Η βουή των "τρακτέρ της οργής και του αγώνα" ξανακούγεται, αυτές τις μέρες, στο θεσσαλικό κάμπο, μ' αφορμή τις αγωνιστικές διεκδικήσεις των χαλαζόπληκτων της περιοχής για γρήγορες και δίκαιες αποζημιώσεις. Ταυτόχρονα, οι αγροτικές οργανώσεις της Θεσσαλίας διοργανώνουν ενημερωτικές συγκεντρώσεις σε επαρχίες και χωριά, καλώντας τους αγρότες σε αγωνιστική ετοιμότητα, για ν' αντιμετωπίσουν τη νέα επίθεση σε βάρος του εισοδήματός τους, που επιχειρεί η αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ και της κυβέρνησης.

Για την κατάσταση που επικρατεί, αυτή την περίοδο, στον αγροτικό κόσμο, τα νέα προβλήματα που δημιουργεί η αντιαγροτική πολιτική της κυβέρνησης και τις προετοιμασίες για τη συνέχιση των αγώνων της αγροτιάς, μιλάμε με τον Γιάννη Παττάκη,πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λάρισας και μέλος της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα των αγροτών.

-Καθημερινά, εσύ και άλλα στελέχη του αγροτικού κινήματος, περιοδεύετε σε επαρχίες και χωριά της Θεσσαλίας. Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί, αυτή την περίοδο, στους αγρότες;

- Απόγνωση, οργή και αγανάκτηση για τα παρόντα, αγωνία και αβεβαιότητα για τα μέλλοντα, είναι τα συναισθήματα που νιώθει, πιο έντονα αυτή την περίοδο, ο αγροτικός κόσμος.

Απόγνωση, καθώς ο αγρότης βλέπει, χρόνο με το χρόνο, να μειώνεται και πιο πολύ το εισόδημά του. Ιδιαίτερα φέτος, που το χαλάζι προκάλεσε ολοκληρωτική καταστροφή σε πάνω από 100.000 στρέμματα με δυναμικές καλλιέργειες στη Λάρισα και τα Τρίκαλα, στα χαλαζόπληκτα χωριά, η απόγνωση συμβαδίζει με την απελπισία.

Οργή και αγανάκτηση, καθώς ο παραγωγός βλέπει την κυβέρνηση να συνεχίζει την αντιαγροτική πολιτική - μια πολιτική που καθορίζεται στα "φιρμάνια" των Βρυξελλών κι εφαρμόζεται από τους "ραγιάδες" των Αθηνών - η οποία πολλαπλασιάζει τα προβλήματα της αγροτιάς.

Και αγωνία κι αβεβαιότητα, καθώς ο καλλιεργητής δε γνωρίζει αν αύριο θα έχει τη δυνατότητα να σπείρει το χωράφι του και να πουλήσει τα προϊόντα του, αφού κανείς δεν εγγυάται το εισόδημά του.

- Συμμετέχουν οι αγρότες στις ενημερωτικές συγκεντρώσεις που διοργανώνουν οι αγροτικές οργανώσεις;

- Η κυβέρνηση, επίτηδες, έχει δημιουργήσει και συντηρεί ένα έλλειμμα ενημέρωσης του αγροτικού κόσμου, ιδιαίτερα σ' ό,τι αφορά τα νέα αντιαγροτικά μέτρα που προωθεί η ΕΕ, αλλά και σε δικά της μέτρα που στρέφονται εναντίον του αγρότη. Αυτό το έλλειμμα ωθεί τους αγρότες να συμμετέχουν μαζικά - φέτος αυτή η συμμετοχή είναι πρωτοφανής - στις ενημερωτικές συγκεντρώσεις που διοργανώνουν οι Ομοσπονδίες Αγροτικών Συλλόγων.

