Διακόσια δισεκατομμύρια παραπάνω εισέπραξε το δημόσιο από τους καταναλωτές, στους 7 πρώτους μήνες του 1996, με τη γνωστή μέθοδο αύξησης της έμμεσης φορολογίας, κυρίως σε καύσιμα, ποτά και τσιγάρα. Το προσφιλές "τρικ" του υπουργείου Οικονομικών να... μη βάζει νέους φόρους, αλλά να αυξάνει τους ήδη υπάρχοντες, φαίνεται τελικά ότι αποδίδει. Αδιάψευστος μάρτυρας, χτεσινή ανακοίνωση του υπουργείου, σύμφωνα με την οποία τα κρατικά έσοδα μόνο από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα καύσιμα, τα ποτά και τα τσιγάρα, καθώς και το ΦΠΑ στα ίδια είδη, έφτασαν στο διάστημα Γενάρης - Ιούλης 1996 στο ποσό του 1,3 τρισ. δρχ. έναντι 1,1 τρισ. δρχ. το αντίστοιχο εφτάμηνο του 1995. Η διαφορά των 200 δισ. δρχ. ποσοστιαία μεταφράζεται σε αύξηση εισπράξεων 18%, που, όντας υπερδιπλάσια του αντίστοιχου ρυθμού που ακολουθεί ο πληθωρισμός, φανερώνει το μέγεθος του "ξεζουμίσματος" που υφίστανται όσοι - και αυτοί δεν είναι λίγοι - "ατυχείς" Ελληνες έχουν την κακή συνήθεια να καπνίζουν και να πίνουν ή την πολυτέλεια να είναι κάτοχοι ΙΧ αυτοκινήτου.

Το "ξεζούμισμα", φυσικά, γίνεται πολύ πιο αισθητό στην πλειοψηφία των πολιτών, που γεύτηκαν, για μια ακόμα χρονιά, τη λιτότητα στις αυξήσεις μισθών και συντάξεων. Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Οικονομικών είχε επιβάλει από το Γενάρη του 1996 αυξήσεις γύρω στο 10% στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα τσιγάρα, τα ποτά, τα καύσιμα και τα τέλη κυκλοφορίας. Η αύξηση των έμμεσων φόρων δε σταμάτησε εκεί, καθώς η αναπροσαρμογή των τιμών έδρασε πολλαπλασιαστικά σε σειρά άλλων φόρων, όπως για παράδειγμα ο ΦΠΑ. Κοντά στην πολλαπλασιαστική αυτή επίδραση θα πρέπει να προστεθούν και οι ανατιμήσεις σε πολλά αγαθά εξαιτίας του πληθωρισμού και κάποια, αθροιστικά όμως μικρή, αύξηση της κατανάλωσης σε ορισμένα προϊόντα.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, τα κρατικά έσοδα κατά κατηγορία αγαθών και φόρων είχαν το πρώτο εφτάμηνο ως εξής:

• Οι εισπράξεις από το ΦΠΑ ανήλθαν σε 407 δισ. δρχ., 58,5 δισ. δρχ. περίπου περισσότερα από την αντίστοιχη περσινή περίοδο ή ποσοστιαία αύξηση 16,9%.
• Από τα καύσιμα και τα πετρελαιοειδή το κράτος άντλησε 482,8 δισ. δρχ. έναντι 412,3 δισ. δρχ. πέρσι. Η ποσοστιαία αύξηση είναι της τάξης του 17% και αρκετά μεγάλη αν ληφθεί υπόψη η μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) που ισχύει από τις αρχές σχεδόν του έτους.
• Τα προϊόντα καπνού απέφεραν στα κρατικά ταμεία 223,3 δισ. δρχ. σε σχέση με 202,2 δισ. δρχ. το πρώτο εφτάμηνο του 1995, παρουσιάζοντας αύξηση 10,45%.
• Εντυπωσιακά αυξημένα, κατά 32,5%,ήταν τα έσοδα από τους φόρους στα οινοπνευματώδη ποτά. Το υπουργείο Οικονομικών "μάζεψε" συνολικά 32,2 δισ. δρχ., που είναι περίπου 8 δισ. δρχ. περισσότερα από πέρσι.
• Μεγάλη αύξηση, 27,79%, τέλος, σημειώθηκε και στις κρατικές εισπράξεις από τις κάθε λογής επιβαρύνσεις που ισχύουν για τα αυτοκίνητα. Στα ταμεία του κράτους μπήκαν 72,9 δισ. δρχ. έναντι 57 δισ. δρχ. πέρσι, εξέλιξη που αντανακλά εν μέρει και την άνοδο των πωλήσεων αυτοκινήτων.

