Τελικά ο "εκσυγχρονισμός" της κυβέρνησης Σημίτη, ειδικά όσον αφορά το χώρο της Δημόσιας Διοίκησης και τα δικαιώματα των εργαζομένων σε αυτήν, παραπέμπει ευθέως στις μεταπολεμικές δεκαετίες. Δεν πρόκειται για υπερβολή που απορρέει από κάποια διάθεση πολεμικών αντιπολιτευτικών τόνων, αλλά για εκτίμηση που αβίαστα δημιουργείται από την ανάγνωση του σχεδίου για τον Κώδικα των Δημοσίων Υπαλλήλων, που έχουν εκπονήσει τα κυβερνητικά επιτελεία.Στην πραγματικότητα πρόκειται για μεταγλώττιση, με κάποιες φραστικές διορθώσεις, του εμφυλιοπολεμικού Κώδικα που είχε συνταχθεί το 1951, στη δημοτική.Αυτός ακριβώς είναι ο βασικός στόχος του "νέου" Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα, που αποτελείται από 169 άρθρα: Ο πειθαναγκασμός των δημοσίων υπαλλήλων, η υποταγή τους στις κυβερνητικές εντολές, η μετατροπή τους, τελικά, σε πειθήνια εκτελεστικά όργανα μιας "τυφλής" αντιλαϊκής πολιτικής.

Είναι απαραίτητο, προκειμένου να καταδειχτεί η ορθότητα των παραπάνω εκτιμήσεων, να γίνει μια πιο εκτενής αναφορά στα άρθρα του κώδικα. Η πρώτη ενότητα αφορά τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα του δημόσιου υπάλληλου. Στο άρθρο 24 αποτυπώνεται η κυβερνητική αντίληψη για το ρόλου του: "Ο υπάλληλος είναι εκτελεστής της θέλησης του κράτους, υπηρετεί μόνο το λαό και οφείλει πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία". Ο σχολιασμός περιττεύει. Προκειμένου, όμως, να μην υπάρξουν παρερμηνείες για τη βούληση του "νομοθέτη" ακολουθεί το άρθρο 25,παράγραφος 2: "Ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Οταν όμως εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτελέσει, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση". Οι ομοιότητες με τις αντίστοιχες διατάξεις του στρατιωτικού κανονισμού είναι εμφανείς.

Οι "υποχρεώσεις" δε σταματούν εδώ. Στο άρθρο 26 ορίζεται: "Ο υπάλληλος οφείλει να τηρεί εχεμύθεια για θέματα που χαρακτηρίζονται απόρρητα, αλλά και σε κάθε περίπτωση που αυτό επιβάλλεται από την κοινή πείρα και λογική" (!). Το άρθρο αυτό, πάντως, δε συνοδεύεται με τα αναγκαία μέτρα, όπως η επιβολή φίμωτρου στον υπάλληλο εν ώρα εργασίας...

Η συμπεριφορά του υπάλληλου εντός και εκτός (;) υπηρεσίας είναι ελεγχόμενη. Το άρθρο 27 ορίζει: "Ο υπάλληλος οφείλει να συμπεριφέρεται εντός και εκτός της υπηρεσίας κατά τρόπον που να καθίσταται άξιος της κοινής εμπιστοσύνης". Ως γνωστόν, την "κοινή εμπιστοσύνη" τη μετρά η υπηρεσία... Η υπηρεσία, όμως, "οφείλει" να γνωρίζει τα πάντα γύρω από την περιουσιακή κατάσταση, ακόμα και "τις προσόδους των συνοικούντων και την περιουσιακή κατάσταση αυτών", όπως αναφέρεται στο άρθρο 28.Το φακέλωμα πρέπει να είναι πλήρες. Μεταξύ των υποχρεώσεών του συμπεριλαμβάνεται και το να δουλεύει και εκτός του κανονικού ωραρίου και στις αργίες, εάν το επιβάλλουν "υπηρεσιακές ανάγκες". Δεν είναι σίγουρο όμως ότι θα αμειφθεί ανάλογα, αφού σύμφωνα με το άρθρο 29,το ύψος της αποζημίωσης θα το καθορίσει ο υπουργός - ανάλογα αν θέλει να ενισχύσει "ημετέρους" και πειθήνιους ή να τιμωρήσει τους "τεμπέληδες" - και δεν είναι σταθερό όπως συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα. Ο δημόσιος τομέας πρέπει να δίνει μαθήματα στους εργοδότες...

