Οκτώ διηγήματα του Χάρη Σακελλαρίου κυκλοφορούν από τη "Σύγχρονη Εποχή" με τίτλο: "Οι κανίβαλοι",(δεύτερη έκδοση).

Η αρτιότητα στην τεχνική και η εφευρετικότητα στην πλοκή χαρακτηρίζουν την εργασία αυτή, ενώ η ψυχογραφία των ηρώων του σε στιγμές βαριές για την Ελλάδα (γερμανική κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος, Χούντα, Πολυτεχνείο) αποκαλύπτουν έναν βαθύτατο γνώστη των ανθρώπινων αισθημάτων κι αντιδράσεων και του κοινωνικού χώρου συνάμα.

Το ενδιαφέρον κι η συγκίνηση καλλιεργούνται από την αρχή, για να κορυφωθούν στο τέλος με την απρόσμενη κατάληξη της ιστορίας, που είναι όλες τους αληθινές - κάποιες από αυτές έχουν δίκαια βραβευτεί - και αποτελούν σημαντική προσφορά στην αντιστασιακή λογοτεχνία.

Ο Χάρης Σακελλαρίου έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την παιδαγωγική, τα προβλήματα και την ψυχολογία των παιδιών και επαγγελματικά μ' επιστημονικά και λογοτεχνικά συγγράμματα. (Στο ενεργητικό του, εκτός από το πλούσιο και ποικίλο παιδαγωγικό, λογοτεχνικό, ποιητικό και θεατρικό έργο του, οφείλουμε ν' αναφέρουμε τη σύνταξη του περιοδικού "Τ' αετόπουλα" - ως ΕΠΟΝίτης εργάστηκε στο Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας, στο τμήμα Μόρφωσης και Διαφώτισης, καθώς κι ότι υπήρξε ένας από τους συντάκτεςτου αναγνωστικού της ΠΕΕΑ "Ελεύθερη Ελλάδα").

"Η κλέφτρα της τάξης" ανήκει στο χώρο της λογοτεχνίας, ψυχογράφημα ενός δωδεκάχρονου κοριτσιού που το δηλητηριάζει η συμπεριφορά των γονιών του με τους συνεχείς καυγάδες τους.

Η ζωντανή και γρήγορη πλοκή, μ' αντικείμενο την απόγνωση του παιδιού, εκπέμπει σήματα κινδύνου, καθώς απευθύνεται στους ηθικούς υπαίτιους των τραγικών καταστάσεων, τους γονείς και πρέπει να μελετήσουν όλοι τούτο το κείμενο για το χαλασμό που μπορεί να προκαλέσει η αδιαφορία και η κακή συμπεριφορά σε μιαν αθώα ύπαρξη.

Ο θαυμάσιος χειρισμός της γλώσσας, είναι ένα επιπλέον στοιχείο στο σημαντικό αυτό αφήγημα, που κάθε κεφάλαιό του συμπληρώνεται με ερωτηματολόγιο, το οποίο "ξυπνά στο παιδί τη διαλεκτική σκέψη", καλλιεργώντας παράλληλα τη "δημιουργική φαντασία του".

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Γνωστός εκπαιδευτικός, συγγραφέας και λαογράφος ο Νίκος Κοσμάς, από το Μιχαλίτσι Ιωαννίνων. Πλούσια η δράση του από τα μαθητικά χρόνια. Πρωτοστατεί στους αγώνες της μαθητικής νεολαίας, κατά τα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά. Παίρνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση του λαού μας. Πλούσια επίσης η εκπαιδευτική δράση του. Επί δεκαετίες ολόκληρες υπηρετεί ως δάσκαλος σε πολλά δημοτικά σχολεία της χώρας μας.

Εκείνο που ιδιαίτερα διακρίνει τον Νίκο Κοσμά είναι η αγάπη του για το λαό. Από το λαό προέρχεται ο ίδιος, πιστός στην υπηρεσία του λαού παραμένει ακόμα. Αυτή η πίστη προς το λαό και τις αστείρευτες δυνάμεις του, τον έσπρωξε στη μελέτη του λαϊκού βίου. Πλούσιες οι μέχρι τώρα λαογραφικές, γλωσσικές και ιστορικές μελέτες, για τις οποίες μάλιστα βραβεύτηκε το 1983 από την Ακαδημία Αθηνών.

Στο πλαίσιο αυτών των μελετών εντάσσεται και η τελευταία γλωσσική εργασία του, που κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις "ΔΩΔΩΝΗ" με τίτλο: "Το γλωσσικό ιδίωμα των Ιωαννίνων".

Πλούσια η ιστορία της πόλης από την εποχή που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα. Σημαντική η προσφορά της στην πνευματική ζωή του Εθνους μας, ιδιαίτερα κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τότε, κατά κοινή ομολογία, τα Γιάννινα αποτέλεσαν το κυριότερο πνευματικό κέντρο του αλύτρωτου Ελληνισμού και καθιερώθηκαν στη συνείδηση του Εθνους ως "πρώτα στ' άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα".

Μια τέτοια πλούσια πνευματική ανάπτυξη απαιτούσε, οπωσδήποτε, και ανάλογη γλωσσική καλλιέργεια. Γλωσσική καλλιέργεια και πνευματική ανάπτυξη πάνε μαζί. Πνευματικός πλούτος δε νοείται χωρίς τον ανάλογο γλωσσικό πλούτο. Ετσι, στα Γιάννινα, αναπτύχθηκε ένα πλούσιο γλωσσικό ιδίωμα που αποτέλεσε και το βάθρο για το αντίστοιχο οικοδόμημα.

Αυτό το γλωσσικό ιδίωμα παρουσιάζει ο Νίκος Κοσμάς στην πρόσφατη εργασία του. Ενα ιδίωμα που, όπως γράφει στον πρόλογό του, διατηρεί όλη την καθαρότητά του, με λίγες, μόνο ξένες επιδράσεις, κυρίως τουρκικές. Η καθαρότητα αυτή διαπιστώνεται στους πολλούς λεξιλογικούς και φωνητικούς αρχαϊσμούς που διατηρεί.

Οπως συνέβη γενικότερα με όλη την ελληνική γλώσσα, το ίδιο συνέβη και με τη γλώσσα των Ιωαννίνων. Αυτή επηρέασε, και άσκησε σημαντική επίδραση, στη γλώσσα των κατακτητών. Ανάμεσα σ' αυτούς και οι Τούρκοι. Το γλωσσικό ιδίωμα των Ιωαννίνων οι Τούρκοι το χρησιμοποιούσαν ως μητρική γλώσσα. Τις θρησκευτικές τους υμνολογίες τις στιχουργούσαν στα ελληνικά και στα δικαστήρια χρησιμοποιούσαν την ελληνική γλώσσα.

Από την άποψη αυτή η εργασία του Ν. Κοσμά παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Σπύρος ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ

Φιλόλογος - συγγραφέας

Οσες οι γενέτειρες των Ελλήνων, τόσες και οι Ελλάδες. Απ' τον τόπο του καθένας αποχτά τη γνώση που τον γεφυρώνει ονειρικά με την ευρύτερη πατρίδα, τον κόσμο ολάκερο, με το σύμπαν, που μόνο η ποίηση προσεγγίζει τις διαστάσεις του.

Η ποιήτρια Μάχη Μουζάκη ευτύχησε να έχει τη δική της ρίζα, στο νησί των ποιητών, την ωραία Ζάκυνθο. Γι' αυτό και στο καινούριο της βιβλίο, την αποκαλεί: "Ζάκυνθο, περήφανη πηγή μου". Η ποιήτρια, κορφολογώντας απ' όλο το έργο της ό,τι καλύτερο έχει γράψει γι' αυτόν τον περίβρεκτο κήπο του Ιονίου, προσφέρει αυτό το ανθολόγημα βαθυστόχαστων πεζοτράγουδων και πολλών επιγραμματικών ποιημάτων που συνθέτουν ένα αρμονικό σύνολο.

