ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ - ΚΑΪΡΟ.-

Πολύωρες συνεργασίες, επαφές και συζητήσεις έχει με τους συνεργάτες, αλλά και με τους κυβερνητικούς του εταίρους ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου ενόψει της άφιξης της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ. Ο Νετανιάχου φαίνεται ότι καταβάλλει προσπάθειες να χαμηλώσει τους τόνους της αντιπαράθεσης με τους Παλαιστινίους, χωρίς όμως να προβεί και σε υποχωρήσεις που θα προκαλέσουν την οργή των ακροδεξιών συγκυβερνητικών δυνάμεων.

Εφαρμόστηκε από χτες το πρωί η μερική χαλάρωση του αυστηρού αποκλεισμού των αυτόνομων εδαφών, με αποτέλεσμα, περίπου, 7.500 Παλαιστίνιοι εργάτες, υπάλληλοι και δάσκαλοι, να μπορέσουν να μεταβούν στις εργασίες τους, ενώ, βέβαια, οι υπόλοιποι 92.500 Παλαιστίνιοι που εργάζονται στην ισραηλινή επικράτεια παραμένουν αποκλεισμένοι. Παράλληλα, όμως, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, ο οποίος τόνισε ότι η χαλάρωση του αποκλεισμού στοχεύει στη διευκόλυνση της ζωής του παλαιστινιακού λαού, δήλωσε κατηγορηματικά ότι ο ισραηλινός στρατός δεν προτίθεται να αποχωρήσει από υπαίθριες περιοχές της Δυτικής Οχθης, προτού η Παλαιστινιακή Αρχή καταφέρει να καταστείλει ολοκληρωτικά τη δράση των εξτρεμιστών ισλαμιστών.

Οπως έγινε γνωστό, χτες, εκτός από το πάγιο ισραηλινό αίτημα για έλεγχο της ισλαμιστικής δράσης, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δέχεται εντονότατες πιέσεις από κυβερνητικούς του εταίρους στην κατεύθυνση της τήρησης αυστηρής στάσης έναντι των Παλαιστινίων. Συγκεκριμένα, όπως δήλωσε ο Μίκαελ Κλάινερ, εκπρόσωπος του δεξιού συγκυβερνώντος κόμματος "Ισραηλινό Μέτωπο Ερέτζ", οι 18 βουλευτές του κόμματός του, σε μυστική συνάντηση που είχαν προ ημερών με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τον απείλησαν ότι θα αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση, στην περίπτωση που ο ισραηλινός στρατός αποχωρήσει έστω και από ένα μέτρο γης που βρίσκεται υπό ισραηλινό έλεγχο στη Δυτική Οχθη ή στη Λωρίδα της Γάζας. Μία ενδεχόμενη αποχώρηση του "Ισραηλινού Μετώπου Ερέτζ" από τον κυβερνητικό σχηματισμό θα στοιχίσει ακριβά στον Νετανιάχου, ο οποίος στηρίζεται στην εύθραυστη πλειοψηφία των 66 βουλευτών στην 120μελή Κνεσσέτ.

Οι τόνοι ανέβηκαν ακόμη περισσότερο από τις δηλώσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού Υποδομής, "σκληροπυρηνικού" Αριέλ Σαρόν, ο οποίος δήλωνε κατηγορηματικά ότι η επίτευξη ειρήνης με τους Παλαιστινίους είναι αδύνατη, ενώ χαρακτήρισε τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ "εγκληματία πολέμου". Ο Σαρόν υποστήριξε ότι δυνατή είναι μόνο η επίτευξη μερικής και περιορισμένης συμφωνίας με τους Παλαιστινίους, η οποία δε θα δεσμεύει το Ισραήλ με αποχώρηση από καίρια εδάφη της Δυτικής Οχθης.

Οι ισραηλινο-παλαιστινιακές σχέσεις οξύνθηκαν και πάλι από χτεσινά δημοσιεύματα της εφημερίδας "Χααρέτζ", σύμφωνα με τα οποία η ισραηλινή κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να πραγματοποιήσει μια νέα "εποικιστική επίθεση" σε εδάφη των αυτόνομων περιοχών, που θεωρεί ότι βρίσκονται υπό την κυριαρχία της. Οπως υποστηρίζει το δημοσίευμα της ισραηλινής εφημερίδας, κοινοβουλευτική επιτροπή υπό την επίβλεψη του γραμματέα του υπουργικού συμβουλίου Αβιγκντόρ Λίμπερμαν προτείνει τη χορήγηση επίσημης και υψηλής χρηματικής βοήθειας σε όσους Ισραηλινούς επιθυμούν να εκμεταλλευτούν στρέμματα γης που βρίσκονται στα αυτόνομα εδάφη. Ο Λίμπερμαν τονίζει ότι Παλαιστίνιοι έχουν καταλάβει παρανόμως 2.800.000 στρέμματα, που δεν είναι υπό την παλαιστινιακή κυριαρχία στην έρημο Νεγκέβ, στη Γαλιλαία και στη Δυτική Οχθη και προειδοποιεί ότι το Ισραήλ "πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα και αποτελεσματικά την κατάσταση".

