"Επαναστατικό μέτρο", "ριζική τομή" και άλλα βαρύγδουπα συνοδεύουν αυτή την περίοδο κάθε ομιλία κυβερνητικού στελέχους, που αναφέρεται στο σχέδιο των αναγκαστικών συνενώσεων. Με ηπιότερες εκφράσεις, αλλά σαφέστατα τοποθετημένοι υπέρ του πολιτικού πλαισίου του κυβερνητικού σχεδιασμού εκφράζονται για το ίδιο θέμα διάφοροι "αριστερούτσικοι" των ημερών μας, με την ηγεσία του ΣΥΝ στην πρώτη θέση. Τριάντα τρία χρόνια πριν, όταν η γαλλική κυβέρνηση προωθούσε ένα ανάλογο σχέδιο, ο Ζακ Ντιγκλό, ηγετικό στέλεχος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, αφιέρωσε σ' αυτό το σχέδιο ένα μεγάλο μέρος ομιλίας του, με τίτλο "η πάλη για πραγματική δημοκρατία". Η ομιλία έγινε στην ολομέλεια Διεθνούς Επιστημονικής Συνόδου αφιερωμένης στα εκατοντάχρονα της Πρώτης Διεθνούς στο Βερολίνο τον Σεπτέμβρη του 1964. Στο τεύχος "Αριστεροί και Τοπική Αυτοδιοίκηση" των εκδόσεων Κ. Παντελόγλου, βρήκαμε και παραθέτουμε τα σχετικά αποσπάσματα:

"...Η τάση περιορισμού των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού και των προνομίων των αιρετών αντιπροσώπων του συνδέεται στενά με την τάση των καπιταλιστικών μονοπωλίων για αύξηση των κερδών τους σε βάρος του πληθυσμού.

Το μονοπωλιακό κεφάλαιο, στηριζόμενο στο γεγονός ότι πολλαπλά, πράγματι, προβλήματα απαιτούν τη λύση τους μέσα στη σύγχρονη κοινωνία, προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες, που θα του δίνουν τη δυνατότητα να αποδείξει ότι τα αιρετά όργανα είναι ανώφελα και να δικαιολογήσει την επέκταση της εξουσίας των τεχνοκρατών μέσα στη χώρα.

Οι τεχνοκράτες, που είναι ταγμένοι στην υπηρεσία των καπιταλιστικών μονοπωλίων, προσπαθούν έτσι να διευρύνουν τη σφαίρα των επεμβάσεών τους...Με την ίδρυση "Επιτροπών Οικονομικής Επέκτασης", "Εταιριών Περιφερειακής Ανάπτυξης" ή "Εταιριών Μεικτής Οικονομίας", που έχουν την τάση να πληθαίνουν πολύ, τα καπιταλιστικά μονοπώλια κατορθώνουν να επιταχύνουν τη συγκέντρωση του κεφαλαίου και να ανεβάζουν το ποσοστό του κέρδους".

"Για το σκοπό αυτό, αντλούν χρηματικά μέσα από τα κρατικά ταμεία και τις αποταμιεύσεις, χρησιμοποιούν, με την εγγύηση των κρατικών οργάνων, μεγάλες κρατικές πιστώσεις και επιχορηγήσεις, που παρέχουν στα όργανα της εξουσίας το δικαίωμα να αποξενώνονται από τα έργα δημοτικής και κοινής ωφέλειας, αναγκάζοντας τον πληθυσμό να πληρώνει τις υπηρεσίες αυτές πολύ ακριβά.

Με τη βοήθεια των "Εταιριών Μεικτής Οικονομίας" και άλλων παρόμοιων οργανισμών, οι εμπορικές τράπεζες κάνουν μεγάλες επενδύσεις κεφαλαίου, χωρίς να υποβάλλονται παράλληλα στον παραμικρότερο κίνδυνο, εξασφαλίζοντας τις εγγυήσεις που θέλουν από τα δημόσια ταμεία, αλλά και τη βεβαιότητα ότι θα αποκομίσουν τεράστια κέρδη...

...το σχέδιο των κρατικών μεταρρυθμίσεων... σύμφωνα με τις επιθυμίες των καπιταλιστικών μονοπωλίων, έχει τρία κύρια και χαρακτηριστικά σημεία: Θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη των τοπικών διοικητικών μονάδων (Διαμερισμάτων και Κοινοτήτων), συμπλέκει την κρατική εξουσία με τα ιδιωτικά συμφέροντα και αυξάνει το ρόλο των γενικών διοικητών, εκπροσώπων της κεντρικής εξουσίας".