Σ' αυτές τις συγκεντρώσεις ενημερώνονται για τα πρόσθετα, μεγάλα προβλήματα, που θα δημιουργήσει στην αγροτιά, αλλά και στους άλλους εργαζόμενους της Ελλάδας, η διεύρυνση της ΕΕ στα πλαίσια της "Ατζέντας 2000", με τη μείωση των κονδυλίων που προβλέπεται για τη γεωργία κι άλλα μέτρα. Για τους νέους, καταστροφικούς κανονισμούς που προωθούν οι Βρυξέλλες για τα δημητριακά, τα καπνά, τα αμπελοοινικά, το λάδι, βασικά προϊόντα της χώρας μας. Για το νέο "χαράτσι" που επιβάλλει το νέο ασφαλιστικό σύστημα, καθώς ο αγρότης θα πληρώνει περισσότερα, για να πάρει μικρότερη σύνταξη. Για το περιβόητο Μητρώο Αγροτών, που αποτελεί εργαλείο για το ξεκλήρισμα της φτωχής αγροτιάς. Για το ρόλο που παίζουν οι Ομάδες Παραγωγών στην προσπάθεια της κυβέρνησης να μειώσει την παραγωγή και τους παραγωγούς και να διαλύσει το συνεταιριστικό κίνημα.

Ετσι, ο αγρότης αντιλαμβάνεται ότι οι κυβερνώντες ενδιαφέρονται μόνο πώς θα μαζεύουν χρήματα από τον ίδιο και τους άλλους εργαζόμενους για να ταϊζουν το μεγάλο κεφάλαιο. Ολα αυτά είναι φανερά, πλέον, στον αγροτικό κόσμο και σήμερα δεν τα λένε μόνο οι κομμουνιστές, αλλά όλοι οι αγρότες, ανεξάρτητα πού ανήκει πολιτικά ο καθένας.

- Στις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις πρωταγωνίστησαν οι βαμβακοπαραγωγοί. Τώρα τι λένε;

- Σήμερα, σε κανέναν βαμβακοπαραγωγό δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι τα δυο χρόνια εφαρμογής του κανονισμού της ΕΕ για το βαμβάκι χειροτέρεψαν πολύ την οικονομική του κατάσταση. Το εισόδημα μειώθηκε. Τα χρέη στην ΑΤΕ διογκώθηκαν επικίνδυνα και ήδη η τράπεζα άρχισε να στέλνει χαρτιά για κατασχέσεις.

Γνωρίζουν, επίσης, οι βαμβακοπαραγωγοί ότι μ' εκείνες τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις κατάφεραν ν' αποτρέψουν κάποιες επιπτώσεις. Π.χ. χωρίς τους αγώνες δε θα δινόταν η προκαταβολή του 40δραχμου, ούτε κάποιες ενισχύσεις για τις καταστροφές στην παραγωγή από τις πλημμύρες, ούτε θα επιστρεφόταν στο ακέραιο το 60δραχμο του προστίμου, αφού οι εκκοκκιστές θα επικαλούνταν τις χαμηλές ποιοτικές προδιαγραφές του βαμβακιού για να παρακρατήσουν μέρος της επιστροφής.

Βεβαίως, το 60δραχμο επιστρέφεται με 8 και πλέον μήνες καθυστέρηση, μ' αποτέλεσμα οι δυσβάσταχτοι συμβατικοί και οι τεράστιοι τόκοι υπερημερίας στην ΑΤΕ να το "εξανεμίσουν", ενώ η τράπεζα - παρά την αντίθετη απόφαση του υπουργού Γεωργίας στη διάρκεια των κινητοποιήσεων - παρακρατεί μέρος της επιδότησης για χρέη αγροτών.

Εχουν πολλούς λόγους, λοιπόν, οι βαμβακοπαραγωγοί για να πρωταγωνιστήσουν και στη συνέχιση των αγώνων. Διότι έχουν πολλά προβλήματα ν' αντιμετωπίσουν, καθώς κανείς τους δε γνωρίζει πού θα κυμανθεί φέτος η τιμή του βαμβακιού και ποια νέα προβλήματα θα δημιουργήσει η αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Ταυτόχρονα, πολλοί απ' αυτούς είδαν τη σοδειά τους να χάνεται από το χαλάζι κι αναγκάζονται - έτσι κι αλλιώς - να βγουν στους δρόμους του αγώνα.

Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στους παραγωγούς άλλων προϊόντων. Π.χ. οι τευτλοπαραγωγοί βρίσκονται σε αναβρασμό, καθώς επίκεινται αλλαγές προς το χειρότερο στις συμβάσεις τους με τα εργοστάσια της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης. Οι νέες συμβάσεις θα υπογράφονται, όχι με βάση στρεμματική έκταση, αλλά με την επιβολή πλαφόν στην παραγωγή, ενώ θα καθυστερεί πολύ η πληρωμή των παραγωγών και σε κάποιους θα προστίθενται και τα έξοδα μεταφοράς του προϊόντος προς τα εργοστάσια.

- Θα συνεχιστούν, λοιπόν, οι αγώνες. Κι αν η κυβέρνηση αντιδράσει πάλι όπως στις προηγούμενες κινητοποιήσεις;

- Μα, δεν έχουν άλλη επιλογή οι αγρότες. Η κυβέρνηση ας κάνει τη "δουλιά" της κι εμείς θα κάνουμε τη δική μας. Ηδη, μ' αφορμή τις διεκδικήσεις για γρήγορες και δίκαιες αποζημιώσεις των χαλαζόπληκτων, τα τρακτέρ βγήκαν στους δρόμους.

Η κυβέρνηση φαίνεται να κινείται στην τακτική, που ακολούθησε στη διάρκεια των μεγάλων κινητοποιήσεων. Επιμένει στις δίκες σε βάρος των αγωνιστών της αγροτιάς, επιχειρώντας να κρατάει "ομήρους" τους αγρότες για να μην αγωνίζονται εναντίον της αντιαγροτικής πολιτικής της και ν' αποτελούν αγωνιστικό παράδειγμα για τους άλλους εργαζόμενους, που πλήττονται από την ίδια, αντιλαϊκή πολιτική. Επιμένει στην ποινικοποίηση των αγώνων και στις 16 του Σεπτέμβρη θα ξαναδικαστούν τα μέλη της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα (ΠΑΣΕ), μετά από αγωγές που κατέθεσαν ο ΟΣΕ και το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας, με τις οποίες ζητούν από τα μέλη της ΠΑΣΕ αποζημίωση, ύψους 1,7 δισ. δραχμών, για διαφυγόντα κέρδη στη διάρκεια των κινητοποιήσεων. Επιχειρεί έτσι να τρομοκρατήσει τους αγρότες και να συντρίψει, οικονομικά, στελέχη του αγροτικού κινήματος, ώστε να κάνουν πίσω, για να περάσει ανώδυνα και ανέξοδα η αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ που εφαρμόζει.

Μάταιος κόπος. Οι αγρότες ούτε τρομοκρατούνται εύκολα, ούτε μπαίνουν στο αγωνιστικό περιθώριο, αλλά μαζί με τους άλλους εργαζόμενους - σ' ένα κοινό μέτωπο πάλης - θα παλέψουν για να υπερασπίσουν το εισόδημά τους, το δικαίωμά τους να μείνουν στα χωριά τους και να καλλιεργούν τη γη τους, αλλά και την αγροτική οικονομία της Ελλάδας από τ' αρπακτικά των Βρυξελλών και του μεγάλου κεφαλαίου. Και αν η κυβέρνηση επαναλάβει την τακτική της κατασυκοφάντησης των αγώνων και των αγωνιστών και της τρομοκρατικής επίθεσης σε βάρος της αγωνιζόμενης αγροτιάς, "κακό του κεφαλιού της".

Οι αγρότες δεν είμαστε εχθροί της πατρίδας, όπως θέλει να μας παρουσιάζει η κυβέρνηση. Αντίθετα, ο αγώνας, που είναι δίκαιος, έχει και πατριωτικό χαρακτήρα, καθώς αποσκοπεί στη σωτηρία της αγροτικής παραγωγής, για να τρέφεται ο λαός μας.

