- Ποιο ήταν το βασικό στοιχείο της μάχης που δόθηκε στην Καισαριανή;

- Στην Καισαριανή δόθηκε μια μάχη με τις δυνάμεις της κυβερνητικής παράταξης και όσους άλλους υπηρετούν αυτή την πολιτική που καθορίζεται στην ΕΕ και εφαρμόζεται από την κυβέρνηση. Αυτό το μπλοκ ήταν η αντίπαλη παράταξη, παρά το ότι στο δεύτερο γύρο είχαμε μια διαφορετική διαμόρφωση, ένα μέρος των δυνάμεων της ΝΔ με έντονο το αντισημιτικό στοιχείο ενίσχυσε και τη δική μας παράταξη.

Το χαρακτηριστικό είναι ότι οι αντιπαραθέσεις δεν έγιναν σε επίπεδο πολιτικό. Δεν μπορούσαν να μας αντιμετωπίσουν πολιτικά και κατέβασαν την αντιπαράθεση σε προσωπικό επίπεδο, σε ψέματα και υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα. Πολύ βρώμικη προπαγάνδα, που τελικά στράφηκε εναντίον τους. Ο λαός το είδε και το έστρεψε θετικά προς εμάς. Ηταν χοντρά τα ψέματα που είπαν. Για παράδειγμα, έλεγαν ότι εμείς θα υπηρετούσαμε την κυβέρνηση! Ελεγαν ακόμα ότι είμαστε υπέρ του να περάσουν τα 300.000 αυτοκίνητα της περιφερειακής του Υμηττού μέσα από την πόλη, όταν αυτοί με πράξεις το έχουν προγραμματίσει... Χρησιμοποίησαν μέχρι και την καταγωγή της γυναίκας του Κατημερτζή σαν πολιτικό επιχείρημα! Εδειξαν, βέβαια, έτσι την αγωνία τους να μη χάσουν την εξουσία στη δημαρχία, γιατί εκεί διακινούνται χρήματα, έργα. Υπάρχουν συγκεκριμένα συμφέροντα και τοπικά, που δε θέλανε να χάσουν.Γενικά, πάντως, και στην Καισαριανή, όπως και στους άλλους δήμους, η μάχη δόθηκε ανάμεσα στις δυνάμεις εκείνες που εμφανίστηκαν πιστές στην κυβέρνηση και στην αντιλαϊκή πολιτική της και τις δυνάμεις που αντιστέκονται.

- Ορισμένοι μίλησαν για έκπληξη στην Καισαριανή. Ηταν έκπληξη;

- Πιστεύω ότι ο λαός της Καισαριανής είχε εκφραστεί πολύ καιρό πριν και από τις εκλογές της πρώτης Κυριακής. Η πόλη ήταν δυσαρεστημένη από την πολιτική του σημερινού δημάρχου και της παράταξής του. Και αυτό γιατί η απερχόμενη δημοτική αρχή θεωρούσε ότι η δημαρχία είναι μια επιχείρηση, ο δήμαρχος είναι ένας μάνατζερ, που δεν έχει παρά να διαχειριστεί μια εξουσία, που τα πλαίσιά της, την κατεύθυνση και τους στόχους τους καθορίζει η κυβέρνηση. Δέσμιος αυτής της λογικής, ο απερχόμενος δήμαρχος ξέκοψε από τον κόσμο και τα προβλήματα που τον απασχολούσαν. Ομως, μια τέτοια συμπεριφορά μέτρησε ιδιαίτερα στην περίπτωση της Καισαριανής, γιατί οι κάτοικοί της ήταν συνηθισμένοι να βλέπουν διαφορετικά τον δήμαρχό τους, όπως ήταν ο Παναγιώτης Μακρής, ο οποίος γνώριζε, όχι μόνο την κάθε γωνιά, αλλά και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε κάθε οικογένεια. Οσο και αν ορισμένοι θεωρούν "λαϊκισμό" μια τέτοια συμπεριφορά, εμείς λέμε ότι θα πρέπει να συνεχίσουμε αυτή την παράδοση, γιατί ο δήμαρχος και οι δήμοι πρέπει να λειτουργούν με βάση τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των δημοτών και όχι με κριτήριο τις εντολές της κεντρικής εξουσίας.

