Με το θέμα της προεδρικής εκλογής και το ερώτημα "πρόωρες εκλογές ή όχι" να παρουσιάζεται σαν το άπαν της πολιτικής επικαιρότητας, η βδομάδα που ξεκινά φαίνεται να σηματοδοτεί τη συγκεκριμενοποίηση των τακτικών ελιγμών εκ μέρους των αστικών κομμάτων. Ηδη τα σενάρια πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο και σύντομα - ίσως και την ώρα που θα διαβάζονται αυτές οι γραμμές - να έχουν επιλεγεί και ανακοινωθεί εκείνα που τελικά προκρίθηκαν από τους μετρ της "υψηλής" πολιτικής.

Με την αυταπάτη

του "ρυθμιστή"

Αν και οι εκτιμήσεις ως προς το τι μέλλει γενέσθαι παραμένουν αντικρουόμενες, όλοι στους διαδρόμους των καθεστωτικών κομμάτων συμφωνούν ότι ο όρος "ρευστότητα" αποδίδει το κλίμα των ημερών. Αν δε, επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες για τις κινήσεις των εμπνευστών της προεδρολογίας, τότε αυτή η ρευστότητα θα επιταθεί ακόμα παραπέρα. Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, η Πολιτική Ανοιξη στα πλαίσια του μικρομεγαλισμού που ενίοτε διακατέχει τους φερόμενους ως "ρυθμιστές" των εξελίξεων, θα θελήσει να παίξει το ρόλο... "ποδηγέτη" του ΠΑΣΟΚ στο θέμα της προεδρικής εκλογής. Πρόθεση του Αντ. Σαμαρά είναι να πλαισιώσει την ανακοίνωση του υποψηφίου του κόμματός του με μια σειρά όρους που θα τεθούν προς το ΠΑΣΟΚ, για να υπάρξει κοινή στήριξη. Οροι που θα σχετίζονται με "αλλαγές" στους τομείς των θεσμών, της οικονομίας, της εξωτερικής πολιτικής κλπ.

Οσοι διοχετεύουν τα παραπάνω δεν παραλείπουν να λένε ότι η επιλογή των όρων θα είναι τέτοια ώστε ουσιαστικά να αποτρέπεται η στήριξη κοινού υποψηφίου ανάμεσα σε ΠΑΣΟΚ και Πολιτική Ανοιξη, αφού ο Αντ. Σαμαράς δε θα μπορούσε να δικαιολογήσει πειστικά μια παροχή "ψήφου εμπιστοσύνης" προς την κυβέρνηση. Μια τέτοια κίνηση συναντά ήδη την απόρριψη ανώτατων κυβερνητικών στελεχών με το επιχείρημα ότι "εδώ δεν κρίνεται η κυβερνητική πολιτική, αλλά η εκλογή Προέδρου".

Κομφούζιο

στο ΠΑΣΟΚ

Ανεξάρτητα από τη βαρύτητα του σεναρίου, στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουν και εκτιμήσεις προερχόμενες από υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη. Οι τελευταίοι δηλώνουν ότι "το ΠΑΣΟΚ δε δίνει τη δυνατότητα στον Σαμαρά" να βγει αλώβητος από μια διαδικασία κοινής πορείας στο προεδρικό. Προχωρώντας όμως ακόμα παραπέρα, και για να ενισχύσουν την άποψή τους ότι οι εκλογές αποτελούν ένα εξαιρετικά πιθανό ενδεχόμενο, υποστηρίζουν ότι σε κάθε περίπτωση ο πρόεδρος της Πολιτικής Ανοιξης δεν ελέγχει πλήρως τις κινήσεις των μελών της κοινοβουλευτικής του ομάδας, εμφανίζοντας μάλιστα σαν πηγή των πληροφοριών του την ίδια την ΚΟ της Πολιτικής Ανοιξης...

Ομως αυτή η - περίπου - βεβαιότητα για την προκήρυξη εκλογών έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις τοποθετήσεις άλλων παραγόντων του ΠΑΣΟΚ. Οι δεύτεροι όχι μόνο διατείνονται ότι "το θέμα έληξε, αφού ΠΑΣΟΚ και Πολιτική Ανοιξη τα βρήκαν και θα στηρίξουν τον Στεφανόπουλο", αλλά προχωρούν και σε σενάρια για τη... μεταπροεδρική περίοδο.

