Τέσσερα ναυτικά μίλια μακριά από τη Γαύδο βρίσκεται η Γαυδοπούλα ή Οφιούσα κατά τον Πλίνιο, που η παράδοση τη συνδέει με το νησί της Καλυψούς και τις περιπέτειες του Οδυσσέα. Με μέγιστο ύψος 134 μέτρα και ακτογραμμή που φτάνει τα 8 χιλιόμετρα, αποτελεί το νοτιότερο σημείο της χώρας, άρα και της Ευρώπης. Μαζί με τη Γαύδο αποτέλεσαν τόπο εξορίας στη Μεταξική δικτατορία, αλλά και μετά την απελευθέρωση από τις κυβερνήσεις μαριονέτες που ανέλαβαν το ρόλο της αποκομμουνιστικοποίησης της χώρας. Αν και τα αρχαιολογικά ευρήματα έχουν δείξει οικισμούς της περιόδου 2800 - 2400 π. Χ., η κρατική μέριμνα εξακολουθεί να είναι άγνωστη έννοια. Το αντίθετο μάλιστα. Πρόσφατες αποκαλύψεις σηματοδοτούν μια άνευ προηγουμένου καταστροφή, σε περίπτωση που υλοποιηθούν τα σχέδια μιας επένδυσης αγνώστων προς το παρόν επιχειρηματιών.

Ενας φάκελος προέγκρισης χωροθέτησης που υποβλήθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ από ένα ιδιωτικό γραφείο μελετών και ανέφερε: "... προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι αυξανόμενες ανάγκες τόσο σε νέα εμπορευματοκιβώτια, όσο και για τη συντήρηση και την επισκευή παλαιών, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου... ", άναψε φωτιές, χωρίς να έχει γίνει γνωστός ο... εμπρηστής μια και δεν αναφέρεται πουθενά ο φορέας του έργου. Οπως καταγγέλλεται από την Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων (ΟΠΧ), από τα τυποποιημένα ερωτηματολόγια που έχουν συμπληρωθεί δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη σοβαρής μελέτης για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, αλλά και τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής. Σύμφωνα με την ΟΠΧ, στη Γαυδοπούλα θα εγκατασταθεί ένα λατομείο για να ισοπεδώσει το νησί και να φτάσει μόλις δυο μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Οι χωμάτινοι όγκοι και οι ογκόλιθοι από σκυρόδεμα, αφού εξαφανίσουν το ανάγλυφο του νησιού αμέσως μετά θα μπαζώσουν όλη την παράκτια ζώνη σε πλάτος 20 μέτρων, διαμορφώνοντας μια έκταση επίπεδη 3.000 στρεμμάτων και θα δημιουργηθούν δυο προβλήτες 3 χιλιομέτρων σε όλο το μήκος του. Αυτές θα προστατεύονται από κυματοθραύστες του ίδιου μήκους σε απόσταση 150 μέτρων από την ακτή. Στην επιφάνεια των 3.000 στρεμμάτων θα κατασκευαστούν τρία εργοστάσια από μεταλλικό σκελετό μήκους 150 μέτρων, πλάτους 45 μέτρων, ύψους 9 μέτρων και επιφάνειας 7.000 τ. μ. το κάθε ένα, για την κατασκευή προϊόντων και αποθήκευση "ευαίσθητων υλών". Επίσης ένα κτιριακό συγκρότημα 10.000 τ. μ. για την εγκατάσταση των διοικητικών υπηρεσιών της εταιρίας, όπως και δεξαμενές καυσίμων, νερού κτλ. Τέλος θα δημιουργηθεί μονάδα παραγωγής σκυροδέματος.

Πώς όλα αυτά όμως, συμβιβάζονται με τη διαβεβαίωση της εταιρίας ότι το έργο θα έχει θετικές επιπτώσεις στην αισθητική της περιοχής;Πώς θα αναβαθμιστεί η Γαυδοπούλα όπως γράφεται; Είναι απορίας άξιο πώς σε παρόμοιες μελέτες με μεγάλη ευκολία την ίδια στιγμή που περιγράφεται η ισοπέδωση του νησιού διατυπώνεται το επιχείρημα ότι το έργο "... δε θα προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον".Τόσο κατά τη διάρκεια των κατασκευών με τις εκσκαφές των χερσαίων χώρων, τις χωματουργικές εργασίες και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όσο και με την 24ωρη λειτουργία της μονάδας, τη στάθμευση πλοίων, η παραγωγή σκόνης,οι ρύποι,ο θόρυβος και τααπόβλητα δε θα έχουν επιπτώσεις μόνο στη Γαύδο και τη Γαυδοπούλα, αλλά και στους Νομούς Χανίων (Σφακιά - Παλιόχωρα) και Ρεθύμνου (Παραλία Πρέβελης). Οι ίδιοι οι μελετητές παραδέχονται ότι τα πετρέλαια, τα λάδια, οι πίσσες και οι σκουριές από τα ρυμουλκά, τους πλωτούς γερανούς αποτελούν πιθανό περιβαλλοντικό πρόβλημα.

