ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ - ΠΡΙΣΤΙΝΑ.- "Ισχυρές πιέσεις" στον Πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς άσκησε χτες Αμερικανός απεσταλμένος στο Βελιγράδι, προς δύο κατευθύνσεις: Να επιτραπεί "μεγαλύτερη ροή βοήθειας" προς τους πρόσφυγες Κοσσοβάρους Αλβανούς και να τηρηθεί η υπόσχεση κατάπαυσης του πυρός, που ο Μιλόσεβιτς υποσχέθηκε προχτές στην ευρωπαϊκή "τρόικα".

Διπλωματικές πηγές έλεγαν, υπό τον όρο της ανωνυμίας, στο Ασοσιέιτεντ Πρες ότι ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην ΠΓΔΜ, Κρίστοφερ Χιλ, που πραγματοποιεί νέες επαφές για την "οριστική" επίτευξη της εκεχειρίας και την έναρξη συνομιλιών Βελιγραδίου - Πρίστινας, "επέστησε την προσοχή" του Μιλόσεβιτς στις αναφορές συνέχισης των μαχών στο Γιουνίκ, στο κεντρικό Κοσσυφοπέδιο.

Ανεπιβεβαίωτες αναφορές σερβικών και αλβανικών πηγών, που επικαλούνταν το τηλεοπτικό δίκτυο CNN, έκαναν λόγο για συνέχιση σποραδικών μαχών στην περιοχή του Γιουνίκ - που βρίσκεται υπό σερβική πολιορκία για πέμπτη μέρα - με τουλάχιστον οχτώ νεκρούς. Στο "προπύργιο" αυτό του Απελευθερωτικού Στρατού (UCK), εκτιμάται πως έχουν συγκεντρωθεί χιλιάδες, ίσως και δεκάδες χιλιάδες, πρόσφυγες. Ο Μιλόσεβιτς υποσχέθηκε στην ευρωπαϊκή τρόικα ότι η πόλη "δε θα βομβαρδιστεί".

Οι προσπάθειες του Χιλ και των Ευρωπαίων διπλωματών για συνομιλίες των αρχών της Γιουγκοσλαβίας και των "μετριοπαθών" Κοσσοβάρων Αλβανών προσκρούουν μέχρι στιγμής στην "αδιαλλαξία" μέρους του UCK. Ωστόσο ο Χιλ, που είχε συνάντηση με κάποιους από τους εκπροσώπους του την Τετάρτη, δήλωσε ότι διείδε "για πρώτη φορά" ενδιαφέρον από πλευράς τους για τη σύναψη κάποιας συμφωνίας - που αποδίδεται στις τελευταίες ήττες του στα πεδία των μαχών. Σέρβος κυβερνητικός αξιωματούχος εκτίμησε ότι μετά τις τελευταίες επιχειρήσεις ο UCK ελέγχει "μόλις" το 10% του εδάφους του Κοσσυφοπεδίου, ενώ πριν έλεγχε το 40%.

Αλβανικές πηγές που το Ασοσιέιτεντ χαρακτήρισε "αξιόπιστες" έλεγαν ότι οι εκπρόσωποι του UCK ζήτησαν "προθεσμία μιας βδομάδας" για να απαντήσουν στην πρόταση της διαπραγμάτευσης.

Στο μεταξύ, εργαζόμενοι "ανθρωπιστικών οργανώσεων" αναζητούσαν στο Κοσσυφοπέδιο τα σημεία όπου έχουν καταφύγει περίπου 20.000 πρόσφυγες μετά τις σερβικές επιθέσεις.

Την Πέμπτη, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εντόπισε περίπου 500 "τρομοκρατημένους" Αλβανούς, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, στους λόφους γύρω από το Μαλίσεβο (ο UCK εγκατέλειψε την πόλη την Τρίτη).

Στη Γενεύη, ο Κρις Τζανόφσκι, εκπρόσωπος της Αρμοστείας, είπε πως "πάνω από 100.000" πρόσφυγες έχουν διαφύγει μετά τις σερβικές επιχειρήσεις από το Φλεβάρη. "Εχουμε προειδοποιήσει για ανθρωπιστική καταστροφή στο Κοσσυφοπέδιο. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά σε μία τέτοια κατάσταση. Υπάρχουν άνθρωποι χωρίς στέγη, χωρίς επαρκή τρόφιμα και χωρίς νερό, που κρύβονται στα δάση κατά μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες, που φοβούνται να γυρίσουν στα σπίτια τους και οι οποίοι δεν είναι σε θέση να πάνε οπουδήποτε αλλού. Αυτή δεν είναι μία ωραία εικόνα", είπε.