Η Ζάκυνθος είναι το "Πλάσμα" της φύσης, και σύμβολο στην ποίησή της, για να εκφράζει με αυτό, "ό,τι καλό υπάρχει στη γη και στον άνθρωπο". Η ψυχή της ποιήτριας, ταυτισμένη με το σύμβολό της, "υποφέρει, αντιστέκεται και δημιουργεί" το λόγο τον υπερούσιο. Αυτόν που υποβάλλει εντός μας την αρετή της φύσης. Το "Πλάσμα" - πνεύμα και φυσικό κάλλος, εξακολουθεί να "παρηγορεί γειτονιές με Γρ. Ξενόπουλο/και πνοή Μαρτελάου". Συνεχίζει "με το Σολωμό στην πλατεία" να "περιφέρει τα βήματα". Πίνοντας λοιπόν η ποιήτρια απ' την "περήφανη πηγή της", λέει: "Ο χρόνος τι ωραία που αναβλύζει και με ποτίζει". Και συμπληρώνει, με ασυγκράτητη τη νοσταλγία για τη γενέτειρα: "Πόση μαγεία εξέπεμπαν τα ταπεινά και τα μεγάλα σου, νησί μου".

Η Μάχη Μουζάκη, αντλώντας γνώση απ' τους ταπεινούς ποιητές της πράξης, στο νησί της, τη μεταγγίζει στους αλαζονικούς ποιητές της άδειας λέξης, τούτης της στείρας εποχής:

"Οι ποιητές / δε γνώρισαν τη γλώσσα / να λιβανίζει, δίψα / τα χωράφια. / Δεν είδανε / το σώμα του γεωργού / όταν τον κυνηγούσε / η αξίνα κι η κόψη της. / Μες την ανάσα βυθιζόταν".

Τελικά οι ρίζες, οι "υπόγειες φλέβες" που τροφοδοτούν την καρδιά του μόχθου, τροφοδοτούν και την καρδιά του νόστου, ώστε η ποιήτρια να λέει: "Εσύ σώζεις γενέτειρα". Και φυσικά, εννοεί περισσότερο τον άνθρωπο, μέσα στον ποιητή.

(Πίνακες Λέτας Κουτσουχέρα.Εκδόσεις "Γκοβόστη").

Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

- Από τις εκδόσεις "Π. Τραυλός - Ε. Κωσταράκη" κυκλοφόρησαν: Γκυ Ερμέ "Ενα αριστοκρατικό καθεστώς: Η δημοκρατία" (μετάφραση Οντέτ Γ. Παπαδημητρίου,μελέτη). Ζαν - Πιερ Λυμινέ και Μαρκ Λασιέζ - Ρέυ "Η φυσική και το άπειρο" (μετάφραση Αννα Σαχίνη,μελέτη). Κλωντ Καντόζ "Η εικονική πραγματικότητα" (μετάφραση Δημήτριος Σκούφης,μελέτη). Αλμπέρ Ζακγκουάρ "Ο άνθρωπος και τα γονίδιά του" (μετάφραση Χάρης Ε. Καζλαρής,μελέτη). Γουέρνερ Χάιζενμπεργκ "Σκέψεις για την εξέλιξη των ιδεών στη φυσική" (μετάφραση δρ. Θεοφάνης Γραμμένος,μελέτη). Φρήμαν Ντιζόν "Μια πατάτα made in Αρης" (μετάφραση Μαργαρίτα Κουλεντιανού,μελέτη).

- "Ποίηση Ι" τιτλοφορείται το βιβλίο ποιημάτων του Μανόλη Σίμου που κυκλοφόρησε από το περιοδικό "Απόπλους" (1997).

- Δημήτρης Ι. Κατσαγάνης "Πέτρες, Ονειρα, Νερά" (ποίηση, εκδόσεις "Λέων" (Μακρυνίτσης 4 - 6, ΤΚ 115 22, Αθήνα, τηλ. 6456.127).

