Οι γονείς του παιδιού είναι σίγουροι, ο Σπύρος "κάτι" είδε, για την ακρίβεια λέει ο πατέρας του, είδε "κοντραμπάντο" και η μαφία του στρατού τον καθάρισε. Μα υπάρχει μαφία στο στρατό; Φυσικά υπάρχει απαντούν. "Εκείνη τη μέρα, την Τρίτη στις δυο και μισή το μεσημέρι - αφηγείται η μητέρα του - μίλησαν στο τηλέφωνο. Δε γνώριζε από πού την έπαιρνε, από θάλαμο ή από τη μονάδα. "Μάνα μου, είπε, είμαι καλά, αλλά έχω δει πολλά, όταν πάρω άδεια θα 'ρθώ να σας τα πω. Τα γράφω στο ημερολόγιό μου. Εδώ γίνεται χαμός. Δεν μπορώ να τα πω από το τηλέφωνο. Το βράδυ θα πάω περιπολία και αύριο έχουμε άσκηση. Μην ανησυχείς... Δεν έλαβα χρήματα. Τα έστειλες τα χρήματα; Εντάξει; Θα σου ξανατηλεφωνήσω σύντομα". Η μάνα δεν έλαβε ποτέ το υπεσχημένο τηλεφώνημα και ο γιος δεν πρόλαβε να πάρει και να ξοδέψει τα χρήματα. Βρέθηκε νεκρός την Πέμπτη στις 19 Ιούνη. Η ιστορία είναι γνωστή, είχε συγκλονίσει την "κοινή γνώμη", είχε ταράξει την κοινή λογική. Ο Σπύρος πέθανε από οξύ εγκεφαλικό οίδημα αποφαίνεται η ιατροδικαστής. Η σορός του Σπύρου μεταφέρεται στη Νέα Λάμψακο με τιμητικό άγημα. Το φέρετρο ανοίγει ο πατέρας για να αποχαιρετήσει το σπλάχνο του. Ο Σπύρος είναι χτυπημένος, αυτό φαίνεται αμέσως. Το ότι λείπουν από το "σπλάχνο" του τα σπλάχνα θα φανεί αργότερα, όταν οι ιατροδικαστές Ε. Νόνας και Φ. Κουτσάφτης θα τελειώσουν τη δεύτερη ιατροδικαστική εξέταση και θα πουν απερίφραστα: "Διαπιστώθηκαν ευρήματα τα οποία συνηγορούν υπέρ του βίαιου θανάτου, συνιστάμενα σε ασφυξία που προήλθε από κακώσεις λόγω συμπίεσης του τραχήλου".Αλλά και ο επίτιμος προϊστάμενος της ιατροδικαστικής υπηρεσίας Π. Γιαμαρέλλος, μιλά για δολοφονία ιδιαζόντως απεχθή.Τι σχέση, λοιπόν, έχει ο θάνατος που προέρχεται από παθολογικά αίτια με το θάνατο επέρχεται από ειδεχθές και απεχθές έγκλημα;