Τα κεφάλαια για την υποστήριξη της ένοπλης δράσης του UCK έρχονται από το εξωτερικό - χώρες, όπου οι Αλβανοί απόδημοι έχουν ισχυρή παρουσία, δηλ. τη Γερμανία, τις ΗΠΑ, την Ελβετία, την Ιταλία, κ. ά.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Κλάους Κίνκελ συναντήθηκε χτες με εκπροσώπους του UCK και μέλη της αλβανικής κοινότητας στη Γερμανία. Κατά τις πληροφορίες του Ασοσιέιτεντ Πρες, ο Κίνκελ μίλησε για ανάγκη "παύσης" μεταφοράς κεφαλαίων και πολεμικού υλικού στο Κόσσοβο από το εξωτερικό.

Ωστόσο, ο Κίνκελ είπε ότι το ΝΑΤΟ προσανατολίζεται σε μια ενδεχόμενη "προληπτική" αποστολή στην Αλβανία, για να συμβάλει "στη σταθερότητα της περιοχής και για να εμποδίσει τη διακίνηση όπλων προς το Κοσσυφοπέδιο".

Ο Κίνκελ επανέλαβε την πάγια γερμανική θέση ότι η διαμάχη στο Κοσσυφοπέδιο πρέπει να λυθεί "με πολιτικά μέσα", παρ' όλα αυτά όμως, υπάρχουν σκέψεις στο ΝΑΤΟ για "μια στρατιωτική λύση"...

Βέβαια, ο Κίνκελ διευκρίνισε μιλώντας στην "Berliner Zeitung" πως "εξετάζουμε επακριβώς, αν η Αλβανία θίγεται πραγματικά από τις πολεμικές επιχειρήσεις. Αν συνέβαινε αυτό, τότε θα ίσχυε υπό ορισμένες καταστάσεις το άρθρο 51 του Καταστατικού του ΟΗΕ. Δηλαδή το δικαίωμα αυτοάμυνας (της Αλβανίας). Και ενδεχόμενη βοήθεια του ΝΑΤΟ για αυτοάμυνα. Γι' αυτό πρέπει να εξεταστεί αυτό επακριβώς. Επιχειρήματα για το ότι η σύγκρουση επεκτείνεται πραγματικά πέρα από τα σύνορα του Κοσσυφοπεδίου προς την Αλβανία ή τη Μακεδονία (ΠΓΔΜ) δεν υπάρχουν ως τώρα".

Κατά τον Κίνκελ, "στο ΝΑΤΟ υπάρχει η σκέψη στο πλαίσιο του "Συνεταιρισμού για την ειρήνη", πέρα από τα πραγματοποιηθέντα γυμνάσια και το γραφείο που εγκαταστάθηκε στα Τίρανα, να στρατοπεδεύσουμε στην Αλβανία προληπτικές δυνάμεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν στη σταθερότητα στην περιοχή και την ίδια την Αλβανία. Επιπλέον εξετάζεται με ποιο τρόπο στρατός του ΝΑΤΟ και αστυνομία επίσης μπορούν να εγγυηθούν και να εξασφαλίσουν για τα δύο μέρη μια συμφωνία αυτονομίας, που ας ελπίσουμε θα επιτευχθεί σύντομα".

Η εγκατάσταση "στρατού και αστυνομίας" αφορά το Κοσσυφοπέδιο.

Ο Κίνκελ κατέληξε ότι για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι "θα πρέπει να υπάρξει έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ κατά το άρθρο 7", αλλά πρέπει πρώτα "να κερδηθεί η Ρωσία"...

Στο μεταξύ, στις ΗΠΑ, έγινε γνωστό ότι για να επικυρωθεί ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση στη σερβική επαρχία του Κοσσυφοπεδίου από τον Αμερικανό Πρόεδρο Κλίντον θα χρειαστεί συγκατάθεση της Γερουσίας. Αυτό προβλέπεται σε τροπολογία που ψήφισε χτες το νομοθετικό σώμα της χώρας.

Ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Πατ Ρόμπερτς (Κάνσας), υπέρμαχος της τροπολογίας, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται "στα πρόθυρα μιας πολυδάπανης και επικίνδυνης ανάμειξης στο Κοσσυφοπέδιο" και ότι ο Πρόεδρος δεν έχει εξηγήσει ακόμη στο Κογκρέσο ή στον αμερικανικό λαό "πώς εξυπηρετούνται τα ζωτικά εθνικά μας συμφέροντα, αν βρεθούμε στο κέντρο μιας ακόμη επιδεινούμενης σύγκρουσης"...

