ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Εξανεμίζεται ο λαϊκός πολιτισμός

Του Σταύρου ΙΩΑΝΝΟΥ *

Η χρονική περίοδος που διανύουμε ως χώρα, χαρακτηρίζεται από τη φτήνια και χυδαιότητα, τη γκρίνια, την καθημερινή μιζέρια που φθείρει το πολιτιστικό μας παρελθόν, ελλοχεύει σε βάρος του πολιτιστικού μας παρόντος και νεκρώνει την ελπίδα για το μέλλον του. Είναι καιρός πλέον να απαγκιστρωθούμε από τη χαμέρπεια λογική και να σταθούμε με ειλικρίνεια απέναντι στην άλλη Ελλάδα. Αυτή που ξεχνάμε συνεχώς, αλλά που υπάρχει, δημιουργεί και ελπίζει. Στην καρδιά αυτής της χώρας, αναπνέει, ανθίζει και καρποφορεί ένας Πολιτισμός που έφτασε αλώβητος έως τις μέρες μας, μέσα από τους ανθρώπους της γης, τους, υποτιμημένους από πολλούς, Ελληνες αγρότες. Αυτοί οι αδούλωτοι "υπηρέτες" της γης, έθρεψαν, πότισαν και ανάθρεψαν, με την ίδια αγάπη που φρόντισαν το χώμα, κομμάτια της σοφίας και της γνώσης των αρχαίων Ελλήνων και τα παρέδωσαν κληρονομιά στους νεότερους. Ηταν και είναι η γέφυρα που σύνδεσε το ιστορικό μας παρελθόν με το παρόν.

Αυτός ο πολιτισμός, που είναι λαϊκός πολιτισμός, αφήνεται σήμερα να εξανεμιστεί. Είναι καιρός πλέον να καταλάβουν κάποιοι, ότι υπάρχει και μια άλλη Ελλάδα από αυτή που γνωρίζουμε, που δεν ξεπουλιέται και δεν αγοράζεται. Αντί, λοιπόν, να μετατρέπουν αυτούς τους ζωντανούς για μένα, "Παρθενώνες" του Ελληνισμού σε θέαμα τουριστικής κατανάλωσης, απονευρωμένους από τα στοιχεία της παράδοσης, θα πρέπει να συστρατευθούν, όχι μόνο για τη σωτηρία τους αλλά και για τη συνέχειά τους μέσα στο χρόνο. Η τηλεόραση θα μπορούσε να ενστερνιστεί ένα τέτοιο ρόλο, που θα λειτουργούσε καταλυτικά για τη διατήρηση της Πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Π}ροτιμούν όμως αντί για αυτό και την απαιτούμενη υψηλή ποιότητα, το κυνήγι της μεγάλης ακροαματικότητας. Πιστεύω ότι πρέπει να ενισχυθεί η παραγωγή των ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων που θα συμβάλλουν σ' αυτή την κατεύθυνση, αλλά και να δημιουργηθεί οπτικοακουστικό αρχείο που στόχο του θα έχει τη συλλογή και την καταγραφή, ίσως άγνωστων για τους πολλούς, πολιτιστικών δρώμενων που επιβιώνουν σε πολλές περιπτώσεις, στην ελληνική επαρχία.

Οσον αφορά στο Θεσμό της χορηγίας, προσωπικά δε με βρίσκει αντίθετο. Θεωρώ, όμως, ότι το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται η χορηγία δεν τιμά τη γνήσια πνευματική δημιουργία. Το Μέγαρο Μουσικής προσφέρει ποιότητα, αλλά πολιτισμός δεν είναι μόνο αυτό. Υπάρχουν κι άλλες πρωτοβουλίες στο χώρο του πολιτισμού που προσπαθούν να βρουν διέξοδο, με ελάχιστες ή και ανύπαρκτες πιθανότητες να το καταφέρουν με τα σημερινά δεδομένα της χορηγίας. Θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να είναι διαφανή τα κριτήρια της χορηγίας. Ελπίζω ότι όλα τα μαύρα σημεία στο χάρτη του πολιτισμού μας, θα εξαφανιστούν κάποια στιγμή, ακριβώς επειδή το μέλλον ενός λαού περνά κατ' ανάγκην μέσα από τον πολιτισμό.

* Ο Σταύρος Ιωάννου είναι σκηνοθέτης

Ηταν παρούσα, ένα χρόνο μετά

Διάλεγε τη ζωή και την είχε. Με τα όνειρα και τα οράματά της. Με αγώνα και πείσμα. Με πράξεις "μεγάλες", όπως οι μεγεθυντικοί φακοί του γλυπτού του Γιώργου Ζογγολόπουλου,που της αφιέρωσε, χτες, το υπουργείο Πολιτισμού. Ο θάνατος ήρθε μια Κυριακή, πριν ένα χρόνο. Τότε ανέλαβαν οι δικοί της άνθρωποι να την κρατήσουν ζωντανή. Αυτό άφησε η Μελίνα Μερκούρη,ως παρακαταθήκη, επιθυμία, χάρη.