Μικρή αύξηση, 2,2%, εμφανίζει ο όγκος λιανικών πωλήσεων στο 5μηνο Γενάρης - Μάης 1996, συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ) που δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα. Η αύξηση αυτή έρχεται μετά από 6 χρόνια συνεχούς πτώσης του όγκου λιανικών πωλήσεων - άρα και του πραγματικού τζίρου των καταστημάτων λιανικής - καθώς τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι συγκριτικά με το 1988 η λαϊκή κατανάλωση είναι μικρότερη τουλάχιστον κατά 10%! Είναι όμως αβέβαιο αν συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες η ανοδική πορεία της λαϊκής κατανάλωσης, καθώς η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ συνεχίζει ακάθεκτη την εφαρμογή της πολιτικής μονόπλευρης λιτότητας, με συνέπεια την απώλεια της πραγματικής αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων και όσα αυτή η πολιτική συνεπάγεται για τον τζίρο των καταστημάτων. Ενδεικτικές από αυτή την άποψη είναι και οι εκτιμήσεις των εκπροσώπων εμπορικών συλλόγων της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες, στις 50 μέρες από την έναρξη των θερινών εκπτώσεων ο πραγματικός τζίρος των καταστημάτων ήταν μειωμένος συγκριτικά με πέρσι.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο όγκος λιανικών πωλήσεων:

• Εμφανίζεται αυξημένος κατά 7% για το μήνα Μάη του 1996 συγκριτικά με τον ίδιο περσινό μήνα, γεγονός που οφείλεται κυρίως στις αυξημένες πωλήσεις ειδών ρουχισμού και παπουτσιών (11,1%), καθώς και των διαρκών καταναλωτικών αγαθών (13,3%).
• Επίσης, η αύξηση κατά 2,2%, που εμφανίζει ο όγκος λιανικών πωλήσεων στο πρώτο πεντάμηνο του 1996 συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό πεντάμηνο, οφείλεται, κυρίως, στην αυξημένη κατανάλωση ειδών διατροφής (2,3%), καθώς και των διαρκών καταναλωτικών αγαθών (6,2%). Αξίζει πάντως να σημειωθεί, ότι στο πεντάμηνο Γενάρης - Μάης 1996 συγκριτικά με το 1995, ο όγκος πωλήσεων ειδών διατροφής στο σύνολο της χώρας εμφανίζεται μειωμένος κατά 4,6%,γεγονός που δείχνει ότι οι εργαζόμενοι καταναλωτές αναγκάζονται να κόβουν και από τα τρόφιμα για να τα φέρουν βόλτα.

Αποκαλυπτική, για τις επιπτώσεις που έχει η πολιτική μακροχρόνιας λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων και στο τζίρο των καταστημάτων, είναι η σύγκριση των στοιχείων της ΕΣΥΕ για την εξέλιξη του πληθωρισμού και του όγκου λιανικών πωλήσεων στην περίοδο της τελευταίας οκταετίας. Σύμφωνα λοιπόν με τα επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ, στην περίοδο Μάης 1988 - Μάης 1996:

