Χρονιά οριακή και εύθραυστη ήταν το 1996 σε ό,τι αφορά την εξέλιξη του τζίρου στην αγορά. Συγκεκριμένα, η λαϊκή κατανάλωση σημείωσε ανεπαίσθητη βελτίωση, τουλάχιστον όπως φαίνεται από τα επίσημα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος (ΕΣΥΕ), που υπάρχουν και έχουν δημοσιοποιηθεί για το εννιάμηνο Γενάρης - Σεπτέμβρης. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν για το παραπάνω διάστημα μια οριακή αύξηση της τάξης του 1,6% στον τζίρο για το σύνολο της χώρας. Η παραπάνω εξέλιξη, βέβαια, κάθε άλλο παρά σημαίνει βελτίωση της κατάστασης που υπάρχει στον τομέα της λαϊκής κατανάλωσης ή - πολύ περισσότερο - ότι η αγορά, μετά τη δραματική κρίση που βίωσε όλα τα προηγούμενα χρόνια, άρχισε να μπαίνει σε ανοδική τροχιά. Αντίθετα, η παραπάνω εξέλιξη ήταν αναμενόμενη μετά τη δραματική πτώση που εμφάνιζε ο τζίρος για έξι (!) συνεχή χρόνια, ενώ δεν πρέπει να μείνει απαρατήρητο ότι ακόμη κι αυτή η ανεπαίσθητη βελτίωση που διαφαίνεται για το 1996, δεν είναι σε θέση να αποκαταστήσει το μέγεθος των "θυσιών" που υπέστησαν όλα αυτά τα χρόνια τα λαϊκά στρώματα της χώρας. Χαρακτηριστικό των επιπτώσεων, που είχε στην αγορά όλα αυτά τα χρόνια η εφαρμοζόμενη αντιλαϊκή οικονομική πολιτική, είναι το γεγονός ότι κατά το 1995 και για έκτη συνεχή χρονιά ο τζίρος στην αγορά παρουσίασε μείωση της τάξης του 2,7% συγκριτικά με το 1994.

Πέρα από το αναμενόμενο της παραπάνω εξέλιξης στον τζίρο, μετά τη δραματική πτώση των προηγούμενων χρόνων, δεν είναι υπερβολή αν πούμε ότι από το 1997 και στο εξής η αγορά στην κυριολεξία θα "παγώσει", αφού η πρόθεση της κυβέρνησης, να εφαρμόσει για τα επόμενα χρόνια ακόμη πιο σκληρή πολιτική λιτότητας, θα πλήξει βάναυσα τα λαϊκά εισοδήματα. Το "πάγωμα" - και σε ορισμένες περιπτώσεις η μείωση - των μισθών στο δημόσιο τομέα για την επόμενη διετία, με την εφαρμογή του νέου μισθολογίου, η νέα φοροεπιδρομή που αποκαλύφθηκε με τις διατάξεις του φορολογικού νομοσχεδίου, καθώς και οι άγριες περικοπές στις δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα, θα επιφέρουν νέες τρομακτικές απώλειες στα ήδη συρρικνωμένα εισοδήματα των εργαζόμενων και των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων, με αποτέλεσμα τη δραστική μείωση της αγοραστικής τους δύναμης. Ανάλογα, η μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών και συνταξιούχων, που αποτελούν και τους φυσικούς πελάτες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, θα προκαλέσει και νέα μείωση του τζίρου στην αγορά.