"Οσον αφορά τον κίνδυνο που διατρέχει η ύπαρξη των τοπικών διοικητικών μονάδων, η κυβέρνηση προτίθεται να εφαρμόσει το "διοικητικό ανασχηματισμό" της χώρας, για να αντικαταστήσει την υπάρχουσα διαίρεση σε Κοινότητες και Διαμερίσματα, με μια άλλη διαίρεση που προβλέπει τη δημιουργία πιο εκτεταμένων και πολυπληθέστερων τοπικών διοικητικών μονάδων.

Σε αυτό οφείλεται και το σχέδιο συγχώνευσης των Κοινοτήτων. Σε μερικές περιπτώσεις, η συγχώνευση αυτή δικαιολογείται, ωστόσο η πείρα δείχνει ότι υπάρχει εδώ τάση αντικατάστασης των αιρετών εκπροσώπων του λαού με δημοσίους υπαλλήλους.

Με τις μηχανορραφίες των "Εταιριών Μεικτής Οικονομίας" και των "Επιτροπών Επέκτασης" ορισμένα αιρετά όργανα, όπως οι Δημαρχίες και τα Γενικά Συμβούλια, στερούνται όλο και περισσότερο των προνομίων τους (όσον αφορά την εκτέλεση έργων και τον εφοδιασμό), υπέρ των τεχνοκρατών που έχουν στενές σχέσεις με τις εμπορικές τράπεζες και με άλλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις και που δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν απολογισμούς σε κανένα".

"Σκοπός αυτής της πολιτικής είναι να βοηθήσει με όλα τα μέσα τα ιδιωτικά συμφέροντα και, πάντοτε, σε βάρος του πληθυσμού. Με την εφαρμογή των σχεδίων του καθεστώτος... οι εμπορικές τράπεζες και οι εξειδικευμένες επιχειρήσεις πραγματοποιούν τεράστια κέρδη, αναλαμβάνοντας την εκτέλεση έργων στις Κοινότητες και τα Διαμερίσματα.

Τα καπιταλιστικά μονοπώλια απαιτούν από τα Γενικά Συμβούλια να μη διαχειρίζονται πια τα οικονομικά των Διαμερισμάτων. Είναι ένας τομέας που μπορεί να αποφέρει τεράστια κέρδη. Γι' αυτό και τα μονοπώλια θέλουν να αφαιρέσουν από τα Συμβούλια των Διαμερισμάτων τις προνομίες τους.

Οσον αφορά τον έλεγχο του κρατικού προϋπολογισμού, το καθεστώς θέλει να κάνει αυτόν το έλεγχο εντελώς τυπικό, χωρίς πρακτική σημασία, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος της τέλειας κατάργησης κάθε ελέγχου του προϋπολογισμού εκ μέρους των εκλεκτών του λαού.

Κατίσχυση της τεχνοκρατίας με απεριόριστη εξουσία πάνω στην οικονομία και τα δημόσια οικονομικά της χώρας - αυτό επιδιώκουν τα καπιταλιστικά μονοπώλια"...

"Μεταξύ των επισήμων κύκλων γίνεται συνεχώς λόγος για δυσκολίες που δημιουργεί η ύπαρξη αιρετών οργάνων, τόσο στο επίπεδο των Κοινοτήτων, όσο και των Διαμερισμάτων και του κράτους, για να βγει συμπερασματικά ακόμη ένα επιχείρημα υπέρ της παντοκρατορίας των "αρμοδίων" τεχνοκρατών στη διεύθυνση των κοινωνικών υποθέσεων.

Και φυσικά για να δικαιολογηθεί η άποψη αυτή γίνεται πολύς λόγος για το πόσο περίπλοκα είναι τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν, έτσι ώστε να προβληθούν ισχυρισμοί ότι οι αιρετοί άρχοντες είναι ανίκανοι πια να παίξουν τον παλιό ρόλο τους.

Αναπτύσσεται η σκέψη ότι λόγω του τεχνικού χαρακτήρα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα αιρετά όργανα οι δημοκρατικοί θεσμοί αποτελούν ξεπερασμένο πια στάδιο.

...Ωστόσο, το γεγονός ότι τα προβλήματα είναι περίπλοκα σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να θεωρείται σαν σοβαρό επιχείρημα που να δικαιολογεί την κατάργηση της λαϊκής διοίκησης και του δημοκρατικού λαϊκού ελέγχου.

