28ο ΜΕΡΟΣ

Μπήκαμε στην τεράστια αίθουσα των συνεδριάσεων, διασχίζοντας το ανήσυχο πλήθος, που συνωστιζόταν στις πόρτες. Στους πάγκους και στις καρέκλες, στους διαδρόμους, στα περβάζια των παραθυριών, ακόμα και στις άκρες της εξέδρας του προεδρείου, κάτω από το φως των μεγάλων άσπρων πολυέλαιων, κάθονταν οι αντιπρόσωποι των εργατών και των στρατιωτών όλης της Ρωσίας. Πότε με ανήσυχη ηρεμία, πότε με άγριο θόρυβο, περίμεναν να χτυπήσει το κουδούνι του προεδρείου. Το διαμέρισμα δεν είχε θέρμανση, μα ήταν ζέστη από την αποφορά των άπλυτων ανθρώπινων σωμάτων. Ο αποπνιχτικός γαλάζιος καπνός των τσιγάρων υψωνόταν και αιωρούνταν στο βρώμικο αέρα. Κατά διαστήματα ανέβαινε κάποιο από τα καθοδηγητικά πρόσωπα στο βήμα και παρακαλούσε τους συντρόφους να σταματήσουν το κάπνισμα. Τότε όλοι μαζί, ακόμα και κείνοι που κάπνιζαν, φώναζαν: "Σύντροφοι, μην καπνίζετε!" και το κάπνισμα συνεχιζόταν. Ο αντιπρόσωπος του εργοστασίου Ομπουχοφ, ο αναρχικός Πετρόβσκι, με έβαλε και κάθισα δίπλα του. Λερωμένος και αξύριστος, μόλις κρατιόταν στα πόδια από την αϋπνία: δούλευε στη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή τρία μερόνυχτα χωρίς διακοπή.

Στο προεδρείο κάθονταν οι ηγέτες της παλιάς ΚΕΕ. Τελευταία φορά τους δόθηκε ευκαιρία να διευθύνουν τη συνεδρίαση των ανυπόταχτων Σοβιέτ, που τα διοικούσαν από τις πρώτες μέρες της επανάστασης. Τώρα τα Σοβιέτ ξεσηκώθηκαν ενάντιά τους. Τέλειωσε η πρώτη περίοδος της ρωσικής επανάστασης την οποία οι ηγέτες αυτοί προσπαθούσαν να φρενάρουν. Οι τρεις πιο επιφανείς δεν ήταν στο προεδρείο: δεν ήταν ο Κερένσκι, που το 'σκασε για το μέτωπο, περνώντας πόλεις και χωριά, που 'χαν αρχίσει κιόλας να ξεσηκώνονται, έλειπε ο γέρικος αετός Τσχέιτζε, που με αποστροφή αποσύρθηκε στα πατρικά βουνά της Γεωργίας κι εκεί πέθανε από χτικιό, απουσίαζε κι ο γαλαντόμος Τσερετέλι, που ήταν βαριά άρρωστος. Αυτός όμως γύρισε αργότερα και κατανάλωσε όλη τη ραφινάτη ευγλωττία του για την υπεράσπιση της χαμένης υπόθεσης. Στο βήμα κάθονταν ο Γκοτς, ο Νταν, ο Λίμπερ, ο Μπογκντάνοφ, ο Μπρόιντο, ο Φιλιπόφσκι, όλοι χλομοί και οργισμένοι, με βαθουλωμένα μάτια. Κάτω απ' αυτούς έβραζε και βούιζε το 2ο Πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ, και πάνω απ' τα κεφάλια τους δούλευε πυρετώδικα η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, που κρατούσε στα χέρια της όλα τα νήματα της εξέγερσης και που κατάφερνε εύστοχα και ισχυρά χτυπήματα... Η ώρα ήταν 10 και 40 το βράδυ.

Ο Νταν, ένας ανθρωπάκος με πλαδαρό πρόσωπο, με μια ασουλούπωτη στολή στρατιωτικού γιατρού, χτύπησε το κουδούνι. Επακολούθησε αμέσως απόλυτη ησυχία που διακοπτόταν μονάχα από τις λογομαχίες και τις βρισιές των ανθρώπων που στριμώχνονταν στην είσοδο...

"Η εξουσία είναι στα χέρια μας", άρχισε θλιμμένα ο Νταν. Σταμάτησε για μια στιγμή και συνέχισε αργά. "Σύντροφοι, το συνέδριο των Σοβιέτ συνέρχεται σε τέτοια εξαιρετική στιγμή και κάτω από τέτοια εξαιρετικά περιστατικά, που νομίζω, ότι θα καταλαβαίνετε, γιατί η ΚΕΕ θεωρεί περιττή την έναρξη της σημερινής συνεδρίασης με πολιτικό λόγο. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα κατανοητό, αν σκεφτείτε ότι είμαι μέλος του προεδρείου της ΚΕΕ κι ότι αυτή τη στιγμή οι κομματικοί μας σύντροφοι βρίσκονται στα Χειμερινά Ανάκτορα κάτω από τα πυρά, εκπληρώνοντας σαν υπουργοί με αυταπάρνηση το καθήκον που τους ανέθεσε η ΚΕΕ(ανήσυχος θόρυβος). Κηρύσσω την έναρξη της πρώτης συνεδρίασης του 2ου συνεδρίου των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών".

