Οι "κατευθυντήριες γραμμές" που συνόδευαν την απόφαση του Μάαστριχτ 1 για ριζική αλλαγή της οργάνωσης της εργασίας, ώστε να αυξηθεί η "ανταγωνιστικότητα", συνοψίστηκαν στην περιβόητη "Λευκή Βίβλο" του 1993, που αποτέλεσε και το "κύκνειο άσμα" της δεκαετούς θητείας του Γάλλου "σοσιαλιστή" Ζακ Ντελόρ στην προεδρία της Κομισιόν. Το Μάαστριχτ 1, για πρώτη φορά επιβάλλει διά νόμου την "αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό" (άρθρο 3Α) προσκρούοντας ανοιχτά σε μια σειρά ευρωπαϊκά συντάγματα, μεταξύ των οποίων και το ελληνικό. Το Μάαστριχτ 2 που ψηφίστηκε στο Αμστερνταμ ομόφωνα από όλες τις κυβερνήσεις προχωράει ακόμη παραπέρα και επιβάλλει για πρώτη φορά διά νόμου την αρχή της "ευελιξίας" στην οργάνωση της εργασίας. Το άρθρο 109α με το οποίο ανοίγει ο "τίτλος" για την απασχόληση στο Μάαστριχτ 2, αναφέρει ρητά ότι "τα κράτη - μέλη και η Κοινότητα εργάζονται για την ανάπτυξη συντονισμένης στρατηγικής για την απασχόληση, και δη για να προάγουν τη δημιουργία εξειδικευμένου, εκπαιδευμένου και ευπροσάρμοστου εργατικού δυναμικού, και αγοράς εργασίας ανταποκρινόμενης στις εξελίξεις της οικονομίας". Το Μάαστριχτ 2 δεν αφορά την ανεργία αλλά τη "νέα" οργάνωση της εργασίας με "ευπροσάρμοστους" εργάτες που να "ανταποκρίνονται" στις ανάγκες του κεφαλαίου. Και όλα αυτά διά νόμου (!!!) τον οποίον συνυπέγραψαν όλες οι κοινοτικές κυβερνήσεις, μαζί και η ελληνική. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, η Ενιαία Πράξη του 1986, το Μάαστριχτ 1 του 1992 και το Μάαστριχτ 2 του 1997 περιέχουν πληθώρα άρθρων που προσκρούουν στο ελληνικό Σύνταγμα, αλλά παρ' όλα αυτά υπογράφονται από τις κυβερνήσεις και επικυρώνονται από την πλειοψηφία της Βουλής - όλοι, πλην ΚΚΕ - ατιμώρητα, καταστρατηγώντας κάθε έννοια "αντιπροσώπευσης" των συμφερόντων του ελληνικού λαού, που τους έχει εκλέξει. Ας σημειωθεί ότι ποτέ πριν στην ιστορία των συντακτικών πράξεων των κρατών δεν προκρίνεται, διά νόμου, ένα συγκεκριμένο "μοντέλο" οικονομίας - το μονεταριστικό - και ένα συγκεκριμένο "μοντέλο" οργάνωσης της εργασίας όπως στα Μάαστριχτ 1 και 2.