Οι τεχνικά αρμόδιοι άνθρωποι δεν πρέπει να υποκαθιστούν τους αιρετούς εκπροσώπους, αλλά να δουλεύουν κάτω από την καθοδήγησή τους προς το συμφέρον του λαού...".

"...Το μονοπωλιακό κεφάλαιο, στηριζόμενο στο γεγονός ότι πολλαπλά, πράγματι, προβλήματα απαιτούν τη λύση τους μέσα στη σύγχρονη κοινωνία, προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες, που θα του δίνουν τη δυνατότητα να αποδείξει ότι τα αιρετά όργανα είναι ανώφελα και να δικαιολογήσει την επέκταση της εξουσίας των τεχνοκρατών μέσα στη χώρα"

Μια νέα εξόρμηση προετοιμάζει η κυβέρνηση για να συγκρατήσει το ογκούμενο συνεχώς κίνημα ενάντια στο σχέδιο "Ι. Καποδίστριας", με το οποίο προωθούνται οι αναγκαστικές συνενώσεις των Δήμων και Κοινοτήτων της χώρας.Ηδη, προωθείται η διαφημιστική καμπάνια με κόστος 400 εκατομμύρια.

Πολλοί δημοσιογράφοι και μελετητές έχουν αναλάβει την υπεράσπιση της προωθούμενης ρύθμισης. Τα επιχειρήματα των στελεχών της κυβέρνησης είναι σχεδόν αναμενόμενα.

Α. "Κορυφαία μεταρρύθμιση από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο". "Ιστορικό γεγονός".

Εύσχημα και συνειδητά αποσιωπούν ότι κάθε νέα τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου την ονομάζουν κορυφαία και ιστορικό γεγονός, για να την πετάξουν μετά από λίγο στο καλάθι των αχρήστων και να προωθήσουν ένα ακόμη πιο συντηρητικό πλαίσιο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το πλαίσιο για τα Συμβούλια Περιοχής, που σήμερα δηλώνουν ότι "παρουσιάζει αρκετά συμπτώματα προχειρότητας και υπονομεύει την τελεσφόρηση των στόχων...".

Και, το κυριότερο, αποσιωπούν ότι οι κατευθύνσεις αυτές, που σήμερα στη χώρα μας παίρνουν έναν πιο ολοκληρωμένο χαρακτήρα, χαράχτηκαν από την άρχουσα τάξη σε όλη την Ευρώπη και προωθήθηκαν πολλά χρόνια πριν στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες.

Β. Με κυνισμό, αναφέρονται στις κοινότητες και τους δήμους μόνο και αποκλειστικά σαν διοικητικούς μηχανισμούς. Μιλούν για διοικητική μεταρρύθμιση γιατί, όχι μόνο δε θέλουν να μιλήσουν για αναπτυξιακή προσπάθεια, αλλά και δεν μπορούν. Η πολιτική κατεύθυνσή τους είναι να περιορίσουν παραπέρα το όποιο αναπτυξιακό περιεχόμενο έχει απομείνει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Δεν ανέχονται ούτε να ακούσουν για διεκδικητικό περιεχόμενο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για δράση της πλάι στον εργαζόμενο, τον παραγωγό. Θέλουν τους αιρετούς εκτελεστικά όργανα εφαρμογής της πιο αντιλαϊκής πολιτικής και τα όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χειροκροτητές και προωθητές αυτής της πολιτικής. Θέλουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση μακριά από προτάσεις και δράση στην ανάπτυξη που έχει ανάγκη η περιοχή τους, γιατί ξέρουν ότι αυτή θα ήταν ενάντια στις επιλογές τους.

Γ. Υποστηρίζουν ότι οι νέοι διοικητικοί μηχανισμοί θα είναι αποτελεσματικοί και βιώσιμοι. Δεν εξηγούν για ποια αποτελεσματικότητα μιλούν, γιατί εκείνο που προωθούν είναι μηχανισμοί αποτελεσματικής εφαρμογής αντιλαϊκών επιλογών. Και γνωρίζουν πολύ καλά ότι για την καθυστέρηση της υπαίθρου, για την ερήμωσή της, δε φταίει η δήθεν έλλειψη διοικητικών μηχανισμών. Φταίει η ίδια η εφαρμοζόμενη πολιτική, που, όχι μόνο αναπαράγει, αλλά και οξύνει την ανισόμετρη ανάπτυξη της χώρας. Δεν μπορούν να απαντήσουν στο γιατί δεν εφαρμόζουν μια πολιτική ανάπτυξης της περιφέρειας που μπορεί να οδηγήσει και σε συνενώσεις με τη σύμφωνη γνώμη των κατοίκων. Η αδυναμία τους είναι ότι δε θέλουν, αλλά και δεν μπορούν, αφού βρίσκονται δέσμιοι της εξάρτησής τους από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα υπερεθνικά όργανά της.

