Πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο συνέβη το 1964, όπου, παρά την άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία της, η Ενωση Κέντρου δεν κατόρθωσε να εκλέξει από την πρώτη ψηφοφορία τον υποψήφιό της για πρόεδρο της Βουλής Γ. Α. Νόβα. Τότε ο Γ. Παπανδρέου είχε αναφωνήσει: "Από θριαμβευτές γίναμε η χλεύη των ηττημένων". Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε χτες, χωρίς βεβαίως να επαναληφθούν ίδιες δηλώσεις μ' αυτές που είχε κάνει τότε ο αρχηγός της Ενωσης Κέντρου.
Συγκεκριμένα ο υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ για τη θέση του προέδρου της Βουλής και πρώην πρόεδρος του σώματος, Απ. Κακλαμάνης,συγκέντρωσε 150 ψήφους, με αποτέλεσμα να μην εκλεγεί, αφού ο κανονισμός του Κοινοβουλίου προβλέπει ότι για να εκλεγεί κάποιος από την πρώτη ψηφοφορία, πρέπει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή να τον ψηφίσουν, τουλάχιστον, 151 βουλευτές. Αναλυτικά τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας αυτής έχουν ως εξής: Ψήφισαν 294 βουλευτές. Ο Απ. Κακλαμάνης, όπως προαναφέραμε, έλαβε 150 ψήφους και η υποψήφια της ΝΔ Α. Ψαρούδα - Μπενάκη 95. Λευκό ψήφισαν 46 βουλευτές, ενώ βρέθηκαν 3 άκυρα ψηφοδέλτια. Από το παραπάνω αποτέλεσμα προκύπτει ότι πέραν των βουλευτών του ΚΚΕ, αλλά και των άλλων κομμάτων, του ΣΥΝ και του ΔΗΚΚΙ, που ψήφισαν λευκό, προς τη λευκή ψήφο και το άκυρο κινήθηκαν 19 βουλευτές από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Οι διαρροές αυτές αναλύονται ως εξής:
Από το ΠΑΣΟΚ έλαβαν μέρος στην ψηφοφορία 160 βουλευτές. Απουσίαζαν δύο: Ο Φρ. Παπαδέλης, που βρίσκεται στο νοσοκομείο με τα γνωστά προβλήματα της υγείας του και ο Θ. Πάγκαλος, που συνοδεύει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στη Φινλανδία. Συνεπώς τον Απ. Κακλαμάνη δεν ψήφισαν 10 κυβερνητικοί βουλευτές. Σύμφωνα με πληροφορίες, ορισμένοι απ' αυτούς τους βουλευτές (κεντρογενείς) προτίμησαν να διαφοροποιηθούν, εκφράζοντας τη διαμαρτυρία τους για τον αποκλεισμό του Π. Κρητικού από το νέο προεδρείο της Βουλής. Κάποιοι άλλοι εξέφρασαν τη δυσφορία τους στο πρόσωπο του Απ. Κακλαμάνη και τέλος μια τρίτη κατηγορία βουλευτών δήλωσαν μ' αυτό τον τρόπο τη δυσφορία τους, γιατί δεν επιλέχτηκαν να συμμετέχουν στη νέα σύνθεση της κυβέρνησης.
Από τη ΝΔ πήραν μέρος στην ψηφοφορία 104 βουλευτές. Απουσίαζαν οι Β. Μαγγίνας, Α. Καραγκούνης, Κ. Ευμοιρίδης και Ακίφογλου Μπιρόλ. Δηλαδή 9 βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν ψήφισαν την υποψήφια του κόμματός τους, προφανώς για διάφορους λόγους, δεδομένου ότι η Α. Ψαρούδα - Μπενάκη προέρχεται από την αντιπολιτευόμενη προς τον Μ. Εβερτ τάση του κόμματος.
