ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΚΕΝΗ

Ο δισυπόστατος και... αλάνθαστος τιμητής

Καρλάιλ Τόμας, φιλόσοφος: "Το πιο μεγάλο λάθος είναι να πιστεύεις ότι ποτέ δε λαθεύεις".

Ο λόγος και πάλι για τον προκαθήμενο, ελέω Σημίτη, στο παλάτι της Θέμιδας. Στη δύση του ήλιου του βάλθηκε να καταπλήξει τον ελληνισμό, και όχι μόνο, με την πληθωρική νομομηχανική του δραστηριότητα.

Τροπαιούχος δε θα πει τίποτα, αν θυμηθείτε ότι ο εξ αποκαλύψεως διακονών την παπανδρεϊκήν και νυν την σημιτικήν πολιτικήν του ΠΑΣΟΚ έκανε χιλιάδες αγρότες μετέωρους υπό την σπάθην της Νεμέσεώς του. Ακάθεκτος σήμερα εφορμά και κατά των δημοσιογράφων, αυτός ο λάτρης της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και κάποτε της ΕΑΜικής λαοκρατίας και ειδικά της δικαιικής υπέρ του λαού πρωτοτυπίας της.

Τι σου είναι όμως η εξουσία! Μεταλλάζει, μεταμορφώνει τον καθένα της συμπολίτευσης, ΣΥΝ των παραφυάδων της, είτε της συμπλέουσας με την κυβέρνηση αντιπολίτευσης μόλις καθίσει σε υπουργικό θώκο. Κότσια έχει ο άνθρωπος και το δείχνει στα αλλεπάλληλα γλέντια του. Θέλει όμως να δείξει και την πυγμή του. Αντικείμενο ψυχοδιανοητικής έρευνας θα μπορούσε να γίνει ο περίεργος αυτός τύπος δημοσίου ανδρός. Τόσα άστεα είδε και νόον έγνω κι ένα απλό πράγμα δεν μπόρεσε να κατανοήσει. Οτι όσοι εξουσιαστές εκδήλωσαν τη δύναμη της πυγμής τους, δεν είχαν μυαλό για να κυβερνήσουν. Η πυγμή εκτόπιζε τη σκέψη.

Ενα δείγμα αυτής της διαπίστωσης, που την επισήμαναν κιόλας ουκ ολίγοι, είναι ότι το λεξιλόγιο τόσο στον προφορικό όσο και στο γραπτό λόγο του νομομαθούς κ. Γιαννόπουλου έπεσε σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Μερικοί μάλιστα υπολόγισαν ότι σήμερα ζήτημα είναι αν στις καθημερινές του συζητήσεις χρησιμοποιεί παραπάνω από οκτακόσιες λέξεις. Ούτε και τις τρεις χιλιάδες λέξεις της "καλιαρντά" (που κατέγραψε κάποιος σε βιβλίο) δεν μπορεί να φτάσει.

Μόνο στο χώρο του υβρισμού η νοηματική και λεξικολογική δυνατότητά του καταγράφεται ως υπεράγαν διευρυμένη. Εκεί πια είναι ασυναγώνιστος, ασυμβίβαστος, σωστός καταπέλτης, γεμάτος από βλήματα με ύβρεις, προσβολές, χαρακτηρισμούς, συκοφαντίες εναντίον καθενός που θα του έστελνε καμιά μύγα να κάτσει στο σπαθί του: "Ψώνιο, βλαξ, αμαθής, χαζός, επιπόλαιος, ψεύτης, τεμπέλης, αδαής, ανίκανος, άχρηστος...", και τι άλλο δεν ακούσαμε, κατά παντός αντιλέγοντος, από το στόμα - οχετό αυτού του ανευθυνοϋπεύθυνου υπουργού, που δρα εξουσιοδοτημένος εν λευκώ από τον Σημίτη. Δεν είναι, λοιπόν, κάτι το περίεργο να φαντάστηκε τον εαυτό του μονοπωλητή στην έκδοση ετυμηγορίας εναντίον παντός όστις θα 'θελε να θίξει τα κακώς κείμενα στο ΠΑΣΟΚ.