Πώς θα αντιμετωπιστούν τα παραπάνω; Με την επιβολή προστίμου ή ποινικής ρήτρας στον ανάδοχο του έργου! (σ. σ. τώρα δέσαμε). Επίσης με την τήρηση της Οδηγίας για την αποκομιδή των στερεών και υγρών αποβλήτων και την τήρηση των απαιτούμενων προδιαγραφών (σ. σ. τέτοια θυσία... ). Οσο για τους αέριους ρύπους, ζητείται η συνδρομή του Αιόλου. Για βωμούς όπου θα γίνονται θυσίες για την εξασφάλιση της εύνοιάς του, δε διαβάσαμε στη μελέτη. Παράλειψη που ίσως διορθωθεί στο μέλλον. Δε θα υποστούν αλλαγές οι ακτές, ούτε ο πυθμένας της θάλασσας αναφέρει η μελέτη. Πώς θα γίνει όμως αυτό, τη στιγμή που θα ισοπεδωθεί το νησί; Κουβέντα επίσης για έναν από τους σπουδαιότερους ψαρότοπους της χώρας που φυσικά κανείς δεν πιστεύει ότι θα μείνει αλώβητος. Αλλά και μπαχτσίσι στο κράτος υπόσχεται η μελέτη. Δωρεάν παραχώρηση χώρων σε δημόσιες και κρατικές υπηρεσίες (αλήθεια πού και σε ποιες), δωρεάν τροφοδοσία ηλεκτρικού ρεύματος της Γαύδου και εγκατάσταση 400 εργαζομένων.

Το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει προτείνει μια σειρά περιοχών για να ενταχτούν στο πρόγραμμα ΦΥΣΗ 2000 λόγω της οικολογικής σπουδαιότητας που παρουσιάζουν. Τις περιοχές αυτές τις είχε εντάξει σε τρεις κατηγορίες σπουδαιότητας: Α, Β, Γ. Η Γαυδοπούλα που σύμφωνα με τη "μελέτη", δε φιλοξενεί κανένα σπάνιο είδος πουλιών, φυτών ή ψαριών, είχε αξιολογηθεί στην κατηγορία Α! Μάλιστα στα στοιχεία που έχουν δοθεί στην ΕΕ, αναγράφεται ότι εκεί φιλοξενούνται μόνιμοι πληθυσμοί των προστατευόμενων ειδών της χελώνας καρέττα - καρέττα και της φώκιας μονάχους - μονάχους.Παράλληλα υπάρχουν σπάνια φυτά που προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία (ΠΔ 67/81) και θηλαστικά που προστατεύονται από τη Συνθήκη της Βέρνης. Η "μελέτη" είτε τα αγνοεί, είτε τα αποσιωπά. Και στις δυο περιπτώσεις ελέγχεται για την ειλικρίνεια, αλλά και την επάρκειά της. Το μόνο επιχείρημα για μια τέτοια επένδυση είναι ίσως η εθνική ασφάλεια της περιοχής μια και οι Τούρκοι έθεσαν και θέμα Γαύδου. Ομως με την πολιτική που ακολουθείται, είναι βέβαιο πως σε λίγο θα τεθεί και θέμα Θεσσαλονίκης, Πειραιά, Αθήνας, Πάτρας κτλ. Αξίζει τον κόπο να καταστραφούν εξαιρετικής σημασίας βιότοποι και να μετατραπεί ένας παράδεισος σε Σκαραμαγκά κάτω από το άγχος (;) του τούρκικου επεκτατισμού; Σε πρόσφατη επίσκεψή του στον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ κατατέθηκαν όλα τα στοιχεία μαζί με χιλιάδες υπογραφές Κρητικών και Γερμανών από την Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων κι όπως ειπώθηκε, το θέμα θα εξεταστεί με προσοχή και η συζήτηση πρέπει να στραφεί προς μια ήπια τουριστική ανάπτυξη κι όχι σε παρόμοια σχέδια. Τι θα γίνει, άγνωστο, γιατί είναι γνωστές οι παλινωδίες της κυβέρνησης σε παρόμοια ζητήματα. Το λόγο έχουν η πολιτεία και κυρίως οι πολίτες της Κρήτης.

1. Το θέμα της συνολικής χρησιμοποίησης και ισοπέδωσης της βραχονησίδας Γαυδοπούλα για την "εγκατάσταση βιομηχανικής μονάδας κατασκευής, επισκευής, συντήρησης και μεταστάθμευσης εμπορευματοκιβωτίων και μεταλλικών κατασκευών εν γένει" συζητείται ευρέως στην περιοχή μας. Η μέχρι σήμερα εξέλιξη και δημοσιοποίηση του θέματος φαίνεται ότι έχει ως σκοπό την κατ' αρχήν διερεύνηση της τοπικής κοινωνίας, αλλά και των απόψεων των κρατικών και τοπικών υπηρεσιών για την εγκατάσταση μιας τεράστιας επένδυσης, η οποία δεν απαιτεί ιδιαίτερη διερεύνηση, ότι όντως τεκμηριώνει δυσμενέστατες περιβαλλοντικές επιπτώσεις για τη γειτονική Γαύδο και τις νότιες ακτές της Κρήτης.