Παύλος ΡΙΖΑΡΓΙΩΤΗΣ

Περίπου 100.000 στρέμματα αγροτικών καλλιεργειών στη Λάρισα καταστράφηκαν από τη χαλαζόπτωση της 9ης Αυγούστου, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του ΕΛΓΑ. Ο επόπτης του ΕΛΓΑ Λάρισας, Αποστόλης Πίτσαβος, επισημαίνει πως σε χιλιάδες στρέμματα με βαμβάκι η καταστροφή είναι ολοκληρωτική (100%), ενώ αρκετά υψηλά είναι και τα ποσοστά των ζημιών σε άλλες ευπαθείς καλλιέργειες, όπως τα αμπέλια.

Η διαδικασία των εκτιμήσεων έχει ήδη ξεκινήσει και υπολογίζεται πως θα ολοκληρωθεί στο τέλος του Σεπτέμβρη, αλλά από τώρα ο Απ. Πίτσαβος είναι κατηγορηματικός: "Αν η πολιτεία δε συμβάλλει οικονομικά, τότε ο ΕΛΓΑ θα βρεθεί σε αδυναμία πληρωμής των αγροτών που έπαθαν ζημιές".Στη συνέντευξη που ακολουθεί αναφέρεται ακόμα στο αίσθημα αδικίας που νιώθουν οι αγρότες με τα ποσοστά αποζημίωσης και στην ανάγκη τροποποίησης του κανονισμού του ΕΛΓΑ. "Πρέπει να υπάρξει τροποποίηση των ποσοστών αποζημίωσης, να αλλάξει ο τρόπος ασφάλισης στην ανθοφορία και να μελετηθεί η δυνατότητα επέκτασης κάλυψης ζημιών", υπογραμμίζει ο Απ. Πίτσαβος. Τέλος, τονίζει πως χρειάζεται επιτέλους να υπάρξει μελέτη που να αξιολογεί τα προβλήματα αντιχαλαζικής προστασίας. Ολόκληρη η συνέντευξη του Απ. Πίτσαβου έχει ως εξής:

- Ποιο είναι το μέγεθος των καταστροφών που προκάλεσε η χαλαζόπτωση της 9ης Αυγούστου στη Θεσσαλία;

- Η χαλαζόπτωση της 9/8/97 προκάλεσε σοβαρές καταστροφές σε καλλιέργειες αρκετών κοινοτήτων του νομού Λάρισας (περίπου 40 κοινότητες έχουν κάνει αναγγελία ζημιάς). Υπολογίζεται ότι η συνολική έκταση που πλήγηκε ανέρχεται σε 100.000 στρέμματα περίπου και αφορά βαμβάκια, καπνά, μποστανικά, κηπευτικά, τεύτλα, βιομηχανική τομάτα, αμπέλια. Κυρίως, όμως, βαμβάκια (80.000 στρέμματα περίπου), αμπέλια (7.000 στρέμματα), καπνά (1.000 στρέμματα) και τεύτλα (6.000 στρέμματα).

Κύριο χαρακτηριστικό της χαλαζόπτωσης είναι η μεγάλη έκταση με πάρα πολύ μεγάλες ζημιές. Σε χιλιάδες στρέμματα βαμβάκι η ζημιά αναμένεται να ανέλθει στο 100% και επίσης πολύ υψηλά ποσοστά διαμορφώνονται και σε άλλες ευπαθείς καλλιέργειες (αμπέλια, μποστανικά, ντομάτα κλπ.)

- Πώς προχωρεί η διαδικασία των εκτιμήσεων; Πόσοι εκτιμητές συμμετέχουν στο έργο και πόσο αναμένεται να κρατήσει η διαδικασία;

- Αμέσως μετά τη χαλαζόπτωση έγιναν οι απαραίτητες επισημάνσεις ζημιών και ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία εκτιμήσεων σε διάφορες ευπαθείς καλλιέργειες. Θα ακολουθήσουν οι εκτιμήσεις στις άλλες καλλιέργειες και θα αξιοποιηθούν 24 γεωπόνοι (μόνιμοι και συμβασιούχοι).

