Ο Θάνος Κωνσταντινίδης,γιατρός, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνος της ΕΠΟΝ - ΕΛΑΣ στο 34ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ αφιερώνει το παρακάτω σημείωμα στον επίτιμο λυκειάρχη αγωνιστή Δημήτρη Παπακωνσταντίνου και ταχτικό συνεργάτη του "Ριζοσπάστη" που έφυγε πρόσφατα.

Ο Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, του οποίου θρηνούμε την πρόσφατη απώλεια, γεννήθηκε το 1915 στη Δεσφίνα, το γνωστό κεφαλοχώρι της Παρνασσίδας, όπου είχε γεννηθεί και ο μεγάλος ζωγράφος Σπύρος Παπαλουκάς. Ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του ορεσίβιο Ρουμελιώτη.

Παιδί δώδεκα χρόνων ζει τις Δελφικές Εορτές του Αγγελου και της Εύας Σικελιανού με τον Προμηθέα τους, στους Δελφούς. Θα τις θυμάται σ' όλη του τη ζωή.

Σπουδάζει φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πολεμά στην πρώτη γραμμή ως Εφεδρος Αξιωματικός στο μέτωπο της Αλβανίας το '40.

Στις 25 Μαρτίου 1943 εκφωνεί τον πανηγυρικό της ημέρας στη Μητρόπολη της Δεσφίνας, την Παναγία. Στη Δεσφίνα έχει έρθει μεγάλη δύναμη ανταρτών του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Αρη Βελουχιώτη. Σε ατμόσφαιρα ενθουσιασμού ο Δημήτρης Παπακωνσταντίνου μπροστά στους καπεταναίους του ΕΛΑΣ, ανάμεσά τους και ο Διαμαντής, τους αντάρτες με τα φισεκλίκια και τον λαό, μιλά προτρεπτικά για το νέο 21. Τη νέα Φιλική Εταιρεία. Το ΕΑΜ. Τον ΕΛΑΣ.

Αργότερα, ο Δ. Παπακωνσταντίνου παίρνει μέρος στην ένοπλη Εθνική Αντίσταση εναντίον των κατακτητών. Υπηρετεί σε υπεύθυνη θέση στο Επιτελείο του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Αττικοβοιωτίας, με Διοικητή τον Χρήστο Δαλιάνη και καπετάνιο τον Θρυλικό Διαμαντή. Με τον Διαμαντή θα τον συνδέσει στενή προσωπική φιλία.

Για τη συμμετοχή του στην Αντίσταση το μεταδεκεμβριανό κράτος θα τον ανταμείψει με εξορία στη Μακρόνησο και απόλυση για τρία χρόνια από την υπηρεσία του.

Απόστολος αληθινός της παιδείας, δεινός χειριστής του προφορικού λόγου, με τη συναρπαστική του διδασκαλία γοήτευε τους μαθητές του, καλλιεργώντας παράλληλα το πνεύμα και την ψυχή τους, διδάσκοντας γράμματα και ήθος. Οπως με ευγνωμοσύνη του το είπαν και ήρθαν από τη Μακεδονία γι' αυτό, αποχαιρετώντας τον στο Κοιμητήρι της Καισαριανής, παλαιοί μαθητές του της δεκαετίας του '50. Καθώς το ετόνισε εγκωμιάζοντάς τον, την ίδια επίσημη ώρα και ο παλαιός προϊστάμενός του γυμνασιάρχης.

Ισάξιος χειριστής και του γραπτού λόγου, δημοσίευσε μελέτες επιστημονικές, κείμενα ιστορικά, εκπαιδευτικά, λαογραφικά, λογοτεχνικά, καθώς και σχετικά με την Εθνική Αντίσταση.

Ανάμεσα σ' αυτά το ξεχωριστής αξίας βιβλίο του, καρπός συστηματικής έρευνας, για τον συγχωριανό του Δεσπότη των Σαλώνων Ησαϊα, τον πρώτο και μόνο Επίσκοπο που σκοτώθηκε πολεμώντας το 1821. Διά χειρός Δημήτρη Παπακωνσταντίνου ο Ησαϊας παίρνει τη θέση του πλάι στις εξέχουσες μορφές του Εικοσιένα. Το βιβλίο του "Γλυκές και πικρές θύμησες", κείμενο για τον Διαμαντή στο ωραίο βιβλίο του φίλου του εκπαιδευτικού Γιώργου Ματζώρου "Καπετάν Διαμαντής, ο Σταυραϊτός της Ρούμελης". "Ο γάμος στη Δεσφίνα" και άλλα πολλά.

Ο Δ. Παπακωνσταντίνου ήταν συνεργάτης του "Ριζοσπάστη". Και πάντοτε πιστός στα ιδανικά του ΚΚΕ.