- Διονύσης Πιτταράς "Την πόλη μου τη σήκωσαν οι άγριοι καιροί" (ποιητική σύνθεση, Αθήνα 1997) και "Πίσω από τα βορινά βουνά (Αρκαδική γη)" (αφηγήματα, Αθήνα 1997, "Φωτοσύν", Ιπποκράτους και Αραχώβης 19, τηλ. 3610.035).

- Αποστολής Κ. Δόμβρος "Με την Ελλάδα στη Γη του Πυρός (ταξιδιωτικά διηγήματα)" (Αθήνα 1997, Α. Δόμβρος, Κολοκοτρώνη 100, ΤΚ 18510 Πειραιάς, τηλ. 4125.538).

- Θέμης Τζίφας "Γυναίκες από μέσα" (μικρές ιστορίες, εκδόσεις "Βίγλα",Θ. Τζίφας, Ανδ. Μεταξά 10, ΤΚ 10681 Αθήνα, τηλ. 3801.205).

- Χρήστος Τουμανίδης "Αντίστιξη των άστρων" (ποίηση, εκδόσεις "Μανδραγόρας",Θεμιστοκλέους 34, τηλ. 3647.338).

- Κική Κ. Κανάρη "Κολοκύνθες της ερήμου" (ποίηση, εκδόσεις του περιοδικού "Πλανόδιου",Γ. Μιστριώτου 3, ΤΚ 11255 Αθήνα, τηλ. 2284.403). - Καλλιόπη Παυλή "Νεκρές πόλεις" (ποίηση, εκδόσεις "Εψιλον",Υδρας 10, ΤΚ 15232 Χαλάνδρι, τηλ. 6815.153).

- Στέλιος Σωτηρίου "Η αποκάλυψη του ροδανθού" (μυθιστόρημα, εκδόσεις "Πάραλος",Θεμιστοκλέους 31, Αθήνα, τηλ. 3827.314).

- Βαγγέλης Μηνιώτης "Μουράγιο" (διηγήματα, εκδόσεις "Νεοελληνικά αφιερώματα" του περιοδικού "Πνευματική ζωή", του οποίου κυκλοφόρησαν τα τεύχη 117 και 118).

- Νίκος Πηγαδιώτης "Από ειδικό κάτοπτρο" (ποίηση, εκδόσεις "Νεοελληνικά αφιερώματα" του περιοδικού "Πνευματική ζωή").

- Ειρήνη Λεβίδη "Κολοκύθια με τη ρίγανη" (συνταγές ελληνικές, απλές και ξένες, εκδόσεις "Libro" στη σειρά "Τέχνη του ζην").

- Δημήτρης Βλησίδης - Λευτέρης Ηλιάκης "Τα πρώτα βήματα του ΕΑΜ στην Κρήτη". (Αφιερώνεται στα 80χρονα του ΚΚΕ).

- Επη Παπανικολάου "Αελιου ανεμώνη και ταγκό βελούδο" (Ποιήματα, Αθήνα 1998).

- Λευτέρης Λεμπέση "Οδοιπορικό μνήμης" (Αθήνα 1997).

- Ελένη Τσάτσου "Μηνύματα ουρανού" (ποιήματα "Ιωλκός",τηλ. 3618.684).

- Γεωργία Δαλιανά "Θάλασσα της Φυρονεριάς" (Ποιήματα, τηλ. 4826.376). - Διονύσης Πιτταράς "Ιράκ: Χιλιετηρίδες αίγλης και πολιτισμού", "Την πόλη μου τη σήκωσαν οι άγριοι καιροί" (Ποιήματα, τηλ. 7667.817).

- Χρήστος Χριστοδουλάκης "Δρακιώτικα αφηγήματα" (τηλ. 5010.320).

- "Ασπρόμαυρες συνθέσεις" τιτλοφορείται το λεύκωμα που περιέχει φωτογραφίες, ποίηση, ζωγραφική. Επιμέλεια Φώφη Κορίδη (εκδόσεις "Ιωλκός").