- Υπάρχουν συγκεκριμένα παραδείγματα που αποτυπώνουν αυτό το ξέκομμα του σημερινού δημάρχου από τους κατοίκους;

- Τα ίδια τα συνθήματα που είχαμε στην προεκλογική περίοδο κωδικοποιούσαν τις διαθέσεις του κόσμου. Δεν ήταν τυχαία. Εβγαιναν μέσα από τον κόσμο. Αυτό το "δεν πάει άλλο" που είπαμε, εξέφραζε με απόλυτο τρόπο το αίσθημα και τις απαιτήσεις του λαού. Ηταν το δικό του μήνυμα. Για έναν δήμαρχο που έκλεινε κατάμουτρα την πόρτα του γραφείου του στους δημότες, που δεν έχει επαφή με το μαζικό κίνημα και που αρέσκεται να διοικεί εγκεφαλικά τις λειτουργίες του δήμου, χωρίς ν' αφουγκράζεται τις πραγματικές ανάγκες των δημοτών.

Το "δεν πάει άλλο" αφορούσε και την υποκρισία. Γιατί ο Μπαρτσώκας και στις δυο τετραετίες διακήρυττε ότι εφαρμόζει το πρόγραμμα του Μακρή, το οποίο, όμως, το είχε εγκαταλείψει, γιατί - θα τολμούσα να πω - ήταν υποχείριο της κεντρικής εξουσίας. Ο άνθρωπος γύριζε στα υπουργεία και υποτασσόταν στις πιέσεις του κάθε υπουργού και στα σχέδια της κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ποτέ δεν απευθύνθηκε στο λαϊκό παράγοντα, στη δύναμή του, ούτε προσέφυγε σε μαζικές κινητοποιήσεις, για να διεκδικήσει έστω και το ελάχιστο.

Η συμπεριφορά του στην ΤΕΔΚΝΑ, όπου στα λόγια διαμαρτυρήθηκε, αλλά καμιά δυναμική κινητοποίηση δεν προγραμμάτισε, ούτε τον δημότη ενημέρωσε γι' αυτό, είναι επίσης χαρακτηριστική. Αντίθετα, προσπαθούσε να δημιουργήσει έσοδα από τα ανταποδοτικά για την κάλυψη των αναγκών. Εχει εξουθενώσει τα ήδη χαμηλά εισοδήματα των δημοτών. Και η αντίδραση σ' αυτό είχε εκφραστεί πολύ πριν τις εκλογές. Το αποτέλεσμα, λοιπόν, δεν ήταν έκπληξη.

Απλά, μας φορτώνει με περισσότερες ευθύνες. Θα προσπαθήσουμε στο μέτρο του δυνατού να απαλύνουμε τις δυσκολίες. Ηδη, έχουμε εξαγγείλει τη μη αύξηση των ανταποδοτικών τελών επί τέσσερα χρόνια. Θα το επιδιώξουμε. Το πρόγραμμά μας δείχνει ότι έχουμε "περπατήσει" μέσα στις γειτονιές της πόλης. Εχουμε δει τις ανάγκες των δημοτών μας.

- Γενικεύοντας λίγο, διάφοροι προσπαθούν να περάσουν την ερμηνεία ότι για την ήττα των κυβερνητικών δημάρχων έφταιγε κύρια το ήθος και το ύφος της εξουσίας τους. Αυτό έφταιγε;

- Δεν είναι αυτό. Το ήθος και το ύφος εντάσσονται στην αποδοχή μιας πολιτικής που λέει "είμαι δήμαρχος, όργανο της κεντρικής εξουσίας. Είμαι ο τελευταίος κρίκος της κεντρικής διοίκησης και σαν τέτοιος θα λειτουργώ". Ετσι εξυπηρετούν και ένα μικρό κύκλο του περιβάλλοντός τους, αγνοώντας τη μάζα των δημοτών.

Εμείς έχουμε μια αντίθετη θεώρηση: Οτι η Αυτοδιοίκηση είναι ένας λαοπρόβλητος θεσμός, που πρέπει να υπηρετεί κατά κύριο λόγο τον δημότη. Αυτό θα πει ότι δεν μπορείς, όταν η εξουσία βάλλει ενάντια στα λαϊκά συμφέροντα, εσύ να βρεθείς στο πλευρό της κυβέρνησης. Τέτοια επιλογή έκαναν και γι' αυτό τους καταψήφισε ο λαός.