Ετσι, λοιπόν, στη χτεσινή εκδήλωση μνήμης, που διοργάνωσε για εκείνη το ΥΠΠΟ,ήταν "παρούσα". "Μοιάζει σα να 'ναι χτες, εκείνη η Κυριακή του περσινού Μαρτίου, που η Μελίνα μας αποχαιρέτησε... Σ' αυτό το υπουργείο, το υπουργείο της, τη νιώθουμε κοντά μας σε κάθε βήμα",είπε ο υπουργός Πολιτισμού, Θάνος Μικρούτσικος.Και ο υφυπουργός Πολιτισμού, Νίκος Σηφουνάκης,με αναμνήσεις 26 χρόνων συνέχισε: "Ηταν δικός μας άνθρωπος. Η παθιασμένη Ελληνίδα, πολιτικός, καλλιτέχνης, ερωτική, ανθρώπινη".

"Πέρυσι τέτοια μέρα ήταν μόνο ένας σταθμός, όπου κατέβηκε η Μελίνα σε ένα ωραίο νησί, που σίγουρα αυτή διάλεξε γιατί της άρεσε. Εμείς συνεχίζουμε",ήταν το μήνυμα του γενικού γραμματέα του ΥΠΠΟ, Γιώργου Θωμά.

Λίγα λόγια για εκείνη είπαν και οι εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων ΥΠΠΟ,Β. Παλαντζάς και Δ. Δημαρόγκωνας: "Η ζωή προετοίμασε την Μελίνα να μπορεί να κουβαλά στους ώμους της την "υπέροχη κατάρα να 'χεις γεννηθεί Ελληνας". Δίκαια ταυτίστηκε με αυτούς, που έφτιαξαν Παρθενώνες, Δελφούς, Θέατρο, Δημοκρατία, Πολιτισμό".

Και η πιστή της φίλη Μανουέλα Παυλίδου: "Κοντά της είδαμε να μεγαλώνουν, σαν μέσα από μαγική εικόνα, οι άνθρωποι, οι ιδέες, τα όνειρα, η ζωή".

Εξάλλου, σήμερα (10.30πμ), στο Α Νεκροταφείο Αθηνών θα τελεστεί μνημόσυνο με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατό της.

Ποικιλία δραστηριοτήτων

Με ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις, συνεχίζονται οι πολιτιστικές δραστηριότητες του "Πνευματικού Κέντρου" του Δήμου Αθηναίων. Δεκαήμερο εκδηλώσεων με θέμα "Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός στο κατώφλι του 2000" φιλοξενείται από τις 10 Μάρτη στο "Κέντρο Τεχνών" (Βασ. Σοφίας, πάρκο Ελευθερίας). Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με τη συνεργασία του "Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου".

Από τα σεμινάρια που διοργανώνει ο δήμος, σημειώνουμε:

"Συνάντηση Φιλοσοφίας και Θρησκείας" (κάθε Δευτέρα 7μμ)
"Πανόραμα σύγχρονων ιδεών στη χαραυγή της τρίτης χιλιετίας" (κάθε Τρίτη 7μμ)
"Διεπιστημονικό μεταπτυχιακό σεμινάριο φιλοσοφικής έρευνας" (κάθε Τετάρτη 5μμ)
"Σεμινάριο κοινωνικού και φιλοσοφικού προβληματισμού" (κάθε Τετάρτη 7μμ).

Τέλος, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείται από τους: Δ. Αβραμόπουλο, Αιμ. Γερουλάνου, Μπ. Βαλάση, Ι. Βορρέ, Γ. Εμίρη, Μ. Καμβασινού, Μ. Κοντού, Σπ. Μερκούρη, Λ. Παπαδόπουλο, Φ. Παπαθανασίου, Λ. Πασσαλάρη, Αν. Φιλίνη, Μ. Χαριτάτο, Κ. Χέλμη και Μ. Στεφάνου.

Διαγωνισμός στη μνήμη Σικελιανού

Τον 4ο Πανελλήνιο Ποιητικό Διαγωνισμό στη μνήμη του Αγγελου Σικελιανού,προκήρυξε το Πολιτιστικό Τμήμα του Δήμου Σαλαμίνας.Ο διαγωνισμός θα γίνει σε τρεις κατηγορίες, που αφορούν σε ποιητές άνω των 30 ετών, ποιητές 18 - 30 ετών και 12 - 18 ετών. Την κριτική επιτροπή θα στελεχώσουν οι: Ν. Αρβανίτης, Ε. Μόσχος, Δ. Νικορέτζος, Η. Σιμόπουλος και Γ. Χατζημανωλάκης.Πρόεδρος της επιτροπής θα είναι ο ακαδημαϊκός Πέτρος Χάρης.Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις συμμετοχής μέχρι 30 Απρίλη 1995 στη διεύθυνση: Δημαρχιακό Μέγαρο (Πολιτιστικό Τμήμα ΔΕΠΑΣ) Λεωφ. Φανερωμένης 33, Σαλαμίνα.

