Η διαφάνεια στην ανάθεση και εκτέλεση των δημοσίων έργων είναι η μόνη λέξη που έχει ξεχαστεί από το νομοσχέδιο του ΥΠΕΧΩΔΕ, που πρόκειται να κατατεθεί σύντομα στη Βουλή και το οποίο παρουσίασαν χτες στους δημοσιογράφους ο υπουργός Κ. Λαλιώτης και ο υφυπουργός Χρ. Βερελής.Αντίθετα, το νομοσχέδιο αυτό προωθεί τη μονοπώληση των δημόσιων έργων από λίγους μεγαλοεργολάβους, ενώ περιέχει επικίνδυνες διατάξεις, όπως αυτή με την οποία διακυβεύεται ο δημόσιος χαρακτήρας της ΕΥΔΑΠ, ή αυτές με τις οποίες οι εταιρίες διαχείρισης των μεγάλων έργων εξαιρούνται από τους όποιους περιορισμούς περιέχει το θεσμικό πλαίσιο για τα δημόσια έργα, τις μελέτες και τις προμήθειες του Δημοσίου!

Με το άρθρο 3 του νομοσχεδίου, καθιερώνεται η υποχρέωση σε όλα τα στελέχη του ΥΠΕΧΩΔΕ που ασχολούνται με την ανάθεση ή επίβλεψη έργων, καθώς και σε όλα τα μέλη των Επιτροπών Εισήγησης, για την ανάθεση των δημοσίων έργων να υποβάλουν δήλωση "πόθεν έσχες". Και το μέτρο, όμως, αυτό μάλλον αποδυναμώνεται, αφού πρόθεση της κυβέρνησης φαίνεται πως είναι να αποδείξει ότι για τις στρεβλώσεις στην κατασκευή των έργων υπεύθυνοι είναι μερικοί υπάλληλοι που χρηματίζονται και όχι οι δικές της πολιτικές επιλογές και ο καθοριστικός της ρόλος στο "μεγάλο φαγοπότι" των δημοσίων έργων.

Να σημειώσουμε ότι ο νόμος αυτός είναι ο δεύτερος που προωθεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τα τρία τελευταία χρόνια, με υποτιθέμενο στόχο να μπει τάξη στο σύστημα παραγωγής των δημοσίων έργων, ενώ στην πράξη μόνο αυτό δεν έγινε. Αρκεί να θυμίσουμε ότι ο προηγούμενος νόμος 2229/94 καθιέρωσε κατ' απαίτηση των Βρυξελλών τις περιβόητες αιτιολογήσεις των προσφορών, με βάση τις οποίες ανατέθηκαν έργα ακόμη και στον 30ό μειοδότη!

Με λίγα λόγια και το νέο νομοσχέδιο, κάλλιστα μπορεί να αποκληθεί ψευδεπίγραφο, αφού φέρει τον τίτλο "Βελτίωση των διαδικασιών ανάθεσης και άλλες διατάξεις". Σύμφωνα με αυτό:

• Καθιερώνεται, παράλληλα, με τις αιτιολογήσεις των προσφορών και ένας "μαθηματικός τύπος" αντικειμενικού προσδιορισμού των υπερβολικά χαμηλών προσφορών, προκειμένου να περιοριστεί ο υποκειμενισμός στις αναθέσεις των έργων με προϋπολογισμούς άνω του 1,5 δισ. δρχ. Ενδεχομένως και σε ένα βαθμό ο τύπος αυτός μπορεί να περιορίσει τον υποκειμενισμό, αν και όπως επισημαίνεται από πολλές πλευρές και το σύστημα αυτό μπορεί να ελεγχθεί από τις ισχυρές οικονομικές μονάδες των εργολάβων. Ομως, το ίδιο το νομοσχέδιο με την παράγραφο 8 του άρθρου 2 αυτοαναιρεί την εφαρμογή της διάταξης αυτής και την παραπέμπει στο άγνωστο μέλλον, αφού για να ισχύσει θα χρειαστεί να ορίσει ημερομηνία ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ με απόφασή του! Από το νομοσχέδιο, λοιπόν, αυτό "περί διαφάνειας" υπάρχει κίνδυνος να μείνουν μόνο όλες οι άλλες διατάξεις, που μόνο τη διαφάνεια δεν προωθούν...
• Μία από τις διατάξεις αυτές είναι η παράγραφος 2 του άρθρου 5, με την οποία παραδίδονται ανενδοίαστα τα μεγάλα έργα στις υπάρχουσες 40 περίπου τεχνικές εταιρίες Η Τάξης, αφού απαγορεύει ουσιαστικά στις μικρότερες εταιρίες Ζ Τάξης να μετεξελιχτούν σε Η Τάξης! Με τον τρόπο αυτό, η μονοπώληση των μεγάλων έργων από λίγους εργολάβους γίνεται πραγματικότητα...
• Με το άρθρο 6, λειτουργίες του δημόσιου τομέα παραδίδονται στον ιδιωτικό, όπως το περιβόητο Ινστιτούτο Οικονομίας των Κατασκευών, η ίδρυση του οποίου προβλεπόταν από το 1984 και ποτέ δε λειτούργησε και τώρα μετατρέπεται σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου.
• Με το άρθρο 7 εγκαταλείπονται όλα τα προσχήματα από την κυβέρνηση, και καθιερώνεται η διαχείριση του δημόσιου χρήματος με πλήρη αδιαφάνεια, αφού οι εταιρίες διαχείρισης των μεγάλων έργων εξαιρούνται από τις διατάξεις κατασκευής δημοσίων έργων, ανάθεσης μελετών και προμηθειών του δημοσίου και άρα από τις διατάξεις του Δημόσιου Λογιστικού.
• Από τον ολισθηρό δρόμο της ιδιωτικοποίησης δε γλιτώνει και η ΕΥΔΑΠ, από την οποία αφαιρείται, ουσιαστικά, όλος ο (χωρίς κέρδη) τομέας κατασκευής έργων αποχέτευσης, αγωγών ομβρίων και διευθέτησης ρεμάτων, που ανατίθενται, χωρίς όμως και πρόβλεψη για σχετικά κονδύλια, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ετσι, στη μεν ΕΥΔΑΠ παραμένει πλέον μόνον ο κερδοφόρος τομέας της ύδρευσης και, άρα, άνετα μπορεί να παραδοθεί πλέον η δημόσια και κοινωφελής αυτή επιχείρηση στους ιδιώτες για να πληρώνουν οι Αθηναίοι το νερό για... χρυσάφι, ενώ, από την άλλη, οι δήμοι θα αναγκαστούν να επιβάλουν νέα χαράτσια στους δημότες για να γίνουν τα έργα αποχέτευσης! "Με έναν σμπάρο δύο τρυγόνια", που λέει και η σχετική παροιμία.
• Με το άρθρο 11, η κυβέρνηση επιχειρεί να μετατρέψει το ΤΕΕ από τεχνικό σύμβουλο του κράτους σε τεχνικό σύμβουλο για καλύτερες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα στα Βαλκάνια!

Νίκος ΠΕΡΠΕΡΑΣ

Την έντονη ανησυχία της εκφράζει η "Πρωτοβουλία Πολιτών ενάντια στην Ολυμπιάδα του 2004", για τις πρόσφατες εξαγγελίες του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτη και της προέδρου του Οργανισμού Αθήνας Κ. Γεράρδη σχετικά με την ανάγκη τροποποίησης του ρυθμιστικού σχεδίου της Αθήνας, προκειμένου να κατασκευαστούν τα έργα για την Ολυμπιάδα.

"Η επιτροπή διεκδίκησης δεν έχει κάνει ούτε ένα βήμα πίσω από τις αρχικές θέσεις της, ενώ με την "αλαζονεία της εξουσίας" οδηγείται σε νομικά τεχνάσματα, για να νομιμοποιήσει τα αντίθετα με τη νομοθεσία και το περιβάλλον έργα", επισημαίνει στην ανακοίνωσή της η πρωτοβουλία.

Σχολιάζοντας κάποιες από τις δηλώσεις καθηγητών, που συμμετείχαν στις εκπονήσεις των μελετών για λογαριασμό της Επιτροπής Διεκδίκησης και που έγιναν στην προ ημερών εκδήλωση του ΤΕΕ για την Ολυμπιάδα, αναφέρουν χαρακτηριστικά: "Με δυσάρεστη έκπληξη ακούσαμε από στόμα πανεπιστημιακού καθηγητή ότι το διοξείδιο του άνθρακα δεν είναι αστικός ρύπος και γι' αυτό δεν τον αναφέρει η περιβαλλοντική μελέτη της Επιτροπής Διεκδίκησης. Σημειώσαμε ακόμα τη δήλωση πανεπιστημιακού καθηγητή, μελετητή της επιτροπής, ότι τα οδικά κυκλοφοριακά έργα θα δοθούν σε χρήση λίγο καιρό πριν τους Ολυμπιακούς του 2004 "ώστε να μην προλάβουν να κορεστούν και αχρηστευτούν"".

