Βασικό εργαλείο για την επιβολή των κυβερνητικών σχεδίων στο χώρο της δημόσιας διοίκησης αποτελεί ο "νέος" δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας, ο οποίος ρυθμίζει τα πάντα γύρω από την κατάσταση και εξέλιξη των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα. Οι επιδιώξεις της κυβέρνησης, όπως έχουν εκφραστεί από τον Αλ. Παπαδόπουλο, όσο και το σχέδιο που έχει εκπονηθεί από την αρμόδια επιτροπή, καταδεικνύουν ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να δέσει χειροπόδαρα τους δημοσίους υπαλλήλους, προκειμένου να τους μετατρέψει σε πειθήνια εκτελεστικά όργανα μιας σκληρής αντιλαϊκής πολιτικής, αλλά και να αποτρέψει κάθε "σκέψη" για αντίσταση στην πολιτική της λιτότητας, της ιδιωτικοποίησης υπηρεσιών και λειτουργιών του δημοσίου τομέα, κ.ο.κ.

Το σχέδιο του νέου κώδικα, που δημοσιοποιήθηκε δεν είναι παρά αντιγραφή του κώδικα που καταρτίστηκε το 1951 (!) και "μετάφρασή" του στη δημοτική. Η φιλοσοφία και οι στόχοι παραμένουν οι ίδιοι. Αλλωστε, επανειλημμένα ο Αλ. Παπαδόπουλος έχει εκφράσει το θαυμασμό του για τον κώδικα - κατασκεύασμα της εμφυλιοπολεμικής περιόδου.

Ιδιαίτερη σημασία αποδίδει στα πειθαρχικά μέτρα σε βάρος των δημοσίων υπαλλήλων, για τα οποία ο νέος κώδικας απλά "βελτιώνει" και επιταχύνει τις διαδικασίες για την επιβολή τους. Δεν είναι τυχαίο, ότι από τα 169 άρθρα του νέου κώδικα περίπου 40 είναι αφιερωμένα στον ιερό στόχο του πειθαναγκασμού των δημοσίων υπαλλήλων. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρώτο πειθαρχικό αδίκημα ορίζεται "η έλλειψη αφοσίωσης στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία", καθώς και"πράξεις με τις οποίες εκδηλώνεται άρνηση αναγνώρισης του Συντάγματος" (!). Οι ποινές που ορίζονται από τους "πειθαρχικώς προϊσταμένους" γίνονται"εξπρές", αφού η διαδικασία για την επιβολή τους δεν πρέπει να ξεπερνά τους 3 μήνες.

Η αντίληψη για τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα του δημοσίου υπαλλήλου που διαπερνά τον κώδικα, είναι χαρακτηριστική των κυβερνητικών προθέσεων. "Ο υπάλληλος είναι εκτελεστής της θέλησης του κράτους, υπηρετεί μόνο το λαό και οφείλει πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία". Και ακόμα: "Ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Οταν, όμως, εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτελέσει, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση". Ακόμα και η συμπεριφορά του υπάλληλου εντός και εκτός (;) υπηρεσίας είναι ελεγχόμενη!: "Ο υπάλληλος οφείλει να συμπεριφέρεται εντός και εκτός της υπηρεσίας κατά τρόπον που να καθίσταται άξιος της κοινής εμπιστοσύνης". Το φακέλωμα συνεχίζεται και με "τις προσόδους των συνοικούντων και την περιουσιακή κατάσταση αυτών", όπως αναφέρεται σε σχετική διάταξη. Μεταξύ των υποχρεώσεών του συμπεριλαμβάνεται και το να δουλεύει και εκτός του κανονικού ωραρίου και στις αργίες, εάν το επιβάλλουν "υπηρεσιακές ανάγκες". Αν θα αμειφθεί όμως ανάλογα δεν είναι σίγουρο, αφού το ύψους της αποζημίωσης θα το καθορίσει ο υπουργός.