Στον υπάλληλο που θα διανοηθεί να μη συμμορφωθεί με τις υποδείξεις, ο Κώδικας δεν παίζει. Περίπου 40 άρθρα (!), από το 106 - 147, που απαρτίζουν το πειθαρχικό δίκαιο φροντίζουν να πείσουν για τις προθέσεις του "κράτους". Ως πρώτο πειθαρχικό αδίκημα (άρθρο 107) ορίζεται "η έλλειψη αφοσίωσης στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία" καθώς και "πράξεις με τις οποίες εκδηλώνεται άρνηση αναγνώρισης του Συντάγματος". Ιδιαίτερα του Συντάγματος που θα προκύψει μετά την αναθεώρηση και θα είναι πλήρως εναρμονισμένο με τη Συνθήκη του Αμστερνταμ. Οι ποινές που ορίζονται από τους "πειθαρχικώς προϊσταμένους" γίνονται "εξπρές", αφού η διαδικασία για την επιβολή τους δεν πρέπει να ξεπερνά τους 3 μήνες (άρθρο 123). Ο χώρος δεν επιτρέπει να αναπτυχθούν και τα υπόλοιπα, αναλόγου περιεχόμενου, άρθρα.

Η επίκληση της απειλής είτε της διαθεσιμότητας, είτε της αργίας, είτε της απόλυσης συνοδεύει κάθε κεφάλαιο του Κώδικα. Ετσι, το άρθρο 80 ορίζει ότι ο υπάλληλος μπορεί να τεθεί σε αργία για το αδίκημα της "παράβασης καθήκοντος" (η υπηρεσία ξέρει... ), ενώ μπορεί να τεθεί σε διαθεσιμότητα λόγω κατάργησης θέσης (άρθρο 77) ή να απολυθεί για τον ίδιο λόγο (άρθρο 155). Ακόμα μπορεί να παραπεμφθεί με το ερώτημα της απόλυσης αν δεν κριθεί προακτέος δύο φορές κατά συνέχεια ή όχι (άρθρο 101).

Ασφυκτικά ελεγχόμενες, μέσω των διορισμένων υπηρεσιακών συμβουλίων ή των ανώτερων βαθμίδων στην ιεραρχία, είναι οι υπηρεσιακές μεταβολές (μεταθέσεις, μετατάξεις, κλπ.) και η εξέλιξη του υπάλληλου (άρθρα 65-105). Στην πραγματικότητα είναι όμηρος του κυβερνώντος κόμματος και στο έλεος του προϊσταμένου του όσον αφορά την αξιολόγησή του, η οποία όμως συνδέεται και με τις αποδοχές του.

Με λίγα λόγια, από την αρχή που θα εισέλθει ο υπάλληλος στο δημόσιο - για δύο χρόνια χάρη στη δοκιμαστική υπηρεσία δεν έχει κανένα δικαίωμα και περνά από εξετάσεις πειθαρχίας και υποταγής - μέχρι που συνταξιοδοτείται, οφείλει να είναι άβουλο εκτελεστικό όργανο, έρμαιο στα χέρια των "ανωτέρων". Ο Κώδικας αυτό ακριβώς επιχειρεί να διασφαλίσει.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ

Σήμερα, βέβαια, έχουν μειωθεί αρκετά οι ξαφνιασμένοι. Ωστόσο, υπάρχει ένας προβληματισμός, για το πώς συμβαίνει να έχει διαμορφωθεί τέτοια κατάσταση, σε σημείο που πρώην Νεοδημοκράτες, κυρίως άτομα υψηλών εισοδημάτων, να περνούν στο ΠΑΣΟΚ. Αρκετοί, επίσης, ψάχνουν να βρουν, γιατί οι ΗΠΑ στηρίζουν σήμερα το ΠΑΣΟΚ και όχι τη ΝΔ...

Στο θέμα αυτό το ΚΚΕ έχει απαντήσει πειστικά. Εχει αποκαλύψει το ρόλο και το χαρακτήρα της σοσιαλδημοκρατίας, ως μιας βασικής δύναμης στήριξης του ιμπεριαλισμού, ως πιο αποτελεσματικού σε κρίσιμες φάσεις, από τη ΝΔ, τη χριστιανοδημοκρατία, διαχειριστή του καπιταλισμού.