Λαϊκά Δρώμενα στην Κομοτηνή

Τη δημιουργία Κέντρου Λαϊκών Δρώμενων προβλέπει η τρίτη κατά σειρά προγραμματική σύμβαση που υπογράφει το ΥΠΠΟ,στα πλαίσια του Εθνικού Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων,αυτή τη φορά με την Κομοτηνή.Ετσι, προχτές ο υπουργός Πολιτισμού, Θάνος Μικρούτσικος,και ο δήμαρχος Κομοτηνής, Γεώργιος Παπαδριέλλης,υπέγραψαν δεκαετή προγραμματική σύμβαση. Το Κέντρο Λαϊκών Δρώμενων θα αναλάβει τη μελέτη των λαϊκών παραδόσεων και τη διοργάνωση φεστιβάλ, που θα αφορούν στα παραδοσιακά δρώμενα και τις σύγχρονες πειραματικές δημιουργίες.Το ΥΠΠΟ θα επιχορηγήσει, φέτος, το θεσμό με 40 εκατομμύρια και ο Δήμος Κομοτηνής με το ίδιο ποσό. Το Κέντρο θα χρησιμοποιεί το υπαίθριο θέατρο, το υπό κατασκευή λυόμενο θέατρο, που θα χρηματοδοτήσει το ΥΠΠΟ με 200 εκατομμύρια και το υπό ανέγερση Πνευματικό Κέντρο, που θα χρηματοδοτήσει το ΥΠΠΟ με 400 εκατομμύρια από τις Δημόσιες Επενδύσεις.

Μέρες συναυλιών

Δεκαέξι συναυλίες θα δώσει ο Γιώργος Νταλάρας στο "Παλλάς",από τις 9 Μάρτη. Ανανεώνοντας το ραντεβού του με το κοινό της Αθήνας, ο γνωστός ερμηνευτής, συντροφιά με μια μεγάλη μουσική ομάδα, θα παρουσιάσει ένα πρόγραμμα στη διάρκεια του οποίου θα εναλλάσσονται τέσσερις μουσικές "εικόνες": καινούρια τραγούδια, ακουστικές αλλά και ηλεκτρικές μπαλάντες, καθώς και τα τραγούδια του λαϊκού πάλκου. Μαζί με τον Γ. Νταλάρα θα εμφανιστούν οι: Αναστασία Μουτσάτσου, Αθηνά Μόραλη, Τάκης Μπουρμάς και οι "Οπισθοδρομικοί".Οι παραστάσεις θα δίνονται καθημερινά (πλην Δευτέρας), στις 9.30μμ και τα εισιτήρια κοστίζουν 4.000 και 5.000 δραχμές.

Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου,πάντως, ανηφορίζει στη Θεσσαλονίκη, όπου από τις 10 - 26 Μάρτη θα δίνει μουσικές παραστάσεις στην Αποθήκη Α του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Μαζί του η Αφροδίτη Μάνου.Οι παραστάσεις διανθίζονται με διάφορα θεατρικά κόμικς, από την ομάδα "Θέαμα" σε σκηνοθεσία Γ. Κακλέα.

Τραγούδια - σταθμούς στη δεκάχρονη δισκογραφική τους καριέρα, καθώς και κομμάτια από την τελευταία τους δισκογραφική δουλειά "Της αγάπης μαχαιριά" ερμηνεύουν οι Πάνος και Χάρης Κατσιμίχα στις συναυλίες τους στο "Μετρό".

Μια αναδρομή στην 30χρονη καλλιτεχνική του πορεία θα παρουσιάσει ο Μανώλης Ρασούλης,από την Τρίτη και για εννέα βράδια, στα "Εννέα Ογδοα". "Βαλκανιζατέρ", αλλά και "Εκδίκηση της γυφτιάς", "Πότε Βούδας", "Τρελή κι αδέσποτη", και άλλα τραγούδια από τους 15 δίσκους του, θ' αποτελέσουν το πρόγραμμα των εμφανίσεών του. Μαζί του θα εμφανιστούν οι συνθέτες Πέτρος Βαγιόπουλος, Γιώργος Γαβαλάς, Χάρης Παπαδόπουλος και οι τραγουδιστές Ανδρέας Καρακώτας, Κατερίνα Σιάπαντα, Δημήτρης Κεχαγιάς, Παντελής Θεοχαρίδης και Ναταλί Ρασούλη.

Τη χώρα μας θα επισκεφτεί ο Τζον Μαϊερσό για να παρουσιάσει το έργο του, σχετικά με τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης, δέκα χρόνια μετά την καθιέρωση του θεσμού. Η παρουσίαση θα γίνει στο Ζάππειο Μέγαρο, στις 9/3 (12 μμ). Στις 8 Μάρτη, θα προηγηθεί η προγραμματισμένη συνάντηση της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου των Πολιτιστικών Πρωτευουσών, με εκπροσώπους των ευρωπαϊκών πόλεων που συμμετέχουν στο δίκτυο.