- Φτάνει αυτό, για να αιτιολογήσει και την υπερψήφιση του συνδυασμού σας;

- Εχω ένα ακράδαντο επιχείρημα για το πού οφείλεται η αύξηση που πήραμε. Πέρα από την αγανάκτηση, νομίζω ότι ο λαός έχει κουραστεί από τα ψευδεπίγραφα προγράμματα και την υποκρισία. Θέλει ειλικρινείς θέσεις, που να μιλάνε στην φύση του και όχι δημαγωγικά. Με αυτή τη λογική, βγήκαμε και μιλήσαμε με ειλικρίνεια. Δεν υποσχεθήκαμε μαγικά ραβδάκια, αλλά δείξαμε την πολιτική που έχουμε να αντιμετωπίσουμε κι ότι η μόνη δύναμη βρίσκεται στον ίδιο τον κόσμο που θα αντισταθεί με μπροστάρη τον δήμαρχο. Αυτό νομίζω ότι έπεισε. Αναθάρρυνε ο κόσμος, ζεστάθηκε, πίστεψε στη δύναμή του. Αυτό είναι και το δύσκολο: Να αξιοποιήσεις αυτή τη δύναμη. Είπαμε καθαρά στον κόσμο ότι ο "μονόδρομος" εξυπηρετεί μια μικρή ομάδα πλουτοκρατών και ότι τα χαμηλά εισοδήματα θα το πληρώσουν αυτό. Οτι πρέπει να αντισταθούμε μέσα από τους φορείς. Αρα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να εκφράζεται με ανθρώπους, που πέρα από ιδιοτέλειες θα εξυπηρετούν τα λαϊκά συμφέροντα. Νομίζουμε πως ο κόσμος κατάλαβε ότι εμείς θα κατεβούμε στο πεζοδρόμιο. Οτι δε θα τους αφήσουμε μόνους. Οτι μπορούμε να συγκρατήσουμε αυτή την καταστροφική πολιτική και να προχωρήσουμε σιγά - σιγά με άλλους δήμους σε συσπειρώσεις που θα αντιμετωπίζουν την κρατική εξουσία.

- Τα ίδια, όμως, περίπου, είπαν κι άλλες Κινήσεις Δημοτικές. Αλλά δεν πείστηκε ο κόσμος. Τι παραπάνω είχατε και εκφράστηκε η στήριξη;

- Ας το βάλουμε σε μια σειρά: Σίγουρο είναι ότι στην Καισαριανή υπάρχει διαφοροποίηση στην κοινωνική σύνθεση από το μικρασιάτικο στοιχείο που ήξερε να αγωνίζεται. Ομως, αυτό που παραμένει είναι ισχυρό. Και μπορεί να επηρεάζει και αυτούς που ήρθαν και τα μεσαία στρώματα. Σε μια περιοχή ζούμε και βλέπουν όλοι τι γίνεται γύρω τους. Δεν είναι δυνατόν ακόμα κι αυτοί που έχουν σχετικά καλό βιοτικό επίπεδο να μη βλέπουν. Είναι άνθρωποι και παίρνουν θέση. Παραμένει, λοιπόν, ζωντανή η αγωνιστικότητα. Θα παλέψουμε να διατηρήσουμε αυτό το χρώμα στην Καισαριανή. Δε θέλουμε να σβήσει αυτή η ιστορία.

Στο Ελληνικό, όμως, για παράδειγμα, τα μεγαλοσυμφέροντα που χτύπησαν το δήμο είναι πολύ πιο ισχυρά. Εκεί είναι το αεροδρόμιο. Μια τεράστια έκταση. Καταλαβαίνει κανείς εύκολα πόσες δυνάμεις κυβερνητικές και οικονομικές έπεσαν εκεί και πόσες υποσχέσεις δόθηκαν για την εκμετάλλευση αυτού του χώρου. Εδώ στην Καισαριανή και οι υποσχέσεις έγιναν βιομηχανία. Για ελάχιστες θέσεις. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, τη σύγκρουση που έγινε στο Ελληνικό, τις δουλιές που υποσχέθηκαν και τα οικόπεδα...

Η αστική προπαγάνδα έχει τεράστιες δυνατότητες και είναι ένα ζήτημα, αν πάντα ο λαός μπορεί να καταλάβει ότι στο τέλος αυτός θα το πληρώσει. Στο τέλος, βέβαια, καταλαβαίνει κι έχουμε τέτοια εμπειρία εδώ. Νομίζω ότι αυτό που μένει είναι πως δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, πως βήμα το βήμα θα ενημερώνεται ο κόσμος και σε μια πορεία θα υπάρχει γενικότερο διεκδικητικό κίνημα και όχι μόνο στην Καισαριανή.

- Μιλάτε για διεκδικητικό κίνημα, την ώρα που η κυβέρνηση κάνει καθαρό πως τα πάντα υποτάσσονται στο στόχο της ΟΝΕ και οι εκπρόσωποί της στην Τοπική Αυτοδιοίκηση λένε πως μέλλον έχει μόνο όποιος δήμος κατορθώνει να έχει σχέση με τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης...

- Γεγονός είναι πως ένα τέτοιο σύνθημα συγκράτησε προεκλογικά ένα μέρος της λαϊκής αγανάκτησης σε ορισμένους δήμους, όπου ανοιχτά λέγανε "ψηφίστε κυβερνητικούς, γιατί έχουν πρόσβαση στα κονδύλι". Αυτό πρέπει να το αντιπαλέψουμε και μετά τις εκλογές. Με τη δυναμικότητά μας να ανοιχτούμε και σ' αυτές τις κατευθύνσεις. Σε τελευταία ανάλυση, και τα προγράμματα της ΕΕ δεν τα χαρίζουμε. Δεν είναι δικά τους λεφτά.

Θα μας βάλουν, βέβαια, φρένο. Αλλά ενημερώνοντας το λαό, δημιουργείς κίνημα, που κανείς δεν μπορεί να αγνοεί. Δεν επαναπαυόμαστε στη νίκη. Ξέρουμε ότι θα έχουμε σοβαρά και δύσκολα προβλήματα, αλλά με αγωνιστική διάθεση και καλή μεθόδευση μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την αρνητική διάθεση της κυβέρνησης. Θα φτιάξουμε μέτωπα και με άλλους δήμους. Δε θα σταθούμε μόνο στην Καισαριανή, θα έχουμε επαφές με άλλους δήμους. Το έκανε ο Μακρής, θα το κάνουμε κι εμείς. Μόνο έτσι θα λυθούν και τα τοπικά προβλήματα. Διεκδικώντας αύξηση στα κονδύλια που γενικά χρωστάνε στην Αυτοδιοίκηση.

Δεν είμαστε αιθεροβάμονες ότι το πρόγραμμα και η δουλιά είναι εύκολη. Γι' αυτό έχουμε ήδη ξεκινήσει το σχεδιασμό και έχουμε συγκροτήσει ομάδες δουλιάς. Θα παρεμβαίνουμε από τώρα διαρκώς, όχι μόνο το Γενάρη. Ηδη, διαπιστώνουμε διάφορες τρικλοποδιές, για να δημιουργείται αγανάκτηση. Αφήνουν την πόλη ακαθάριστη και σταματάνε τα έργα, διαδίδοντας ότι αυτό συμβαίνει γιατί ο δήμος είναι πλέον αντικυβερνητικός. Θα τα καταγγείλουμε ανοιχτά πριν την ορκωμοσία. Θα καλέσουμε τον κόσμο να εξεγερθεί από τώρα.

Γιάννης ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Αυτά γράφονται, γιατί η πολιτεία, πολύ καθυστερημένα, μάλιστα, σκέπτεται να προσδιορίσει νομοθετικά τους όρους και τις προϋποθέσεις που αφορούν στην προσφορά σωματικών μοσχευμάτων και οργάνων. Ως εδώ καλά, αφού και αυτός που υπογράφει τη στήλη, είναι δωρητής σώματος, ακόμη και για τις ιατρικές ανάγκες ανατομείου, με αναγραφή της βούλησής του στην αστυνομική του ταυτότητα από το 1984. Η σοβαρή αντίρρηση αφορά στην πρόθεση να χρησιμοποιούνται μοσχεύματα όσων ονομάσαμε "ακούσιους" δότες ύστερα από την κρίση επιτροπής και χωρίς να υπάρχει εκφρασμένη η βούλησή τους ή του συγγενικού τους περιβάλλοντος, όπως στην περίπτωση π. χ. ανέστιων και πεινασμένων ομάδων προσφύγων κλπ.

"Κατάργηση της δημοτικής φορολογίας για τους φτωχούς. Παιδικές εξοχές με έξοδα του δήμου. Συσσίτια και επιδόματα στους ανέργους. Χορήγηση ενοικίου για στέγαση των οργανώσεων". Καισαριανή 15 Ιούνη του 1936. Ψήφισμα συγκέντρωσης κατοίκων του νεοσύστατου δήμου.

