Πραγματικά είχε πολύ σοβαρούς λόγους ο πρόεδρος της ΝΔ Μ. Εβερτ, για να διακόψει την επίσκεψή του και να επιστρέψει εσπευσμένα από τις Βρυξέλλες, όπου είχε μεταβεί, "αντικαθιστώντας", όπως αρέσκεται συχνά να λέει, την κυβέρνηση, για "την προώθηση των εθνικών συμφερόντων".

Οι απρόβλεπτα παρατεταμένης διάρκειας κινητοποιήσεις των αγροτών, που χαρακτηρίζονταν από αποφασιστικότητα και πρωτοφανή μαζικότητα, η καθολική συμμετοχή των μικρομεσαίων επαγγελματοβιοτεχνών στην απεργία, οι αγώνες των εργαζομένων στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, οικοδόμων κ.ά., έβαζαν σε σοβαρό κίνδυνο μια πολύ σπουδαία υπόθεση για τον πρόεδρο της ΝΔ: Την τύχη και τις προοπτικές της "κοινωνικής και πολιτικής συναίνεσης".

Η στρατηγικής σημασίας επιδίωξη των πολιτικών δυνάμεων του δικομματισμού, η επίτευξη και υλοποίηση της πολιτικής συναίνεσης, τέθηκε σε σοβαρή δοκιμασία τις τελευταίες μέρες με τις κινητοποιήσεις των λαϊκών στρωμάτων και των εργαζομένων. Στην πραγματικότητα η μεγάλη ζημιά που υπέστησαν τα κόμματα εξουσίας ήταν ότι αποδείχτηκε η σαθρότητα του οικοδομήματος της κοινωνικής συναίνεσης στην εφαρμοζόμενη πολιτική, το οποίο με τόσο κόπο και ιδρώτα έχουν κτίσει ενάμιση χρόνο τώρα.Η "αυτονόμηση", όπως τη χαρακτήρισαν, των αγροτών, των ΕΒΕ κλπ., από τις επίσημες συνδικαλιστικές ηγεσίες, αλλά και από τον πολύχρωμο δικομματισμό, στην πραγματικότητα σήμαινε αυτονόμηση από το "μονόδρομο" της κυρίαρχης πολιτικής και αντίσταση στην εφαρμογή της.

Η περιβόητη "κοινωνική συναίνεση" στην εφαρμοζόμενη πολιτική δέχτηκε ισχυρό ράπισμα, αποδεικνύοντας έτσι ότι δεν αρκεί η πλειοψηφία στην κορυφή, για να εξασφαλιστεί η καθυπόταξη των λαϊκών στρωμάτων στην κυρίαρχη πολιτική.

Διαβλέποντας αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο η ηγεσία της ΝΔ έσπευσε, έντρομη σχεδόν, από την αρχή να απεκδυθεί κάθε ευθύνη για υποκίνηση των αγροτικών κινητοποιήσεων. "Αυταπάτες και αστείες υπεκφυγές", χαρακτήρισε ο εκπρόσωπός της Β. Μαγγίνας τις σχετικές "κατηγορίες" που απηύθυνε η κυβέρνηση προς τη Ρηγίλλης.

Παράλληλα, επιχείρησε να παρέμβει, στο μέτρο των δυνάμεών της, πυροσβεστικά και κατευναστικά στην εξέγερση των αγροτών, ζητώντας "διάλογο" στη Βουλή, με προφανή στόχο την εκτόνωση και τον εκφυλισμό των κινητοποιήσεων.

Βέβαια, από την άλλη η ηγεσία της ΝΔ είναι υποχρεωμένη να σκέφτεται και το μέλλον του δικομματισμού, την "ομαλή εναλλαγή στην εξουσία" και στα πλαίσια αυτά έκανε λόγο για δίκαια αιτήματα - χωρίς να τα κατονομάζει - των αγροτών και ζήτησε "συγκεκριμένες δεσμεύσεις και λύσεις από τον πρωθυπουργό".

Αντιλαμβανόμενη, ταυτόχρονα, η ηγεσία της ΝΔ ότι η στάση της δεν "ανταποκρίνεται στις συνθήκες", όπως την προέτρεπαν κυβέρνηση και "διαφωνούντες" εσωκομματικοί αντίπαλοι, επιχείρησε να μεταθέσει τις ευθύνες στο κυβερνητικό στρατόπεδο, επικαλούμενη το γεγονός ότι ούτε οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος δε στηρίζουν την κυβερνητική πολιτική (!). "Κανείς βουλευτής του ΠΑΣΟΚ - δήλωσε "απολογούμενος" ο Β. Μαγγίνας - τις κρίσιμες μέρες των κινητοποιήσεων δεν υπάρχει που να έχει βγει και να έχει στηρίξει τη στάση και την πολιτική της κυβέρνησης". Μη ζητάτε, λοιπόν, από μάς, θα μπορούσε να προσθέσει, να βγάλουμε μόνοι μας το φίδι από την τρύπα και να γίνουμε παντού κυβέρνηση στη θέση της κυβέρνησης....

