Το Κέντρο Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων (ΚΕΠ) ιδρύθηκε το 1984 με αφορμή την ανακήρυξη της Αθήνας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και έκτοτε λειτουργεί ανελλιπώς. Εχει αναδειχτεί σε πολιτιστικό φορέα με αποφασιστικό ρόλο σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ως προς το σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας εκπαιδευτικής και επικοινωνιακής πολιτικής σχετικά με τη χρήση, την ερμηνεία και την αξιοποίηση του πολιτιστικού αγαθού. Η συνεχής λειτουργία, η ανάπτυξη και η επέκταση των δραστηριοτήτων του Κέντρου στο πεδίο της εκπαίδευσης στον πολιτισμό, βασίστηκε και υποστηρίχτηκε για μια δεκαετία από μια διεπιστημονική ομάδα, η σχέση εργασίας της οποίας όμως λήγει, με αποτελέσματα αυτοακύρωσης των στόχων της συνέχειας.

Σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου, πάντως, όταν ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος,ρωτήθηκε για την τύχη των ανθρώπων που εργάστηκαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα, είπε πως θα το αντιμετωπίσει στο πλαίσιο της νομοθεσίας, τονίζοντας όμως ότι το ΥΠΠΟ "έχει τεράστιο πρόβλημα ανανέωσης του στελεχικού του δυναμικού και πρόσληψης νέου επιστημονικού προσωπικού", ενώ εκφράζοντας την άποψή του για τα κριτήρια στελέχωσης του διοικητικού μηχανισμού του κράτους, είπε "πρέπει να εκτιμάς την αποτελεσματικότητα, την όρεξη, τη γνώση κ.ο.κ.".

Στοιχεία, που σίγουρα διαθέτουν οι εργαζόμενοι, αφού το έργο τους όλα αυτά τα χρόνια είναι σημαντικότατο. Εκτός αν αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα. Το γεγονός δηλαδή, ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν εργάστηκαν με "δημοσιοϋπαλληλικό" τρόπο. Εκτός αν, ένας τομέας που διαχειρίζεται πολιτιστικά αγαθά, που προσφέρει δωρεάν εκπαιδευτικά προγράμματα, που απευθύνεται στα δημόσια σχολεία και του κοστίζει 60.000 την ημέρα, θεωρείται ζημιογόνος για τη λογική της κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης πιστής και υπάκουης στις ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες, που αποσκοπούν να μετατρέψουν τον πολιτισμό σε πεδίο κερδοφορίας. Αν παίρνεις 1.500 χιλιάρικο για το κάθε παιδάκι, για παράδειγμα, όπως τα ιδιωτικά "μαγαζιά", μπορείς να βγάζεις κιόλας. Αλλωστε, το κομμάτι του πολιτισμού και συγκεκριμένα αυτό που αφορά το παιδί και την οικογένεια, όπως για παράδειγμα το ηλεκτρονικό υλικό στην Ελλάδα, θέλει να το μονοπωλεί ο οργανισμός Λαμπράκη. Εξάλλου, με την ίδια λογική της εμπορευματοποίησης του πολιτισμού, ό,τι μπορεί να πουληθεί αποτελεί ψωμί, που λαχταρούν αρκετοί. Επομένως, μια θεσμοθέτηση ενός κομματιού που θα παίζει σ' αυτή την πίτα και που θα είναι κρατικό, πιθανόν να είναι βλαπτικό για την ιδιωτική πρωτοβουλία. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, πρόκειται για το ίδιο πεδίο δραστηριοποίησης, που επιχειρούν ιδιωτικοί φορείς. Το να υπάρχει μια μονάδα του δημοσίου, μικρή αριθμητικά, αλλά με σπουδαίο έργο και με μια δυναμική, δε "συμφέρει".