Πρόκειται για κόμματα που πρόδωσαν τη λαϊκή βάση τους, αφού πρώτα την εγκλώβισαν με πολλούς τρόπους δημαγωγίας και χειραγώγησης. Η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ είναι από τις πιο χαρακτηριστικές. Και χρειάζεται να σημειωθεί η ανάγκη που υπάρχει, ιδιαίτερα σήμερα, να γνωρίσει ο λαός την αληθινή ιστορία, γιατί στην επίσημη και στην τρέχουσα το μαύρο έχει γίνει άσπρο. Ετσι θα βοηθηθεί να αποκαθηλώσει τόσο τον Ανδρέα Παπανδρέου, όσο και τους "προγόνους" του: Τον "γέρο της δημοκρατίας" (Γ. Παπανδρέου), τον "μαύρο καβαλάρη" (Ν. Πλαστήρα), τον "σοφό ηγέτη της δημοκρατικής παράταξης" (Θεμ. Σοφούλη). Ας τους δούμε και τους τρεις "προγόνους" σε τρεις πολύ χαρακτηριστικές, αλλά και κορυφαίες περιπτώσεις, όπως είναι ο Δεκέμβρης 1944, η περίοδος πριν και στη διάρκεια της Συμφωνίας της Βάρκιζας (1945) και η περίοδος του εμφυλίου πολέμου.

Στις μέρες της ηρωικής ένοπλης πάλης του λαού Αθήνας - Πειραιά κατά των εγγλέζικων στρατευμάτων και των ντόπιων πραιτοριανών, στην εξουσία υπήρχε η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.

Βέβαια, τον Γ. Παπανδρέου δεν τον έχρισαν πρωθυπουργό μόνο οι Εγγλέζοι. Τον αποδέχτηκαν, δυστυχώς, το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, παίρνοντας μέρος στη λεγόμενη κυβέρνηση εθνικής ενότητας, με βάση τη Συμφωνία του Λιβάνου (Μάης 1944). Από την οποία κυβέρνηση αποχώρησαν πριν τη μάχη του Δεκέμβρη.

Το θέμα, ωστόσο, στο προκείμενο είναι, ότι ο εγκλωβισμός των ΕΑΜικών δυνάμεων είχε περισσότερες πιθανότητες να πραγματοποιηθεί με έναν πολιτικό της βενιζελικής παράταξης, όπως ήταν ο Γ. Παπανδρέου, παρά αν προοριζόταν για πρωθυπουργός ένας ακραιφνής... δεξιός πολιτικός.

Ο Γ. Παπανδρέου συνέχισε να είναι επικεφαλής της κυβέρνησης και μετά την αποχώρηση του ΕΑΜ απ' αυτή. Μιας κυβέρνησης, που τα όρια ευθύνης της περιορίζονταν στη "Σκομπία", δηλαδή σ' ένα μικρό μέρος του κέντρου της Αθήνας, αφού όλο το υπόλοιπο τμήμα της πρωτεύουσας και της χώρας βρισκόταν υπό την κυριαρχία του ΕΑΜ.

Ως πρωθυπουργός, λοιπόν, έπαιξε το ρόλο του στη σφαγή του λαού της Αθήνας από το στρατό του Σκόμπι και τους ντόπιους χίτες, ταγματασφαλίτες, χωροφύλακες του Αγγ. Εβερτ και τους φασίστες της "Ορεινής Ταξιαρχίας".

Η τοποθέτηση του Γ. Παπανδρέου στη θέση του πρωθυπουργού συνδεόταν στενά και με τις αυταπάτες, που υπήρχαν ακόμα σ' ένα τμήμα του λαού για τα... καλά βενιζελικά κόμματα, σε αντίθεση με τα αντιλαϊκά δεξιά. Φυσικά, η μεγάλη ανάπτυξη του ΚΚΕ και των κοινωνικοπολιτικών συμμαχιών, που είχαν διαμορφωθεί στα πλαίσια του ΕΑΜ, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Γ. Παπανδρέου και τα αστικά κόμματα ήταν απόντες από το λαϊκό αγώνα κατά του φασισμού, είχαν αποκαλύψει στα πλατιά λαϊκά στρώματα το ρόλο του "Κέντρου". Ωστόσο, με αυτόν επικεφαλής σ' ένα κυβερνητικό σχήμα η πλουτοκρατία μπορούσε να πετύχει τη μεγαλύτερη δυνατή (αν και μειοψηφική) λαϊκή βάση. Να οργανώσει τις συμμαχίες της, συσπειρώνοντας ένα τμήμα των μικροαστικών στρωμάτων ή κερδίζοντας την ανοχή τους.