Δεν είναι ο ίδιος που πρωτομάχησε στην υπεράσπιση της φακελώνουσας τους πολίτες Συμφωνίας του Σένγκεν και στον πειθαναγκασμό του ΠΑΣΟΚικού λόχου στη Βουλή για την υπερψήφισή της; Πώς, δηλαδή, θα 'φηνε τους δημοσιογράφους έξω απ' τις μακιαβελικές διατάξεις της και ασύδοτους να χαλούν τον ύπνο το δικό του και των εκτός κυβερνήσεως και χώρας αφεντικών της; Οχι δα, τέτοια αχαριστία στη μεγάλη ευεργεσία που του 'καναν να τον βάλουν φύλακα των συμφερόντων τους, δεν τη διαπράττει. Αυτός ο τόσο μπεσαλής...

Μα θα μου πείτε πως κάποτε πίστευε και στην ΕΑΜική αναδημιουργία, της οποίας ήταν στέλεχος και ταγματάρχης του ΕΛΑΣ. Δεν του πάει τέτοιο ρεζιλίκι. Πρώτα πρώτα αυτά συνέβησαν πριν από πενήντα και πάνω χρόνια. Οι καιροί όμως άλλαξαν. Τώρα, διδάσκει ο καθηγητής της ελλαδικής σοσιαλδημοκρατίας σύντροφος Σημίτης, χρειάζεται προσαρμογή. Πώς, λοιπόν, και ο Ευάγγελος να μην πιστέψει τον καθοδηγητή του; Ασχετα αν κάποτε, σε μια έκδοση της ελληνικής ιστορίας του Γιάννη Κορδάτου ο Γιαννόπουλος έγραψε στον πρόλογο το μεγαλύτερο και περιεκτικότερο ύμνο προς αυτόν τον εξαίρετο επιστήμονα - ιστορικό, Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ στις αρχές της δεκαετίας του '20. Αυτός του άνοιξε τα μάτια, ευγνωμονών έγραφε ο κ. Γιαννόπουλος, να ερμηνεύει σωστά την ιστορία και την πολιτική με τον ιστορικό και διαλεκτικό υλισμό δηλαδή. (Σήμερα γράφει ο ίδιος ιστορία κατά το δοκούν του).

Αυτά όμως είναι περασμένα - ξεχασμένα για όσους ύπατους πολίτες δεν έχουν συνειδησιακό έρμα. Στην περίπτωση Γιαννόπουλου έχουμε ανάγλυφη την ικανότητα του κεφαλαίου ν' αλλάζει τη συνείδηση ακόμη και υπερηλίκων, πρώην διανοητών εξ αριστερών. Δεν προχωρώ περισσότερο για να μην μπλέξω και το "Ριζοσπάστη" μας σε καμιά περιπέτεια, αλλά και για να μη φέρουμε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τον καραδοκούντα διώκτη της δημοσιογραφικής αμεροληψίας και ενάγοντα κατά παντός, κριτή της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, συναδέλφου. Και είναι ζήτημα αν θα τον γλίτωναν οι νομικές του γνώσεις από την κατακραυγή και την καταδίκη του.

Στα 1947, πριν εξαφανιστεί ο γράφων στην παρανομία, είχε σε βάρος του 150 κλήσεις, καταδικαστικές αποφάσεις κλπ. για "αδικήματα του Τύπου", όπως η τότε καθεστηκυία τάξη βάφτιζε τα εγκλήματα και τις ανομίες της που αποκάλυπτε η "ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ" του ΚΚΕ στη Θεσσαλονίκη. Οταν ο νεαρός Γιαννόπουλος ετοιμαζόταν να υπερασπιστεί τους καταδιωκόμενους κομμουνιστές και δημοκράτες. Σήμερα είναι ο ανώτατος δημόσιος κατήγορός τους!

Θυμήθηκα, σε μια, όχι και πολύ πρόσφατη, τηλεοπτική εκπομπή είχε πει: Ο Γιαννόπουλος ποτέ δε λαθεύει!...