Ιστορική θα μείνει η διάλεξή του πριν μερικά χρόνια στο κατάμεστο Πνευματικό Κέντρο Ρουμελιωτών για τον Δεσπότη Ησαϊα, αλλά και τους Μητροπολίτες Κοζάνης Ιωακείμ και Ηλείας Αντώνιο, καθώς και για τους κληρικούς της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης.

Βρίσκονται στο Τυπογραφείο έτοιμες για έκδοση δυο σημαντικότατες επιστημονικές μελέτες του: Ιστορία της Δεσφίνας και Ιστορία της Αντίκυρας. Διόρθωνε τα τυπογραφικά δοκίμια των βιβλίων, όταν τον βρήκε η αρρώστια που τον πήρε από κοντά μας.

Ο Δημήτρης Παπακωνσταντίνου ανέπτυξε σημαντική δραστηριότητα ως κοινωνικός και πολιτιστικός παράγων. Τόσο στην πατρίδα του Δεσφίνα, όσο και στην ηρωική Καισαριανή. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σε κινήματα Ειρήνης. Στους εκπαιδευτικούς της Αντίστασης. Στον αγώνα για τον Σοσιαλισμό. Μιλώντας και γράφοντας.

Διετέλεσε υποψήφιος Βουλευτής Επικρατείας και Β Αθηνών του αγαπημένου του ΚΚΕ, αγωνιζόμενος πάντοτε για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.

Οραματιστής και ρεαλιστής. Ανυποχώρητος και ακαταπόνητος μαχητής στην υπηρεσία υψηλών ιδανικών. Με τα οποία εμπνέεται και εμπνέει. Πανταχού παρών όταν και όπου έπρεπε. Ανθρωπος χαρισματικός, ζούσε για να προσφέρει. Ψυχή φλογερή, γεμάτη καλοσύνη και αρετές.

Στη ζωή του ευτύχησε να έχει άξια σύντροφο την εκλεκτή καθηγήτρια Μουσικής Βούλα Δραγώτη από την Ερατεινή. Απόκτησαν δυο αντάξιους γιους, τους Επιστήμονες Βαγγέλη και Γιάννη Παπακωνσταντίνου.

Ο Δημήτρης Παπακωνσταντίνου υπήρξε αγαπητότατος, ακριβός και αφοσιωμένος φίλος.

Θα τον θυμούνται πάντοτε με τιμή και συγκίνηση όσοι αγωνίστηκαν μαζί του για τα ίδια ιδανικά στην Εθνική Αντίσταση και σε άλλους κοινωνικούς αγώνες. Αλλα και όσοι - και είναι πάμπολλοι οι μαθητές του - διδάχτηκαν από αυτόν.Τα λίγα αυτά λόγια στη μνήμη του, σαν ταπεινό αντιχάρισμα στην απλόχερη προσφορά του.

"Το μνημείο όπου φυλάσσονται τα οστά των μαρτύρων της ανεξαρτησίας μας είναι ο τόπος μνήμης και εθνικής ιστορίας για τις νέες γενεές, που έχουνε χρέος να μάθουν τι ακριβώς έγινε στον τόπο αυτό. Να πιάσουνε το νόημα της θυσίας τους, για να αγωνιστούν και να εμποδίσουν επανάληψη των δοκιμασιών που πέρασε ο ελληνικός λαός από τους πολέμους και το φασισμό που σηκώνει πάλι κεφάλι μέσα από τη "νέα τάξη πραγμάτων"".

Μ' αυτά τα λόγια η Αδελφότητα Οικογενειών των 54 Ελλήνων Πατριωτών που απαγχονίστηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές την 21-7-1944 στο 19ο χιλ/τρο προς Ραφήνα, προσκαλεί όλα τα μέλη της Αδελφότητας, τους εκπροσώπους των αντιστασιακών Οργανώσεων, τους συγγενείς και φίλους των θυμάτων, τους εκπροσώπους των δημοσίων αρχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών Οργανώσεων και τους εκπροσώπους των Μέσων Ενημέρωσης, να τιμήσουν με την παρουσία τους την ιερή μνήμη των 54 αγωνιστών πατριωτών, στο ετήσιο καθιερωμένο μνημόσυνό τους.