Το προεδρείο εκλέχτηκε μέσα σε γενικό θόρυβο και κίνηση. Ο Αβανέσοφ δήλωσε, ότι έπειτα από συμφωνία ανάμεσα στους μπολσεβίκους, τους αριστερούς εσέρους και τους μενσεβίκους - διεθνιστές αποφασίστηκε να σχηματιστεί το προεδρείο με βάση την αναλογική αντιπροσώπευση. Μερικοί μενσεβίκοι, διαμαρτυρόμενοι έντονα, έφυγαν από τη θέση τους. "Θυμάστε, τους φώναξε κάποιος γενειοφόρος στρατιώτης, θυμάστε τι μας κάνατε εμάς τους μπολσεβίκους, όταν ήμασταν μειοψηφία!" Το αποτελέσματα των εκλογών: δεκατέσσερις μπολσεβίκοι, εφτά εσέροι, τρεις μενσεβίκοι και ένας διεθνιστής(από την ομάδα του Γκόρκι). Ο Χέντελμαν δηλώνει από μέρους των δεξιών εσέρων και των εσέρων του κέντρου ότι παραιτούνται από τη συμμετοχή στο προεδρείο. Ο Χεντσούκ κάνει παρόμοια ακριβώς δήλωση από μέρους των μενσεβίκων. Κι οι μενσεβίκοι διεθνιστές δηλώνουν ότι δεν μπορούν να πάρουν μέρος στο προεδρείο, αν δεν ξεκαθαριστούν προηγούμενα ορισμένα γεγονότα (χλιαρά χειροκροτήματα και φωνές). Φωνή από κάτω: "Αποστάτες! Και αποκαλείτε τον εαυτό σας σοσιαλιστή!". Ο εκπρόσωπος των αντιπροσώπων της Ουκρανίας ζητάει και παίρνει θέση στο προεδρείο. Μετά απ' αυτό η παλιά ΚΕΕ εγκαταλείπει το βήμα και τη θέση της την παίρνουν ο Τρότσκι, ο Κάμενεφ, ο Λουνατσάρσκι, η Κολοντάι, ο Νόγκιν... Ολοι σηκώνονται και η αίθουσα τραντάζεται από τα χειροκροτήματα. Πόσο ψηλά πέταξαν αυτοί οι μπολσεβίκοι! Από μια αποκηρυγμένη και καταδιωκόμενη ομάδα που ήταν πριν τέσσερις μήνες, έφτασαν ως τη λαμπρή θέση των τιμονιέρηδων της μεγάλης Ρωσίας, που την είχε αγκαλιάσει η θύελλα της εξέγερσης.

Ο Κάμενεφ ανακοινώνει ότι στην ημερήσια διάταξη μπαίνουν: πρώτο, το ζήτημα της οργάνωσης της εξουσίας, δεύτερο, το ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης και τρίτο, το ζήτημα της Συντακτικής Συνέλευσης. Ο Λοζόβσκι σηκώνεται και δηλώνει πως ύστερα από συμφωνία ανάμεσα στα γραφεία όλων των ομάδων προτείνεται να γίνει πρώτα απολογισμός της δουλιάς του Σοβιέτ της Πετρούπολης, κατόπιν να δοθεί ο λόγος στα μέλη της ΚΕΕ και στους εκπροσώπους των κομμάτων και τελευταία, να περάσουμε στην ημερήσια διάταξη.Ξαφνικά, όμως, ακούστηκε νέος θόρυβος πιο ισχυρός από το θόρυβο του πλήθους. Ενας επίμονος, ανησυχαστικός θόρυβος: η υπόκωφη βροντή των κανονιών. Ολοι κοίταζαν νευρικά προς τα σκοτεινά παράθυρα και το συνέδριο το διέτρεξε κάποιο ρίγος. Ο Μάρτοφ παρακάλεσε να του δοθεί ο λόγος και τσίριξε:"Ο εμφύλιος πόλεμος άρχισε, σύντροφοι! Το πρώτο ζήτημά μας πρέπει να είναι η ειρηνική λύση της κρίσης. Κι από άποψη αρχής κι από άποψη ταχτικής είμαστε υποχρεωμένοι να συζητήσουμε έκτακτα με ποιον τρόπο θα προληφθεί ο εμφύλιος πόλεμος. Στο δρόμο πυροβολούν ενάντια στ' αδέλφια μας! Πριν αρχίσει το συνέδριο των Σοβιέτ λύνεται το ζήτημα της εξουσίας με στρατιωτικό πραξικόπημα, που οργάνωσε ένα από τα επαναστατικά κόμματα!..". Φωνές και θόρυβος σκέπασαν το λόγο του στη στιγμή.

"Ολα τα επαναστατικά κόμματα είναι υποχρεωμένα να κοιτάξουν τα γεγονότα κατάματα! Το συνέδριο έχει καθήκον, πρώτ' απ' όλα, να λύσει το ζήτημα της εξουσίας και ήδη αυτό το ζήτημα κατέβηκε στους δρόμους, λύνεται με τα όπλα! Πρέπει να δημιουργήσουμε εξουσία που θα την αναγνωρίζει όλη η δημοκρατία. Το συνέδριο, αν θέλει να 'ναι η φωνή της επαναστατικής δημοκρατίας, δεν πρέπει να καθίσει με σταυρωμένα τα χέρια μπροστά στο άναμμα του εμφύλιου πολέμου, αποτέλεσμα του οποίου, πιθανόν να είναι η έκρηξη αντεπανάστασης. Τη δυνατότητα της ειρηνικής διεξόδου πρέπει να την αναζητήσουμε με τη δημιουργία ενιαίας δημοκρατικής εξουσίας... Είναι ανάγκη να εκλέξουμε μια αντιπροσωπεία για διαπραγματεύσεις με τα άλλα σοσιαλιστικά κόμματα και οργανώσεις...".

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 29ο ΜΕΡΟΣ