Η δαμόκλειος σπάθη της διαθεσιμότητας, της αργίας, ή της απόλυσης επισείεται πάνω από κεφάλια των υπαλλήλων, αφού ορίζεται ότι ο υπάλληλος μπορεί να τεθεί σε αργία για το αδίκημα της "παράβασης καθήκοντος", ενώ μπορεί να τεθεί σε διαθεσιμότητα λόγω κατάργησης θέσης ή να απολυθεί για τον ίδιο λόγο. Ακόμα μπορεί να παραπεμφθεί με το ερώτημα της απόλυσης, αν δεν κριθεί προακτέος δύο φορές κατά συνέχεια ή όχι!

Εκεί, όμως, που ο υπάλληλος καθίσταται κυριολεκτικά όμηρος στα χέρια των κυβερνώντων είναι οι διαδικασίες που ορίζονται για τις υπηρεσιακές μεταβολές(μεταθέσεις, μετατάξεις, κλπ.), αφού τα πάντα καθορίζονται από τα διορισμένα υπηρεσιακά συμβούλια. Ακόμα και ο μισθός του υπάλληλου αποτελεί εργαλείο για τον πειθαναγκασμό του, αφού συνδέεται από την "αξιολόγηση" - καθ' όλα υποκειμενική και αυθαίρετη - που θα υποστεί. Υπό αίρεση παραμένει και το"κίνητρο απόδοσης", που καθιερώνει το νέο μισθολόγιο και όσο "στριμώχνουν" τα πράγματα τόσο θα επισείεται η απειλή της κατάργησής του, άσχετα αν τελικά την πραγματοποιήσουν.

Είναι ξεκάθαρο ότι από την αρχή που θα εισέλθει ο υπάλληλος στο δημόσιο- προβλέπεται μάλιστα ότι για δύο χρόνια χάρη στη "δοκιμαστική υπηρεσία" δεν έχει κανένα δικαίωμα και περνά από εξετάσεις πειθαρχίας και υποταγής - μέχρι που συνταξιοδοτείται, οφείλει να είναι άβουλο εκτελεστικό όργανο, έρμαιο στα χέρια των "ανωτέρων".

Παράλληλα, η κυβέρνηση δε σταμάτησε, καθόλου τυχαία, να επαναφέρει στο προσκήνιο το τεράστιο θέμα της άρσης της μονιμότητας. Η διατήρηση του θέματος στην "επικαιρότητα", καθώς και η καλλιέργεια της "κοινής γνώμης" συμβαδίζουν με τις κυβερνητικές επιδιώξεις. Να αισθάνονται, δηλαδή, οι εργαζόμενοι στο δημόσιο ως "προνομιούχοι", λόγω μονιμότητας και άρα να είναι έτοιμοι να διαπραγματευτούν το προνόμιό τους με άλλα, όπως μισθοί, δικαιώματα, κλπ. Το θέμα συζητήθηκε επίσημα σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, τον περασμένο Ιούνη, μετά την οποία ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων είναι ένας μύθος "για όλους εκείνους που δεν εργάζονται είτε είναι ασυνεπείς στις υποχρεώσεις τους". Κάνοντας σαφείς τις διαθέσεις της κυβέρνησης δήλωσε ότι "είναι θέμα πολιτικής βούλησης" η εφαρμογή των διαδικασιών που προβλέπονται από το Σύνταγμα για την απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε αυτό βάζουν πλάτη η ηγεσία και κορυφαία στελέχη της ΝΔ που θέτουν ευθέως θέμα άρσης της μονιμότητας, αλλά όχι για τους ήδη υπηρετούντες.

Η κυβέρνηση Σημίτη όμως δεν επαφίεται μόνο στις πολυπληθείς διατάξεις του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα για το πειθαρχικό δίκαιο, προκειμένου να χειραγωγήσει και τρομοκρατήσει τους εργαζόμενους. Εχει προχωρήσει στη συγκρότηση του περιβόητουΣώματος Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης. Πρόκειται στην πραγματικότητα για το Σώμα των "πραιτοριανών" της κυβέρνησης, οι οποίοι επιλέχτηκαν μέσα από απροκάλυπτα ελεγχόμενες διαδικασίες και στόχο έχει "τον εσωτερικό έλεγχο της διοίκησης" (!). Με τα λόγια του ίδιου του Αλ. Παπαδόπουλου πρόκειται για την "εσωτερική αστυνομία" και η δράση της συνδέεται ευθέως με την εφαρμογή του νέου δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα.