"Το Εθνος των Ελλήνων - γράφουν στην πρόσκληση - με τη μαρτυρική πάλη του εναντίων των Γερμανο - Ιταλών κατακτητών επαλήθευσε και ανανέωσε τον τίτλο της ιστορικής του ύπαρξης. Τον τίτλο αυτό της ζωής του Εθνους μας, σαν ιστορική επιταγή, οφείλουμε να τον διαφυλάξουμε και να τον προβάλλουμε κατ' εκείνων που έγιναν υπαίτιοι των θυσιών και ζημιών του ελληνικού λαού και κατ' εκείνων που ωφελήθηκαν από τους αγώνες μας. Η διάσωση και διαφύλαξη του μνημείου έχει υψηλό νόημα και αξία και αποτελεί καθήκον των συγγενών και όλου του λαού. Γι' αυτό η συμμετοχή στο μνημόσυνο πρέπει να είναι καθολική και επιβλητική. Κάθε άλλη ανάγκη και απασχόληση είναι μικρότερης αξίας από την έκφραση τιμής και ευγνωμοσύνης σε κείνους τους μάρτυρες που έδωσαν τη ζωή τους για να επιζήσουμε εμείς ως συγγενείς και ως Εθνος.

Ολοι μας την Κυριακή στην εκδήλωση. Να μην αφήσουμε το μνημείο να χαθεί".

• Η Αδελφότητα των οικογενειών των 54 Ελλήνων πατριωτών που απαγχονίστηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές στις 21 - 7 - 1944 στο 19ο χιλ. Αθήνας προς Ραφήνα, με τη συμμετοχή της ΠΕΑΕΑ, θα τελέσει μνημόσυνο τηνΚυριακή 21 - 7 - 96,στις 10.30 π.μ.,στο μνημείο που είναι στημένο στην παραπάνω τοποθεσία.
• Ο Δήμος ΝΕΑΣ ΑΓΧΙΑΛΟΥ,το Παρ/μα ΠΕΕΠΠ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ και η ΝΕ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ της ΠΕΑΕΑ διοργανώνουν εκδήλωση την Κυριακή 21 - 7 - 96,στις 7 μ.μ.,αφιερωμένη στα 50 χρόνια του ΔΣΕ και προς τιμήν των 52 χρόνων της νικηφόρας "Μάχης της Σοδειάς". Η εκδήλωση θα γίνει στο 16ο χλμ. της οδού Βόλου - Νέας Αγχιάλου, στο σημείο που δόθηκε η μάχη του 54ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.
• Η Κοινότητα ΑΜΠΕΛΟΦΥΤΟΥ (Αγορέλιτσας) και το Παράρτημα ΠΕΑΕΑ ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΩΝ την Κυριακή 21 - 7 - 96,στις 10.30 π.μ.,διοργανώνουν εκδήλωση προς τιμήν της επετείου της ιστορικής μάχης Χώρας - Αγορέλιτσας του ΕΛΑΣ κατά των Γερμανών στις 19 - 7 - 1944 και των 18 μαχητών του, ανάμεσα στους οποίους και ο διοικητής Τάγματος, ταγματάρχης Ηλίας Σφακιανάκης. Τα Κεντρικά Γραφεία ΠΕΑΕΑ δρομολογούν πούλμαν από την πλατεία Κάνιγγος στις 6.30 π.μ. Δηλώσεις συμμετοχής τηλ.: 8225.407 - 8234.296 - 3844.853.
• Η ΝΕ ΑΧΑΪΑΣ της ΠΕΑΕΑ σε συνεργασία με την Κοινότητα ΛΕΟΝΤΙΟΥ διοργανώνουν εκδήλωση την Κυριακή 21 - 7 - 96 στις 11π.μ. στην πλατεία Λεοντίου, για να τιμήσουν την επέτειο της μάχης που έδωσαν τα τμήματα του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στις 14 - 7 - 1943, συντρίβοντας τις δυνάμεις του λεγόμενου "Ανταρτοφάγου", Γκασπάρο.
Η Κοινότητα ΚΟΣΜΑ Κυνουρίας διοργανώνει την Κυριακή 28 - 7 - 96 στην πλατεία Κοσμά, με τη συμμετοχή της Πολιτιστικής Οικολογικής Κίνησης Κοσμά, εκδήλωση για την 53η επέτειο της Μάχης του Κοσμά κατά των Ιταλών κατακτητών στις 27 - 7 - 1943. Τα Κεντρικά Γραφεία ΠΕΑΕΑ δρομολογούν πούλμαν από την πλατεία Κάνιγγος στις 8 π.μ. Τηλ.: 8225.407 - 8234.296. Εκδρομή

Το Παράρτημα της ΠΕΑΤΑΘ Νομού Καρδίτσας,την Κυριακή 21 - 7 - 96,οργανώνει εκδρομή - προσκύνημα στη Νιάλα, όπου στις 12 - 4 - 47 έπεσαν χτυπημένοι από τη φοβερή χιονοθύελλα αντάρτες του ΔΣΕ, στρατιώτες του κυβερνητικού στρατού και άμαχοι πολίτες. Η μετάβαση θα γίνει με ΙΧ αυτοκίνητα, αγροτικά κ.ά. Πληροφορίες, τηλ. ΠΕΑΤΑΘ Καρδίτσας: 0441/21.946. Τηλ. Β. Φιτσιλή 0441/81.047 (Λίγο κολατσιό και νερό είναι απαραίτητα).