Από την άλλη επιχείρησε να ικανοποιήσει την εκλογική βάση του κόμματος και να κερδίσει ό,τι μπορούσε πολιτικά και για αυτό ξιφούλκησε, ζητώντας την παραίτηση του πρωθυπουργού και την αντικατάστασή του, αλλά... πριν φύγει να συγκαλέσει σύσκεψη πολιτικών αρχηγών για να αντιμετωπιστεί η έκρυθμη κατάσταση.

"Διαφωνούντες από τα δεξιά"

Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη όμως και η στάση των εσωκομματικών αντιπάλων του Μ. Εβερτ απέναντι στις κινητοποιήσεις των τελευταίων ημερών. Αρκετά, από τα λεγόμενα διαφωνούντα κορυφαία στελέχη του κόμματος, μεταξύ αυτών οι Στ. Μάνος, Γ. Σουφλιάς, Ντ. Μπακογιάννη και, αγνοώντας δήθεν το πολιτικό κόστος, άσκησαν κριτική από σκληρές νεοφιλελεύθερες θέσεις στην ηγεσία της ΝΔ και δε δίστασαν να συμπαραταχτούν απροκάλυπτα με το κλίμα τρομοκρατίας που καλλιεργούσε η κυβέρνηση. Κατηγόρησαν τους αγρότες για"καταχρηστική άσκηση δικαιώματος" (Μάνος), ακόμα ότι "δεν μπορούν να στρέφονται ενάντια άλλης τάξης" (Μπακογιάννη), καλλιεργώντας το έδαφος για μια δυναμική αντιμετώπισή τους.

Την ίδια στιγμή ένα άλλο φιλόδοξο στέλεχος του κόμματος, ο δήμαρχος Αθηναίων Δ. Αβραμόπουλος,έσπευσε, ως μη όφειλε, να καταθέσει το "δικό του λιθαράκι" στο κλίμα αυταρχισμού και τρομοκρατίας, προτείνοντας ουσιαστικά τον περιορισμό των κινητοποιήσεων στο κέντρο της Αθήνας. Επιτρέπονται μόνο όσες γίνονται από τις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις, σύμφωνα με τον "νεοφώτιστο" δήμαρχο.

Μόνιμη έγνοια του προέδρου της ΝΔ, Μ. Εβερτ, από τις πρώτες μέρες της ανάδειξής του στην ηγεσία του κόμματος είναι να πείσει για το "φιλολαϊκό" ακόμα για το "προοδευτικό" χαρακτήρα της πολιτικής του, σε αντιδιαστολή δήθεν με τις νωπές αναμνήσεις από την αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ.

Οι παρατεταμένες και μαζικές κινητοποιήσεις των αγροτών όμως αποδείχτηκαν ικανές, για να πέσει στο κενό η δημαγωγία της ηγεσίας της ΝΔ και να αποκαλυφθεί ότι δεν είναι "πλάι" στους αγρότες - και όχι μόνο - αλλά μακριά και ενάντια τους.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ

Η διευθέτηση των ελληνοτουρκικών "διαφορών" και η αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας του ΝΑΤΟ αποτελεί κύριο και διακηρυγμένο στόχο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Η ελληνική κυβέρνηση, έχει ήδη αισθανθεί τις εντονότατες πιέσεις της Ουάσιγκτον η οποία απροκάλυπτα απαιτεί, μέσα στο πλαίσιο της ΝΑΤΟικής συμμαχίας, τις υποχωρήσεις της Αθήνας και την έναρξη μιας εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικής συζήτησης.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική, τους προηγούμενους μόλις μήνες ολοκλήρωσε - φυσικά καθ' υπαγόρευσιν της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών - τη στροφή της έναντι των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η στροφή ολοκληρώθηκε βήμα - βήμα, πολύ προσεκτικά με την αποδοχή της βρετανικής πρότασης για την αναβάθμιση των τουρκοκοινοτικών σχέσεων από την κυβέρνηση του Κων. Μητσοτάκη στη Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας και την αποδοχή της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την Κοινότητα από την κυβέρνηση του Α. Παπανδρέου.Η ολοκλήρωση αυτού του κύκλου, σηματοδοτεί την αλλαγή πλεύσης της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που για 20 και πλέον χρόνια έθετε ως απαράβατο όρο, προκειμένου να συμφωνήσει στην αναβάθμιση των τουρκοκοινοτικών σχέσεων, την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο και την αλλαγή στάσης της Αγκυρας, τόσο στο Κυπριακό όσο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Με την κίνηση αυτή, το Κυπριακό, καλώς ή κακώς, παύει να αποτελεί το "ανάχωμα" που εμπόδιζε την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Τα αποτελέσματα αυτής της τακτικής είναι ήδη ορατά: Από τη μια πλευρά επιταγχύνονται οι διαδικασίες που οδηγούν στη "νομιμοποίηση" της διχοτόμησης του κυπριακού κράτους. Από την άλλη κλιμακώνονται οι πιέσεις της Ουάσιγκτον προς την ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί μια εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκική συζήτηση. Να αποδεχτεί, με άλλα λόγια, τα θέματα που εγείρει η Αγκυρα σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων και να τα συζητήσει, προκειμένου να εξευρεθεί συμβιβασμός.