Κατά τη δεύτερη ψηφοφορία ο Απ. Κακλαμάνης αναδείχτηκε τελικά πρόεδρος του σώματος. Συγκεκριμένα ψήφισαν 287 βουλευτές. Ο Απ. Κακλαμάνης έλαβε 154 ψήφους, η Α. Ψαρούδα - Μπενάκη 94 και βρέθηκαν επίσης 39 λευκά ψηφοδέλτια. Από το ΠΑΣΟΚ πήραν μέρος στην ψηφοφορία 159 βουλευτές. Απουσίαζαν 3, αφού στους δύο που δεν έλαβαν μέρος στην πρώτη ψηφοφορία προστέθηκε και ο Ρ. Σπυρόπουλος. Από τη ΝΔ πήραν μέρος στην ψηφοφορία 98 βουλευτές. Απουσίαζαν 10, αφού στους 4 που δεν έλαβαν μέρος στην πρώτη ψηφοφορία προστέθηκαν οι Α. Ανδρεουλάκος, Σπ. Σπηλιωτόπουλος, Ν. Νικολόπουλος, Αντ. Φούσας, Ελευθ. Παπανικολάου και Αθ. Γιαννόπουλος. Από τα αποτελέσματα αυτής της ψηφοφορίας προκύπτουν τα εξής: Ψήφισαν τον Απ. Κακλαμάνη 4 βουλευτές του κυβερνητικού κόμματος που δεν τον είχαν ψηφίσει κατά την πρώτη ψηφοφορία. Προφανώς έστειλαν το μήνυμα που ήθελαν να στείλουν και δεδομένου ότι σ' αυτή την ψηφοφορία οπωσδήποτε θα αναδεικνυόταν πρόεδρος, αφού δεν απαιτούνταν απόλυτη, αλλά σχετική πλειοψηφία, ψήφισαν τον υποψήφιο του κόμματός τους. Δεν ψήφισαν Κακλαμάνη, κρατώντας την ίδια στάση και στις δυο ψηφοφορίες 5 κυβερνητικοί βουλευτές που κινήθηκαν προς το λευκό. Επίσης δεν ψήφισαν την Α. Ψαρούδα - Μπενάκη 4 βουλευτές της ΝΔ, οι οποίοι προφανώς δεν την ψήφισαν και στην πρώτη ψηφοφορία. Τέλος οι βουλευτές του ΚΚΕ, αλλά και αυτοί του ΣΥΝ και του ΔΗΚΚΙ ψήφισαν λευκό, όπως και στην πρώτη ψηφοφορία.
Σήμερα το απόγευμα η Βουλή θα συνέλθει για την εκλογή των υπόλοιπων μελών του προεδρείου, όπου το ΚΚΕ για τη θέση του Ε αντιπροέδρου της Βουλής - που δικαιούνται βάσει του κανονισμού του Σώματος - θα προτείνει τον Μ. Κωστόπουλο.
Καταλήγοντας θα πρέπει να σημειώσουμε για την ιστορία ότι πρόεδρος της Βουλής με τη δεύτερη ψηφοφορία, πέραν της κλασικής περιπτώσεως του 1964, εκλέχτηκε ο Αθ. Τσαλδάρης δυο φορές το 1989 και μια το 1990, αλλά τότε κανένα κόμμα δεν είχε την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη. Ο δε Απ. Κακλαμάνης το 1993 είχε εκλεγεί άνετα πρόεδρος της Βουλής, από την πρώτη ψηφοφορία, συγκεντρώνοντας 165 ψήφους από τους 169 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που είχαν τότε ψηφίσει.
Σήμερα συναντιέται ο Μ. Εβερτ με τον Γ. Σουφλιά. Συνεχίζουν τις επαφές οι "τρεις"
Σήμερα τελικά θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση Εβερτ - Σουφλιά, προκειμένου να συζητηθεί ο ρόλος που θα κληθεί να αναλάβει ο δεύτερος στα ηγετικά όργανα του κόμματος. Η συνάντηση, που ήταν προγραμματισμένη για χτες, αναβλήθηκε τελικά, με την επίσημη δικαιολογία ότι την ώρα που θα γινόταν αυτή πραγματοποιούνταν η δεύτερη ψηφοφορία στη Βουλή για την εκλογή προέδρου του Σώματος. Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, ο Μ. Εβερτ θα προτείνει στον Γ. Σουφλιά να συνεχίσει να συμμετέχει στο Πολιτικό Συμβούλιο, επιδιώκοντας έτσι να διασπάσει το μέτωπο των τριών. Πάντως όλες οι ενδείξεις έδειχναν μέχρι χτες ότι ο ηττημένος της αναμέτρησης δε θα δεχτεί συμμετοχή στο Πολιτικό Συμβούλιο και θα επιδιώξει μέσω της κίνησης των τριών να κατοχυρώσει μία αυτόνομη πολιτική πορεία, που σκοπό θα έχει την επαναδιεκδίκηση της ηγεσίας στο συνέδριο του Απρίλη.