Η διάλυση του κράτους πρόνοιας και η μεταφορά των υπηρεσιών του στους ιδιώτες αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης, στο πλαίσιο του στόχου για κατακρεούργηση των κοινωνικών δαπανών.

Στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη η κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα τον κατάλογο των 1.754 υπηρεσιών που καταργούνται, συγχωνεύονται ή μεταφέρονται οι αρμοδιότητές τους. Στο στόχαστρο βρίσκονται τα υπουργεία Υγείας - Πρόνοιας και Παιδείας, ενώ καταργούνται αρκετές υπηρεσίες που πρόσφεραν υπηρεσίες στους αγρότες, τους επαγγελματοβιοτέχνες κ.ά.

Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί, ότι στο υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, 128 νοσοκομεία ενοποιούνται ανά νομό, ανάλογα με το χαρακτήρα τους. Δεν ξεφεύγουν ούτε τα ιδρύματα Χρονίως Πασχόντων και από 4 που είναι στην Αττική συγχωνεύονται σε ένα, ενώ ανάλογη ρύθμιση γίνεται για τα ευρισκόμενα στην υπόλοιπη χώρα. Από τα 21 Κέντρα Παιδικής Μέριμνας καταργούνται τα 10, ενώ μεταφέρονται στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (ΝΑ) με αλλαγή του σκοπού τους τα 5. Στη ΝΑ μεταφέρονται τα 12 Ιδρύματα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, πλην αυτών που έχουν εθνική εμβέλεια. Οι 1.306 Κρατικοί Παιδικοί Σταθμοί μεταφέρονται στους ΟΤΑ, με προφανή σκοπό τη διάλυσή τους, όπως και οι 131 Κρατικοί Βρεφονηπιακοί Σταθμοί. Στο υπουργείο Παιδείας οι Φοιτητικές Εστίες και Λέσχες καταργούνται και μεταφέρονται σε ιδιωτικού δικαίου νομικά πρόσωπα, με παράλληλη "αξιοποίηση και διαχείριση της περιουσίας των ΑΕΙ". Ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων μετατρέπεται σε ανώνυμη εταιρία, ενώ οι 33 Δημόσιες Βιβλιοθήκες θα ενσωματωθούν στο υπό ανάπτυξη (!) Ενιαίο Εθνικό Δίκτυο Βιβλιοθηκών, όπως και ο Οργανισμός Παιδικών και Εφηβικών Βιβλιοθηκών. Ακόμα, τα 18 Επιστημονικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα καταργούνται.

Ακόμα, καταργούνται τα παραρτήματα των ΙΓΜΕ, ΕΟΜΜΕΧ και ο ΕΟΤ και μεταφέρονται σε περιφέρειες και νομαρχίες. Καταργούνται επίσης ο Εθνικός Οργανισμός Καπνού (ΕΟΚ), όπως και ο Οργανισμός Βάμβακος, καθώς και ο Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός (ΑΣΟ), ο Ελληνικός Οργανισμός Γάλακτος (ΕΛΟΓ), ενώ οι ΤΟΕΒ και οι ΓΟΕΒ συγχωνεύονται ανά νομαρχία και μεταφέρεται η αρμοδιότητά τους στη ΝΑ. Οι Οργανισμοί της Κεντρικής Αγοράς Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Πάτρας μετατρέπονται σε ΑΕ, όπως και το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας. Ο ΟΔΔΥ μετατρέπεται σε ΑΕ, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων συγχωνεύεται με το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, το ΕΛΚΕΠΑ, μεταφέρεται στο ΚΕΠΕ, το οποίο μετατρέπεται σε ΝΠΙΔ. Το Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας (ΓΕΝΕ) καταργείται και οι αρμοδιότητες μεταφέρονται στον ΟΑΕΔ ή στο ΥΕΝ, ενώ η Εστία Ναυτικών συνεχίζει να λειτουργεί με ευθύνη των εφοπλιστών (!).Από τις παραπάνω αλλαγές υπολογίζεται ότι θα μεταταγούν περίπου 12.000 υπάλληλοι.

