "είναι εντελώς απαράδεκτο η κυβέρνηση να εμπλέκει με ύπουλους και υβριστικούς υπαινιγμούς τις Ενοπλες Δυνάμεις". Για το ίδιο θέμα ο πρόεδρος της Πολιτικής Ανοιξης, Αντ. Σαμαράς,κατηγόρησε "τον Θ. Πάγκαλο ότι προσπάθησε ανεπίτρεπτα να μεταβάλει τις Ενοπλες Δυνάμεις σε πεδίο μάχης για τον πόλεμο του Συνεδρίου που μαίνεται στο ΠΑΣΟΚ".

Για το ίδιο θέμα ο υπουργός Εσωτερικών Α. Τσοχατζόπουλος θεώρησε υποχρέωσή του να τοποθετηθεί υπέρ της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, προφανώς, για να κατακεραυνώσει τον Θ. Πάγκαλο. "Κανείς, δήλωσε μεταξύ άλλων ο υπουργός, δεν μπορεί να κλονίσει την αξιοπιστία και την ικανότητα της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων".

Παρ' όλα αυτά ο υπουργός Τύπου Δ. Ρέππας με τις χτεσινές του δηλώσεις ουσιαστικά κάλυψε τον υπουργό Εξωτερικών, επαναλαμβάνοντας μια γενικόλογη διατύπωση για την κυβέρνηση η οποία "τιμά τις Ενοπλες Δυνάμεις, οι οποίες απολαμβάνουν της πλήρους εμπιστοσύνης της κυβέρνησης".

Η ατμόσφαιρα, πάντως, που έχει δημιουργηθεί στις σχέσεις Αθηνών και Αγκυρας, πριν την πρώτη ανάγνωση, όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν διπλωματικοί κύκλοι είναι ασαφής. Οι "κρουαζιέρες", που οργάνωσαν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών στην περιοχή της Ιμιας για τους ανταποκριτές Ξένου Τύπου και η ένταση που προκλήθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο, αλλά και η σκληρή γλώσσα που χρησιμοποιεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, όπως αυτή διαμορφώνεται στο παρασκήνιο.

Την άποψη αυτή υποστηρίζουν πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, οι οποίες υπενθυμίζουν ότι στις επόμενες 15 μέρες θα πραγματοποιηθούν τρεις σημαντικές ελληνοτουρκικές συναντήσεις. Στις 25 του μήνα στη Γενεύη μεταξύ των γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, στις 30 του μήνα στο Τορόντο μεταξύ Πάγκαλου και Γκιονενσάι και στις 2 Ιουνίου στο Βερολίνο πάλι μεταξύ των δύο υπουργών Εξωτερικών.

Οι συναντήσεις αυτές, αν και κατ' επανάληψη έχουν χαρακτηριστεί "άτυπες" από την ελληνική κυβέρνηση, θεωρείται βέβαιο από Ελληνες διπλωμάτες ότι διαμορφώνουν την πραγματικότητα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς θα προετοιμάσουν την ατζέντα και τη διαδικασία του ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Η κυβέρνηση, όπως παρατηρούν διπλωματικοί κύκλοι, έχει να αντιμετωπίσει και να υπερπηδήσει δύο σοβαρά εμπόδια πριν παρακαθήσει στο τραπέζι του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Το πρώτο αφορά στην ατζέντα των συνομιλιών, στην οποία Αγκυρα και Ουάσιγκτον έχουν ήδη καταφέρει να καταγράψουν το σύνολο των τουρκικών διεκδικήσεων εις βάρος της Ελλάδας. Το δεύτερο αφορά στις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες που θα κορυφωθούν με το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

Η σκληρή γλώσσα, λοιπόν, του Θ. Πάγκαλου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παραγόντων της ελληνικής διπλωματίας, έχουν ως στόχο τη διαχείριση αυτών των προβλημάτων. Δηλαδή να αντιμετωπίσουν τις εσωκομματικές αντιδράσεις ενόψει του Συνεδρίου για τις επιλογές της κυβέρνησης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να περιορίσουν όσο είναι δυνατό την ατζέντα των ελληνοτουρκικών συνομιλιών, διεκδικώντας μια διαδικασία προσέγγισης βήμα προς βήμα.

Μπορεί, για την πλειοψηφία των Μέσων Ενημέρωσης, αυτή η μαζική και μαχητική πορεία να θεωρείται ανύπαρκτη, μια και ενοχλεί τις κυρίαρχες επιλογές, τις οποίες υπηρετούν και προφυλάσσουν απ' όλες τις ενοχλητικές φωνές. Ομως, η συμμετοχή χιλιάδων ανθρώπων στην πορεία, και ιδιαίτερα η μεγάλη συμμετοχή της νεολαίας, δείχνει ότι όλο και περισσότεροι γυρνούν την πλάτη στην "εικονική πραγματικότητα" της τηλεόρασης και προτιμούν να ζήσουν την πραγματικότητα της αντίστασης και του αγώνα.

Για μια ακόμα φορά, με όσα συνέβησαν χτες στη Βουλιαγμένη κατά τη διάρκεια των εργασιών της εαρινής συνόδου της Βορειοατλαντικής Συνέλευσης, όπου παίρνουν μέρος βουλευτές - μέλη των Κοινοβουλίων των χωρών μελών του ΝΑΤΟ, επιβεβαιώθηκε ο ρόλος του ΝΑΤΟ όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και η άρνηση κυβέρνησης και ΝΔ να βγάλουν τα αναγκαία συμπεράσματα.

Αφορμή για την ένταση που εκδηλώθηκε χτες, αποτέλεσε αποστροφή του χαιρετισμού του προέδρου της Βουλής Απ. Κακλαμάνη,ο οποίος έκανε λόγο για"κλιμακούμενη απειλή της Τουρκίας στο Αιγαίο που όχι μόνο παραβιάζει τη διεθνή νομιμότητα, αλλά και αμφισβητεί την εδαφική κυριαρχία μιας χώρας - μέλους της Συμμαχίας".Ενοχλημένοι οι Τούρκοι βουλευτές αποχώρησαν επιδεικτικά από την αίθουσα της συνόδου για να επιστρέψουν αργότερα.

Ο Απ. Κακλαμάνης σε δηλώσεις του, που έγιναν όμως έξω από την αίθουσα, στους δημοσιογράφους, αφού επισήμανε ότι αυτός με την ιδιότητα του προέδρου της Βουλής εξέφρασε με όσα είπε τον ελληνικό λαό, πρόσθεσε ότι "η Ελλάδα δεν είναι δυνατόν να πάει ως πρόβατο επί σφαγήν και να λέει από πάνω "ευχαριστώ" στους δημίους". Στη συνέχεια όταν ρωτήθηκε σχετικά με όσα είπε ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Ξ. Σολάνα ότι η Ελλάδα και η Τουρκία θα πρέπει να καθίσουν να συζητήσουν οι δυο τους, τον παρομοίασε με τον Πόντιο Πιλάτο. Μάλιστα ο Απ. Κακλαμάνης - στις δηλώσεις του εκτός συνόδου βέβαια - προχώρησε και πιο πέρα. "Εάν μια συμμαχία, είπε, δεν είναι σε θέση διά του Γενικού Γραμματέα της να δηλώσει ότι σέβεται το Διεθνές Δίκαιο, τις Διεθνείς Συνθήκες, τότε είναι κάτι άλλο. Είναι "Λεόντειος Εταιρεία".Δεν είναι συμμαχία λαών που αγωνίζονται για την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ευρώπη".

Αντίθετα ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης έπλεξε το εγκώμιο του "νέου ΝΑΤΟ" και μίλησε για "ασφάλεια της Συμμαχίας που βελτιώθηκε ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια". Το "νέο ΝΑΤΟ", είπε, θα παραμείνει το κύριο στοιχείο "της αρχιτεκτονικής ασφάλειας μιας ενωμένης και δημοκρατικής Ευρώπης". Επίσης εμφανίστηκε υπέρμαχος της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Ενώ έκανε μόνο έμμεση αναφοράστο ρόλο του ΝΑΤΟ στα ελληνοτουρκικά μιλώντας γενικά για "επιβάρυνση" των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά το 1974 και για "καινούρια σύννεφα που συσσωρεύθηκαν στον ορίζοντα". Επίσης εμφάνισε ως "σταθερή θέση της Ελλάδας" την άποψη της κυβέρνησής του ότι "όποια χώρα εγείρει διεκδικήσεις ή αμφισβητεί δικαιώματα γειτονικής χώρας, θα πρέπει να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το οποίο κατ' ακολουθία να εκδώσει την απόφασή του επί των διεκδικήσεων αυτών".