Οπως υπογράμμιζαν χτες στελέχη της κίνησης των τριών, η πρωτοβουλία αυτή θα συνεχιστεί καθώς διαμορφώνεται μία "συναντίληψη" πάνω στην πορεία του κόμματος, που πιθανότατα θα οδηγήσει σε κοινή εμφάνιση στο συνέδριο.
Πάντως μία εικόνα για το πώς θα πορευτεί το κόμμα από δω και πέρα δόθηκε χτες με αφορμή την - με τη δεύτερη ψηφοφορία - εκλογή του Απ. Κακλαμάνη στη θέση του προέδρου της Βουλής. Για το θέμα έκαναν ξεχωριστές δηλώσεις και ο Μ. Εβερτ και ο Γ. Σουφλιάς και ο Κ. Μητσοτάκης, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο την ύπαρξη παράλληλων κέντρων μέσα στο κόμμα. Στους κύκλους των βουλευτών της ΝΔ χτες συζητιόταν έντονα η προχτεσινή θέση του Μ. Εβερτ ότι δεν είναι μεταβατικός και οι περισσότεροι εκτιμούσαν ότι αποδέκτης της ήταν ο Κ. Καραμανλής, που παρ' όλη τη στήριξη που έδωσε στον πρόεδρο της ΝΔ στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση, φρόντισε δύο μέρες μετά να ανακοινώσει τη δική του πρόθεση να διεκδικήσει την ηγεσία στο συνέδριο του Απρίλη.
Δημιουργεί "κακό προηγούμενο" και προβλήματα στο "καλό κλίμα" που υπάρχει. Προσπάθεια να υποβαθμιστεί το θέμα
Θορυβημένη είναι η κυβέρνηση από την έκβαση της ψηφοφορίας στη Βουλή για την ανάδειξη του προέδρου, κυρίως από την άποψη ότι δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο και άσχημο κλίμα στην αρχή της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου. Ταυτόχρονα επιχειρεί να υποβαθμίσει το θέμα, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για "προσωπικές αντιθέσεις και δυσαρέσκειες, που δεν εμπεριέχουν πολιτικό μήνυμα ούτε δημιουργούν πολιτικό πρόβλημα".
Κυβερνητικά στελέχη, ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι οι περισσότεροι από τους δέκα βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που δεν ψήφισαν την υποψηφιότητα του Απ. Κακλαμάνη - οι οποίοι, κατά μία εκδοχή, μπορεί να είναι περισσότεροι, γιατί εικάζεται ότι τον υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ ψήφισαν και ορισμένοι βουλευτές της ΝΔ - δε στρέφονται κατά του προέδρου της Βουλής, αλλά εναντίον επιλογών του Κ. Σημίτη,κυρίως όσον αφορά τη σύνθεση της κυβέρνησης. Στη βάση αυτή δεν κρύβουν τους φόβους τους ότι πιθανόν να βρίσκονται ενώπιον αυτού του φαινομένου "εκδηλώσεων δυσαρέσκειας" σε τακτά χρονικά διαστήματα, γεγονός που θα λειτουργήσει αρνητικά σε επίπεδο εντυπώσεων για την κυβέρνηση και θα δημιουργήσει προβλήματα.
Ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης,κληθείς να σχολιάσει το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, προσποιήθηκε τον αδιάφορο, λέγοντας ότι "ο κ. Κακλαμάνης εξελέγη πρόεδρος της Βουλής, του εύχομαι καλή δουλιά και καλή επιτυχία".
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ. Ρέππας,ο οποίος εμφανώς προσπάθησε να αποφύγει τις ερωτήσεις για αυτό το θέμα, υποστήριξε ότι "η σημασία αυτής της ψηφοφορίας δεν είναι τέτοια, ώστε να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση".