Οι δυσοίωνες προοπτικές, που διαγράφονται για το 1997, άρχισαν ήδη να διαφαίνονται από την εξέλιξη που σημείωσε ο τζίρος στην αγορά τον προηγούμενο Σεπτέμβρη. Το συγκεκριμένο μήνα και μετά από πολλούς μήνες συνεχούς οριακής βελτίωσης, ο δείκτης σημείωσε πτώση κατά 1,2% στο σύνολο της χώρας, ενώ στο εννιάμηνο - όπως σημειώθηκε ήδη - εμφανίστηκε αύξηση κατά 1,6%. Η παραπάνω εξέλιξη στο εννιάμηνο οφείλεται στην οριακή μείωση κατά 0,6% του δείκτη διατροφής, στη μείωση κατά 3,7% του δείκτη ένδυσης - υπόδησης, ενώ αύξηση σημείωσαν οι δείκτες επίπλων και οικιακού εξοπλισμού (6,9%) και λοιπών ειδών (3,9%).

Από την αναλυτική εικόνα των στοιχείων της ΕΣΥΕ για την πορεία του τζίρου των καταστημάτων στο σύνολο της χώρας στο εννιάμηνο του 1996 συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο προκύπτουν τα εξής:

• Στην περιφέρεια της πρωτεύουσας ο όγκος λιανικών πωλήσεων παρέμεινε στάσιμος.
• Στην υπόλοιπη Ελλάδα, ο όγκος λιανικών πωλήσεων εμφάνισε αύξηση κατά 2,8%.

Στο αστρονομικό ποσό των 35,6 τρισεκατομμυρίων δραχμών ανέρχεται το δημόσιο χρέος της χώρας στο τέλος του 1996. Το Γενάρη του 1997 οι δανειακές ανάγκες του δημοσίου φτάνουν αισίως το 1,5 τρισ. δραχμές, ενώ ενισχύονται οι απόψεις ότι οι μεγαλοεισοδηματίες, οι τραπεζίτες και όσοι έχουν προσβάσεις στο εξωτερικό τελικά θα αποφύγουν τη φορολογία στους κρατικούς τίτλους.

Τα στοιχεία και τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από τη χτεσινή συνέντευξη του υφυπουργού Οικονομικών, Ν. Χριστοδουλάκη,με θέμα το πρόγραμμα δανεισμού του ελληνικού δημοσίου για το επόμενο έτος.

Τα 35,6 τρισ. δραχμές του δημοσίου χρέους της χώρας στο τέλος του 1996, αναδεικνύουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, εκτός των άλλων και την αποτυχία της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης να ελέγξει και να περιορίσει τα δημόσια ελλείμματα της χώρας. Τόσο η κυβέρνηση της ΝΔ όσο και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ακολούθησαν την πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας και των ιδιωτικοποιήσεων με απώτερο στόχο - όπως ισχυρίζονταν - τη μείωση του δημόσιου χρέους. Τελικά, το δημόσιο χρέος όχι μόνο δε μειώθηκε, αλλά τα χρόνια αυτά αυξάνει με πρωτοφανείς ρυθμούς.

Σύμφωνα με το δελτίο δημόσιου χρέους που εκδίδει το υπουργείο Οικονομικών, το τελευταίο, από 60% του ΑΕΠ το 1988 αυξήθηκε στο 120,5% το 1996: σε 8 δηλαδή χρόνια διπλασιάστηκε.

Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει επίσης τη θέση του ΚΚΕ ότι η γενικότερη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, η συρρίκνωση της βιομηχανίας και η αποσάθρωση της παραγωγικής βάσης της χώρας, η δογματική αποδοχή των νεοφιλελεύθερων επιλογών της ΕΕ, είναι οι μεγάλοι υπεύθυνοι των δημοσίων ελλειμμάτων και κατά συνέπεια της διόγκωσης και του χρέους.

Οπως επίσης ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομικών, οι δανειακές ανάγκες του δημοσίου το Γενάρη του 1997 ανέρχονται στο 1,5 τρισ. δραχμές και έχει προγραμματιστεί να καλυφθεί με τέσσερις εκδόσεις έντοκων γραμματίων και ομολόγων που θα γίνουν τον επόμενο μήνα.