Η Μαριάνθη Ρωμιοπούλου αναρωτιέται: Γιατί του αφαίρεσαν τα σπλάχνα, γιατί του αφαίρεσαν τα νύχια, γιατί μας έδειξαν μια καθαρή φόρμα, ενώ, το παιδί είχε αιμορραγήσει πριν ξεψυχήσει; Τι έγινε με το κράνος; Τί απέγινε το ημερολόγιό του; Ποιος κρύβει την αλήθεια;". Είναι τόσο σίγουρη όταν λέει: "Ο γιος μου δολοφονήθηκε εκείνο το βράδυ, το βράδυ της Τρίτης, λίγες ώρες μετά το τηλεφώνημά μας, κατά τη διάρκεια της περιπολίας, κοντά στο ποτάμι. Η άσκηση έγινε για να συγκαλυφτεί το έγκλημα".Μα, αφού τον είδαν επιμένουμε, τον είδαν το άλλο πρωί και μάλιστα διαβάσαμε ότι είχε χάσει το δρόμο του. "Ο Σπύρος, μόλις είχε φθάσει στη μονάδα, ήταν σχεδόν άγνωστος στους περισσότερους. Κάποιος, που είχε το μπόι του "έχασε" το δρόμο του και εκείνοι που ρωτήθηκαν αν είδαν τον Ρωμιόπουλο "πείστηκαν" ότι αυτός που πηγαινοερχόταν ήταν ο Σπύρος".Ο Σπύρος, που δεν ήταν βουτυρόπαιδο, που αγαπούσε το στρατό, που πέρασε την προπαίδευσή του στην Τρίπολη με το χαμόγελο, ο Σπύρος, που αγαπούσε τη ζωή και τα παιδιά, που έβγαλε με άριστα το Λύκειο χωρίς φροντιστήρια και έδινε δωρεάν τις γνώσεις του στα ξένα παιδιά. Ο Σπύρος, που σκόπευε, μόλις απολυθεί, ν' ανοίξει μαγαζί με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ο Σπύρος που, αλίμονο, δεν υπολόγισε τους αισχρούς ανθρώπινους υπολογισμούς... Ο Τρύφωνας Ρωμιόπουλος λέει: Τα φοβέρισαν τα παιδιά, τους είπαν: Αν δεν πεις ότι τον είδες θα πάθεις τα ίδια με τον Ρωμιόπουλο. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα. Μας τηλεφώνησε μια κοπέλα από το χωριό του Μπακατινάκη, όπως θα θυμάστε ο Μπακατινάκης είναι ο τελευταίος που είδε ζωντανό το παιδί μας, που πήρε άδεια την ημέρα που βρέθηκε ο Σπύρος γιατί είχε χτυπήσει το χέρι του, που έπεφτε συνεχώς σε αντιφάσεις, τηλεφώνησε λοιπόν μια κοπέλα και είπε πως τα είχε δει όλα, αλλά φοβόταν να μιλήσει. Θα σε προστατεύσει ο δικηγόρος μας, της είπαμε, μη φοβάσαι. Και εκείνη απάντησε έτσι: "Αμα πέσει η νύχτα εδώ πάνω είμαστε ο θεός, ο διάολος και εμείς. Τι να μου κάνει ο δικηγόρος σας; Πώς θα με προστατεύσει; Θα σας πω κάτι χαρακτηριστικό για να καταλάβετε ότι δε λέω ψέματα. Εχετε ένα κοριτσάκι; Είχε τη φωτογραφία του ο γιος σας μέσα στο πορτοφόλι του. Ηταν έτσι κι έτσι, φορούσε αυτά κι αυτά, σ' αυτή τη στάση.... Τα είδα όλα".

Υποτίθεται ότι το παιδί βρέθηκε νεκρό το πρωί της Πέμπτης. Πώς, λοιπόν, ο Μπακατινάκης είπε ότι "την Τετάρτη, όλοι ξέραμε ότι ο Ρωμιόπουλος ήταν νεκρός. Και εγώ εκείνη την ώρα κοιμόμουνα".Δηλαδή, την ώρα της άσκησης ο Μπακατινάκης, που υποτίθεται ότι συνόδευε τον Σπύρο κοιμόταν. Αντε να βγάλεις άκρη. Αφού, λοιπόν, όλοι το ξέρανε, γιατί δε μας το είπανε και σε εμάς;". Ο Τρύφωνας Ρωμιόπουλος προσπαθεί να συγκρατηθεί και με κόπο το καταφέρνει. Είναι φανερό. Τον Σπύρο τον φάγανε την Τρίτη το βράδυ και τον "ανακαλύψανε" την Πέμπτη. Εγινε σκηνοθεσία.

Η οργή φουσκώνει το στήθος της χαροκαμένης μάνας. Δε θα ξεχάσω ποτέ, λέει, τα λόγια του υπουργού Δικαιοσύνης. Ποτέ. Μου είπε εν ψυχρώ: "Ελα, ό,τι έγινε, έγινε. Ξέχνα το".Οσο παράξενο κι αν φαίνεται, αυτός ο κύριος υπουργός που βγήκε στην τηλεόραση και δήλωσε ότι πρόκειται για έγκλημα μετά τα μάζεψε, τα άλλαξε, τα ξέχασε και μου πρότεινε, και σε μένα, τη μάνα να τα ξεχάσω... Να ξεχάσω το παιδί μου. Αν είναι δυνατόν. "Ο,τι έγινε, έγινε". Αμ, ο άλλος; Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, που υποσχέθηκε να χυθεί άπλετο φως, μόλις η Δικαιοσύνη ολοκληρώσει το έργο της. Αυτός, που μου υποσχέθηκε να μπει το μαχαίρι μέχρι το μεδούλι... Είδατε εσείς μεδούλι, είδατε κόκαλο; Μόνο πέτσα φάνηκε, και μάλιστα μια πολύ σκληρή πέτσα...