Αντίθετα η ΝΔ βρήκε ευκαιρία ...να κάνει αντιπολίτευση και έσπευσαν να σχολιάσουν το αποτέλεσμα και οι "τρεις" ομάδες. Ο Μ. Εβερτ πήρε τη ρεβάνς για όσα είχε πει ο Κ. Σημίτης το πρωί στη συνεδρίαση της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, λέγοντας ότι "μετά τη σημερινή ήττα του κ. Σημίτη μέσα στη Βουλή, θα πρέπει ο κ. Σημίτης να αναρωτηθεί από πού ενδεχομένως μπορεί να κινδυνεύσουν οι θεσμοί" και προεξοφλώντας ότι θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης το Σάββατο, τόνισε πως θα πρέπει να αναρωτηθεί για την έκταση και το βάθος αυτής της εμπιστοσύνης.
Από την πλευρά του ο Κ. Μητσοτάκης υποστήριξε ότι "η κυβέρνηση ασφαλώς βγήκε τραυματισμένη από την περιπέτεια που πέρασε σήμερα", ενώ για κοινοβουλευτική ήττα έκανε λόγο ο Γ. Σουφλιάς.
Οδηγίες για "καλούς διαχειριστές" της εξουσίας απηύθυνε ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης,μιλώντας στους βουλευτές του κόμματός του, από τους οποίους ζήτησε και υπέδειξε συγκεκριμένους τρόπους για την αποτελεσματικότερη στήριξη του κυβερνητικού έργου.
Παράλληλα "αποκάλυψε" τα μέσα και τις μεθόδους που θα χρησιμοποιήσει για να εφαρμόσει τα νέα αντιλαϊκά μέτρα, τα οποία θεωρούνται δεδομένα και θα αναφερθούν αύριο στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης.
Ετσι, ο Κ. Σημίτης ζήτησε από τους βουλευτές να αγνοήσουν το "πολιτικό κόστος", προτρέποντάς τους με αυτό τον τρόπο να κλείσουν τα αυτιά τους στη λαϊκή αγανάκτηση και δυσαρέσκεια. "Πρέπει οριστικά να φύγει από τη σκέψη και το λεξιλόγιό μας η έννοια του "πολιτικού κόστους"", είπε χαρακτηριστικά.
Δεν περιορίστηκε όμως να ζητήσει τη στήριξη των βουλευτών, αλλά προχώρησε ακόμα περισσότερο αξιώνοντας από τους βουλευτές "να πρωτοστατήσουν σε ένα νέο εγχείρημα": στην οικοδόμηση κοινωνικών συμμαχιών υπέρ του "εκσυγχρονισμού", που πρεσβεύει το ΠΑΣΟΚ.
Η εξασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης στις αντιλαϊκές επιλογές αποτελεί για την κυβέρνηση βασική επιδίωξη. "Οι μεγάλες τομές στην οικονομία, τη διοίκηση, τους θεσμούς, απαιτούν την πλήρη κοινωνική συναίνεση και ενεργοποίηση", είπε ο πρωθυπουργός, αναθέτοντας ταυτόχρονα ξεχωριστό ρόλο στους βουλευτές σε αυτή την κατεύθυνση. Προκειμένου να διευκολύνει την επίτευξη της αποδοχής και συναίνεσης των λαϊκών μαζών στις νεοφιλελεύθερες επιλογές του, προχώρησε σε λεονταρισμούς προς τους "έχοντες και κατέχοντες", οι οποίοι "πρέπει να είναι κυρίως αυτοί που θα συμβάλλουν στην κοινωνική δικαιοσύνη, αυτοί που θα συμβάλλουν στην αλλαγή της πορείας της χώρας". Δε θα διστάσουμε, είπε σε άλλο σημείο, να λάβουμε τις σωστές και αναγκαίες αποφάσεις, ακόμα και εάν ισχυρές ομάδες ασκήσουν πιέσεις, αποφεύγοντας όμως να διευκρινίσει ποιους εννοεί.
Ταυτόχρονα δε δίστασε να ζητήσει και πολιτική συναίνεση απευθυνόμενος στα κόμματα της αντιπολίτευσης, αξιώνοντας μάλιστα την ενεργό συμβολή τους στη διαμόρφωσή της, γιατί κάτι τέτοιο είναι λαϊκή απαίτηση (!). "Εμείς, είπε, επιδιώκουμε τη μέγιστη δυνατή συναίνεση στη λήψη των αποφάσεών μας. Και θα ευχόμασταν τα κόμματα της αντιπολίτευσης να έχουν τη διορατικότητα και τη δύναμη να συμβάλουν θετικά στη διαμόρφωση αυτής της συναίνεσης... Αυτό ζητά η κοινωνία". Ειδικότερα, αναφερόμενος στην κρίση της ΝΔ, αφού υποστήριξε ότι πρόκειται για κρίση στρατηγικής και ταυτότητας, προειδοποίησε την ηγεσία της, εν ονόματι μάλιστα της κοινωνίας, ότι "δε θα επιτρέψει να μεταβληθούν οι ηγετικοί ανταγωνισμοί της ΝΔ σε παράγοντα τεχνητής όξυνσης της πολιτικής ζωής".
