Μέρες Εργατικής Πρωτομαγάς, μέσα στη φωτιά του πολέμου στα Βαλκάνια, το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο αγωνίζεται όχι μόνο για την ταξική ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού κινήματος των εργαζομένων, μα και για την καταδίκη της ωμής και βίαιης ιμπεριαλιστικής επέμβασης στην περιοχή, για την παύση των βομβαρδισμών. Το ΠΑΜΕ, κάνοντας τα πρώτα βήματά του, παλεύει ακούραστα για την αγωνιστική και ταξική συνδικαλιστική ενότητα της εργατικής τάξης και δίνει έντονα αντιπολεμικό χαρακτήρα στις Πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα και στην κεντρική συγκέντρωση, το Σάββατο στο Σύνταγμα, στις 10 το πρωί. Για το σημαντικό ρόλο που καλείται από τα πράγματα να παίξει το ΠΑΜΕ στην κοινωνία, τη μακρόπνοη προοπτική του, για τη συσπείρωση που κατορθώνει, τις δραστηριότητές του αυτές τις κρίσιμες ώρες,μιλήσαμε με τον Γ. Μαυρίκο,μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΓΣΕΕ και της γραμματείας του ΠΑΜΕ.

- Στις 3 Απρίλη το ΠΑΜΕ έγινε πραγματικότητα. Ποιοι είναι οι βασικοί, στόχοι δράσης που θέσατε τότε και πώς προχωράει η υλοποίησή τους μέχρι σήμερα;

- Τη συγκρότηση του ΠΑΜΕ την επέβαλαν δυο βασικοί λόγοι. Ο ένας είναι η επίθεση που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση, η εργοδοσία και η Ευρωπαϊκή Ενωση σε βάρος της εργατικής τάξης και όλων των λαϊκών στρωμάτων. Μια επίθεση, που στοχεύει στην τσέπη των εργαζομένων, αλλά ταυτόχρονα και στη συνείδηση και στο νου της εργατικής τάξης, προκειμένου - εντείνοντας το βαθμό εκμετάλλευσης - να διαιωνίσει το καπιταλιστικό σύστημα. Ο δεύτερος σχετίζεται με την κατάσταση στις κορυφαίες συνδικαλιστικές οργανώσεις, με πρώτες τις ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ, που έχει φτάσει στο απροχώρητο με τον κυβερνητικό και τον εργοδοτικό συνδικαλισμό. Εκτιμώντας αυτή την κατάσταση πήραμε την πρωτοβουλία συγκρότησης του ΠΑΜΕ, η οποία από την πρώτη στιγμή αγκαλιάστηκε από μεγάλη μάζα των εργατών, από ένα σημαντικό αριθμό συνδικαλιστικών στελεχών και από μεγάλο αριθμό συνδικαλιστικών οργανώσεων. Από ένα φάσμα δηλαδή στελεχών και οργανώσεων, που ο καθένας ή πολλοί από αυτούς, πιστεύουν στο δικό τους "θεό". Εχουν τη δική τους ιδεολογία και διαδρομή, αλλά συμφωνούμε ότι πρέπει να αντισταθούμε στην επίθεση κατά της εργατικής τάξης, στον κυβερνητικό και εργοδοτικό συνδικαλισμό.

Στις άμεσες προτεραιότητες του ΠΑΜΕ ήταν η αντιπολεμική αντίσταση και η άμεση ενημέρωση των εργατών και των υπαλλήλων, για την κατάσταση στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και την ανάγκη να αναστραφεί αυτή η κατάσταση. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει εκατοντάδες περιοδείες σε χώρους δουλιάς, δεκάδες συγκεντρώσεις σε συνοικίες, πόλεις και νομούς. Μέχρι στιγμής, χωρίς να είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι, φαίνεται ότι και στη συσπείρωση και στη δράση, το ΠΑΜΕ ξεχωρίζει από την επίσημη ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος.

