Επιστήμονες στον τομέα των υπερτιμολογήσεων και υποτιμολογήσεων έχουν γίνει πλέον οι εκπρόσωποι των πολυεθνικών και οι "δικοί μας" μεγαλοεπιχειρηματίες. Με την ανοχή, αν όχι με τη βοήθεια, των κυβερνώντων αξιοποιούν τις κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής για να κατακλέβουν τη χώρα, να εξάγουν παράνομα συνάλλαγμα στο εξωτερικό, να κάνουν φοροδιαφυγή απροσδιόριστου ύψους, να ακριβαίνουν αυθαίρετα τις τιμές των διαφόρων προϊόντων. Κατά τ' άλλα, περιφέρονται στις επίσημες δεξιώσεις και μαζώξεις των "επωνύμων" και προβάλλονται από τους κρατούντες ως η αφρόκρεμα της ελληνικής κοινωνίας.

Παρά τις κυβερνητικές μεγαλοστομίες περί δήθεν πάταξης της φοροδιαφυγής και αντιμετώπισης της φάμπρικας με τα διπλά βιβλία που τηρούν οι μεγαλοεπιχειρηματίες, οι διάφορες κομπίνες - καθεμιά από τις οποίες ισοδυναμεί με απώλειες τεράστιων εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό και άλλες επιπτώσεις - όχι μόνο εξακολουθούν να γίνονται, αλλά επεκτείνονται και σε νέους, άγνωστους μέχρι πρόσφατα, τομείς.

Ο "Ρ" φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας μια χαρακτηριστική περίπτωση έκδοσης διπλών παραστατικών, με πρωταγωνιστή την περιβόητη ΠΕΣΙΝΕ.Την πασίγνωστη "Αλουμίνιον της Ελλάδας", που επί δεκαετίες νέμεται παντοιοτρόπως τον εθνικό πλούτο της χώρας και η οποία, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, δεν αρκείται ούτε μόνο στην εκμετάλλευση του εθνικού πλούτου της χώρας, ούτε μόνο στις σκανδαλώδεις συμβάσεις για την προμήθεια τζάμπα ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ, ούτε στα αμύθητα κέρδη που έχει αποκομίσει τόσα χρόνια στην Ελλάδα. Συμπληρώνει το "καρέ" της αισχοκέρδειας της, αξιοποιώντας πλήρως το σύστημα των υποτιμολογήσεων και υπερτιμολογήσεων. Το σύστημα εκείνο στα πλαίσια του οποίου οι διάφοροι μεγαλοεπιχειρηματίες άλλες συμφωνίες κάνουν μεταξύ τους και διαφορετικά τις παρουσιάζουν προς τις οικονομικές και φορολογικές αρχές. Η περίπτωση που αποκαλύπτουμε σήμερα, έχει να κάνει με κομπίνες στο ναύλο για τη μεταφορά πρώτης ύλης, με πλοίο. Από αυτή την άποψη μπορεί κανείς να φανταστεί το μέγεθος των υποτιμολογήσεων και υπερτιμολογήσεων που γίνεται με τις τιμές της ίδιας της πρώτης ύλης.

Αν και είναι δύσκολο να εμπλακεί κανείς στους δαιδάλους των επιχειρηματικών... κόλπων και να φωτίσει πλήρως την εικόνα, έχοντας υπόψη του ορισμένα μόνο από παραστατικά στοιχεία, από τα σχετικά ντοκουμέντα που φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα ο "Ρ", προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η ΠΕΣΙΝΕ συμφώνησε με τη λιβεριανή εταιρία "Ντιάμοντ Σίπινγκ εντ Τρέιντινγκ", τη μεταφορά φορτίου στην Ινδία και για το ναύλο εκδόθηκαν δύο παραστατικά. Το πρώτο παραστατικό αναφέρει ότι ο ναύλος ορίστηκε στα 15 δολάρια τον μετρικό τόνο, ενώ στο δεύτερο - "εμπιστευτικό" παραστατικό - ο ναύλος προσδιορίζεται στα 32,5 δολάρια τον μετρικό τόνο. Είναι το γνωστό κόλπο, των "διπλών" βιβλίων της εφορίας, που κρατάνε οι επιχειρήσεις (μεταξύ αυτών και η ΠΕΣΙΝΕ) που επιδίδονται με μαεστρία στο "σπορ" της φοροδιαφυγής, της δασμοφοροδιαφυγής, με διάφορα κόλπα και μεθοδεύσεις.

Είναι φανερό ότι η "Αλουμίνιον της Ελλάδας" έχει αναλάβει την παράδοση κάποιων ποσοτήτων πρώτης ύλης στην Ινδία. Για την υλοποίηση αυτής της παραγγελίας και προκειμένου να φτάσει το εμπόρευμα στον προορισμό του, υπέγραψε συμφωνία με τη λιβεριανή εταιρία στις 9 του περασμένου Δεκέμβρη και παράλληλα οι δύο πλευρές συμφώνησαν με ειδικό "παράρτημα", το οποίο εκδόθηκε με δύο τιμές διά... πάσα χρήση!

Η μετάφραση των δύο ντοκουμέντων αποκαλύπτει πως είναι πανομοιότυπα, με μια μικρή διαφορά. Η διαφορά τους βρίσκεται σε δύο μόνο σημεία. Το ένα που αναφέρεται στην ένδειξη "εμπιστευτικό" και το άλλο που έχει να κάνει με το ναύλο. Τα κείμενα αναφέρουν τα εξής (σε παρένθεση οι διαφορές του ενός από το άλλο κείμενο, που δείχνουν και τη διαφορά - ακριβότερου - ναύλου):

"Πρωτότυπο

Τρανσμαρίν Α. Ε.

(ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΡ.1 ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΜΕΝΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΝΑΥΛΩΣΗΣ:

ΠΑΡΙΣΙ 9η ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1997

ΑΝΑΜΕΣΑ

- Στην Ντιάμοντ Σίπινγκ εντ Τρέιντινγκ, Λιβερία, ως ιδιοκτήτες από τη μία πλευρά

ΚΑΙ

- την Αλουμίνιον της Ελλάδας, Αθήνα, ως ναυλωτές από την άλλη πλευρά

ΣΥΜΦΩΝΗΘΗΚΕ ΣΗΜΕΡΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΟΤΙ:

ΑΡΘΡΟ ΕΝΑ: Το φορτίο θα πληρωθεί προς 15 (32,5) δολάρια ΗΠΑ ανά καθαρό μετρικό τόνο, στην ποσότητα που θα παραληφθεί.

Ολοι οι άλλοι όροι, συνθήκες και εξαιρέσεις της ειδικής ναύλωσης που υπογράφτηκε στο Παρίσι την 9η Δεκεμβρίου 1997 παραμένουν σε ισχύ.

ΟΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ

ΟΙ ΝΑΥΛΩΤΕΣ"

Ποιο από τα δύο παραστατικά είναι γνήσιο; Ποιος θίγεται από την παρουσίαση διαφορετικών τιμών για τον ίδιο ναύλο; Τι όφελος έχει η "Αλουμίνιον της Ελλάδας" παρουσιάζοντας το ένα ή το άλλο χαρτί; Ποιο παρουσίασε στις ελληνικές αρχές και ποιο στις ινδικές; Τι φόρους γλιτώνει στην Ινδία, αν παρουσιάσει μικρότερη από την πραγματική τιμή, ή τι κερδίζει στην Ελλάδα παρουσιάζοντας μειωμένο ναύλο και αντίστροφα; Γιατί το ένα παραστατικό έχει την ένδειξη "εμπιστευτικό" και το άλλο όχι; Γιατί το ένα έγγραφο, εκείνο με το ναύλο των 15 δολαρίων, έχει σφραγίδα της "Δέλτα Κάριερς" και το άλλο όχι;

Ολα αυτά είναι ερωτήματα στα οποία απάντηση καλούνται να δώσουν οι αρμόδιοι. Τόσο της συγκεκριμένης εταιρίας, όσο και των αντίστοιχων κυβερνητικών αρχών. Εκείνο που σε κάθε περίπτωση αποτελεί δεδομένο είναι ότι το φορτίο που μεταφέρεται με αυτά τα πλοία είναι περίπου 20.000 τόνοι. Από αυτή την άποψη με το ένα παραστατικό η εταιρία εμφανίζει δαπάνη 300.000 δολαρίων ή 87 εκατ. δραχμών και με το άλλο 650.000 δολάρια ή 188,5 εκατ. δρχ.

Αν θεωρήσουμε ότι η ΠΕΣΙΝΕ πλήρωσε για τη μεταφορά 15 δολάρια ανά τόνο (87.000.000 δρχ. συνολικά) και παρουσιάσει στις ελληνικές αρχές το χαρτί με τα 32,5 δολάρια (188.500.000 δρχ. συνολικά), τότε έχουμε μια καραμπινάτη περίπτωση υπερτιμολόγησης. Σε αυτή την περίπτωση, το φανερό όφελό της είναι διπλό: Πρώτον φοροδιαφυγή και δεύτερον ανεξέλεγκτη εξαγωγή συναλλάγματος στο εξωτερικό. Η φοροδιαφυγή γίνεται με την εμφάνιση διπλάσιου, από το πραγματικό, κόστους μεταφοράς και κατ' επέκταση διπλάσιων από τις πραγματικές δαπάνες, με αποτέλεσμα να παρουσιάσει μικρότερα έσοδα προς φορολόγηση. Η εξαγωγή συναλλάγματος γίνεται μέσα από την υποτιθέμενη πληρωμή του ναύλου των 188,5 εκατ. δρχ., ενώ αν η πραγματική συμφωνία είναι για 87 εκατ. δρχ., τα υπόλοιπα 101,5 εκατ. δρχ. θα πάνε σε συνάλλαγμα σε κάποιο λογαριασμό της εταιρίας στο εξωτερικό.

Πάντως, θεωρείται πολύ πιθανό πραγματικό τίμημα να είναι τα 32,5 δολάρια και εικονικό το 15. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο τότε, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις υποτιμολογήσεων και όπως υποστηρίζουν παράγοντες που γνωρίζουν τις διάφορες κομπίνες του χώρου, θα γίνεται επειδή με την υποτιμολόγηση μπορεί να προκύπτει μεγαλύτερο κέρδος από αντίστοιχους μειωμένους δασμούς και φόρους που θα έπρεπε να πληρωθούν στην Ινδία, αν το τίμημα ήταν υπερδιπλάσιο.

Η ουσία βέβαια του ζητήματος δεν είναι αν στην προκειμένη περίπτωση έχουμε υποτιμολόγηση ή υπερτιμολόγηση, ούτε ποιο παραστατικό ναύλου παρουσιάζουν, κατά περίπτωση, οι εκπρόσωποι της "Αλουμίνιον της Ελλάδας". Κύριο είναι η ίδια η ύπαρξη του μηχανισμού παραγωγής διπλών παραστατικών, που υποθάλπεται από τη δογματική άρνηση των κυβερνήσεων να τα βάλουν με τη φοροδιαφυγή του μεγάλου κεφαλαίου. Μια πολιτική, που υποβοηθά τους μεγαλοεπιχειρηματίες να αισχροκερδούν παντοιοτρόπως, επιδεικνύοντας όλο και περισσότερο τις δυνατότητες της... ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε κάθε μορφής κομπίνα.

Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ

Ούτε καν στα λόγια η πάταξη της φοροδιαφυγής δεν αποτελεί πλέον μέτωπο για την κυβερνητική πολιτική. Οι "εκσυγχρονιστές" και ο Κ. Σημίτης, γνωρίζοντας ότι η ανοχή και υπόθαλψη της φοροδιαφυγής αποτελεί ένα... εργαλείο για την καλλιέργεια καλύτερων σχέσεων με την άρχουσα τάξη, αφήνουν τους εκπροσώπους της να αλωνίζουν κατακλέβοντας φόρους, στερώντας τα δημόσια ταμεία από έσοδα που αντιστοιχούν για τα αμύθητα κέρδη τους και μεταφέροντας τη σχετική επιβάρυνση στους, εκ των πραγμάτων, καλοπληρωτές του δημοσίου: Στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους για τους οποίους η παρακράτηση φόρου γίνεται στην πηγή και στους μικρομεσαίους ΕΒΕ με το κόλπο των "αντικειμενικών κριτηρίων".

Τον Δεκέμβρη του 1996 στη συζήτηση του προϋπολογισμού στη Βουλή, ο πρωθυπουργός υποτίθεται πως εξαπέλυσε μύδρους σε όσους ανέχονται και με τη στάση τους ενισχύουν τους φοροφυγάδες. Υπάρχει, έλεγε, "εκτεταμένη φοροδιαφυγή", την οποία υποσχόταν και δεσμευόταν σε όλους τους τόνους, πως η κυβέρνησή του θα πατάξει. Τα αποτελέσματα αυτής της... πάταξης αποτυπώθηκαν στους πρωθυπουργικούς λόγους από τον Φλεβάρη μέχρι τον Μάη του 1997!

Από τις 68 δημόσιες ομιλίες που έκανε από τότε ο Κ. Σημίτης, στη φοροδιαφυγή - έστω και σαν όρο - αναφέρθηκε 6 φορές. Ιδού λοιπόν όλα τα... εμπνευσμένα πρωθυπουργικά επιχειρήματα για τη μάστιγα της φοροδιαφυγής:

• Στην ομιλία του στα Α. Λιόσια στις 11 του Φλεβάρη ανέφερε: "... πετύχαμε να μειώσουμε το μερίδιο των εργαζομένων στα φορολογικά βάρη, περιορίζοντας τη φοροδιαφυγή".
• Στις 21 του ίδιου μήνα στην ΚΕ του ΠΑΣΟΚ... συμπλήρωσε: "... πετύχαμε να μειώσουμε το μερίδιο των εργαζομένων στα φορολογικά βάρη, περιορίζοντας τη φοροδιαφυγή".
• Δέκα μέρες μετά στη Λάρισα, εμπλούτισε τις γνώσεις μας σημειώνοντας: "... επιτυγχάνουμε να μειώσουμε τη συμμετοχή των εργαζομένων στα φορολογικά βάρη, περιορίζοντας τη φοροδιαφυγή".
• Στο Βόλο, στις 2 του περσινού Μάρτη, διόρθωσε την προηγούμενη διατύπωση τονίζοντας: "... πετύχαμε να μειώσουμε το μερίδιο των εργαζομένων στα φορολογικά βάρη, περιορίζοντας τη φοροδιαφυγή".
Στα Γιάννενα, στις 30 - 5 - 1997, δίνοντας... νέες διαστάσεις στην πολιτική πάταξης της φοροδιαφυγής είπε: "... πετύχαμε να μειώσουμε το μερίδιο των εργαζομένων στα φορολογικά βάρη, περιορίζοντας τη φοροδιαφυγή". Η πράξη

Αυτή είναι η... φραστική συνεισφορά της κυβέρνησης στον τομέα της φοροδιαφυγής. Στην καθημερινή πρακτική και πολιτική, οι παρεμβάσεις της είναι πολύ πιο αποφασιστικές: Μαζί με τη συνεχή αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των λαϊκών στρωμάτων, σημαντικοί σταθμοί της κυβερνητικής πολιτικής μπορούν να θεωρηθούν:

• Η διαγραφή χρέους περίπου 200 δισεκατομμυρίων δραχμών των εταιριών ΜΟΤΟΡ - ΟΪΛ και ΠΕΤΡΟΛΑ από τόκους υπερημερίας που χρώσταγαν οι δύο επιχειρήσεις για αποθήκευτρα.
• Η διαγραφή καταλογισμένης φορολογικής υποχρέωσης και χρέους 40 δισεκατομμυρίων δραχμών της πολυεθνικής εταιρίας καυσίμων "ΒΡ", με απευθείας και απροκάλυπτη, μάλιστα, παρέμβαση της κυβέρνησης στο Νομικό Συμβούλιο του κράτους.
• Η κατάργηση ουσιαστικά του νόμου που προβλέπει την επιβολή προστίμων για τις αποδεδειγμένες απατεωνιές των τεχνικών εταιριών που εκδίδουν πλαστά τιμολόγια και εικονικά φορολογικά στοιχεία, με αποτέλεσμα να χάνονται για το δημόσιο ανυπολόγιστου ύψους έσοδα.
• Νέες σελίδες στο θέμα της φοροδιαφυγής επιχειρούν να γράψουν αυτές τις μέρες οι "εκσυγχρονιστές", με το λεγόμενο αναπτυξιακό νομοσχέδιο, με το οποίο ανάμεσα στα άλλα προνόμια προς το κεφάλαιο καθιερώνονται μια σειρά "φορολογικές ελαφρύνσεις" μέχρι και 100%!

Κ.

Οταν την προηγούμενη δεκαετία ο πρύτανης της ΑΣΟΕΕ Π. Τζωρτζόπουλος διατύπωνε τη σκέψη ότι "είναι απόλυτα λανθασμένη η άποψη που ακούγεται από πολύ υπεύθυνα χείλη ότι η κατάργηση των συναλλαγματικών περιορισμών θα ακολουθηθεί από οριστική εξαφάνιση του φαινομένου των υπερτιμολογήσεων και υποτιμολογήσεων", προφανώς είχε υπόψη του την αδηφάγα φύση του κεφαλαίου και των εκπροσώπων του. Γνώριζε ότι οι όποιοι "περιορισμοί", "δεσμεύσεις" και "διοικητικές παρεμβάσεις" πρόβαλαν οι μεγαλοεπιχειρηματίες, προκειμένου για να δικαιολογήσουν τη φοροδιαφυγή τους, ήταν απλά πρόσχημα και άλλοθι. Φαίνεται επίσης ότι δεν ξέφευγε της προσοχής του πως αν με την "απελευθέρωση" των αγορών υποβοηθούνταν, ας πούμε, η εύκολη εξαγωγή συναλλάγματος από τη χώρα, η ίδια η απελευθέρωση θα σηματοδοτούσε αυτόματα την προσπάθεια αναζήτησης άλλων τρόπων για την εύκολη, γρήγορη και εν πολλοίς μη νομότυπη απόσπαση μεγάλων κερδών από το κεφάλαιο. Οπως και να έχει πάντως το πράγμα, το πιθανότερο είναι ότι ο Π. Τζωρτζόπουλος δε θα μπορούσε να διανοηθεί ότι σχεδόν μιάμιση δεκαετία μετά, σε περιόδους που η ραγδαία εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της πληροφορικής δίνει στην πολιτεία τη δυνατότητα να ελέγξει ουσιαστικότερα από ποτέ άλλοτε τη φοροδιαφυγή, οι κυβερνώντες θα αρνούνταν και μάλιστα πεισματικά να θίξουν έστω και στο ελάχιστο την ασυδοσία του κεφαλαίου σ' αυτόν τον τομέα.

Οι "υπερτιμολογήσεις" και "υποτιμολογήσεις" αποτελούν μία από τις πάμπολλες μορφές που χρησιμοποιεί το μεγάλο κεφάλαιο για να γλιτώνει φόρους, δασμούς, εισφορές κ. ο. κ. Επίσημα στοιχεία για υπέρ και υπό τιμολογήσεις δε δίνονται πλέον στη δημοσιότητα εδώ και χρόνια. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένους αρμόδιους παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, ο ρόλος των υπηρεσιών του υπουργείου έχει υποβαθμιστεί τόσο πολύ, που ούτε καν οι κυβερνώντες δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να υπολογίσουν, έστω με σχετική ακρίβεια, το μέγεθος των απωλειών που έχει το δημόσιο από τέτοιες φορολογικές παρανομίες. Για να έχει πάντως κανείς κάποιο μέτρο για το τι συμβαίνει σ' αυτό το χώρο, είναι ίσως ενδεικτικά τα εξής στοιχεία: Οταν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας είχε αρχίσει να δραστηριοποιείται το Συμβούλιο Ερευνας Τιμών, το οποίο ήταν επιφορτισμένο με τον εντοπισμό της έκτασης των υποτιμολογήσεων και υπερτιμολογήσεων, μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 1983 είχαν διαπιστωθεί μόνο στις εισαγωγές υποτιμολογήσεις της τάξης του 1,2 δισ. δραχμών! Αλλωστε, όπως με κάθε ευκαιρία δήλωναν τότε οι υπουργοί του ΠΑΣΟΚ, "οι έρευνες αποδεικνύουν ότι οι υπερτιμολογήσεις και υποτιμολογήσεις είναι μια πολύ διαδεδομένη πρακτική στις εξωτερικές συναλλαγές της χώρας και τα σοβαρότερα προβλήματα διαπιστώνονται στις πρώτες ύλες, στα μέταλλα, αυτοκίνητα, ανταλλακτικά αυτοκινήτων, γουναρικά, σε αγορά πλοίων, σε φαρμακευτικές πρώτες ύλες, σε ορυκτά κτλ.".

Τα ποσοστά των παραβάσεων, δηλαδή οι προς τα πάνω ή προς τα κάτω αποκλίσεις των τιμών, πολλές φορές αξίζουν και ποσοστά με τριψήφιους αριθμούς. Οι πλέον πρόσφατες περιπτώσεις που έγιναν γνωστές είναι οι υπερτιμολογήσεις των πρώτων υλών στα φάρμακα, όταν τελικά μετά την κόντρα που υπήρξε πριν λίγους μήνες ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους φαρμακοβιομήχανους, οι εκπρόσωποι της πρώτης έβγαλαν στη φόρα τις κομπίνες από τις οποίες αποδεικνύονταν υπερτιμολογήσεις μέχρι και 5.000%!