Παράλληλα ανέδειξε ως βασικό στόχο της κυβέρνησης την "αποτελεσματική διακυβέρνηση", η οποία επιβάλει συντονισμό των συναρμοδίων υπουργείων και συστηματική παρακολούθηση της εφαρμογής των αποφάσεων. Στην κατεύθυνση της "αποτελεσματικότερης διακυβέρνησης" εντάσσεται και η πρόθεσή του να ζητήσει, από όσους επιλέγονται για τις θέσεις των γενικών γραμματέων και διοικητών οργανισμών, δήλωση ότι δε θα είναι υποψήφιοι στις επόμενες εκλογές.
Επισημάνσεις για το ρόλο νέων ισχυρών οικονομικών κέντρων εξουσίας, αλλά και των μέσων ενημέρωσης, που φαλκιδεύουν τη δημοκρατία, έκανε ο Απ. Κακλαμάνης στην καθιερωμένη ομιλία του, αμέσως μετά την επανεκλογή του στη θέση του προέδρου της Βουλής. Συγκεκριμένα ο Απ. Κακλαμάνης τόνισε ότι "καινούριες, ανεξέλεγκτες ακόμα, εξουσίες αναδύονται, μέσα από την επανάσταση στην πληροφορική και τις τηλεπικοινωνίες. Νέες μορφές συσσώρευσης οικονομικής ισχύος αμφισβητούν και υπονομεύουν δημοκρατικά πολιτικά συστήματα, επιδιώκοντας τον έλεγχο ή την εξουδετέρωση συντεταγμένων εξουσιών". Επίσης αναφερόμενος στα ΜΜΕ σημείωσε ότι "αμφισβητείται η ικανότητα των βουλευτών να παράγουν πολιτικό λόγο" και υπογράμμισε απευθυνόμενος στους βουλευτές: "Δεν έχουμε θέση εμείς στα κακόγουστα μικρά παράθυρα της μικρής οθόνης, που υπηρετούν συχνά την ανάγκη ενός αστείου θεάματος, δεν επιτρέπουν την εκφορά πολιτικού λόγου, υποτιμούν τη νοημοσύνη του απλού πολίτη και υποβαθμίζουν το πολιτικό του επίπεδο". Απάντηση δε σε όλα αυτά υποστήριξε πως είναι ο κοινοβουλευτισμός και σ' ό,τι αφορά τη "θαμπή για κάποιους εικόνα της Βουλής" ως αιτία ανέφερε τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, που παραμορφώνουν συχνά την πραγματικότητα με ευθύνη βεβαίως των πολιτικών. Συμπλήρωσε δε ότι η Βουλή θα πρέπει να πειραματιστεί "στη χρήση κάθε επικοινωνιακού μέσου, κάθε καναλιού της πιο σύγχρονης τεχνολογίας, για να καταστήσουμε οικεία σε κάθε πολίτη την πραγματική εικόνα του κορυφαίου θεσμού". Και κατέληξε λέγοντας: "Σύντομα το Σώμα θα κληθεί να συζητήσει συγκεκριμένες προτάσεις μου".
Κατά τ' άλλα ο Απ. Κακλαμάνης υπεραμύνθηκε του προηγούμενου έργου του ως προέδρου της Βουλής, τονίζοντας ότι με τις πρωτοβουλίες που πήρε σε μια σειρά θέματα, όπως η τροποποίηση του Κανονισμού του Σώματος, αναβαθμίστηκε ο ρόλος του Κοινοβουλίου. Τέλος υποσχέθηκε ότι και στη νέα περίοδο θα ασκήσει τα καθήκοντά του ως πρόεδρος ολόκληρης της Βουλής και θα συμβάλει στην παραπέρα αναβάθμιση του έργου της.