- Πώς βλέπετε την προοπτική του ΠΑΜΕ μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα;- Να ξεκαθαρίσουμε ότι το ΠΑΜΕ δεν το συγκροτήσαμε ευκαιριακά. Είναι μια αναγκαιότητα που ωρίμασε μέσα από πάρα πολλή σκέψη και ανάλυση της κατάστασης στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. ΠΑΜΕ μακριά λοιπόν. Δεν είναι ένα μπαλόνι που φουσκώνει και ξεφουσκώνει. Δεν είναι ούτε συνδικαλιστική παράταξη, ούτε ένας εκλογικός συνδικαλιστικός συνδυασμός. Είναι μια συνδικαλιστική κίνηση, ένα ρεύμα, μια οντότητα που με τη δράση, τις θέσεις και τους αγώνες του, θέλει να πείσει τον εργαζόμενο ότι δεν είναι όλοι ίδιοι στο συνδικαλιστικό κίνημα. Δεν είναι όλοι συμβιβασμένοι, δεν είναι όλοι με τον εργοδοτικό και τον κυβερνητικό συνδικαλισμό. Υπάρχει ελπίδα και το κλειδί για να οδηγηθούμε στη διέξοδο βρίσκεται στο να απομονωθεί, να ηττηθεί, να χτυπηθεί αλύπητα η γραμμή της συναίνεσης και της υποταγής, και ταυτόχρονα να ενισχύεται καθημερινά η γραμμή της ταξικής πάλης που υπηρετεί το ΠΑΜΕ.

Θα κριθούμε από το πόσο η σταυροφορία αυτή της συσπείρωσης θα πλαταίνει, θα δυναμώνει, θα κερδίζει την εμπιστοσύνη της εργατικής τάξης και ταυτόχρονα πόσο αποτελεσματικά θα παρεμβαίνει μέσα στις δύσκολες αυτές συνθήκες, για να υπερασπίσει τα δικαιώματα των εργαζομένων. Οχι μόνο ή αποκλειστικά από την οικονομίστικη πλευρά τους, αλλά πολιτικοποιώντας τις διεκδικήσεις, γιατί δεν μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση αν δεν ξεφύγουμε - χωρίς να τις εγκαταλείψουμε - από τη λογική "μεροδούλι - μεροφάι".

- ώως σχολιάζετε τη θέση των άλλων παρατάξεων απέναντι στο ΠΑΜΕ;

- Η ΠΑΣΚΕ, η ΔΑΚΕ και η ΑΠ κινούνται στη λογική υπηρέτησης του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού. Με διάφορες "αποχρώσεις", με επιμέρους "πινελιές", η ηγεσία της καθεμιάς παράταξης για λογαριασμό της, κινείται σ' αυτή την κατεύθυνση. Και οι τρεις έχουν επιτεθεί στο ΠΑΜΕ, με μικροπαραταξικά επιχειρήματα, με μικροκομματικές λογικές. Πιστεύουμε ότι αυτή η στάση τους δείχνει το φόβο, από τον οποίο διακατέχονται και ταυτόχρονα υπογραμμίζει την ωριμότητα και την αναγκαιότητα αυτής της πρωτοβουλίας. Ξέρουμε ότι αυτές οι ηγεσίες έχουν και χρήμα και τα μέσα, έχουν υλικοτεχνικές δυνατότητες που εμείς δε διαθέτουμε. Αλλά, το ΠΑΜΕ έχει ηθική υπεροχή απέναντι στον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό, στα ζητήματα των θέσεων, της γραμμής και πάνω από όλα στα θέματα της συσπείρωσης, της αγωνιστικής ταξικής ενότητας, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της ταξικής γραμμής στο συνδικαλιστικό κίνημα. Μιλούν επίσης και για ενότητα. Μας καλούν να ενωθούμε όλοι μαζί για να καταργηθεί το 8ωρο, για να αποδεχτούμε τη διάλυση του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, για να συμφωνήσουμε στο μεσαιωνικό εργασιακό καθεστώς που θέλει να επιβάλλει η κυβέρνηση. Για μας αυτό είναι μια ψευτοενότητα, κίνδυνος - θάνατος για τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Το ΠΑΜΕ είναι υπέρ της αγωνιστικής ταξικής ενότητας, που θα ενώσει στη δράση τον εργάτη που μπορεί να ακολουθεί οποιοδήποτε κόμμα. Υπέρ της ενότητας που διατηρεί τις κατακτήσεις, αλλά και ταυτόχρονα αγωνίζεται για να διεκδικήσει και καινούριες λύσεις σε σύγχρονα προβλήματα. Ο αγώνας του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος έχει να παίξει ρόλο στη διαμόρφωση προϋποθέσεων, σε κοινωνικό επίπεδο για να δημιουργηθεί ένα μέτωπο που θα αμφισβητήσει την ουσία των πολιτικών που έχουμε παρακολουθήσει να εφαρμόζονται μέχρι σήμερα.

- Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη μια εξαιρετικά βίαιη ιμπεριαλιστική επέμβαση. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που έχει αναπτύξει το ΠΑΜΕ;

- Οργανώσαμε, και βρίσκεται σε εξέλιξη, ένα δεκαήμερο περίπου αντιπολεμικής αντιιμπεριαλιστικής πάλης, με ξεκάθαρο περιεχόμενο, με στόχους πολύ σαφείς, αγγίζει πάρα πολλούς εργαζόμενους, που μπορεί ακόμη να μην έχουν στρατευτεί μαζί μας, πιστεύουμε όμως ότι μέσα από την καθημερινή κοινή προσπάθεια, θα βρούμε τους τρόπους και τις μορφές για να πορευτούμε μαζί. Παράλληλα, στείλαμε αντιπροσωπεία 42 συνδικαλιστικών στελεχών της Βόρειας Ελλάδας στο Νις της Γιουγκοσλαβίας και πήραν μέρος στις ανθρώπινες αλυσίδες. Επίσης, συμμετέχει και κινείται δραστήρια για την επιτυχία των καθημερινών αντιπολεμικών εκδηλώσεων, όπου κι αν γίνονται στην Ελλάδα, και καθόρισε σαν βασικό περιεχόμενο της φετινής Πρωτομαγιάς την πάλη ενάντια στους αμερικανοΝΑΤΟικούς ιμπεριαλιστές. Η θέση μας αυτή υιοθετήθηκε από δεκάδες Ομοσπονδίες και Εργατικά Κέντρα σε όλη την Ελλάδα. Ενημερώσαμε επίσης για τις θέσεις μας, πάνω από 60 οργανώσεις σε όλο τον κόσμο. Βρεθήκαμε στην ανάγκη να το κάνουμε αυτό, προκειμένου να απαντήσουμε στη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων και στις θέσεις πολλών συνδικαλιστικών οργανώσεων στην Ευρώπη, που έμμεσα ή άμεσα ταυτίστηκαν με τους δολοφόνους του ΝΑΤΟ. Κυρίως όμως επειδή κρίναμε σκόπιμο να ενημερωθούν οι εργαζόμενοι για το ρόλο και της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης που συμμετέχει στους βομβαρδισμούς, έχει κηρύξει τον πόλεμο στους Γιουγκοσλάβους, σύρεται και ευθυγραμμίζεται με τους εγκληματίες του πολέμου. Δε μας προξενεί εντύπωση η στάση της ΣΕΣ, ξέρουμε όλοι ότι δεν πρόκειται για συνδικαλιστική οργάνωση, αλλά για το μακρύ χέρι της Κομισιόν, που ουσιαστικά βοηθά σήμερα στην επέμβαση. Τα μηνύματα που έχουμε από συνδικάτα άλλων χωρών δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι αγωνιούν, είναι ανάστατοι και αντιτίθενται στην επίθεση.