2. Ο φάκελος προέγκρισης χωροθέτησης κινήθηκε, σύμφωνα με τη διαδικασία την οποία προβλέπει η ΚΥΑ 69269/1990 και οι σχετικές εγκύκλιοι. Παράλληλα, η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού παράγοντα της περιοχής από τις τουρκικές διεκδικήσεις, το μέγεθος της επένδυσης και η ανωνυμία του επενδυτή οδήγησαν τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και την Περιφέρεια να ζητήσουν απόψεις των Υπουργείων ΠΕΧΩΔΕ, Αμυνας και Εξωτερικών για να εκφράσουν γνώμη.

3. Είναι γνωστό ότι για τις εγκαταστάσεις ΥΠΕΑ δεν ακολουθείται η μεθοδολογία της ΚΥΑ 69269. Η οποιαδήποτε εκ των υστέρων αναφορά ότι η εγκατάσταση έχει εθνική σκοπιμότητα σε συνδυασμό με την ανωνυμία του επενδυτή δημιουργεί βάσιμες σκέψεις ότι μόνο παραπλανητική μπορεί να χαρακτηριστεί εκμεταλλευόμενη την ευαισθησία από τις πρόσφατες τουρκικές διεκδικήσεις. Παράλληλα, επειδή αποτελεί και ιδιοκτησία πρέπει να υπάρχει και η σύμφωνη γνώμη του ιδιοκτήτη, ενώ σε αντίθετη περίπτωση η απαλλοτρίωση προϋποθέτει την τεκμηρίωση της κοινωνικής ωφέλειας.

4. Η ανάγκη της δημιουργίας επενδύσεων στη χώρα μας δημιουργεί σκέψεις και για την οικονομική εκτός της εθνικής, σημασία της επένδυσης, την οποία όμως πρέπει να τεκμηριώσει το κόστος - όφελος, με κόστος τις τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτής. Το όφελος με τα μέχρι σήμερα στοιχεία δεν προκύπτει ούτε κατ' αρχήν.

5. Τα από την προτεινόμενη επένδυση εθνικά οφέλη, τα οποία αποδίδονται στη μετάλλαξη της Γαυδοπούλας, απαιτούν κυρίως γνωμοδότηση των υπουργείων Αμυνας και Εξωτερικών, η οποία μέχρι σήμερα δεν είναι γνωστό αν υπάρχει. Οσον αφορά τους κατοίκους της Γαύδου με πρόσφατη ανακοίνωση της κοινότητας διατυπώνουν την αντίθεσή τους διερωτώμενοι "... να συνεχίσουμε τη ζωή μας εν ειρήνη ή να ετοιμάσουμε τα λιγοστά υπάρχοντά μας σε φευγιό... ".

6. Το ΤΕΕ/ΤΔΚ έχει τη γνώμη ότι οι λόγοι εθνικής σκοπιμότητας, αλλά και της οικονομικής ανάπτυξης της Γαύδου και της Γαυδοπούλας μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς την ισοπέδωση της δεύτερης και την εγκατάσταση μιας τεράστιου μεγέθους επένδυσης, με καταστροφικές επιπτώσεις στους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους της περιοχής και της νότιας Κρήτης. Οπως ακριβώς συμβαίνει και με τις ακραίες βραχονησίδες του Αιγαίου, η Γαυδοπούλα, αποτελώντας φυσικό συμπλήρωμα της Γαύδου μπορεί να ενταχθεί μαζί της σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα αειφόρου ανάπτυξης, λαμβάνοντας υπ' όψη και το γεγονός ότι περιλαμβάνονται ως ενιαίο σύνολο στις καταγραφές της ΦΥΣΗΣ 2000. Παράλληλα, λόγω της θέσης της Γαύδου στο νοτιότερο άκρο της χώρας, αλλά και της Ευρώπης να προβληθεί παγκόσμια ως ευρωπαϊκό κέντρο προστασίας περιβάλλοντος (χλωρίδας, πανίδας και θαλάσσιων οικοσυστημάτων) και να δημιουργηθεί ερευνητικό κέντρο μελέτης και ανάλογα έργα υποδομής, όπου θα έχουν ως αποτέλεσμα, εκτός από την αειφόρο ανάπτυξη αυτής και την τωρινή και μελλοντική προστασία της ευρύτερης περιοχής.

Ενας φάκελος προέγκρισης χωροθέτησης, που υποβλήθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ από ένα ιδιωτικό γραφείο μελετών και ανέφερε "...προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι αυξανόμενες ανάγκες τόσο σε νέα εμπορευματοκιβώτια, όσο και για τη συντήρηση και την επισκευή πλοίων στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου...", άναψε φωτιές, χωρίς να έχει γίνει γνωστός ο ...εμπρηστής μια και δεν αναφέρεται πουθενά ο φορέας του έργου

Σημείωση: Οι φωτογραφίες και το σκίτσο είναι από την εφημερίδα "Φουρόγατος"