Η διαδικασία των εκτιμήσεων είναι κατ' εξοχήν τεχνικό ζήτημα, δεν πρέπει να μπαίνουν στη λογική της πολιτικής σκοπιμότητας και πρέπει να γίνονται όταν τεχνητά είναι ορθό και όταν έχουν οριστικοποιηθεί όλα τα δεδομένα της εκτίμησης (προβλεπόμενη παραγωγή, διαμόρφωση του ποσοστού ζημιάς κλπ). Πάντως προβλέπεται η διαδικασία των εκτιμήσεων να ολοκληρωθεί περί τα τέλη Σεπτέμβρη.

Εδώ πρέπει να τονιστεί πως υπάρχει μεγάλη εμπειρία στον ΕΛΓΑ από ανάλογες ζημιές, καθώς και ευαισθησία για τις οικονομικές ζημιές των αγροτών. Επιδιώκεται στα πλαίσια του κανονισμού του ΕΛΓΑ να γίνονται ακριβείς εκτιμήσεις. Αυτό γενικά επιτυγχάνεται. Το αίσθημα αδικίας που υπάρχει κυρίως έχει να κάνει με τα ποσοστά αποζημίωσης. Εκεί είναι κατά τη γνώμη μου το κύριο ζήτημα.Οχι ότι δεν υπάρχει μερικές φορές ζήτημα και με τις εκτιμήσεις, αλλά εξακολουθώ να ισχυρίζομαι ότι το κύριο πρόβλημα βρίσκεται στον τρόπο αποζημιώσεως κι αυτό γιατί η ζημιά 100% αποζημιώνεται μόνο κατά 74,8% και για ζημιά 25% αποζημιώνεται το 8,8%, ενώ δεν αποζημιώνεται ζημιά μέχρι 20%. Ενδεικτικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι αποζημιώσεις στον νομό Λάρισας για το χαλάζι της 9/8/97 αναμένεται να ξεπεράσουν τα 2,5 δισ. δραχμές (σύμφωνα με τον κανονισμό του ΕΛΓΑ) ενώ οι πραγματικές ζημιές ξεπερνούν τα 4 δισ. δραχμές.

Επίσης κύριο ζήτημα είναι και ο χρόνος πληρωμής των αποζημιώσεων που έχει να κάνει και με ζητήματα μηχανοργάνωσης (ο ΕΛΓΑ δε διαθέτει σύστημα μηχανοργάνωσης).

- Ο ΕΛΓΑ είναι σε θέση να δώσει στους πληγέντες τις αποζημιώσεις;

- Ο ΕΛΓΑ για το 1997 καλείται να καταβάλλει περί τα 65 δισ. (υπόλοιπα του 1986 και ζημιές του 1997). Τα χρήματα αυτά σήμερα δεν τα έχει και για να ανταποκριθεί θα χρειαστεί να συμβάλλει η πολιτεία, όπως προβλέπεται από τον ιδρυτικό νόμο του ΕΛΓΑ και όπως έχει υποσχεθεί το υπουργείο Γεωργίας. Αν αυτό δε γίνει, τότε ο ΕΛΓΑ θα βρεθεί σε αδυναμία πληρωμής των αγροτών που έπαθαν ζημιές.

Πρέπει να τονιστεί ότι μέχρι σήμερα δεν έχει παρατηρηθεί ο ΕΛΓΑ ή ο ΟΓΑ παλιότερα, να μην έχουν καταβάλλει τις αποζημιώσεις (έστω και με καθυστέρηση).