Ανασχηματισμός

διαδοχής...

Οπως σημειώνουν, το πέρασμα του σκοπέλου της προεδρικής εκλογής δε συνεπάγεται λύση των προβλημάτων στην κυβέρνηση, που διογκώνονται και εγγυώνται μια διαρκή φθορά. Ως εκ τούτου - συνεχίζουν - ο ανασχηματισμός μετά την ανακήρυξη του διαδόχου του Κ. Καραμανλή είναι επιτακτικός, όπως και ο καθορισμός δυο θέσεων αντιπροέδρων, στο όνομα του καλύτερου συντονισμού, αλλά στην πραγματικότητα, λόγω της ανάγκης για επίπλαστη διάχυση των εξουσιών.

Οπως υποστηρίζουν, οι θέσεις αντιπροεδρίας θεωρούνται πλέον επιβεβλημένες, μετά τη σύγκρουση του Γ. Κουβελάκη με τον Αντ. Λιβάνη και την παραίτησή του. Οσο για το ποιος θα κληθεί να παίξει ρόλο αντιπροέδρου "ο Τσοχατζόπουλος είναι ο ένας", διατείνονται. Ισως γιατί το παραπάνω αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση ώστε να "ανακηρύξουν" νέο γραμματέα του ΠΑΣΟΚ τον Κ. Λαλιώτη. Από το περιβάλλον του πρώτου, βέβαια, μιλούν για ευσεβείς πόθους και θεωρούν "τρελό όποιον νομίζει ότι ο Ακης θα παραδώσει το κόμμα". Την άποψη αυτή έρχονται να ενισχύσουν από άλλη σκοπιά στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, που ισχυρίζονται ότι μετά το θέμα Κουβελάκη που συνδέθηκε με τις εισηγήσεις του για δημιουργία θέσεων αντιπροέδρων, μια τέτοια επιλογή του πρωθυπουργού θα αποτελούσε αμυντική κίνηση και "απόδοση δίκιου" στον παραιτηθέντα υπουργό.

Δυσάρεστες

εμπλοκές...

Σε κάθε περίπτωση η ποικιλία σεναρίων επί παντός επιστητού καθιστά την αμηχανία των εργολάβων της ανασύνθεσης του πολιτικού σκηνικού κάτι παραπάνω από εμφανή. Το πολιτικό τοπίο της συναίνεσης, που μετ' επιμελείας στήνεται, είναι βέβαια ένα αδιαπραγμάτευτο "όραμά" τους. Εκείνο που μένει είναι να ξεπεραστούν οι δυσκολίες για τη μορφοποίηση της πολιτικής εκπροσώπησής του αλλά και της "νομιμοποίησής του" σε επίπεδο κοινωνικής συνείδησης. Πράγμα καθόλου εύκολο όπως φαίνεται από τις ταλαντεύσεις των αστικών φορέων - που έτσι κι αλλιώς θα αποτελέσουν τα "υλικά" της συναίνεσης - και οι οποίες στο φόντο της προεδρικής εκλογής, καταλήγουν στο ερώτημα: Εκλογές ή όχι; Πίσω από τις απαντήσεις των καθεστωτικών κομμάτων στο ερώτημα, κρύβεται ουσιαστικά η επιθυμία τους, σχετικά με το πώς θα ήθελαν να δουν τον εαυτό τους στο φιλοτεχνούμενο πολιτικό σκηνικό.

Με άλλα λόγια, έχει ήδη τεθεί στο τραπέζι - από την ίδια την αστική τάξη- το ζήτημα του πολιτικού περιτυλίγματος της συναίνεσης. Εδώ ακριβώς, άλλοι διατείνονται ότι πρέπει να διατηρήσει τα δικομματικά του χαρακτηριστικά ενώ άλλοι υπερθεματίζουν υπέρ του "οικουμενικού" χαρακτήρα του. Στην παραπάνω αναζήτηση - που δεν είναι σίγουρο ότι θα ολοκληρωθεί με την πραγματοποίηση εκλογών - κάποιοι εκτός από το ταξικό τους χρέος λειτουργούν και με βάση τις προσωπικές τους επιδιώξεις. Είτε αυτοί είναι οι "δελφίνοι" του ΠΑΣΟΚ, είτε ο ίδιος ο Α. Παπανδρέου και οι φιλοδοξίες του για το ύπατο αξίωμα, είτε ο Αντ. Σαμαράς και η διεκδίκηση του "ειδικού" του βάρους στα σαλόνια του αστικού πολιτικού κόσμου, είτε ο Μ. Εβερτ και η προσπάθειά του να υπερισχύσει εντός και εκτός του κόμματός του.