Ο Ιορδάνης, ο τρίτος στη σειρά γιος, μεγαλύτερος τρία χρόνια από τον Σπύρο, τον κυνηγάνε οι τύψεις, οι ενοχές και οι εφιάλτες. "Είμαι μεγαλύτερος, είχα συνηθίσει να τον προστατεύω, ήταν για μένα πάντα ο μικρός. Ηταν ο φίλος μου και ο αδελφός μου. Και εκείνη τη στιγμή, εκείνη την τρομερή στιγμή που έπρεπε να ήμουν δίπλα του να τον βοηθήσω, εγώ ήμουνα μακριά του. Η ζωή μου έχει αλλάξει, βλέπω συνέχεια έναν εφιάλτη. Είναι νύχτα και ο Σπύρος τρέχει στο δάσος. Φωνάζει: Ιορδάνη, Ιορδάνη βοήθησέ με. Και ξυπνώ κάθιδρος. Ενα παιδί ήταν ο αδελφός, ένα παιδί χαρούμενο, αισιόδοξο και καλοσυνάτο, ένα παιδί που θα πήγαινε μπροστά. Αλλά δεν πρόλαβε. Δολοφονήθηκε νωρίς. Πέρασε τόσος καιρός και η αλήθεια ακόμα δεν αποκαλύφθηκε. Θέλω να τιμωρηθούν οι ένοχοι για να μου φύγει ένα βάρος. Τώρα που θα γίνει συμπληρωματική ανάκριση ελπίζω κάτι να γίνει".

Ο ποινικολόγος και δικηγόρος της οικογένειας, Φραγκίσκος Ραγκούσης, άκουσε τη συζήτηση σιωπηλός και συννεφιασμένος. Στο τέλος, μονάχα, είπε τα παρακάτω λόγια, που τα παραθέτουμε: "Η εκταφή έγινε νύχτα και στην ουσία έγινε μονάχα για να πολεμήσουν το πόρισμα Νόνα και Κοτσάφτη. Μετά από δέκα μέρες θέλανε να εμποδίσουν τα αυταπόδεικτα. Βάλανε, λοιπόν, έξι ανθρώπους να κάνουν την ιατροδικαστική έρευνα, εκ των οποίων οι δύο ήταν ήδη διαβλητοί. Υποβάλλαμε κάποιες ενστάσεις για τις οποίες έπρεπε να αποφασίσει το συμβούλιο και να που αποφάσισαν αυτοί οι δύο! Οι αναρμόδιοι! Φέρανε και μια διμοιρία ΜΑΤ, και παρουσία εισαγγελέα, δηλώσανε ότι θα χτυπήσουν όποιον προσπαθούσε να αντισταθεί στην εκταφή. Ποιος, όμως, να το κάνει και γιατί; Οι ίδιοι οι γονείς τούς έδωσαν και αυτή την ευκαιρία. Αλλά σημειώστε ότι εγώ, που έχω παραστεί σε πολλές ιατροδικαστικές έρευνες, πότε δεν έχω δει πατέρα και αδελφό να αντέξουν ένα τέτοιο θέαμα, όπως με καρτερία και αξιοπρέπεια άντεξαν, ο Τρύφωνας και ο Ιορδάνης Ρωμιόπουλος. Προς το τέλος της διαδικασίας, ένιωσα την παλάμη του Τρύφωνα να σφίγγει το μπράτσο μου σαν να με έσφιγγε τανάλια. "Τελειώσανε; Φραγκίσκο - μου λέει με φωνή που έτρεμε - θα σταματήσουν να βασανίζουν τον Σπύρο μου;". Ανατρίχιασα... Γυρίζω και κοιτάζω τον Ιορδάνη. Ηταν πελιδνός, κίτρινος σαν κερί της Μεγάλης Παρασκευής. Με Εσταυρωμένο έμοιαζε. Είμαι σίγουρος ότι εκείνη η νύχτα στιγμάτισε και τους δυο για όλη τους τη ζωή. Ας μου επιτραπεί να πω ότι και για μένα ήταν μια στιγμή καθοριστική. Και τώρα, έρχομαι στα λόγια του στρατιωτικού δικαστή και προέδρου του Στρατοδικείου Ξάνθης, του Κ. Καραϊσαρίδη, που όταν του είπα ότι σκόπευα να ρωτήσω το νέο ανακριτή για το πότε θα γίνουν οι νέες ανακριτικές πράξεις, απάντησε έτσι: Και βέβαια, κύριε Ραγκούση, να το κάνετε. Δεν είναι μόνο δικαίωμά σας, αλλά και υποχρέωσή σας,είναι. Με αυτές τις απλές λέξεις, μου έδωσε το στίγμα ότι οι ευαισθησίες αυτές, ευτυχώς για το σύνολο, υπάρχουν ακόμη σε ορισμένους και, ασφαλώς, θα υπάρξουν πολλοί που θα βοηθήσουν να αποκατασταθεί και να λάμψει η αλήθεια. Οι γονείς του Σπύρου δεν αγωνίζονται για τον Σπύρο. Ο Σπύρος χάθηκε για πάντα, αγωνίζονται για τα όλα τα παιδιά του κόσμου, που δεν έχουν μέσα, δεν έχουν πλούτη, δεν έχουν πλάτες. Γι' αυτά τα παιδιά με τη μεγάλη καρδιά και το χαμόγελο στα χείλη που θα πάνε να φυλάξουν τα σύνορα της πατρίδας μας. Γι' αυτά τα παιδιά, τα παιδιά του λαού, αγωνίζονται. Οχι, δεν μπορούμε να φανταστούμε επίορκους και μάλιστα επίορκους στα σύνορά μας".