Την ημέρα της δημοσιοποίησης του καταλόγου, ο Δ. Ρέππας θέλοντας να αμβλύνει τις εντυπώσεις είχε πει ότι όλα αυτά θα γίνουν στη διάρκεια των επόμενων τριών χρόνων. Το χρονοδιάγραμμα όμως, όπως φαίνεται από την πρωθυπουργική προαναγγελία, επισπεύδεται...

Η κυβέρνηση Σημίτη δε φαίνεται να είναι ικανοποιημένη από τις "τομές" που έπρεπε να γίνουν την περασμένη χρονιά στο δημόσιο τομέα και την κρατική μηχανή. Γι' αυτό βάζει φιλόδοξους στόχους για την επόμενη χρονιά: "Το 1998 θα είναι χρονιά εντατικότερης προσπάθειας για αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Δεν έχουμε περιθώρια για τη διατήρηση δομών και λειτουργιών που δεν υπηρετούν ούτε την ανάπτυξη, ούτε τον πολίτη...", προανήγγειλε ο Κ. Σημίτης στην τελευταία συνεδρίαση της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ.

Η αλήθεια είναι ότι μέσα στο 1997, εκτός από την ένταση της λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων στο δημόσιο, έγινε "δουλιά υποδομής", για να προετοιμαστεί η πολυμέτωπη επίθεση που θα γίνει τους επόμενους μήνες, όπως εξήγγειλε με τον κυνισμό που τον διακρίνει ο πρωθυπουργός. Ετσι, σήμερα είναι έτοιμο το νομοθετικό οπλοστάσιο που θα χρησιμοποιηθεί για την επιβολή των αντιλαϊκών επιδιώξεων της κυβέρνησης στη δημόσια διοίκηση. Ρόλος πολιορκητικού κριού έχει ανατεθεί στο νέο δημοσιοϋπαλληλικό κώδικα που συμπυκνώνει τη φιλοσοφία και τα μέτρα της κυβέρνησης. Ολοφάνερος στόχος είναι να δεθούν με "χίλια νήματα" χειροπόδαρα οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα, να μετατραπούν σε άβουλους εκτελεστές των κυβερνητικών αντιλαϊκών επιλογών, ενώ, ταυτόχρονα, δε θα αντιδρούν για την επιδείνωση της δικής τους κατάστασης και του βιοτικού επιπέδου.

Δε δίστασε, επίσης, να θεσμοθετήσει μια εσωτερική αστυνομία, το Σώμα των Επιθεωρητών, το οποίο έχει αποκλειστικό στόχο τη συμμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων προς τις "κείμενες διατάξεις". Πάνω από το κεφάλι, όμως, των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα η κυβέρνηση Σημίτη επισείει διαρκώς την άρση της μονιμότητας, ενώ με το νέο μισθολόγιο έχει αφήσει να αιωρείται η μείωση του μισθού, μέσω του "κινήτρου απόδοσης". Ολα αυτά έρχονται να υποστηρίξουν το στόχο που αναφέρθηκε παραπάνω.

Παράλληλα, η κυβέρνηση προχώρησε στη δημοσίευση της λίστας εκατοντάδων δημοσίων υπηρεσιών και οργανισμών που θα καταργηθούν ή συγχωνευτούν. Στο στόχαστρο βρίσκονται κυρίως οι υπηρεσίες που υπηρετούν κοινωνικές ανάγκες.Συμπέρασμα; Το 1998 θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για τους εργαζομένους στο δημόσιο τομέα, οι οποίοι θα βρεθούν στη δίνη της επίθεσης της κυβέρνησης. Από την αγωνιστική απάντησή τους, μαζί με τους άλλους εργαζόμενους, θα κριθεί αν θα πετύχει η κυβέρνηση να υλοποιήσει τις αντιλαϊκές επιλογές της.