Τα στελέχη αυτά δε λειτούργησαν στο πλαίσιο της υπηρεσίας απλώς με όρους διεκπεραίωσης και παρουσίασης του έργου στο κοινό, αλλά κυρίως εργάστηκαν για την ανάδειξη απόψεων σχετικά με τα ζητήματα επικοινωνίας του κοινού με την αρχαιολογική κληρονομιά και συγκεκριμένα: Την ανάγκη για τη γνωριμία μεγάλων κοινωνικών ομάδων με τα μουσεία, τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους. Την αναγκαιότητα για την ανάπτυξη υποδειγματικών εφαρμογών και δράσεων με καινοτόμο χαρακτήρα για παιδιά, εφήβους και νέους. Την αναγκαιότητα για παραγωγή εφαρμογών και σχεδιασμό δραστηριοτήτων με δυνατότητα πολλαπλασιασμού και αναπαραγωγής τους, ώστε να διασφαλίζεται η συμμετοχή της περιφέρειας. Την αναγκαιότητα για τροποποίηση - σχεδιασμό δραστηριοτήτων ώστε να περιλαμβάνουν ομάδες που συνήθως αποκλείονται κοινωνικά από το πολιτιστικό αγαθό. Την αναγκαιότητα για συνεχή επιμόρφωση επιμορφωτών σε θέματα εκπαίδευσης στα μουσεία, διαδικασία που απέδωσε ανά την Ελλάδα ένα εξειδικευμένο δυναμικό που ασχολείται σήμερα σε δημόσιους ή μη κυβερνητικούς οργανισμούς.

Το Κέντρο αποτελεί φορέα που σχεδιάζει και υλοποιεί αρχαιολογικά - εκπαιδευτικά προγράμματα και εκθέσεις στην Αθήνα και σε πόλεις της περιφέρειας (Θεσσαλονίκη, Φλώρινα, Αγρίνιο, Πάτρα, Χανιά, Ζάκρος, Λήμνος, Μυτιλήνη). Τα θέματά τους, από την προϊστορική και κλασική αρχαιότητα, ποικίλλουν, η φιλοσοφία όμως που τα διέπει παραμένει σταθερή, καθορίζοντας τους στόχους, δηλαδή την ευαισθητοποίηση του κοινού και κυρίως των νέων σε θέματα ερμηνείας, κατανόησης και συνεπώς προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.Συνεργάζεται με τους εκπαιδευτικούς προτείνοντας εναλλακτικά παραδείγματα διδασκαλίας της ιστορίας και των αρχαιογνωστικών μαθημάτων.

Επίσης, υπάρχουν ειδικά αρχαιολογικά προγράμματα και οι ανάλογες εκθέσεις, καθώς και πολλές άλλες δραστηριότητες που απευθύνονται σε νεανικό κοινό με ειδικές ανάγκες, νοητικές, όρασης, ακοής ή κίνησης. Αποδέκτες μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης, επίσης, του Κέντρου προς πολιτισμικά διαφοροποιημένες ομάδες πληθυσμού είναι τα παιδιά μουσουλμανικών οικογενειών, που κατοικούν σε υποβαθμισμένες περιοχές του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Πρόκειται για παιδιά που στην πλειοψηφία τους δεν πηγαίνουν στο σχολείο, αφού εργάζονται πουλώντας λουλούδια ή καθαρίζοντας τζάμια αυτοκινήτων. Επιχειρεί να συμβάλει στην κοινωνική τους ένταξη.

Ωστόσο, το Κέντρο αποτελεί τόσο ως προς τους όρους λειτουργίας του, όσο και ως προς το εργασιακό καθεστώς των εργαζομένων, πρωτοφανή περίπτωση στη Δημόσια Διοίκηση.Για 12 συνεχή χρόνια το Κέντρο υπάρχει, λειτουργεί, παράγει και απασχολεί εργαζόμενους χωρίς κανενός είδους θεσμική κατοχύρωση. Η έλλειψη θεσμικού πλαισίου για το Κέντρο, μέχρι το Δεκέμβρη του 1997, οδήγησε στην απώλεια σημαντικών στελεχών και δημιούργησε μια σειρά από δυσεπίλυτα προβλήματα.Αυτή η πρωτοφανής περίπτωση, της δεκαετούς δηλαδή, συνεχούς ύπαρξης ενός άτυπου δημοσίου σώματος στο πλαίσιο του ΥΠΠΟ, αντιμετωπίστηκε εν μέρει με τη νομοθετική κατοχύρωση του ΚΕΠ, τη μετατροπή του δηλαδή σε Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (ΔΙ.Π.Κ.Α.) του ΥΠΠΟ και τη ρητή διατύπωση των αρμοδιοτήτων που για δέκα και πλέον χρόνια εξασκούσε (Ν.2557/97). Οκτώ περίπου μήνες μετά την ψήφιση του νόμου, όμως, ο φορέας αυτός συνεχίζει τυπικά να λειτουργεί χωρίς προσωπικό. Τόσο η προηγούμενη κατάσταση, όσο και η σημερινή, έθετε και εξακολουθεί να θέτει τους εργαζόμενους σε συνθήκες αβεβαιότητας. Το ανθρώπινο δυναμικό εργάζεται χωρίς καμία κατοχύρωση και προοπτική.

Ολοι οι εργαζόμενοι, είτε για σειρά ετών εργάστηκαν χωρίς καμιά τυπική σχέση εργασίας, είτε αργότερα με αναθέσεις εργασίας δίμηνης, τρίμηνης και στην καλύτερη περίπτωση ετήσιας διάρκειας. Από την αρχή της λειτουργίας του το Κέντρο λειτουργούσε στα πλαίσια του δημοσίου χωρίς όμως να είναι θεσμοθετημένο. Την πρώτη περίοδο, μέχρι '90 - '95 οι εργαζόμενοι δούλευαν χωρίς συμβάσεις. Μέχρι το '90 το ΥΠΠΟ πέρναγε κονδύλια στο ΙΚΟΜ, στο ελληνικό τμήμα, δηλαδή, του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων για τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Ετσι τους πλήρωνε το ΙΚΟΜ με βάση τις καταστάσεις. Μετά τους πλήρωνε η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Από τη στιγμή που άρχισε η Διεύθυνση να διαχειρίζεται τα χρήματα για τα εκπαιδευτικά προγράμματα, δεν μπορούσαν να δίνονται χρήματα κάτω από το τραπέζι πια. Οπότε ξεκίνησαν τις συμβάσεις έργου, που υποκρύπτουν εξαρτημένη εργασία. Διότι οι εργαζόμενοι ήταν καθημερινά εκεί υπό την εποπτεία του διευθυντή σε πλήρες οκτάωρο. Εκείνη την εποχή ψηφίστηκε ο 2190/94, ο περίφημος νόμος Πεπονή, οπότε οι παλαιότεροι θα είχαν τη δυνατότητα να υπογράψουν συμβάσεις αορίστου χρόνου, αλλά ουσιαστικά δεν μπορούσαν να το αποδείξουν αυτομάτως, αφού δεν ήταν θεσμοθετημένο το Κέντρο. Ετσι έχασαν τη δυνατότητα.

Στη συνέχεια η ΔΙ.Π.Κ.Α κάνει συμβάσεις έργου, εξάμηνες ή ετήσιες. Με βάση τη γενική πολιτική κατεύθυνση της κυβέρνησης, έρχεται ο νόμος περί δημόσιας διοίκησης και μέχρι το Δεκέμβρη του περασμένου χρόνου όλες οι συμβάσεις των μη νομίμων καταγγέλλονται με ευθύνη των προϊσταμένων και στο εξής κανένας εργαζόμενος δε θα μπορεί να έχει συμβάσεις διαφόρων τύπων, εκτός αν υπογράφει ο νομικός σύμβουλος πάνω στη σύμβαση ότι δεν καλύπτει πάγιες και λειτουργικές ανάγκες.

Οι εργαζόμενοι όμως κάλυπταν πάγιες και λειτουργικές ανάγκες. Δεν είναι εποχιακό προσωπικό, ούτε εργολάβοι του Πολιτισμού. Αν προκειμένου να υπογράψουν μια σύμβαση, πήγαιναν στο νομικό σύμβουλο να γράψει ότι δεν καλύπτουν, αφ' ενός, ήταν ψέμα, αφ' ετέρου, υποβάθμιζε τη δουλειά και τη διεκδίκησή τους.

Μετά από διαρκή αγώνα των εργαζομένων στο Κέντρο αυτό πέτυχαν τη θεσμοθέτηση τουλάχιστον του Κέντρου, ωστόσο, το προσωπικό εργάζεται σήμερα με χειρότερους όρους από πριν. Οι νόμιμοι υπάλληλοι που απασχολούνται στο Κέντρο (1 αρχαιολόγος που εκτελεί χρέη προϊσταμένου, 1 εργατοτεχνίτης, 1 καθαρίστρια και δύο φύλακες με μειωμένο ωράριο) και η αρχαιολόγος με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου, βρίσκονται μετέωροι διοικητικά χωρίς απόφαση τοποθέτησής τους στο νέο φορέα. Οσο για το στελεχικό δυναμικό των μουσειοπαιδαγωγών εργάζεται με ωρομίσθια σχέση. Ο νόμος προβλέπει ανώτατο ετήσιο όριο ωρομισθίου 880 ώρες. Για να καλύψουν τις ανάγκες τους - κάτω από το τραπέζι - επειδή οι 880 ώρες δε βγάζουν μέχρι το Δεκέμβρη, αλλά φτάνουν μέχρι τον Ιούνιο, γίνεται μια σιωπηρή συμφωνία και δουλεύουν οι εργαζόμενοι με μειωμένο ωράριο και πληρώνονται βέβαια ανάλογα. Ο κόσμος πιεσμένος από την ανεργία δέχεται να υπογράψει για να μείνει όλο το χρόνο. Γιατί αν τελειώσει τον Ιούνιο, θα είναι άνεργος τους υπόλοιπους μήνες. Οι εργαζόμενοι, στο Κέντρο, όμως, επέλεξαν, συνειδητά, να δουλέψουν με το πλήρες ωράριο, γνωρίζοντας ότι υποβιβάζουν την εργασιακή τους σχέση, αλλά διατηρώντας το δικαίωμα της διεκδίκησης μιας μόνιμης και οριστικής επίλυσης του προβλήματός τους. Η ωρομίσθια σχέση εργασίας... και για να μην αυτοκαταργηθεί το Κέντρο, αφού δε θα έχει ανθρώπινο δυναμικό να το υποστηρίξει, η επίλυση του εργασιακού καθεστώτος επείγει.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

Εις τα εξ ων συνετέθη "διαλύεται" και η Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων.Συνολικά αποχωρούν 20 συμβασιούχοι υπάλληλοι,εκ των οποίων οι 12 ανήκαν στο Τμήμα Μουσείων και είναι εκείνοι που κυρίως σήκωσαν και το βάρος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Από το 1992 επιστήμονες με υψηλή εξειδίκευση και πολύχρονη εμπειρία εργάζονται με αυτή την αβέβαιη σχέση εργασίας και το φόβο της ανεργίας. Η Πολιτεία συστηματικά αγνοεί το πρόβλημα και αντί να τους εντάξει οργανικά στην Υπηρεσία, τους απολύει και τους περιθωριοποιεί.

Το σκανδαλώδες είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια το κράτος "επέτρεπε", χωρίς βέβαια και να καλύπτει σε περίπτωση αναζήτησης ευθυνών, στους προϊσταμένους να προβαίνουν σε μία "παρανομία", δηλαδή την υπογραφή σύμβασης έργου με τους ωρομίσθιους που αποχωρούσαν, ώστε να παραμείνουν στην Υπηρεσία και να μη διακοπεί το έργο που είχαν ήδη αναλάβει. Εξαναγκάζονταν λοιπόν, εμμέσως πλην σαφώς, τα μεσαία ή ανώτερα στελέχη να φέρουν το βάρος μιας παρανομίας, διότι εάν δεν το έκαναν, θα ανακοπτόταν η ομαλή συνέχεια των προγραμματισμένων δραστηριοτήτων και το χειρότερο γι' αυτή την καθυστέρηση η πολιτική ηγεσία θα ερχόταν να ζητήσει από πάνω και ευθύνες.Στο μεταξύ ο νόμος 2527/97 απαγορεύει τις συμβάσεις έργου και χωρίς να προτείνει καμία εναλλακτική λύση για τη στελέχωση των Υπηρεσιών, και μάλιστα μιας παραγωγικής Υπηρεσίας όπως η Αρχαιολογική, εξαναγκάζει στη θέα των άδειων γραφείων. Ουσιαστικά, στην πλήρη ανακοπή κάθε δραστηριότητας και την αφυδάτωση των νέων προγραμμάτων. Παράλληλα, συρρικνώνει και τα κονδύλια του Τακτικού Προϋπολογισμού.

Αντίθετα οι υπουργικές εξαγγελίες δεν περιορίζονται καθόλου. Εξαγγελίες που βασίζονται στο απόλυτο κενό. Και βέβαια το πρόβλημα της διακοπής ή καθυστέρησης έργων αγγίζει όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο Πρόγραμμα Δράσης του 1998 το έργο αποκατάστασης της Νέας Μονής Χίου και συντήρησης των ψηφιδωτών αναφέρεται ανάμεσα στις κορυφαίες προτεραιότητες. Αλλά η Διεύθυνση Συντήρησης του ΥΠΠΟ δεν κατάφερε τελικά να κρατήσει τους ωρομίσθιους συντηρητές που απασχολούσε στο έργο, τη στιγμή που η πορεία των εργασιών βρισκόταν σε κρίσιμη φάση.Παράλληλα, όταν κυριολεκτικά αναιρούνται τα εκπαιδευτικά προγράμματα, αφού μένουν χωρίς προσωπικό, ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος εξαγγέλλει στον Τύπο τα "Εκπαιδευτικά Πολιτιστικά Δίκτυα",όπου οι πολιτιστικοί σύλλογοι θα συνεργάζονται με τα σχολεία και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων και αυτές με τη σειρά τους με τις αρμόδιες διευθύνσεις. Αλλά ποιο προσωπικό θα τα κάνει όλα αυτά; Να σημειώσουμε βέβαια ότι αν και το ΥΠΠΟ καυχιέται για την πολιτική των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και τα αναγάγει σε σημαία της πολιτιστικής του πολιτικής, αυτά τα ίδια δεν είναι θεσμοθετημένα, αλλά λειτουργούν ατύπως. Το ίδιο υπουργείο διακηρύσσει την προς τα έξω προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς και υπεραμύνεται της λεγόμενης διαχρονίας. Αλλά είναι το ίδιο υπουργείο που αποφεύγει να γίνει ο μοναδικός διαχειριστής αυτής της κληρονομιάς, γιατί την εποφθαλμιούν πολλοί άλλοι, που επιθυμούν να την κάνουν και προσοδοφόρα. Και η αυτή η κυβέρνηση δεν είναι εκείνη που θέλει να τους δυσαρεστήσει... Κάπως έτσι εξηγείται και η απουσία θεσμοθετημένων και μόνιμων δραστηριοτήτων.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων (ΔΒΜΑ) του ΥΠΠΟ άρχισαν να οργανώνονται το 1989 και συστηματοποιήθηκαν από το 1995. Σκοπός τους είναι η αναζωογόνηση των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων, με την παρουσία σε αυτούς νέων ανθρώπων, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν το βυζαντινό πολιτισμό με τρόπο ζωντανό και άμεσο. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας εμπνέεται στους νέους ο σεβασμός για την πολιτιστική κληρονομιά, καθώς εντάσσεται δημιουργικά στη σύγχρονη ζωή. Αλλωστε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν είναι ξενάγηση, αλλά η ζωντανή επαφή με τα αντικείμενα του πολιτισμού, τις υλικές εκφράσεις της ιστορικής μας μνήμης. Οι μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους, εμπλέκονται ενεργά, δεν αποδέχονται πληροφορίες, αλλά συνθέτουν και ενεργοποιούν τη φαντασία τους.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που συντονίζει η ΔΒΜΑ, απλώνονται στην Αθήνα και σε άλλα σημεία της χώρας. Σε μόνιμη βάση εκτελούνται συνολικά 15,σε πειραματική βάση 1,τα πιλοτικά προγράμματα που εφαρμόζονται σε όλους τους χώρους είναι 2,ενώ η Διεύθυνση συνεργάζεται με 10 συνολικά Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και Μουσεία. Ο ετήσιος μέσος όρος των μαθητών που παρακολουθούν κάθε ένα από τα προγράμματα φτάνει τον αριθμό των 1.500.

Αναφέρουμε χαρακτηριστικά κάποια από αυτά: Στο Βυζαντινό Μουσείο παιδιά και έφηβοι από 10 έως 17 χρόνων μπορούν να βρεθούν: "Στα χνάρια του βυζαντινού αγιογράφου",όπου στην αίθουσα των βυζαντινών εικόνων περιγράφεται βήμα - βήμα η αγιογράφηση μιας εικόνας, τα υλικά, τα εργαλεία και τα χρώματα. Στο πρόγραμμα "Με τους βυζαντινούς αρχιτέκτονες",σε τρεις αίθουσες του Μουσείου αποκαλύπτεται η βυζαντινή αρχιτεκτονική και αποκρυπτογραφούνται οι ζωγραφικοί κύκλοι των τοιχογραφιών.

Επίσης, τον Οκτώβρη και το Μάη τα παιδιά μπορούν να περάσουν "Μία μέρα στο Βυζαντινό Μουσείο",στη διάρκεια της οποίας αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και συντηρητές μιλάνε για την κατασκευή, αλλά και τη συντήρηση εικόνων, τοιχογραφιών, χειρογράφων, κεραμικών και γλυπτών, ενώ οι μικροί ακροατές μπορούν να δοκιμάσουν να φτιάξουν το δικό τους έργο.

Με τη συνεργασία της 1ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων οι μαθητές μπορούν να βρεθούν "Μία μέρα στη Μονή Καισαριανής" και να μάθουν πώς κυλάει η ζωή σε ένα βυζαντινό μοναστήρι, πώς είναι τα κελιά των μοναχών, τι είναι το τάλαντο κ. ά. Στη Μονή Δαφνίου αποκαλύπτονται για τους μικρούς επισκέπτες "Τα μυστικά ενός μνημείου".Τι εννοούμε όταν λέμε μνημεία; Ποια μπορεί να είναι τα υλικά κατασκευής, τι φθορές προκαλεί ο χρόνος και ο άνθρωπος; Στο ίδιο πρόγραμμα τα παιδιά μαθαίνουν πώς φτιάχνεται και συντηρείται ένα ψηφιδωτό και κατασκευάζουν το δικό τους.

"Στην πόλη των Ιπποτών",τη Ρόδο, η 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ξεναγεί στα τείχη, στους πύργους, στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου.

Στην Καβάλα, στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων οι νεαροί επισκέπτες μπορούν να διαβάσουν "Το ημερολόγια μιας ανασκαφής",να γνωρίσουν τα κτίρια, να ανιχνεύσουν τις λειτουργίες τους και να κατανοήσουν την οργάνωση μιας αρχαίας πόλης.

Η 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ξεναγεί σε "Ενα αυτοκρατορικό μοναστήρι",τη Νέα Μονή Χίου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει γνωριμία με τους χώρους του μοναστηριού, προκειμένου να αναπλάσουν τα παιδιά την οργάνωση της μοναστικής ζωής, καθώς και γνωριμία με τα θαυμάσια ψηφιδωτά του μνημείου.

Στο Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς η 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προσκαλεί "Στον κόσμο των Βυζαντινών Εικόνων" και περιγράφονται βήμα - βήμα τα στάδια κατασκευής μιας εικόνας, τα θέματα, τα χρώματα, τα εργαλεία, οι τεχνικές, οι ζωγράφοι. "Με τους περιοδεύοντες ζωγράφους στην Ηπειρο" στο Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν τα επαγγελματικά ταξίδια των αγιογράφων, τις παραγγελίες των εικόνων, αλλά και την προετοιμασία τους.

Με την 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων οι νεαροί επισκέπτες με ένα χάρτη και πυξίδα μετρούν, μαθαίνουν, προσανατολίζονται και ανακαλύπτουν μία βυζαντινή πολιτεία "Εξερευνώντας το Μυστρά".

Επίσης, η Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων εκπονεί το πιλοτικό περιοδεύον πρόγραμμα "Στον κόσμο των βυζαντινών χειρογράφων",όπου οι μικροί "περιηγητές" μπορούν μόνοι τους να αντιγράψουν ένα χειρόγραφο, να συντάξουν ένα έγγραφο και να μάθουν την καλλιγραφία και να απαντηθούν ερωτήματα όπως: ποιες είναι διαστάσεις ενός χειρογράφου, ποιος το κατασκεύασε, ποιος έδωσε την παραγγελία κ. ά. Πιλοτικό είναι και το πρόγραμμα "Ταξίδια στις βυζαντινές θάλασσες",που παρουσιάστηκε πρώτη φορά πέρσι στη Μονεμβασία.

Και βέβαια πρέπει να σημειωθεί ότι όλες οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες συνοδεύονται από εποπτικό υλικό και εκδόσεις που έχει επιμεληθεί η Διεύθυνση με το προσωπικό της. Ο παραπάνω προγραμματισμός αφορά φυσικά και το 1998 και ήδη στη Διεύθυνση συρρέουν αιτήματα σχολείων. Θα είναι άραγε κάποιος να τα παραλάβει;

Δήμητρα ΜΥΡΙΛΛΑ

Επίσκεψη σε Μουσείο

Τα παιδιά μαθαίνουν για τα μνημεία

Ποιες είναι οι διαστάσεις αυτού του βυζαντινού πιθαριού;

Με βλέμμα διερευνητικό μπροστά σε υλικά γραφής