Τον Απρίλη του 1977 η Κομισιόν κυκλοφόρησε την "Πράσινη Βίβλο" με τίτλο "σύμπραξη για μια νέα οργάνωση της εργασίας". Η διαπίστωση, εκ μέρους του κεφαλαίου, είναι σαφής: "Τα τελευταία 20-30 χρόνια εκφράζονται όλο και περισσότερο αμφιβολίες σχετικά με την ορθότητα της παραδοσιακής οργάνωσης της εργασίας που βασίζεται στη φιλοσοφία της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής". Η μεθοδολογία επίσης. "Το σκεπτικό είναι να προβούμε στις βελτιώσεις σταδιακά, αντί να περιμένουμε να ξεσπάσει η κρίση". Οι στόχοι, πολυπληθείς. Ο βασικός; "Πρέπει να αλλάξει το σημερινό μοντέλο απασχόλησης, το οποίο προϋποθέτει ότι η "συνήθης" σχέση εργασίας είναι μόνιμη και για ολόκληρη ζωή, ο εργαζόμενος αποχωρεί από την αγορά εργασίας στο τέλος της σταδιοδρομίας του". Προς αυτή την κατεύθυνση που απαιτεί η "ευέλικτη επιχείρηση" πρέπει να αλλάξει η εργατική νομοθεσία που "αμφισβητείται", αφού"διαφοροποιούνται πλέον οι έννοιες χώρος εργασίας, επιχείρηση, εργοστάσιο και κυρίως η έννοια του εργοδότη". Στο πλαίσιο αυτό "η σχέση εργοδότη και εργαζόμενου γίνεται καθοριστικός παράγοντας". Απαιτείται ένα "συνεργατικό πλαίσιο". Για να συζητήσει τι; 1) "Μισθολογικά συστήματα", αφού "φυσικά, ο μισθός βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε σύμβασης εργασίας". Τα μισθολογικά συστήματα "εμποδίζουν σήμερα την εισαγωγή πιο ευέλικτων δομών".

2) "Ευελιξία του ωραρίου", αφού "αποτελεί το κεντρικό θέμα της δημόσιας συζήτησης". Η Κομισιόν προειδοποιεί ότι "η μείωση του χρόνου εργασίας, ενώ η διάρθρωση της οργάνωσης της εργασίας θα παραμένει η ίδια, θα είναι αντιπαραγωγική", προτείνει "μείωση του χρόνου εργασίας ενσωματωμένη σε δέσμες μακροπρόθεσμων μέτρων" όπως στη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ολλανδία και ξεκαθαρίζει ότι μόνο έτσι "περιορίζεται η αύξηση των μισθών που είναι απαραίτητο αντιστάθμισμα για τη μείωση του χρόνου εργασίας". Βολεύει ο υπολογισμός του χρόνου εργασίας "σε ετήσια βάση". Ψέλνεται το εγκώμιο των 24 εκατ. ανθρώπων που εργάζονται σήμερα στην Κοινότητα με καθεστώς μερικής απασχόλησης. Προτείνονται "ευέλικτα συστήματα παροχής αδείας" φυσικά (... ) άνευ αποδοχών.

3) Μεταρρύθμιση στα φορολογικά συστήματα και "εναρμόνιση" στο σύνολο της Κοινότητας.

4) Πρέπει να τελειώνει η κατάσταση, σύμφωνα με την οποία οι παροχές κοινωνικής ασφάλισης "βασίζονται σε ανταποδοτικό μοντέλο ασφάλισης και η επιλεξιμότητα καθορίζεται συχνά από την αδιάλειπτη υπηρεσία".

5) Πρέπει να "προσαρμοστούν" τα μέτρα για την "υγεία και ασφάλεια στο χώρο εργασίας". Σύμφωνα με την Κομισιόν ο ρόλος των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι σημαντικός, αφού η "πρόκληση συνίσταται πώς θα χαραχτούν ή θα προσαρμοστούν πολιτικές που να υποστηρίζουν και όχι να παρεμποδίζουν τη θεμελιώδη οργανωτική ανανέωση". Είναι φανερό ότι όσοι "παρεμποδίζουν" πολιτικές, σύμφωνα με τις επιταγές του κεφαλαίου, δε θα λάβουν μέρος στις "συνεργατικές" διαπραγματεύσεις και θα αποκλειστούν εκ των προτέρων.