Ο ήλιος συνεχίζει να λάμπει, καλό σημάδι, ήρθε η ώρα της επιστροφής στην Αθήνα. Ακούσαμε πολλά συνταρακτικά, είδαμε τρομερές φωτογραφίες, διαβάσαμε έγγραφα που ακόμη και έναν ανίδεο θα έπειθαν για τα αίτια του θανάτου του στρατιώτη. Στεκόμαστε και πάλι στην οδό Σπύρου Ρωμιόπουλου, κοιτάμε την μπλε βαρκούλα της οικογένειας, την "Μπουμπουλίνα", που δεν ξέρει τίποτε για όλα αυτά, τα τρομερά και αδιανόητα, τη βαρκούλα που περιμένει τον Σπύρο να καθίσει πάνω της και αμέριμνη να αρμενίσει στα φιλικά νερά της Νέας Λαμψάκου.

Ακούω τα γέλια των αγοριών, στήνω αυτί να πιάσω μερικά από τα αγνά, τα μικρά μυστικά της Ιωάννας που ψιθυρίζει στο αυτί του Σπύρου. Βλέπω τη Μαριάνθη Ρωμιοπούλου να στρώνει το τραπέζι, με το φθηνό αλλά πεντακάθαρο τραπεζομάντιλο και να σερβίρει. Μα ελάτε να φάτε τέλος πάντων. Ελα Σπύρο μην την παραχαϊδεύεις την αδελφή σου. Ο ήλιος κρύβεται ξαφνικά πίσω από ένα σύννεφο, έτσι όπως αμαρτία πίσω από τη συνείδηση.

Εμείς θα γράψουμε, δε θα ξεχάσουμε, αλλά κάποτε, φυσικό είναι θα ξεχαστούμε. Τούτοι οι ζεστοί άνθρωποι θα συνεχίσουν να ζουν και να αιμορραγούν. Να ζουν με εφιάλτες, να πετάγονται τη νύχτα κάθιδροι, μουσκεμένοι από τα κλάματα που δε λένε να στερέψουν. Εμείς επιστρέφουμε, εκείνοι όμως μένουν. Ο Γολγοθάς τους είναι πολύ ανηφορικός και ατέλειωτος. Είθε να βρουν το Σίμωνα τον Κυρηναίο, που δεν είναι άλλος στη δική τους περίπτωση από την αλήθεια.

Από μακριά ακούγεται το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη: Είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς... Είθε.