Πρόκειται ουσιαστικά για μια "προσωπική τους υπόθεση". Μόνο που αναζητώντας το δικό τους μερτικό στο συναινετικό αύριο, εμπλέκουν - και αυτοί που καταστροφολογούν στο άκουσμα των εκλογών, και αυτοί που τις ζητούν χωρίς να τις πολυθέλουν - τους εργαζόμενους. Και αυτό μπορεί και πρέπει να τους στοιχίσει είτε γίνουν, είτε δε γίνουν εκλογές.

Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

"Η χώρα διέρχεται μια βαθιά και πολύπλευρη κρίση, της οποίας τα αίτια πηγαίνουν βαθύτερα και πιο μακριά από τη σημερινή συγκυρία... Οι πολίτες έχουν την αίσθηση του τέλματος και της ακινησίας, της ανικανότητας των κομμάτων, της διαφθοράς, της αποδυνάμωσης των θεσμών και των θεσμικών λειτουργιών". Με αυτές τις καταταλαιπωρημένες και χιλιοειπωμένες (ακόμα και από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του τέλματος και της κρίσης) φράσεις, ξεκίνησε ο πρόεδρος του "ΣΥΝ" τη συνέντευξη Τύπου, που έδωσε για να παρουσιάσει τις θέσεις του κόμματός του για έξοδο από την κρίση. Μετά από αυτή την εισαγωγή - και την υποσημείωση πως ο "ΣΥΝ" "ενδιαφέρεται πρωτίστως για τις πολιτικές που εφαρμόζονται ή θα εφαρμοστούν στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα" - ο Ν. Κωνσταντόπουλος εξέθεσε τις παρακάτω προτάσεις, που "μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την έξοδο από το σημερινό τέλμα και τη μετάβαση σε ένα νέο πολιτικό πλαίσιο, με διαφορετικούς συσχετισμούς και ριζικά διαφορετικές πολιτικές". Μέσα στα άλλα ζητά:

• Την "άμεση προώθηση ώριμων θεσμικών αλλαγών σε κρίσιμους τομείς άσκησης κυβερνητικής εξουσίας και λειτουργίας του κράτους". Ισχυρίζεται, δηλαδή, πως για τη βαθιά κρίση δε φταίνε οι συγκεκριμένες συντηρητικές και αντιλαϊκές πολιτικές, αλλά η άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας, η οποία, αν "μερεμετιστεί" ελαφρά, θα βάλει τέλος στα προβλήματα του τόπου.
• Την "εκλογή Προέδρου με κριτήρια και διαδικασίες που θα εκφράζουν και θα σηματοδοτούν την προοπτική αλλαγών και όχι τη διατήρηση της σημερινής ακινησίας". Σε ελεύθερη μετάφραση, αυτό σημαίνει πως, αν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας μ' αυτές τις προϋποθέσεις, τότε, ως διά μαγείας και ανεξάρτητα από τις αντιλαϊκές κυβερνητικές επιλογές, ο λαός θα δει επιτέλους "μια άσπρη μέρα".
• Την "αναθεώρηση του Συντάγματος, με έναρξη διαδικασίας από την παρούσα Βουλή". Ανεξάρτητα από την ασάφεια της πρότασης (αναθεώρηση σε ποια σημεία, σε ποια κατεύθυνση, σε όφελος ποιων κλπ.), ο "ΣΥΝ" επιζητεί να συμβάλει στη διαμόρφωση των "κανονισμών", που "θα παίζεται" το πολιτικό "ποδόσφαιρο" της άρχουσας τάξης, αλλά εκ του ασφαλούς ζητά να βγάλουν τη "βρόμικη δουλιά" άλλοι: Ζητά από αυτούς που καταγγέλλει ως υπαίτιους του τέλματος, αν έχουν την... ευγενή καλοσύνη, να "βάλουν μόνοι τη θηλιά στο λαιμό τους" και να βάλουν τέρμα στο καθεστώς που οι ίδιοι δημιούργησαν.