Μιλούν για βιωσιμότητα και προωθούν μηχανισμούς που εφαρμόζουν τις οδηγίες και εντολές για ιδιωτικοποίηση και πρόσθετη φορολογία, δηλαδή για βιωσιμότητα, όχι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά επιχειρήσεων που θα λειτουργούν με βάση το κέρδος σε βάρος των δημοτών.

Δ. Είναι γνωστό απ' όλους τους αιρετούς και έχει διακηρυχτεί απ' όλα τα στελέχη της κυβέρνησης ότι:

- Το σχέδιο αυτό είναι εξειδίκευση και υλοποίηση οδηγιών και κατευθύνσεων της ΕΕ.

- Ο λεγόμενος διάλογος είναι ψεύτικος, αφού δεν πρέπει να υπάρξει κατά την κυβέρνηση διέξοδος διαφυγής από το σχέδιο αυτό.

Μέσα στους νέους μηχανισμούς, η αντιπροσώπευση των σημερινών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης δε θα εκφράζει αναλογικά και αντιπροσωπευτικά τη θέληση των κατοίκων. Και έρχεται σαν φυσιολογικό αποτέλεσμα, για το ΠΑΣΟΚ, να προωθεί για ανάδειξη αιρετούς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όχι απλά κομματικούς, αλλά πιστούς στη συγκεκριμένη διαχείριση των επιλογών αυτών.

Ε. Ολα τα παραπάνω έχουν οδηγήσει σε τραγελαφικές καταστάσεις, που αποδεικνύουν ότι όλο αυτό το εγχείρημα δε στηρίζεται σε κριτήρια οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, αναπτυξιακά. Γίνονται παρεμβάσεις βουλευτών, στελεχών και κομματαρχών της κυβέρνησης, για να γίνει εδώ ή εκεί η έδρα, για εξαιρέσεις, για ένταξη στη μία ή στην άλλη ενότητα κλπ., για την εξασφάλιση μικροπολιτικών συμφερόντων. Η ίδια η προώθηση του σχεδίου, από την αρχή, αναδεικνύει το αντιαναπτυξιακό περιεχόμενό του.

ΣΤ. Η προώθηση του σχεδίου "Ι. Καποδίστριας", πρέπει να ιδωθεί, όχι αποσπασματικά, αλλά αδιάσπαστα συνδεδεμένο με τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης:

Αυταρχισμός στην επιβολή μέτρων και κατευθύνσεων.

Αυξανόμενος συγκεντρωτισμός της κεντρικής εξουσίας στον έλεγχο της δράσης των αιρετών οργάνων.

Γίνεται φανερό ότι η αντίθεση στο σχέδιο "Καποδίστριας" πρέπει να εκφραστεί με αντιπαράθεση στον αυταρχισμό, με την πιο πλατιά ενημέρωση και συμμετοχή του κόσμου.

Απέναντι στο συγκεντρωτισμό πρέπει να τεθεί η θέληση των κατοίκων, που μπορεί να εκφραστεί με πολλούς τρόπους και μια άλλη πρόταση ανάπτυξης της χώρας.

Να απαιτηθεί η εφαρμογή μιας πολιτικής, που θα βοηθά την αναζωογόνηση της υπαίθρου οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά. Μιας πολιτικής, που θα βασίζεται στην αναγκαστική εφαρμογή κινήτρων και κριτηρίων:

Αναπτυξιακών για την παραγωγική ανασυγκρότηση και αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων και ιδιαιτεροτήτων της κάθε περιοχής.

Κοινωνικών για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών των εργαζομένων.Οικονομικών για τη σχεδίαση, χρονικά και ποσοστικά, των αναγκαίων επενδύσεων στην περιοχή.

Μια τέτοια πολιτική μπορεί να οδηγήσει και σε συνενώσεις με τη σύμφωνη γνώμη των κατοίκων.

Αναδεικνύεται, για μια ακόμη φορά, η αναγκαιότητα μετώπου πάλης, για να ματαιωθεί η προώθηση αυτού του σχεδίου, αλλά και για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή πολιτικών και μέτρων που έχει ανάγκη η χώρα, μακριά και έξω από δεσμεύσεις και εξαρτήσεις.

Σταύρος ΒΑΡΟΥΤΣΗΣ