Εξήντα δύο χρόνια μετά. Η όψη της πόλης έχει αλλάξει σημαντικά. Το ίδιο και η κοινωνική της σύνθεση. Δεν είναι πια μόνο προσφυγούπολη. Τα προβλήματα, όμως, που έχει να αντιμετωπίσει η δημοτική αρχή έχουν πηγή την ίδια ταξικής προέλευσης πολιτική. Για τη δημοτική αρχή το κρίσιμο παραμένει, όπως και τότε, "με ποιον και για ποιον". Τα τελευταία χρόνια οι Καισαριανιώτες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν καλά τι σημαίνει να μην έχει σχέση ο δήμαρχος με το λαό και τις ανάγκες του, να είναι ένας απλός κυβερνητικός υπάλληλος. Και παρά τη λυσσαλέα προσπάθεια που έγινε, για να πειστούν ότι αυτό είναι το σύγχρονο μοντέλο δημάρχου, έκαναν το βήμα: Επέστρεψαν στον αγωνιστικό δρόμο που γνώριζαν. Εκλεισαν την παρένθεση Μπαρτσώκα, ανέδειξαν τον κομμουνιστή Γιώργο Κατημερτζή δήμαρχο, για να συνεχίσει στα βήματα του Μανωλίδη και του Μακρή. Δεν πρόκειται απλά για μια νίκη ενός συνδυασμού. Σ' αυτήν την εκλογική μάχη, εκτός από τη σύγκρουση πολιτικών, συγκρούστηκαν γνήσιες λαϊκές δυνάμεις έχοντας απέναντί τους μηχανισμούς αδίστακτους. Το γεγονός ότι την επομένη ακριβώς των εκλογών η Διεύθυνση Καθαριότητας άρχισε να υπολειτουργεί και τα σκουπίδια να σωρεύονται στους δρόμους, όπως επίσης και ορισμένες πρώτες διαπιστώσεις σχετικά με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η κινητή και ακίνητη περιουσία του δήμου, δε δηλώνουν μόνο την επιδίωξη της απερχόμενης δημοτικής αρχής να αφήσει πίσω της ρημαδιό, αλλά και το ήθος και την ποιότητα του "εκσυγχρονισμού" που είχε σημαία. Πολύ περισσότερο, φορτώνει με πρόσθετες ευθύνες τη νέα δημοτική αρχή. Κι από αυτή την άποψη το κάλεσμα του Γιώργου Κατημερτζή προς το λαό της Καισαριανής να βρεθεί από τώρα στο δρόμο της διεκδίκησης, να μην περιμένει την 1η Γενάρη του 1999, αποκτά ξεχωριστή σημασία. Η συζήτηση που είχαμε μαζί του, ως ένας πρώτος απολογισμός της μάχης που δόθηκε και προϊδέαση της μάχης που βρίσκεται μπροστά, είναι χαρακτηριστική.

Σε καλά χέρια η συνέχεια...

Ο Γ. Κατημερτζής συζητά με τον συντάκτη του "Ρ"

ΛεζάνταΜια πόλη που έχει μνήμη, έχει και μέλλον. Τα παιδιά της Καισαριανής μπορούν να ελπίζουν

Και μια τελευταία φράση, σαν κάλεσμα; ρωτήσαμε.

Γιώργης Κατημερτζής: "Να φύγει ο κόσμος από την ηττοπαθή στάση ότι δε γίνεται τίποτα κι ότι οι χρηματιστές έχουν το πάνω χέρι. Οτι ο λαός είναι υποχρεωμένος να υποταχθεί. Εμείς λέμε πως η δύναμη βρίσκεται στα λαϊκά στρώματα, στη συνοχή, στη συλλογικότητα της δράσης γενικά και όχι μόνο τοπικά. Αυτή τη δύναμη πρέπει να αντιληφθεί ο κόσμος και να αρχίσει να συνεργάζεται χωρίς διαχωριστικές γραμμές από τα πάνω και να αρχίσει να βλέπει το διπλανό ως ομοιοπαθή, ώστε να υπάρχει λαϊκό κίνημα και μέτωπο. Αυτή η δύναμη του λαού μπορεί να καθορίσει τους όρους του παιχνιδιού".