Τις μέρες του Δεκέμβρη έκανε την εμφάνισή του και ο Ν. Πλαστήρας, μετά από 4 χρόνια ανάπαυσης στη Νίκαια της Γαλλίας! Ηρθε, ως προετοιμαζόμενος από τους Εγγλέζους νέος πρωθυπουργός, και πήρε μέρος στη σύσκεψη υπό τον Τσόρτσιλ (26 - 27 Δεκέμβρη 1944). Σ' αυτή τη σύσκεψη, που πραγματοποιήθηκε για να παραδώσει τα όπλα ο ΕΛΑΣ, ο Πλαστήρας υπήρξε θρασύτατος. Εδειξε όλο το αντικομμουνιστικό του ποιόν. Αντιγράφουμε από τα πρακτικά της Σύσκεψης:"ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Οι άκροι αριστεροί πιστεύουν ότι έχουν την πλειοψηφία του λαού κι ότι αυτοί απελευθέρωσαν την Ελλάδα. Ομως όλα αυτά είναι ουτοπία. Εγώ δε δέχομαι ότι τα ανταρτικά σώματα είναι εκείνα που απελευθέρωσαν την Ελλάδα. Αν αυτοί νομίζουν ότι τα ανταρτικά σώματα έσωσαν την Ελλάδα, εγώ έχω τη γνώμη ότι αυτά την κατέστρεψαν"!

Σε άλλο σημείο των πρακτικών διαβάζουμε:

"ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Κι ερωτώ: Γιατί βρίσκονται τόσα χωριά καμένα στην Ελλάδα; Αν έπρεπε να βγουν αντάρτες στην Ελλάδα, έπρεπε να βγουν για να τη σώσουν κι όχι για να την καταστρέψουν. Και γι' αυτό δεν παραδέχομαι ότι αυτοί απελευθέρωσαν την Ελλάδα!

(Σημείωση: Φαίνεται ότι, κατά τον Ν. Πλαστήρα, ο φιλολαϊκός δρόμος δεν ήταν αυτός που ακολούθησαν το ΚΚΕ - ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, αλλά εκείνος που πρότεινε ο ίδιος: Το σχηματισμό φιλοναζιστικής κυβέρνησης,για να σωθεί ο τόπος!)

Οταν άρχισαν οι συνομιλίες της Βάρκιζας, στην Ελλάδα δεν ήταν πια πρωθυπουργός ο Γ. Παπανδρέου. Αυτός είχε εκπληρώσει το ρόλο του και παραμερίστηκε. Ηταν ακατάλληλος για τα από εδώ και στο εξής, αφού πάνω του είχε το αίμα των αγωνιστών του Δεκέμβρη και τη λαϊκή κατακραυγή. Τον είχε αντικαταστήσει ο άλλος της... δημοκρατικής παράταξης, ο Ν. Πλαστήρας.

Και αυτό δεν ήταν τυχαίο, όπως καταλαβαίνει ο καθένας. Τη συγκεκριμένη στιγμή χρειαζόταν για πρωθυπουργός ένα πρόσωπο, όπως αυτό του Πλαστήρα, που οι πομπές του δεν ήταν γνωστές στις πλατιές λαϊκές μάζες, ενώ δε βαρυνόταν με τα εγκλήματα ενός Γονατά ή άλλων ακροδεξιών, μοναρχικών και δεξιών.