ΑΓΚΥΡΑ.- Οι εταίροι του κυβερνητικού συνασπισμού στην Τουρκία συζητούν για το σχηματισμό συμμαχίας, προκειμένου να μπλοκάρουν το ισλαμικό Κόμμα της Αρετής κατά τις δημοτικές εκλογές, οι οποίες θα γίνουν μαζί με τις βουλευτικές στις 18 Απρίλη του 1999, ανέφερε χτες ανταπόκριση του Ρόιτερς.

"Ο πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ έχει βάλει το θέμα στην ημερήσια διάταξη", φέρεται να δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μπουλέντ Ετσεβίτ στη "Χουριέτ"."Απάντησα", πρόσθεσε ο Ετζεβίτ, "ότι θα συζητήσω το θέμα με τα όργανα του κόμματός μου".

Το Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς του Ετσεβίτ και το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας του Γιλμάζ εξετάζουν το ενδεχόμενο να παρουσιάσουν ενιαίο υποψήφιο στις μεγάλες πόλεις κατά τις δημοτικές εκλογές, είπε επίσης ο Ετσεβίτ.

Ο τρίτος εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού αναμένεται επίσης να συμμαχήσει με τους άλλους δύο, γράφει και η εφημερίδα "Σαμπάχ".

Οι ισλαμιστές "σάρωσαν" στις δημοτικές εκλογές του 1994 και πήραν τον έλεγχο της Αγκυρας, της Κωνσταντινούπολης και άλλων πόλεων, πραγματοποιώντας την πρώτη μεγάλη τους εκλογική επιτυχία.

Την Πέμπτη το βράδυ, λίγο πριν το Κοινοβούλιο διακόψει για το καλοκαίρι, οι βουλευτές πέρασαν έναν ακόμη αντι-ισλαμικό νόμο - που ζητούσε πιεστικά ο στρατός - βάσει του οποίου τίθενται τα τζαμιά υπό τον έλεγχο του κρατικού θρησκευτικού σώματος.

Σχολιαστές, πάντως, προβλέπουν ότι οι ισλαμιστές θα επωφεληθούν από τις διαφωνίες των κοσμικών κομμάτων για να αυξήσουν τις δυνάμεις τους στις προσεχείς εκλογές.

Τα κοσμικά κόμματα, τόσο της Αριστεράς, όσο και της Δεξιάς βρίσκονται σε αντιπαράθεση, γεγονός που απέτρεψε το σχηματισμό ισχυρής κυβέρνησης από το 1995 και μετά και επέτρεψε στον στρατό να αυξήσει την επιρροή του ως κύριο αντίβαρο στην άνοδο του πολιτικού ισλάμ.

"Πάμε για εκλογές, αλλά οι διαφωνίες παραμένουν. Ακόμη δεν έχουν γίνει αλλαγές στον εκλογικό νόμο ή στην κατάσταση των κομμάτων. Ολοι αναρωτιούνται αν οι επόμενες εκλογές θα φέρουν τελικά τη σταθερότητα", έγραφε χτες ο αρθρογράφος της "Σαμπάχ" Χασάν Τσελάλ.

ΚΟΛΟΜΠΟ.- "Χωρίς αποτέλεσμα" φαίνεται πως έληξαν οι περιλάλητες συνομιλίες των πρωθυπουργών Ινδίας και Πακιστάν, Αταλ Μπιχάρι Βάτζπαϊ και Ναουάζ Σαρίφ, στο περιθώριο της Συνόδου της SAARC, στη Σρι Λάνκα.

Οι συναντήσεις ανάμεσα στους δύο ηγέτες, την Τετάρτη και την Πέμπτη, στο περιθώριο της Συνόδου της Ενωσης των χωρών της Νότιας Ασίας για την Περιφερειακή Συνεργασία, "δεν είχαν αποτέλεσμα", είπε ο Σαρίφ. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "The Island" της Σρι Λάνκα, χαρακτήρισε τις επαφές "αποτυχία. Το αποτέλεσμα ήταν μηδέν. Δεν ήρθαμε εδώ για να χάνουμε το χρόνο μας". Ο Πακιστανός πρωθυπουργός επισήμανε ότι η άσχημη στάση της Ινδίας στο θέμα του διαφιλονικούμενου κρατιδίου του Κασμίρ ήταν ο βασικός λόγος της αποτυχίας των συνομιλιών.

Εκπρόσωπος του πακιστανικού υπουργείου Εξωτερικών διευκρίνισε πάντως πως "ο διάλογος Πακιστάν - Ινδίας παραμένει σε στασιμότητα (... αλλά) αναμένεται οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών θα συναντηθούν στο πλαίσιο της επικείμενης Διάσκεψης Κορυφής του Κινήματος των Αδεσμεύτων στη Νότιο Αφρική".