Την οργισμένη αντίδραση του αραβικού κόσμου και ιδιαίτερα της Συρίας και της Αιγύπτου προκάλεσε η ανακοίνωση της πραγματοποίησης κοινών ναυτικών γυμνασίων στην Ανατολική Μεσόγειο από την Τουρκία, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Εκπρόσωπος του συριακού υπουργείου Εξωτερικών χαρακτήρισε "απαράδεκτη" την απόφαση αυτή και εξέφρασε την απορία πώς είναι δυνατόν να λαμβάνεται μια τέτοια απόφαση λίγες μέρες πριν την άφιξη στην περιοχή της Μαντλίν Ολμπράιτ. Από την πλευρά του, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Αμρ Μούσα μίλησε για "αρνητικό βήμα" και τόνισε ότι τα κοινά γυμνάσια θα είναι το πρώτο θέμα στην ατζέντα της συνάντησης του Αιγύπτιου Προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ και του Τούρκου ομόλογού του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, αργότερα το Σεπτέμβρη.

Την ίδια στιγμή, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου έχει γίνει ο βασικός αποδέκτης της δυσαρέσκειας της ηγεσίας του ισραηλινού στρατεύματος, εξαιτίας των δραστικότατων περικοπών στον προϋπολογισμό των αμυντικών δαπανών. Η ισραηλινή κυβέρνηση μείωσε, ήδη, κατά 150 εκατομμύρια δολάρια τον, ύψους 9,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αμυντικό προϋπολογισμό και προτίθεται να προχωρήσει σε μεγαλύτερες περικοπές το 1998. Αν και, επισήμως, τόσο ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας Γιτζάκ Μοντερχάι όσο και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Αμνόν Σαχάκ δεν έχουν αντιδράσει, έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι είναι βαθύτατα δυσαρεστημένοι, ιδιαίτερα επειδή οι περικοπές αυτές συνέπεσαν με την ανάφλεξη των συγκρούσεων στο Νότιο Λίβανο και την όξυνση της έντασης με τους Παλαιστινίους.

ΑΓΚΥΡΑ.-

Δεν "ψιθυρίζεται" πλέον στην τουρκική πρωτεύουσα - μπορεί πολλοί να διακηρύσσουν ότι το Ρεφάχ θα έχει μια "δίκαιη δίκη", πλην όμως πολλαπλασιάζονται οι φορείς της άποψης ότι, ούτως ή άλλως, το Κόμμα Ευημερίας του Νετσμετίν Ερμπακάν είναι καταδικασμένο σε απαγόρευση από το Συνταγματικό Δικαστήριο, κι η ακρόαση απλώς θα αποτελέσει μια περιττή, χρονοβόρα και δαπανηρή τυπικότητα.

Ο Ιλνούρ Τσεβίκ της "Turkish Daily News" ήταν χτες σαφής: στο κύριο άρθρο της εφημερίδας έγραψε ορθά - κοφτά ότι "υπάρχουν ενδείξεις πως το Ρεφάχ οδεύει προς κλείσιμο. Ο επικεφαλής του Συνταγματικού Δικαστηρίου, Γέκτα Γκιουβέν Οζμέν, είναι γνωστός ως ένας από τους χειρότερους εχθρούς του Ρεφάχ", και ταυτόχρονα ταγμένος στη διαφύλαξη του "κοσμικού κράτους" το οποίο θεμελίωσε ο Κεμάλ Ατατούρκ.

Η Τουρκία διανύει μια τρομακτικά "ενδιαφέρουσα περίοδο", λέει ο Τσεβίκ. Είδε ένα σιωπηλό πραξικόπημα να συμβαίνει απαθής, είδε ένα ιδιότυπο πολιτικό κυνήγι μαγισσών (των ισλαμιστών, συγκεκριμένα) να κορυφώνεται - και τώρα κάποιος θα πρέπει να πληρώσει για όλη αυτή την αναταραχή. Φαίνεται ότι οι καμπάνες ηχούν για τον Νετσμετίν Ερμπακάν και τους συν αυτώ.

Περιέργως, πάντως, η Δύση δε δείχνει και τόσο ενθουσιασμένη προ αυτής της απότομης "εξάλειψης" του Ρεφάχ από το τουρκικό πολιτικό σκηνικό. Αντίθετα, στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, καταγράφονται ενδείξεις ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις, όπως ακριβώς και όταν είχε αποφασιστεί η "κατάργηση" του κουρδικού Χαντέπ, επειδή στήριζε την "αυτονομιστική προπαγάνδα" του ΡΚΚ.

Η πρωτοβουλία του στρατού, και ο άτεχνος τρόπος διά του οποίου επιβλήθηκε στους "κοσμικούς" πολιτικούς ηγέτες η πλήρωσή της, για τον εξοβελισμό του "κακού" Ερμπακάν από το προσκήνιο, προκαλεί στη Δύση ανησυχίες για την τύχη του "δημοκρατικού πολιτεύματος και των ελευθεριών" στη χώρα.

Η γαλλική εφημερίδα "Le Monde" προειδοποίησε για "σοβαρές συνέπειες" από την επαπειλούμενη εξόντωση του Κόμματος Ευημερίας κι εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να αποφευχθεί. Δυτικοί κοινοβουλευτικοί επίσης εναντιώνονται σε μια τέτοια κίνηση. Η Ευρωπαϊκή Ενωση δε θα καλόβλεπε διόλου την απαγόρευση ενός ακόμη κόμματος.

Η ηγεσία του Ρεφάχ όμως διέπραξε ένα σφάλμα: τήρησε σιωπή ιχθύος όταν το Χαντέπ διαλυόταν κατά δικαστική διαταγή. Και τώρα δεν υπάρχει ουδείς σώφρων Τούρκος πολιτικός εκτός των εδράνων του να το υποστηρίξει.