Η κυβέρνηση Πλαστήρα, λοιπόν, ανέλαβε να προετοιμάσει το έδαφος και να παίξει τον πρώτο εμφανή ρόλο για τη συνθηκολόγηση του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Αυτό το ζήτημα ήταν πολύ κρίσιμο για Εγγλέζους - ντόπιες αστικές δυνάμεις. Γιατί, όπως ομολογεί ο καθηγητής Ι. Γεωργάκης, από τους πρωτομάστορες της Συμφωνίας, "οι αγγλικές δυνάμεις δεν μπορούσαν να προχωρήσουν πέρα από τη Λαμία, γιατί τον έλεγχο τον είχε ο ΕΛΑΣ"! Και συνεχίζει: "Αυτά, εν συνδυασμώ με την κατάσταση στα βόρεια σύνορά μας, με τις τότε καθόλου καλές σχέσεις με τη Γιουγκοσλαβία, με τον Τέμπο να μπαινοβγαίνει στη χώρα, δημιουργούσαν πολύ σοβαρούς - για να μην πω βέβαιους - φόβους ότι αργά ή γρήγορα κάποια αυτονομούμενη περιοχή, κολοβωμένη μάλιστα, θα λειτουργούσε σαν ένα κράτος ελληνικό, ελληνομακεδονικό. Αντιλαμβάνεσθε πόσο τραγική ήταν αυτή η προοπτική".

Μια τέτοια τραγική για την άρχουσα τάξη προοπτική ανέλαβε να ματαιώσει η κυβέρνηση Πλαστήρα. Σε συνεργασία με τους Εγγλέζους και με τον αρχιεπίσκοπο - αντιβασιλιά Δαμασκηνό ρύθμισαν όλα τα σχετικά, ακόμα και τον αριθμό της ΕΑΜικής αντιπροσωπείας, την οποία περιόρισαν στα τρία άτομα! Ταυτόχρονα, ως επικεφαλής της κυβερνητικής αντιπροσωπείας ορίστηκε ο Ι. Σοφιανόπουλος, που όχι μόνο δε βαρυνόταν με τα εγκλήματα των Παπανδρέου - Πλαστήρα, αλλά και είχε συνεργαστεί με το ΚΚΕ, ως αρχηγός του Αγροτικού Κόμματος, το 1936. Αρα ήταν και πιο "οικείος" στην ΕΑΜική αντιπροσωπεία. Αυτό, βέβαια, δεν τον εμπόδισε να αποκαλεί στασιαστική εκδήλωση τον ηρωικό Δεκέμβρη... Και να πρωταγωνιστεί στη σφαγή των ΕΑΜιτών, την οποία σηματοδότησε η Συμφωνία της Βάρκιζας.

Το Σεπτέμβρη του 1947 έγινε πρωθυπουργός της Ελλάδας ο Θεμ. Σοφούλης, επίσης του "κεντρώου" χώρου.

Η στιγμή κατά την οποία ο Θ. Σοφούλης επιλέχτηκε για πρωθυπουργός, συμπίπτει με τη στιγμή (Σεπτέμβρης 1947) που η 3η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ αποφάσιζε το κέντρο βάρους να μεταφερθεί στον ένοπλο αγώνα.

Ο Σοφούλης παρέμεινε πρωθυπουργός μέχρι τον Ιούνη του 1949, οπότε πέθανε. Δηλαδή σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου.

Πρέπει, φυσικά, να υπογραμμιστούν και τα εξής: α) Από την κυβέρνηση Σοφούλη τέθηκε εκτός νόμου το ΚΚΕ. β) Με νόμο της κυβέρνησης Σοφούλη απαγορεύτηκε η νόμιμη έκδοση και κυκλοφορία (δηλαδή κλείστηκαν!) του "Ριζοσπάστη" και των άλλων κομματικών και ΕΑΜικών εντύπων! γ) Το 1948 η κυβέρνηση Σοφούλη ψήφισε το γνωστό αντικομμουνιστικό νόμο 509, με βάση τον οποίο διώχτηκαν και εκτελέστηκαν χιλιάδες κομμουνιστές.

Ετσι, συνέβαινε το εξής: Ενώ ο λαός ζούσε σε συνθήκες τραγικές από κάθε άποψη, οι Αγγλοαμερικανοί, μαζί με την εγχώρια πλουτοκρατία, είχαν διαμορφώσει μια "δημοκρατική" βιτρίνα, την κυβέρνηση Σοφούλη, προκειμένου να εμφανίζουν δημοκρατικό πρόσωπο στους διεθνείς οργανισμούς, για να αποδυναμώνουν τις παρεμβάσεις της Σοβιετικής Ενωσης και άλλων χωρών, καθώς και κινημάτων, που διαμαρτύρονταν για τις εκτελέσεις και γενικά τις διώξεις αγωνιστών.

Μάκης ΜΑΪΛΗΣ