Παρίσης ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ

Ανθρωποι και μουσεία (2)

Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ

Φυσικά, ο κόσμος έρχεται τα πάνω - κάτω. Οι διάφοροι ποντικοί των Χρηματιστηρίων, αυτές οι κακόφωνες σειρήνες του καπιταλισμού, παίζουν με την αγωνία του κοσμάκη, το ξερακιανό πορτοφολάκι του εργαζόμενου και τις οικονομικές φαντασιώσεις του πρωθυπουργού μας. Και οι κομμουνιστές στη Ρωσία συνιστούν και πάλι, με όποια αλλοιωμένη ουσία και αν του δώσετε, το "αντίπαλο δέος" ως έσχατη αντίσταση στον αδηφάγο καπιταλιστικό οισοφάγο. Και γω; Φλυαρώ για τα μουσεία. Ναι, και δεν το αρνούμαι πως ίσως η φλυαρία μου αυτή να είναι και κουραστική και παράφωνη. Δεν είναι, όμως. Και δεν είναι, γιατί εξακολουθώ να επιμένω και να πιστεύω σ' αυτό, πως η τελική σύγκρουση θα δοθεί στο πεδίο του πολιτισμού. Ούτε στα Χρηματιστήρια ούτε στα εργοστάσια, ούτε, φυσικά, στον ποδόγυρο της κυρίας Λεβίνσκι, από όπου το νεκρό σπερματοζωάριο του κυρίου Βασιλείου Κλίντον επιμένει να αναπροσανατολίζει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Ναι, οι λαοί εκεί θα δώσουν την τελευταία τους μάχη, στους στενούς διαδρόμους της κουλτούρας τους, στις ανηφοριές της ιδεολογίας τους. Θα συγκρουστούν στις πλατείες, φωνάζοντας τα δικά τους συνθήματα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός. Στις φτωχογειτονιές, κρατώντας τα ταπεινά τους γαρίφαλα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός. Ο Λένιν είπε πως την ταξική του συνείδηση ο προλετάριος την αποκτάει από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσει τη θέση του στο προτσές της παραγωγής. Θα ήθελα να προσθέσω, με όλη την ταπεινότητα της άποψής μου, μπροστά σε κείνη του μεγάλου επαναστάτη και διανοητή, πως η ταξική συνείδηση του εργαζόμενου συνιστά τη μόνιμη επαναστατική του διάθεση μόνο όταν θεμελιωθεί πάνω στην "κοπριά" της Ιστορίας, άρα του πολιτισμού. Οταν, με άλλα λόγια, συνειδητοποιήσει τη θέση του στο προτσές της παραγωγής, μέσα από τη δική του επαφή με την πραγματικότητα και όχι, μόνο και αποκλειστικά, μέσα από τα δυσανάγνωστα χαρτάκια του καθοδηγητή του.

Εκεί σκοπεύει και όλη αυτή η αναφορά μου στη σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους και τα μουσεία. Σκοπεύει στην ανάλυση εκείνη, που προσπαθεί να αποκαλύψει τη δυνατότητα να μείνει το υποκείμενο ελεύθερο μέσα στις δεσμεύσεις που επιβάλλουν οι συμβάσεις ενός καταπιεστικού κοινωνικού σχηματισμού. Να μείνει ελεύθερο και να αντιλαμβάνεται μέσα από τις προσωπικές του πνευματικές πρωτοβουλίες τα αντικειμενικά φαινόμενα ενός κόσμου, που είναι προϊόν της ανθρώπινης δουλιάς και όχι της ανίας των επώνυμων "φιλομαθών". Το παράδειγμα που διάλεξα είναι το Μουσείο. Γι' αυτό συνεχίζω.