Κι αυτό ακριβώς η πρωτοβουλία το χαρακτηρίζει ως "άμεση και κατ' ευθείαν αποδοχή αυτού που οι συγκοινωνιολόγοι και πολεοδόμοι λένε συνεχώς, ότι δηλαδή τα οδικά έργα είναι περιορισμένης χρήσης και άχρηστα τελικά ή και επιζήμια στις πόλεις που δεν έχουν αξιόπιστα μέσα μαζικών μεταφορών". Τέλος, η Πρωτοβουλία καταγγέλλει την έλλειψη δημοκρατικού διαλόγου, δεδομένου ότι ο φάκελος παρουσιάζεται στο ευρύ κοινό δέκα μήνες μετά τη σύνταξή του, αφού είναι γνωστό ότι στην παρουσίαση της περιβαλλοντικής μελέτης απαγορεύτηκε η είσοδος σε δημοσιογράφους.

Εκεί όπου πριν από μερικούς μήνες τα συνεργεία της νομαρχίας Αθηνών, κατεδάφιζαν τα κοτέτσια και τις παράγκες, κατά μήκος δηλαδή της κοίτης του Κηφισού στο νεκροταφείο του Κόκκινου Μύλου, σήμερα έχουν "φυτρώσει" δεκάδες αυθαίρετα...

Αυτό διαπίστωσαν οι επόπτες περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ και εμπειρογνώμονες του Οργανισμού Αθήνας, μετά από ελέγχους που ξεκίνησαν στην περιοχή από την περασμένη Δευτέρα και ύστερα από καταγγελίες της "Οικολογικής Εξόρμησης Αττικής". Από τον έλεγχο έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 50 αυθαίρετα κτίσματα, από το ύψος του νεκροταφείου του Κόκκινου Μύλου στη Νέα Φιλαδέλφεια μέχρι και το ρέμα της Πύρνας (Κοκκιναρά), στη Νέα Κηφισιά.

Και το ερώτημα που προκύπτει τώρα είναι τι θα κάνει το ΥΠΕΧΩΔΕ, αφού ως γνωστόν φρόντισε να μεταθέσει τις ευθύνες, μεταβιβάζοντας την αρμοδιότητα της κατεδάφισης των αυθαιρέτων κτισμάτων στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση.

Επισημαίνεται ότι οι επόπτες περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ - που αξίζει να σημειωθεί αυτή ήταν και η πρώτη τους αποστολή από τότε που τους παρουσίασε ο υπουργός Κ. Λαλιώτης πριν δύο χρόνια - έχουν καταγράψει περισσότερες από 50 περιπτώσεις αυθαιρέτων, μία εκ των οποίων είναι αυτή του νεκροταφείου του Κόκκινου Μύλου! Μάλιστα, υπάλληλοι της Διευθύνσεως Πολεοδομίας της νομαρχίας Αθηνών, μετά από αυτοψία στις 15 Σεπτέμβρη διαπίστωσαν και καταγράφουν στην έκθεσή τους την "κατασκευή τοιχίου κοντά στην κοίτη του Κηφισού ποταμού για επέκταση του νεκροταφείου και κατασκευή κτισμάτων καθ' υπέρβαση των πολεοδομικών διατάξεων του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού" (ΓΟΚ) 85.

Οι υπάλληλοι στην έκθεσή τους, η οποία κοινοποιήθηκε στο Ατυνομικό Τμήμα Νέας Φιλαδέλφειας, τονίζουν ότι "η οικοδομή αυτή πρέπει να κατεδαφιστεί μέσα σε 10 μέρες, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να έχει κατεδαφιστεί η αυθαίρετη επέκταση του νεκροταφείου.

Ανοιχτή πρόσκληση στο διεθνές ιδιωτικό κεφάλαιο, για την κατασκευή των μεγάλων οδικών έργων, απευθύνει η κυβέρνηση.

Την πρόσκληση απηύθυνε χτες ο υπουργός Μεταφορών - Επικοινωνιών Τ. Μαντέλης,από το βήμα του Συμβουλίου των υπουργών Μεταφορών της ΕΕ, που συγκλήθηκε στο Λουξεμβούργο. Αναφερόμενος ο υπουργός στις προτεραιότητες κατασκευής μιας σειράς έργων, όπως είναι η Εγνατία Οδός και ο οδικός άξονας Πατρών - Αθηνών - Θεσσαλονίκης, σημείωσε ότι "είναι ευπρόσδεκτη" η συμμετοχή του ιδιωτικού κεφαλαίου για την εκτέλεση των έργων αυτών.

Ο υπουργός αναφέρθηκε, επίσης, στα προβλήματα που συναντούν οι Ελληνες μεταφορείς στις διελεύσεις τους μέσω των ανατολικών χωρών και ανέπτυξε τα ελληνικά αιτήματα για το χρόνιο πρόβλημα "τράνζιτ".

Στο Συμβούλιο, εκτός των 15 υπουργών Μεταφορών της ΕΕ, μετείχαν και οι υπουργοί Μεταφορών 10 χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.