Οι τελευταίες κυβερνήσεις της χώρας, του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, έχουν αποδεχτεί τη λογική της Ουάσιγκτον για την ανάγκη διευθέτησης των ελληνοτουρκικών διαφορών, προς όφελος της εύρυθμης λειτουργίας της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Το "πρόβλημα" που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν αφορά στη θέση που έναντι της Τουρκίας θα επιφυλάξει στη χώρα η διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Το πρόβλημα, με άλλα λόγια, είναι τι είδους και ποιο ρόλο στην περιοχή, επιφυλάσσει στην Ελλάδα η αμερικανική εξωτερική πολιτική.

Επ' αυτού, λοιπόν, συνεχίζεται η όποια διαπραγμάτευση είναι δυνατό να υπάρξει μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον. Από τα πρώτα, δημοσιοποιημένα αποτελέσματα αυτού του "διαλόγου", είναι φανερό, ότι οι όροι κάτω από τους οποίους η αμερικανική κυβέρνηση "σπρώχνει" την Ελλάδα σε έναν εφ' όλης της ύλης διάλογο με την Τουρκία είναι εξαιρετικά δυσμενείς για τα ελληνικά συμφέροντα. Οι ελπίδες που εξακολουθεί να τρέφει η ελληνική εξωτερική πολιτική για την ανάληψη "διευρυνομένου ρόλου" στην περιοχή, αποδεικνύονται φρούδες, σε ό,τι αφορά την ελληνοτουρκική διαμάχη. Η αμερικανική "επιδιαιτησία" φαίνεται πως έχει κατακυρώσει στην Αγκυρα, τόσο τη "μισή Κύπρο" όσο και το "μισό Αιγαίο" όπως αποδεικνύουν οι ΝΑΤΟικοί σχεδιασμοί για την ενιαιοποίηση κάτω από ένα στρατηγείο, του εναέριου χώρου.

Η ελληνική κυβέρνηση, γνωρίζει, μάλιστα, ότι τα διαπραγματευτικά της περιθώρια έναντι της Ουάσιγκτον είναι ιδιαίτερα περιορισμένα, όχι μόνο εξ αιτίας των διαφορετικών μεγεθών. Η κυβέρνηση, από την αρχή της θητείας της επένδυσε υπερβολικά στις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον ακολουθώντας μονοσήμαντη εξωτερική πολιτική και αναγόρευσε τις ΗΠΑ σε διαιτητή των διαφορών της με τους γείτονές της. Τα προβλήματα στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, τα οποία όχι μόνο δε λύθηκαν, αλλά ανά πάσα στιγμή είναι δυνατό να πολλαπλασιαστούν, και το πρόβλημα των Σκοπίων όπως αυτό έχει εξελιχτεί, δίνουν τη δυνατότητα στην Ουάσιγκτον να πιέζει σε πολλά επίπεδα και με πολλούς τρόπους την ελληνική κυβέρνηση. Η τοποθέτηση του συνόλου των προβλημάτων της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, στην ουσία, στο "διαπραγματευτικό τραπέζι" της Ουάσιγκτον, είναι προφανές πως εξαφανίζει κάθε διαπραγματευτική δυνατότητα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Σε αυτό το παζάρι, λοιπόν, τα όποια κέρδη, εκ προοιμίου, για μια χώρα σαν την Ελλάδα είναι πενιχρά, σε σχέση με το κόστος που καλείται να καταβάλει.

Και το κόστος, έχει αρχίσει ήδη να καταβάλλεται, με επώδυνο τρόπο, σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις...

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