Η μηνιαία έκδοση (Ιούνης 1996) της ΠΕΑΕΑ "Ενημερωτικό Δελτίο" κυκλοφόρησε με θέματα αντιστασιακά. Στην πρώτη σελίδα υπάρχει ρεπορτάζ από τα αποκαλυπτήρια του μνημείου του Νίκου Πλουμπίδη που στήθηκε σε χώρο του Δάσους Χαϊδαρίου. Αρθρο του Δ. Σέρβου, που αναφέρεται στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης της Εθνικής Αντίστασης. Ανακοίνωση της ΝΕ Αν. Αττικής της ΠΕΑΕΑ για ζητήματα ειρήνης. Ρεπορτάζ από το μνημόσυνο στην Αγία Τριάδα Φωκίδας. Ανακοινώσεις και δραστηριότητες των παραρτημάτων της ΠΕΑΕΑ κ. ά.

Ο Νίκος Βέτσης από την Ηλιούπολη, αναφερόμενος στη δράση του ΕΛΑΝ (Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό), κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, γράφει: "Στις 17 Ιούλη 1943 το ΕΛΑΝ (συμμετείχαν και οι υπέροχοι συνεξόριστοι - ηρωικοί νεκροί του αγώνα: Θανάσης Στράντζαλης και Χ. Χορμούζης), με απόφαση και φροντίδα του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ, οργάνωσε την απόδραση των 61 εξορίστων κομμουνιστών (ανάμεσά τους και δυο παιδάκια) από τον Αη - Στράτη, που ξέφυγαν το θάνατο.

Σ' αυτό το νησάκι της άγονης γραμμής στο Β. Αιγαίο, οι Βενιζελο - Τσαλδάρηδες και Μεταξάδες με τις "επ' αόριστον" αποφάσεις, στοίβαζαν από το 1929 τους λαϊκούς αγωνιστές για να τους εξοντώσουν.

Με την κατάρρευση του Αλβανικού Μετώπου και την εισβολή των Γερμανών κατακτητών τον Απρίλη του 1941, οι γραικύλοι παρέδωσαν πάνω από διακόσιους εξόριστους, επαίσχυντα στους ναζί με πρωτόκολλο!!

Και η ζωή μετατράπηκε σε θάνατο.

Στις 17 Ιούλη 1943 στο μαρτυρικό νησί αφήσαμε 40 νεκρούς. Οι υπόλοιποι 11 - πιθανόν περισσότεροι - μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο "Παύλου Μελά" στη Θεσσαλονίκη και τουφεκίστηκαν, μάρτυρες για τη λευτεριά".

Και παραθέτει ο επιστολογράφος τον κατάλογο με τα ονόματα των 40 νεκρών του Αη - Στράτη, στο "ελληνο - γερμανικό" στρατόπεδο, την περίοδο 25-1-1941 έως 20-5-42. Στον κατάλογο συμπεριλαμβάνονται όνομα, ημερομηνία θανάτου, επάγγελμα, ηλικία, καταγωγή και η αιτία θανάτου των πατριωτών στο στρατόπεδο.

Στη φωτογραφία του Γιώργου Λιονάκη στιγμιότυπο από την πετυχημένη εκδήλωση της ΠΕΑΕΑ στην Αμφιλοχία, προς τιμήν της ομώνυμης μάχης (σχετικό ρεπορτάζ είχε ο "Ριζοσπάστης" στις 17-7-96). Στο βήμα ο δημοσιογράφος Νίκος Καραντηνός,πρόεδρος του Συνδέσμου αντιστασιακών δημοσιογράφων.

Η μάχη της Αμφιλοχίας θεωρείται μια από τις πιο σπουδαίες μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ κατά των Γερμανών και κατέληξε στην κατάληψη της οχυρωμένης πόλης. Χαρακτηρίστηκε δε από τους ίδιους τους Γερμανούς "Μάχη δυο οργανωμένων αντίπαλων στρατών".

Στις δυο μέρες που κράτησε η νικηφόρα για τον ΕΛΑΣ μάχη, οι Γερμανοί είχαν μεγάλες απώλειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό. Επίσης πιάστηκαν αιχμάλωτοι 70 ταγματασφαλίτες και χωροφύλακες συνεργάτες του εχθρού.