Με ιδιαίτερα εντατικούς ρυθμούς η κυβέρνηση προσπαθεί αυτή την περίοδο να ανταποκριθεί, στην πράξη, στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την "απασχόληση", προχωρώντας σε βαθιά αντεργατικές αλλαγές, που στόχο έχουν την αλλαγή της λεγόμενης "αγοράς εργασίας" και την προσαρμογή της σε όσα επιτάσσει η "Λευκή Βίβλος".Η άθλια κατάσταση 20 και πλέον εκατομμυρίων ανέργων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης,καθώς και η καταστρατήγηση βασικών δικαιωμάτων πολλών εργαζομένων, αποτελούν ιδανικό πρόσχημα για την προώθηση των αλλαγών αυτών, ώστε να ενταθεί η καπιταλιστική εκμετάλλευση, να αφαιρεθούν πολύχρονες κατακτήσεις που "κοστίζουν" στο κεφάλαιο, να εξαρθρωθούν οι εργασιακές σχέσεις και η όποια προστασία που απολαμβάνουν σήμερα οι εργαζόμενοι. Η κυνικότητα αυτής της πολιτικής αποκαλύπτεται χαρακτηριστικά από το γεγονός ότι υλοποιείται στο όνομα των ανέργων.

Οπως και στις άλλες χώρες, η "διεύρυνση της ευελιξίας των αγορών εργασίας" είναι κεντρικός στόχος της ελληνικής κυβέρνησης, που τον προωθεί πολύπλευρα, στη βάση των απαιτήσεων και των ντόπιων εκπροσώπων του μεγάλου κεφαλαίου, που φυσικά δε διαφέρουν από τις επιδιώξεις των Ευρωπαίων συναδέλφων τους.

Η πρώτη ουσιαστική παρέμβαση της κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση έγινε με το Νόμο 2434/96, με τίτλο "Μέτρα πολιτικής για την απασχόληση και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση",με τον οποίο:

- Εξειδικεύτηκαν σε πρώτη φάση οι κατευθύνσεις της "Λευκής Βίβλου" για τη λεγόμενη "διά βίου εκπαίδευση των εργαζομένων".

- Ενοποιήθηκαν και ενισχύθηκαν οι, μέχρι τότε αποσπασματικές, πολιτικές επιδότησης της απασχόλησης, που υλοποιούσε η κυβέρνηση, με την παράδοση του προϋπολογισμού του ΟΑΕΔ στους επιχειρηματίες άμεσα και έμμεσα με τα "μερίδια εργασίας και κατάρτισης!

Σύντομα, ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης,θα προχωρήσει σε "νέες" εξαγγελίες για νέους και ηλικιωμένους άνεργους, στο πνεύμα του συγκεκριμένου νόμου, θέλοντας να δημαγωγήσει πάνω στην αγωνία εκατοντάδων χιλιάδων ανέργων.

Ο νόμος βασίστηκε στη "νέα διαρθρωτική πολιτική απασχόλησης",την οποία είχε καταθέσει η κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση επί υπουργίας Στ. Τζουμάκα.Ενα βασικό χαρακτηριστικό του είναι η ενίσχυση των "ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης", που υπονομεύουν την επιδότηση της ανεργίας με την "επιδότηση της απασχόλησης" και μεταθέτουν την ευθύνη για την εξεύρεση εργασίας από την πολιτεία στον ίδιο τον άνεργο.

Ταυτόχρονα, προβλέπει και τη μετατροπή του ΟΑΕΔ έτσι ώστε να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις αποδιάρθρωσης των εργασιακών σχέσεων. Ετοιμάζεται νέος κανονισμός λειτουργίας, αλλάζουν διάφορες υπηρεσίες και προστίθενται νέες, δημιουργούνται τα "παρατηρητήρια απασχόλησης" και γενικά εκείνη η δομή που θα επιτρέψει τον έλεγχο εφαρμογής των νέων αντεργατικών μέτρων.

Ομως, οι υφιστάμενες νομοθετικές ρυθμίσεις δεν αρκούν για την ολοκλήρωση των αντεργατικών αλλαγών. Ο "κοινωνικός διάλογος" - απάτη, που έκλεισε πριν λίγες μέρες τον πρώτο κύκλο του, με το αντεργατικό "σύμφωνο εμπιστοσύνης προς το 2000",έθεσε τις βάσεις για τις παραπέρα αλλαγές, οι οποίες θα ρυθμιστούν νομοθετικά άμεσα, μέσα σε ένα κλίμα ψευδεπίγραφης "συναίνεσης". Το 8ωρο, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η πλήρης απασχόληση,μπήκαν πολύ συγκεκριμένα στο στόχαστρο.

Παράλληλα με τον "κοινωνικό διάλογο", ο οποίος συνεχίζεται για το ασφαλιστικό,με σκοπό την πλήρη ανατροπή του σημερινού συστήματος σε βάρος εργαζομένων και συνταξιούχων, η κυβέρνηση προωθεί όλο αυτό το διάστημα και τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης,που αποτελούν ένα ακόμα εργαλείο αφαίρεσης δικαιωμάτων και χτυπήματος του συνδικαλιστικού κινήματος. Το πρόσχημα και εδώ είναι η "ενίσχυση της απασχόλησης", όμως το μήνυμα προς τους εργαζόμενους είναι το εξής: Ξεχάστε τις ελάχιστες αμοιβές που προβλέπουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ξεχάστε το 8ωρο και το πενθήμερο, όσα ισχύουν για αποζημιώσεις και απολύσεις. Ξεχάστε το συνδικαλισμό. Από την άλλη δίνονται υποσχέσεις στους εργοδότες για χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε να "πειστούν" να απασχολήσουν εργαζόμενους χωρίς δικαιώματα!

Μέσα από μια τεράστια επιχείρηση χρηματισμού η κυβέρνηση επιδιώκει να "γονατίσει" το συνδικαλιστικό κίνημα των εργαζομένων, εξασφαλίζοντας τη λεγόμενη "κοινωνική συνοχή", δηλαδή αποφυγή των "κοινωνικών συγκρούσεων", αποφυγή του αγωνιστικού ξεσπάσματος των εκμεταλλευομένων. Πρώτα απ' όλα, όμως, επιχειρεί να στήσει το νέο σκηνικό εκμετάλλευσης, όπου θα βασιλεύει η ασυδοσία του κεφαλαίου, για τη μεγαλύτερη κερδοσκοπία των πολυεθνικών και των μονοπωλίων.

Για την εργατική τάξη, χωρίς αυταπάτες, δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, την πορεία συγκρότησης του λαϊκού μετώπου, με στόχους και διεκδικήσεις που να εναντιώνονται στις πολυεθνικές. Το πρόβλημα της ανεργίας μόνο με την ανατροπή του καπιταλισμού μπορεί να αντιμετωπιστεί ριζικά και οριστικά ως την εξάλειψή του.

Σ. Λ.

Εναν και μόνο αταλάντευτο αντίπαλο, στην πολιτική της για την αντιμετώπιση, δήθεν, της ανεργίας, που ουσιαστικά προωθεί την αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων σύμφωνα με τις επιδιώξεις του κεφαλαίου, βρίσκει η κυβέρνηση - και το κεφάλαιο - το ΚΚΕ.Η δράση του και οι θέσεις του και για την ανεργία και την αντιμετώπιση της πολιτικής έντασης της εκμετάλλευσης, αποκαλύπτουν την ουσία της κυβερνητικής πολιτικής. Το ΚΚΕ αντεπιτίθεται μαχητικά, στηρίζει την πάλη των εργαζομένων για βελτίωση όσο γίνεται στον καπιταλισμό της θέσης τους και στη δουλιά και στη ζωή, συνδέοντας αυτή την πάλη με τον αγώνα για την οριστική κατάργηση της εκμετάλλευσης.

Ενα περίπου χρόνο πριν, η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα,στην τοποθέτησή της σε συζήτηση προ ημερήσιας διάταξης στη Βουλή, που το ΚΚΕ είχε προκαλέσει, σημείωνε χαρακτηριστικά: "Οι εργαζόμενοι σήμερα, αλλά και οι άνεργοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι πραγματικό εκτροφείο της ανεργίας είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και ότι η εξάλειψή της είναι αδύνατη χωρίς την ιστορική υπέρβαση αυτού ακριβώς του κοινωνικού συστήματος.

Αλλωστε, αποτελώντας ουσιαστική μορφή εκδήλωσης των καπιταλιστικών οικονομικών κρίσεων, δεν έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα περίοδος πλήρους, έστω και στιγμιαίας εξάλειψής της.

Απέναντι στη σύγχρονη πρόκληση, που σερβίρει κυνικά τη "λύση" του μισοάνεργου, του μισοεξαθλιωμένου ή του μισοαπασχολούμενου, το ΚΚΕ αντιτάσσει τη δική του πολιτική απάντηση. Οι προτάσεις μας ως σύνολο δε χωράνε στη σημερινή πολιτική. Προϋποθέτουν ρήξη μαζί της, πράγμα που δεν είναι αρεστό και αποδεκτό, τόσο από την κυβέρνηση όσο και τις άλλες πολιτικές δυνάμεις που υιοθετούν την οικονομία της αγοράς, την κυριαρχία των μονοπωλίων, τη Συνθήκη του Μάαστριχτ".

Πάνω σε αυτές τις βάσεις, το ΚΚΕ έχει σταθεί στο πλευρό των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών δυνάμεων που δρουν και αγωνίζονται για τη μείωση της ανεργίας, όσο είναι δυνατό να μειωθεί σε αυτό το σύστημα, αλλά και για την άμεση λήψη μέτρων προστασίας των ανέργων.

Τα μέτρα που το ΚΚΕ προτείνει, σαν άξονες, συμπυκνώνονται στα εξής:

- Επιδότηση των ανέργων και όχι της εργοδοσίας.

- Ουσιαστική στήριξη των ανέργων, με επιδότησή τους καθ' όλη τη διάρκεια της ανεργίας, με αύξηση του επιδόματος ανεργίας στο 80% του βασικού μεροκάματου, με παράλληλη διασφάλιση των κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων τους και με επιδότηση των νεοεισερχόμενων στην παραγωγή που δεν μπορούν να βρουν δουλιά.

- Διασφάλιση τόσο στους άνεργους, αλλά και στα μέλη των οικογενειών τους των κοινωνικών παροχών και δικαιωμάτων που δίνονται σε όσους εργάζονται.

- Υιοθέτηση των μέτρων που προτείνουν τα συνδικάτα, θεσμικά και οργανωτικά, για το ζήτημα των απολύσεων, στην κατεύθυνση προστασίας της απασχόλησης.

- Καθιέρωση του 35ωρου με 5 μέρες δουλιάς, 7 ώρες τη μέρα, με νομοθετική και γενικευμένη εφαρμογή, βελτίωση των αποδοχών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων.

- Αντιμετώπιση της "μαύρης εργασίας" και παροχή ίσων δικαιωμάτων στους αλλοδαπούς εργάτες.

- Βελτίωση της οικονομικής θέσης των εργαζομένων και συνταξιούχων, ώστε να λειτουργήσει και ως μέσο αναθέρμανσης της αγοράς με πολλαπλές επιπτώσεις στον τομέα της απασχόλησης.

- Εκδημοκρατισμός και εκσυγχρονισμός του πλαισίου για την αναδιοργάνωση του Γραφείου Εύρεσης Ναυτικής Εργασίας.

Σαν γενικότερα μέτρα για τη μείωση της ανεργίας, το ΚΚΕ προβάλει:

- Την ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών και εργασιακών πόρων, με αναδιάρθρωση και αναθέρμανση των επενδύσεων, ειδικότερα στο δημόσιο τομέα, σε κατεύθυνση ρήξης με τις επιταγές της ΕΕ.

- Τη θέσπιση και υλοποίηση κλαδικοτομεακών προγραμμάτων στη βάση εθνικών προτεραιοτήτων, σε βιομηχανία, μεταφορές - επικοινωνίες, βιοτεχνία, κατοικία, με περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη.

- Ανάπτυξη του αγροτικού τομέα με απειθαρχία στις ντιρεκτίβες της ΕΕ.

- Κατάργηση των "αναπτυξιακών κινήτρων" και θέσπιση πραγματικών κριτηρίων με βάση παραγωγική κατεύθυνση και αύξηση της απασχόλησης.

- Οργάνωση της πολιτικής εκπαίδευσης, ειδίκευσης, επανειδίκευσης, έρευνας για την ανασυγκρότηση του παραγωγικού προτύπου της ελληνικής οικονομίας, μακριά από τα χέρια των ιδιωτών.

- Αλλαγές στη δημόσια διοίκηση και στο τραπεζικό σύστημα για τη στήριξη των παραπάνω προσπαθειών.

- Παραγωγική και κοινωνική ανάπτυξη, με επίκεντρο τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.

Κείμενα:

Βησσαρίων ΓΚΙΝΙΑΣ - Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ

Στις 20 - 21 Νοέμβρη, οι 15 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συνέρχονται σε έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Λουξεμβούργο υπό τον ψευδεπίγραφο τίτλο "υπέρ της απασχόλησης". Στην πραγματικότητα στοχεύουν στο συντονισμό της ολομέτωπης επίθεσης κατά της εργασίας και των εργατικών δικαιωμάτων, ενόψει της έναρξης της ΟΝΕ του Μάαστριχτ, από την 1.1.1999. Με άλλοθι την "αντιμετώπιση της ανεργίας", για την οποία δε δίνουν δεκάρα τσακιστή, θα προβούν σε "υψηλές διακηρύξεις", αλλά, με τέτοιο τρόπο, ώστε να προωθήσουν με μεγαλύτερα και υψηλότερα ταξικά πλεονεκτήματα, τις εθνικοκυβερνητικές τους δράσεις κατά των εργαζομένων. Αυτός είναι και ο λόγος που οι μόνες επίσημες "προτάσεις" είναι αυτές της διορισμένης Κομισιόν, η οποία δε φέρει καμία πολιτική ευθύνη έναντι των "εθνικών ακροατηρίων". Μετά τα αλλεπάλληλα στραπάτσα των διαφόρων "συμφώνων εμπιστοσύνης", ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζακ Σαντέρ δεν προτείνει ποσά, αλλά "μέθοδο" (! ). Ενδιαφέρεται όμως ιδιαίτερα για το "συντονισμό" των εθνικοκυβερνητικών πολιτικών απασχόλησης από τις Βρυξέλλες, σύμφωνα με το νέο άρθρο 109 ΙΙ του Μάαστριχτ 2 (Αμστερνταμ). Κατά τ' άλλα, όπως δήλωσε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα δημιουργηθεί ένα "πλαίσιο για δράσεις που θα αναληφθούν σε εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες και οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των εθνικών αγορών εργασίας. Σε αντίθεση με την ΟΝΕ του Μάαστριχτ, "στην περίπτωση της οποίας ήταν χρήσιμη η διατύπωση συγκεκριμένων δεσμευτικών κριτηρίων", όσον αφορά την απασχόληση "θα παίξει μεγαλύτερο ρόλο η δύναμη της πειθούς". Δηλαδή η ταξική καταστολή. Ο "συντονισμός" που επιχειρείται με την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής του Λουξεμβούργου, αφορά στην προσπάθεια πειθαναγκασμού των εργαζομένων ώστε να υποκύψουν στην εντολή: "κινητός εργάτης με σχετικό μισθό". Δεδηλωμένος στόχος είναι η αύξηση της παραγωγής με λιγότερο εργατικό κόστος (μισθό συν ασφάλιση).