Ο Ν. Χριστοδουλάκης ουσιαστικά επιβεβαίωσε ότι οι κάτοικοι και οι επιχειρήσεις χωρών που έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας, θα αποφύγουν τη φορολογία στους τόκους των τίτλων του ελληνικού δημοσίου. Οπως είπε, τις επόμενες ημέρες πρόκειται να δημοσιευτεί εγκύκλιος της Τράπεζας της Ελλάδας, η οποία θα ορίζει τον τρόπο επιστροφής του φόρου για τις περιπτώσεις αυτές. Και επίσημα δηλαδή η κυβέρνηση προχωρεί στη φορολογία δύο ταχυτήτων στους κρατικούς τίτλους. Οι τραπεζίτες, βιομήχανοι και μεγαλοεισοδηματίες που έχουν προσβάσεις στο εξωτερικό, θα μπορούν να αγοράζουν αφορολόγητους τελικά τίτλους μέσω "ξένων" αγοραστών οι οποίοι θα λειτουργούν για λογαριασμό τους. Αντίθετα, εκείνοι που σίγουρα θα φορολογηθούν από 1/1/97 είναι οι μικροκαταθέτες που επενδύουν σε κρατικούς τίτλους.

Παράταση ενός εξαμήνου πήραν οι δημόσιες επιχειρήσεις ΔΕΗ, ΕΟΤ, ΟΠΑΠ, ΕΟΜΜΕΧ, ΔΕΠΟΣ, ΔΕΦΑ, ΟΔΙΕ, ΟΥΘ, ΟΑΘ, ΕΒΟ, ΗΛΠΑΠ κλπ., προκειμένου να μετατραπούν σε ανώνυμες εταιρίες. Σύμφωνα, με τις διατάξεις του νόμου 2414/1996 ένας μεγάλος αριθμός από τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς θα έπρεπε να είχαν ολοκληρώσει τις διαδικασίες αποδημοσιοποίησής τους μέχρι τις 25 του Δεκέμβρη 1996 και να μετατραπούν σε ανώνυμες εταιρίες. Πρόκειται για το νόμο με τον οποίο η κυβέρνηση βάζει μπουρλότο στα θεμέλια, το χαρακτήρα και τα κριτήρια λειτουργίας των ΔΕΚΟ, προετοιμάζοντας το έδαφος για την ιδιωτικοποίησή τους.

Οπως αναφέρει το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, που κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) από τα συναρμόδια υπουργεία Εθνικής Οικονομίας, Ανάπτυξης και Μακεδονίας, κρίθηκε αναγκαία η παράτασή τους για ένα εξάμηνο, επειδή δεν εκδόθηκαν τα προβλεπόμενα διατάγματα που καθορίζονταν από το νόμο 2414/1996. Ετσι, οι δημόσιες επιχειρήσεις θα πρέπει να μετατραπούν σε ανώνυμες εταιρίες μέχρι τις 25 Ιουνίου 1997.

Πλήθος παραβάσεων διαπιστώθηκε από τους φορολογικούς ελέγχους το μήνα Νοέμβρη, σύμφωνα με χτεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών.

Οπως αναφέρεται, τον προηγούμενο μήνα στο σύνολο της χώρας υποβλήθηκαν 376 μηνυτήριες αναφορές κατά επιχειρήσεων που δεν απέδωσαν ή απέδωσαν εκπρόθεσμα ΦΠΑ και άλλους παρακρατούμενους φόρους.

Τα συνολικά ποσά που δεν αποδόθηκαν ήταν 710 εκατομμύρια δραχμές από ΦΠΑ, 1,9 δισ. δραχμές από άλλες παραβάσεις του ΚΒΣ και 163,6 εκατομμύρια δραχμές από λοιπούς παρακρατούμενους φόρους εισοδήματος.

Εξάλλου τον ίδιο μήνα από την ΥΠΕΔΑ Αθήνας και τα παραρτήματά της διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 5.157 επιχειρήσεις και διαπιστώθηκαν 221.926 παραβάσεις.