***

Τα παραπάνω είναι οι κυριότερες των προτάσεων του "ΣΥΝ" για τη διέξοδο από την κρίση. Πουθενά, όσο κι αν ψάξει κανείς, δε δε βρει αναφορές στα πραγματικά αίτιά της, δηλαδή τα ευρωπαϊκά κέντρα που χαράζουν αυτή την πολιτική. Τα πάντα εξαντλώνται στην καταγγελία των εγχώριων εντολοδόχων για τον τρόπο που εφάρμοσαν αυτές τις εντολές.Το κυριότερο: Θα βρει σκόρπιες κάποιες ασαφείς και γενικόλογες αναφορές στο λαϊκό παράγοντα, αλλά δε θα ακούσει το παραμικρό για την αναγκαιότητα της πάλης των εργαζόμενων για την ανατροπή αυτού του συστήματος.Κι αυτό όχι τυχαία. Ο "ΣΥΝ" σε όλους τους δυνατούς τόνους φροντίζει να στείλει το μήνυμά του στους ενδιαφερομένους: Πως η αμφισβήτησή του αφορά μόνο τους χειρισμούς που κάνουν χωρίς αυτόν τα ομογάλακτά του κόμματα, χειρισμοί που θα μπορούσαν να καλυτερέψουν, αν και όποτε του επιτρέψουν να συμμετάσχει κι εκείνος.

Σε καμία περίπτωση, ο "ΣΥΝ" δεν αμφισβητεί το συγκεκριμένο πολιτικό σύστημα και αυτό ειδικά το σημείο ο Ν. Κωνσταντόπουλος φροντίζει να ξεκαθαρίσει: "Ο Συνασπισμός επισημαίνει αυτή την αρνητική εικόνα, χωρίς να επιχαίρει... Διακατέχεται από βαθιά ανησυχία και αγωνία. Δεν είμαστε οπαδοί της κατάρρευσης των πάντων, από την οποία θα ξεπηδήσει δήθεν το νέο, το θετικό". Γι' αυτό και οι προτάσεις του είναι προσεκτικά ασαφείς και γενικόλογες. Γιατί, στην ουσία, ο "ΣΥΝ" δεν κάνει τίποτα άλλο από μια περιγραφή της κατάστασης και μάλιστα τέτοια που, αν κάποιος την άκουγε με τα μάτια κλειστά, θα μπορούσε κάλλιστα να την αποδώσει σε στελέχη του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ ή της Πολιτικής Ανοιξης. Μια περιγραφή που θα μπορούσε να κάνει οποιοσδήποτε: Από τους κατ' επάγγελμα πολιτικούς αναλυτές, που περιφέρονται ως "μαϊντανοί" στα τηλεοπτικά πολιτικά τραπέζια, μέχρι τους αργόσχολους θυμόσοφους στα πολιτικά "πηγαδάκια" της Ομόνοιας.

***

Ολα αυτά ίσως σε κάποια φιλολογικά "σουαρέ" να αποτελούν την "επαναστατική" εκτόνωση κάποιων θαμώνων του Κολωνακίου, οι οποίοι μεταξύ πρώτου και δεύτερου πιάτου θυμοσοφούν για την κρίση της πολιτικής και των θεσμών, λίγο πριν επιστρέψουν στις υπαλληλικές θέσεις που τους έχει εμπιστευτεί η αστική τάξη.

Ομως, οι απολυμένοι των Ναυπηγείων και της Π-Π, οι εργαζόμενοι που καθημερινά μοχθούν για να τα φέρουν βόλτα, οι στρατιές των νέων που με αγωνία ζητούν δουλιά (όμηροι πολλές φορές μιας "πολύχρωμης" πολιτικής αγυρτείας που θεωρεί αυτή την αγωνία σαν είδος εξαγοράσιμο και μετατρέψιμο σε ψήφο), οι συνταξιούχοι που αναγκάζονται να ζουν με μισθούς πείνας ή οι αγρότες που θάβουν την παραγωγή τους, δεν έχουν την πολυτέλεια για τέτοιες αμπελοφιλοσοφίες.Αυτό που τους καίει είναι η λύση των καυτών προβλημάτων τους. Γι' αυτήν παλεύουν καθημερινά ενάντια στους πολιτικούς εκφραστές των βασάνων τους και τους κάθε λογής "προοδευτικούς" και "φιλεύσπλαχνους" αποτιμητές (και επίδοξους συνδιαχειριστές) της κρίσης.

Παναγιώτης ΖΑΒΟΥΔΑΚΗΣ