Κυριακή πρωί και ο ήλιος του Νοέμβρη έχει κέφια. Λούζει με χρυσό φως όλη την ειδυλλιακή παραλιακή περιοχή. Οι "κόρες" του, αχτίδες φωτεινές, ζεστές, τρυφερές, χαϊδεύουν την ατμόσφαιρα. Η μικρή βαρκούλα, η "Μπουμπουλίνα",λικνίζεται σα μπλε κύκνος, ακκίζεται σαν νεαρή γυναίκα και καθρεφτίζεται πάνω στα αρυτίδωτα νερά της Νέας Λαμψάκου. Σταματούμε στο δρόμο, στο δρόμο που έχει τη δική του ιστορία. Στην οδό Στρατιώτη, Σπύρου Ρωμιόπουλου.Μια γυναίκα, πρόωρα γερασμένη από τον αβάσταχτο πόνο, μας υποδέχεται. Ραγίζει ένα χαμόγελο, τσακίζει η ψυχή μας. Πλάι της, η κορούλα της η Ιωάννα, που, όπως θα μας πει λίγα λεπτά αργότερα, η ζωή της έχει αλλάξει από τότε που "έφυγε" ο αδελφός της. Της λείπει η παρουσία του, ο αδελφός και φίλος, που του έλεγε τα μυστικά της. Αμέσως μετά, η τραγική, πληθωρική φιγούρα του πατέρα. Ο Τρύφωνας είναι ένας "αντάρτης", ένας οργισμένος Ποσειδώνας. Ετσι μοιάζει. Ενας Ποσειδώνας χωρίς τρίαινα. Του την πήρανε, ήταν το παιδί του. Γεροδεμένος, χτίστης ήτανε, πονεμένος. Τσακισμένος πια απ' τη θλίψη. Αποφασισμένος, όμως... Καθόμαστε στην κουζίνα, ο καφές που έψησε η κυρία Μαριάνθη αχνίζει. Με τι καρδιά να ρωτήσει κανείς κάτι; Τι να πει σ' αυτούς τους τσαλακωμένους, τους τραγικούς γονείς; Πώς να ζητήσει μια αναπαράσταση εκείνης της τραγικής βραδιάς του Ιούνη του 1997; Ο "Ριζοσπάστης" είχε δημοσιεύσει πριν λίγες μέρες ένα χρονογράφημα για τον Ρωμιόπουλο, αλλά η συντάκτριά του δε γνώριζε ότι, ακριβώς εκείνη η μέρα, ήταν η μέρα που γεννήθηκε ο Σπύρος, που, αν ζούσε, θα έσβηνε είκοσι δυο κεράκια...

Δυστυχώς, είχε γίνει κερί ο ίδιος. Κερί, που έσβησε βάναυσα κάποιος ή κάποιοι αδίστακτοι "καντηλανάφτες".

Οι μέρες αυτές, όμως, έχουν την ιδιαίτερη σημασία τους και για έναν άλλο λόγο. Μετά από το βούλευμα - καταπέλτη του Δικαστικού Συμβουλίου Πλημμελειοδικών του Διαρκούς Στρατοδικείου Ξάνθης, που απέρριψε την πρόταση του εισαγγελέα Μπέη, να τεθεί η υπόθεση της δολοφονίας στο αρχείο, έχει διαταχθεί και έχει ξεκινήσει η διεξαγωγή συμπληρωματικής ανάκρισης.

Ο Σπύρος Ρωμιόπουλος (όρθιος, πρώτος από αριστερά), στην Τρίπολη

Η Γιαννούλα δείχνει το άδειο κρεβάτι του αδελφού της

Το βλέπετε αυτό; Κάποιος ονόματι "Γκλίτσας", που ήταν φυλακή από το Μάη μέχρι τέλος Ιουνίου, έκανε την περιπολία του Σπύρου... Γιατί άραγε, αναρωτιέται ο πατέρας. Ενας φυλακισμένος μπήκε στη θέση ενός ...νεκρού;

Ενα άλλο απίστευτο ντοκουμέντο. Το τελευταίο όνομα, το όνομα Ρωμιόπουλος, είναι γραμμένο από "άλλο χέρι", που δεν αναφέρει την ειδικότητα. Δεν αναφέρει τίποτε. Σκέτο: Ρωμιόπουλος

Στην κουζίνα του σπιτιού, ο ποινικολόγος Φραγκίσκος Ραγκούσης με τη Μαριάνθη Ρωμιοπούλου

Οδός Στρατιώτη Σπύρου Ρωμιόπουλου και στο βάθος η "Μπουμπουλίνα" που περιμένει...

Τα κείμενα έγραψε η Τιτίνα ΔΑΝΕΛΛΗ