Στην πρώτη κατηγορία των επισκεπτών ενός μουσείου, λοιπόν, έχω εντάξει τα μέλη των εκδρομικών πακέτων. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται αυτόματα οι"ελεύθεροι" επισκέπτες. Αυτοί που ταξιδεύουν μόνοι τους και περιφέρονται πολλές φορές χωρίς λόγο. Μπροστά ο θυμωμένος μπαμπάς. Πίσω η ευθραύστως ευτυχής μαμά. Και πίσω - πίσω τα εμφανώς δυστυχή και στα πρόθυρα της εφηβικής τους επανάστασης τέκνα. Πρέπει όμως να πω, για να είναι όσο γίνεται πιο ολοκληρωμένη η έστω και εμπειρική μου ανάλυση, πως στο εσωτερικό αυτής της κατηγορίας υπάρχουν κάποιες μικροομάδες, που κατάφερα να τις καταγράψω μέσα στη μικρή αρχαιολογική συλλογή του Δισπηλιού.

Πρώτη ομάδα, λοιπόν, οι περίεργοι.Αυτοί μπαίνουν μέσα στη μουσειακή αίθουσα και περιεργάζονται τα χρώματα, τους τοίχους, τα παράθυρα, τη φούστα της ξεναγού. Και πότε πότε τα αρχαία. Είναι φανερό πως οι επισκέπτες αυτής της ομάδας βρίσκονται εκεί τυχαία. Κάποιος τους μίλησε για το μουσείο. Μπορεί να διάβασαν σε κάποια εφημερίδα και αποφάσισαν ένα πρωί να κάνουν την επίσκεψη. Κουβέντιασα με έναν από αυτούς. Τον ρώτησα, δηλαδή, τι του έκανε πιο πολύ εντύπωση από όλα αυτά που είδε και άκουσε. Αυτός με κοίταξε με το βλέμμα του γεμάτο από ένα συμπαθή θαυμασμό και μου ομολόγησε, με τρεμάμενη, σχεδόν, φωνή, πως του έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση η υπομονή των αρχαιολόγων που έφτιαξαν όλα εκείνα τα εκπληκτικά "πράγματα", και μάλιστα με τόσο χαμηλό μισθό!

Δε συνέχισα τη συζήτηση, βέβαια. Ωστόσο, είχα ακέραια την πληροφορία μέσα μου πως υπάρχουν επισκέπτες στα μουσεία, που περνούν ανάμεσα από τα πράγματα, έτσι, από περιέργεια. Εκείνο, όμως, που τους κάνει εντύπωση δεν είναι αυτά τα ίδια τα πράγματα, μα αυτοί που τα κατασκεύασαν και, μάλιστα, με τόσο χαμηλό μισθό. Και τότε σκέφτηκα και αποφάσισα να το γράψω, πως θα άξιζε τον κόπο να εξηγήσουμε σ' αυτόν τον "περίεργο" επισκέπτη πως άλλοι είναι αυτοί που κατασκεύασαν τα "πράγματα" των μουσείων και άλλοι αυτοί που τα έφεραν στο φως, ύστερα από χιλιάδες χρόνια. Και οι μεν πρώτοι κοιμούνται ήσυχοι μέσα στην πολύπαθη ελληνική γη. Οι άλλοι όμως ταλαιπωρούνται πάνω από αυτήν και μάλιστα με έναν τόσο χαμηλό μισθό. Ας του εξηγήσουμε ακόμα, και αυτό πρέπει να το κάνουν πράξη οι Ελληνες αρχαιολόγοι, πως τα μουσεία τα επισκεπτόμαστε, για να μάθουμε καλά την αλήθεια των πρώτων και με το μάθημα αυτό σφιχτά φυλαγμένο στη συνείδησή μας να αγωνιστούμε, για να αυξηθεί ο μισθός των δεύτερων. Αυτό θα πει σύγκρουση στο πεδίο του Πολιτισμού: Να μαθαίνω και να διεκδικώ! Συμφωνείς, καλέ μου Σύντροφε, εσύ που νομίζεις πως ξεφυλλίζοντας τα βιβλία σου ξόφλησες κιόλας με τον αγώνα;

Ναι, οι λαοί εκεί θα δώσουν την τελευταία τους μάχη, στους στενούς διαδρόμους της κουλτούρας τους, στις ανηφοριές της ιδεολογίας τους. Θα συγκρουστούν στις πλατείες, φωνάζοντας τα δικά τους συνθήματα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός. Στις φτωχογειτονιές, κρατώντας τα ταπεινά τους γαρίφαλα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός