Στο Ευρωκοινοβούλιο τέθηκε το ζήτημα των Μαρμάρων του Παρθενώνα, με Ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΚΚΕ, Β. Εφραιμίδη,καλώντας την Ευρωπαϊκή Ενωση "να αντιμετωπίσει το θέμα πιο τολμηρά και ρεαλιστικά, ανεξάρτητα από τη συνεργασία και άλλων οργανισμών που μπορεί και πρέπει να εξασφαλιστεί".Απευθυνόμενος δε στον επίτροπο Πολιτισμού, Μαρσελίνο Ορέχα, είπε "να μη θεωρεί ότι το ζήτημα είναι μόνο ελληνικής ευαισθησίας. Είναι ευαισθησία που πρέπει να διακατέχει τον κάθε πολιτισμένο άνθρωπο και αυτή την ίδια την Κοινότητα, που πολλά διακηρύσσει περί σεβασμού της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία κινδυνεύει εν προκειμένω και από το περιστατικό καταστροφής της επιφάνειας των Μαρμάρων, αλλά και από το γεγονός ότι τα ίδια τα Μάρμαρα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι ενός ευρύτερου συνόλου.Εχουν βέβαια μία αυτονομία, αλλά η αξία τους αναδεικνύεται όταν είναι συνενωμένα με τον κορμό στον οποίο ανήκουν και αυτός είναι ο Παρθενώνας. Παρ' όλα αυτά η επιστροφή και αποκατάστασή τους καθυστερεί κατά τρόπο απαράδεκτο από την Αγγλία, η οποία αρνείται την επιστροφή τους".

Από την άλλη πλευρά ο Μ. Ορέχα έδειξε επιφυλακτικός για τις νομικές δυνατότητες που έχει η Κοινότητα να ασχοληθεί με το θέμα, λέγοντας ότι "η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει περιορισμένες αρμοδιότητες"! Απάντηση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε όποιες άλλες περιπτώσεις η ΕΕ δείχνει να κόπτεται για τον Πολιτισμό...

Ωστόσο, παρεμβαίνοντας στη συζήτηση ο Βρετανός ευρωβουλευτής Τέβερσον δήλωσε: "Ως Βρετανός και μέλος του Ευρωκοινοβουλίου θα ήθελα εγώ προσωπικά να υποστηρίξω την καμπάνια να επιστρέψουν στην Ελλάδα τα Μάρμαρα".

Στο μεταξύ ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος, έστειλε στο Γενικό Διευθυντή της ΟΥΝΕΣΚΟ, Φεντερίκο Μαγιόρ, την ακόλουθη επιστολή:

"Θα έχετε ίσως πληροφορηθεί ότι τις τελευταίες ημέρες είδα στο φως της δημοσιότητας συγκλονιστικές αποκαλύψεις για καταστροφές που υπέστησαν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, τα οποία βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.

Ο γνωστός Βρετανός ιστορικός Ουίλιαμ Σεν Κλαιρ στη νέα έκδοση του βιβλίου του για τον λόρδο Ελγιν παραθέτει συγκλονιστικά στοιχεία από τα αρχεία και τους φακέλους του Βρετανικού Μουσείου. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι την περίοδο 1938-1939 οι υπεύθυνοι του Βρετανικού Μουσείου επιχείρησαν να "καθαρίσουν" με χημικά και μηχανικά μέσα τις επιφάνειες των Μαρμάρων, με αποτέλεσμα αυτά να υποστούν ανεπανόρθωτες βλάβες.

Το χειρότερο είναι ότι το γεγονός αυτό αποκρύφτηκε. Μόνο σποραδικές πληροφορίες είναι γνωστές στους ειδικούς. Το 1983 στην αίτηση της προς την ΟΥΝΕΣΚΟ για την επιστροφή των Μαρμάρων η Ελληνική Κυβέρνηση έθεσε και το ζήτημα αυτό, το οποίο αντιπαρήλθε σιωπηρά η βρετανική πλευρά στην απάντησή της.

Παρ' όλα αυτά ο βασικός ισχυρισμός της Μεγάλης Βρετανίας είναι ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα προστατεύονται και προβάλλονται καλύτερα στο Λονδίνο! Γνωρίζετε τις ελληνικές θέσεις. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις συστάσεις της ΟΥΝΕΣΚΟ, επιδίωξε τις διμερείς επαφές με το Ηνωμένο Βασίλειο ιδίως μετά την επιστροφή του στο καθεστώς του πλήρους μέλους της ΟΥΝΕΣΚΟ. Οι επαφές συνεχίζονται και έχω απευθύνει επιστολή προς τον Βρετανό ομόλογό μου με πολύ συγκεκριμένες προτάσεις. Η Ελλάδα, όμως, ανεξάρτητα από αυτό, ζητά τη σύσταση Ειδικής Επιτροπής εμπειρογνωμόνων για την εξέταση της κατάστασης των Μαρμάρων.

Προτείνουμε η Επιτροπή αυτή να λειτουργήσει είτε υπό την αιγίδα της ΟΥΝΕΣΚΟ είτε υπό την αιγίδα του ICOM (μη κυβερνητική οργάνωση) ανάλογα με τη βρετανική προτίμηση.

Τα θέτω όλα αυτά υπόψη σας και σας παρακαλώ στο πλαίσιο της αρμοδιότητας και του υψηλού ηθικού και πολιτικού σας κύρους να κάνετε ό,τι θεωρείται αναγκαίο".

Σε μια χρονική περίοδο που καταστρατηγούνται βασικά δικαιώματα των εργαζομένων, η αναγκαστική ασφάλισή τους μόνο ύποπτη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Πολύ περισσότερο, όταν αυτή η ασφάλιση θέλει να καλύψει ένα χώρο σαν αυτό των εικαστικών καλλιτεχνών. Κι αυτό, γιατί η ανταποδοτικότητα, που είναι και η βάση της ασφάλισης, δεν μπορεί να λειτουργήσει στους καλλιτέχνες εικαστικούς.

Στην πλειοψηφία τους, οι ζωγράφοι, οι γλύπτες ή οι χαράκτες, είναι κατά κανόνα άνεργοι, γιατί το έργο που παράγουν δεν έχει τακτή διακίνηση, αλλά άναρχη και κυρίως μικρή. Ετσι, λοιπόν, δεν είναι δυνατόν να καταβάλουν για ασφάλισή τους ποσά των 600.000 περίπου δραχμών ετησίως, όταν τα έσοδά τους δεν αρκούν πολλές φορές για να καλύψουν το ενοίκιο του εργαστηρίου τους ή την αγορά βασικών υλικών τους.

Οι ίδιοι οι καλλιτέχνες, γνωρίζοντας πολύ καλά την ιδιαιτερότητα της εργασίας τους, πρότειναν κατά καιρούς στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αλλά και στο υπουργείο Πολιτισμού, να δημιουργηθούν πόροι για το οποιοδήποτε Ταμείο των εικαστικών: Από τα εισιτήρια Μουσείων και Πινακοθηκών, από πωλήσεις έργων τους μέσω του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, αλλά και κάποια ποσοστά από τα έσοδα πωλήσεων της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας.

Τα αρμόδια υπουργεία, κάνοντας ξεκάθαρη την πολιτική τους, αρνούνται κάθε πρόταση των εικαστικών, με αποτέλεσμα να θέλουν να ρυθμίσουν το θέμα με τον πιο ακατάλληλο τρόπο: Την υπαγωγή των καλλιτεχνών στο ΤΕΒΕ, αλλάζοντας έτσι το χαρακτήρα τους, χρίζοντάς τους "εμποράκους", που θα πασχίζουν να πουλήσουν την πραμάτεια τους, προκειμένου να συγκεντρώσουν χρήματα για να πληρώνουν τα ασφάλιστρά τους. Η άποψη αυτή θα τους έβγαζε από τους στόχους της τέχνης τους, που, αν και εμπορεύεται, δεν προγραμματίζεται από τους δημιουργούς της γι' αυτό. Φανταστείτε, για παράδειγμα, έναν ποιητή, την ώρα που γράφει, να σκέφτεται την πώληση του έργου του. Το ίδιο συμβαίνει και με έναν εικαστικό και είναι αυτό που διαφοροποιεί τους δημιουργούς από τους άλλους εργαζόμενους.

Η τακτική της κυβέρνησης είναι συνεπής με την ιδεολογία της και η φρασεολογία της είναι άκρως εκφραστική. Τη λύση σε κάθε μας πρόβλημα - λέει- θα τη δώσει η αγορά, και η πρόοδος της κοινωνίας μας θα στηριχτεί στην πρωτοβουλία του ιδιώτη. "Αγορά" - ιδιώτης: Εννοιες που μια ετυμολογική εμβάθυνσή τους θα ήταν αρκετά αποκαλυπτική. Η θέση μας, λοιπόν, είναι στην αγορά, ή στην πιάτσα αν θέλετε, και η φυσιογνωμία μας εκείνη του ιδιώτη. Εάν κινηθούμε αλλάζοντας στο αντίθετό τους αυτές τις δύο έννοιες, τότε θα βρεθούμε σ' ένα χώρο, όπου η αγορά μετατρέπεται σε δήμο και ο ιδιώτης σε πολίτη. Αυτός είναι και ο φυσικός χώρος του καλλιτέχνη - δημιουργού, που παράγει έργο για το δήμο. Και αυτό δεν είναι αγοραίο, αλλά μέσο επικοινωνίας και δημοκρατικού διαλόγου με όλους τους συντελεστές μιας κοινωνίας, που στόχο έχει την απελευθέρωση των πολιτών της, δηλαδή απελευθέρωση του είδους στην πορεία της εξέλιξής του.

Βασίλης ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

Ζωγράφος