• Ο δείκτης τιμών καταναλωτή είχε σκαρφαλώσει το Μάη του 1996 στο 287,3 από 100 που ήταν το Μάη του 1988. Δηλαδή, ο επίσημος τιμάριθμος - που δείχνει την πορεία του πληθωρισμού - αυξήθηκε στην εξεταζόμενη περίοδο κατά 187,3%.
• Ο δείκτης αξίας λιανικών πωλήσεων - που δείχνει την ονομαστική αύξηση του τζίρου των καταστημάτων λιανικής πώλησης - είχε διαμορφωθεί το Μάη του 1996 στο 257,1 από 100 που ήταν το Μάη του 1988. Δηλαδή, η ονομαστική αύξηση του τζίρου των καταστημάτων λιανικής, από τις πωλήσεις διαφόρων ειδών και υπηρεσιών, αυξήθηκε κατά 157,1%.

Με δεδομένο ότι στην εξεταζόμενη οκταετία ο πληθωρισμός παρουσιάζει αύξηση κατά 187,3% και ο τζίρος των καταστημάτων κατά 157,1%, αυτό σημαίνει πως, με βάση τα επίσημα στοιχεία, ο όγκος λιανικών πωλήσεων το Μάη του 1996 ήταν μικρότερος κατά 10,5% συγκριτικά με το Μάη του 1988.

Λ. Τ.

Παρατείνεται για άλλους δύο μήνες, δηλαδή μέχρι τις 17 Οκτώβρη - πιθανότατα παραμονές εκλογών - ο μειωμένος ειδικός φόρος κατανάλωσης των υγρών καυσίμων, με σχετική τροπολογία που υπέγραψε χτες ο υπουργός Οικονομικών και κατατέθηκε στη Βουλή. Στην ουσία, η παράταση αυτή, που εμφανίζεται ως μέτρο στα πλαίσια της συγκράτησης του πληθωρισμού, εντάσσεται στο γενικότερο προεκλογικό κλίμα που έχει δημιουργήσει η κυβέρνηση.

Να θυμίσουμε ότι ήδη από τον προηγούμενο Απρίλη, όταν οι τιμές των καυσίμων σημείωναν αλυσιδωτές αυξήσεις απειλώντας τον πληθωρισμό, η κυβέρνηση είχε προχωρήσει στη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης κατά 4 δρχ. στη βενζίνη και κατά 1,5 δρχ. στο ντίζελ, ενώ κάθε φορά που έληγε το διάστημα που προβλεπόταν στην απόφαση παρατεινόταν με νέα τροπολογία.

Στο μεταξύ, το Σαββατοκύριακο και χτες το πρωί, δηλαδή από τις 17 Αυγούστου που έληξε η προηγούμενη σχετική τροπολογία μέχρι τη στιγμή που ανανεώθηκε, οι εταιρίες άρχισαν να διαθέτουν τα καύσιμα στα πρατήρια με αυξημένο ειδικό φόρο, μετακυλίοντας την αύξηση και στη λιανική πώληση.

Η Ενωση Βενζινοπωλών Νομού Αττικής με χτεσινή ανακοίνωσή της ζητά να συνέλθει η μόνιμη επιτροπή για τις τιμές των υγρών καυσίμων με τη συμμετοχή και των πρατηριούχων και επισημαίνει ότι για το φαινόμενο των αυξήσεων μέσα στο Σαββατοκύριακο δεν ευθύνονται οι βενζινοπώλες, αλλά είναι αποτέλεσμα της γενικότερης άναρχης πολιτικής στο θέμα των τιμών που ακολουθεί η κυβέρνηση.

Ούτε οι θερινές εκπτώσεις - που επίσημα λήγουν στο τέλος Αυγούστου - στάθηκαν ικανές να αναθερμάνουν έστω και προσωρινά την παγωμένη κίνηση στην αγορά και να ανακουφίσουν κάπως του επαγγελματοβιοτέχνες και εμπόρους από τα οξύτατα οικονομικά προβλήματα που τους έχει προκαλέσει η πολιτική της λιτότητας