- Ποιο είναι το πρόβλημα του ΕΛΓΑ με τον κανονισμό του και τι πρέπει ν' αλλάξει;

- Ο κανονισμός ασφάλισης της φυτικής παραγωγής χρονολογείται από την έναρξη λειτουργίας του ΟΓΑ (αρχές του 1960) και στην πορεία έγιναν διάφορες τροποποιήσεις. Εξακολουθεί και σήμερα να λειτουργεί καλό πλαίσιο ασφαλιστικής κάλυψης, αλλά όμως έχουν αλλάξει πολλά στην ελληνική Γεωργία που πρέπει να μελετηθούν και να παρθούν υπόψη σε νέα τροποποίηση του κανονισμού, που επιβάλλεται να γίνει. Ετσι πρέπει να υπάρξει τροποποίηση των ποσοστών αποζημίωσης, να αλλάξει ο τρόπος ασφάλισης στην ανθοφορία, να μελετηθεί η δυνατότητα επέκτασης κάλυψης ζημιών και για άλλους λόγους κ.ά. Είναι αυτονόητο ότι όλες αυτές οι τροποποιήσεις προϋποθέτουν και τα απαραίτητα χρηματικά κονδύλια, τα οποία όμως δεν μπορεί να πέσουν στους ίδιους τους αγρότες. Ηδη ουσιαστικά ο ΕΛΓΑ λειτουργεί σε ανταποδοτική βάση, στηριζόμενος αποκλειστικά στις εισφορές των ίδιων των αγροτών, αφού η πολιτεία ενώ διατηρεί τη δυνατότητα άσκησης πολιτικής, δεν ενισχύει οικονομικά τον ΕΛΓΑ παρά μόνο με ελάχιστα ποσά.

Εχει επίσης μεγάλη σημασία να διαφυλαχτεί ο κοινωνικός ρόλος του ΕΛΓΑ, να αποτραπεί η δυνατότητα εκχώρησης τομέων δραστηριοτήτων του σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, κάτι που τελευταία συζητείται έντονα, γιατί είναι σίγουρο ότι ζημιωμένοι θα βγουν οι ίδιοι οι αγρότες και η ελληνική γεωργία. Επιπλέον, ο ΕΛΓΑ πρέπει να στελεχωθεί με μόνιμο γεωτεχνικό προσωπικό.

- Τι κάνει ο ΕΛΓΑ για τη συγκεκριμένη περιοχή που κάθε χρόνο χτυπιέται από το χαλάζι;

- Μετά από κάθε χαλαζόπτωση ακολουθούν συζητήσεις για την ανάγκη αντιχαλαζικής προστασίας, για λήψη μέτρων. Ο ΟΓΑ παλιότερα και ο ΕΛΓΑ εφάρμοζαν προγράμματα αντιχαλαζικής προστασίας με σπορά ιωδιούχου αργύρου σε ορισμένες περιοχές της χώρας, μεταξύ των οποίων και η Δυτική Θεσσαλία. Πέραν του κόστους της μεθόδου και των φυσικών περιορισμών (ανάγλυφο εδάφους, ορεινοί όγκοι κ.ά.), η αποτελεσματικότητα της μεθόδου αυτής αμφισβητείται έντονα τόσο διεθνώς όσο και από μέρους του Γεωλογικού προσωπικού του ΕΛΓΑ, ιδιαίτερα από οικονομική άποψη. Στη Δυτική Θεσσαλία το 1993 παρά την εφαρμογή της αντιχαλαζικής προστασίας, στις 25 Μάη σημειώθηκε μια από τις πλέον καταστροφικές χαλαζοπτώσεις της τελευταίας 10ετίας.

Αλλες μορφές αντιχαλαζικής προστασίας, όπως τα αντιχαλαζικά δίκτυα τα οποία προσφέρουν πράγματι προστασία απαιτούν ακριβές κατασκευές σε μόνιμες καλλιέργειες (δέντρα, αμπέλια), χωρίς να στερούνται κι αυτά προβλημάτων. Πάντως χρειάζεται επιτέλους να υπάρξει μελέτη που να αξιολογεί τα προβλήματα αντιχαλαζικής προστασίας.

Μπέρρυ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