- Πώς δουλέψατε για την επιτυχία των Πρωτομαγιάτικων εκδηλώσεων και τι άλλο στίγμα έχουν, εκτός από τον αντιπολεμικό χαρακτήρα;

- Αξιοποιήσαμε δοκιμασμένες μορφές από το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και το λαϊκό κίνημα γενικότερα. Περιοδεύουμε σε εκατοντάδες χώρους δουλιάς σ' όλη την Ελλάδα, ενημερώνουμε για τις θέσεις μας και επιμένουμε σε δυο βασικά ζητήματα: Το πρώτο έχει να κάνει με τον πόλεμο, τον χαρακτήρα του και γιατί παίρνουμε τη θέση που παίρνουμε, το δεύτερο είναι η συζήτηση για το τι είναι και τι θέλει το ΠΑΜΕ. Και στα δυο ζητήματα βρίσκουμε σημαντική ανταπόκριση. Πιστεύουμε ότι σε όλη την Ελλάδα, οι συγκεντρώσεις του ΠΑΜΕ θα δώσουν κουράγιο στην εργατική τάξη, ενώ με τη μαζικότητα και τη μαχητικότητά τους θα απαντήσουν στον κυβερνητικό και εργοδοτικό συνδικαλισμό. Είναι μια καλή βάση, πάνω στην οποία θα πατήσουμε το επόμενο διάστημα, που θα αναμετρηθούμε με σοβαρές δυσκολίες. Ξέρουμε ότι είμαστε ακόμη στην αρχή, ότι κάνουμε τα πρώτα μας βήματα σαν Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο, αλλά πιστεύουμε ότι ο καιρός και η ζωή θα μας δικαιώσουν.

Η πλειοψηφία της εργατικής τάξης της χώρας μας θα πυκνώσει τις γραμμές του ΠΑΜΕ και αυτό θα είναι μια καινούρια αρχή για την αγωνιστική ανάταση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος. Γι' αυτό όλοι στο Σύνταγμα την Πρωτομαγιά, στις Θεσσαλονίκη, στον Πειραιά και σε όλες τις πόλεις κάτω από τα πανό του ΠΑΜΕ.

Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ

"Το όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη/ το όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη/ τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα είναι η ειρήνη".

Γραμμένη στη δεκαετία του '50 (και αφιερωμένη στον Κώστα Βάρναλη) η "Ειρήνη" του Γιάννη Ρίτσου είναι σήμερα πιο επίκαιρη παρά ποτέ. Ενα ποίημα που μιλά για ένα από τα μεγαλύτερα ανθρώπινα ιδανικά και που ο ποιητής αγαπούσε ιδιαίτερα και συνήθιζε να απαγγέλλει στις συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις.

Εχοντας ζήσει τον πόλεμο και έχοντας υποφέρει από αυτόν, ο Γιάννης Ρίτσος δεν παρέλειψε να μιλήσει για τα αγαθά της ειρήνης με τον δικό του, ξεχωριστό πάντοτε, τρόπο. Εμφυσώντας αυτή την αγάπη στις καρδιές των ανθρώπων, τους εμφυσάς, ταυτόχρονα, την εναντίωση στον πόλεμο και στη φρίκη του. Υπογραμμίζοντας πόσο όμορφη είναι η ζωή με ειρήνη, παρουσιάζεις τη μια όψη, τη θετική, του νομίσματος.

Η "Ειρήνη" είναι από τα ποιήματα που συνήθως ονομάζουμε "προγραμματικά", αυτό όμως δε μειώνει καθόλου την αξία της. Το ποίημα μιλά, με τρυφερότητα και ευαισθησία, για τις μικρές και μεγάλες απολαύσεις κατά τις ειρηνικές περιόδους, απολαύσεις που σε καιρούς ήρεμους είναι αυτονόητες. Και όμως, ποιος μπορεί να πει ότι ένα "ποτήρι γάλα κι ένα ανοιχτό βιβλίο μπροστά στο παιδί που διαβάζει" δεν είναι η ειρήνη; Και ποιος μπορεί να υποτιμήσει τέτοιες ευτυχισμένες στιγμές;

Ο ποιητής δεν έχει αναφερθεί στον πόλεμο και στην ειρήνη μονάχα στο ποίημα που προαναφέραμε και το οποίο αξίζει να διαβάσει κανείς. Διάσπαρτα σε όλο του το έργο είναι τα θέματα αυτά, καθώς ο Γιάννη Ρίτσος ήταν ταγμένος σε ό,τι κάνει τη ζωή ωραιότερη. Υπάρχουν όμως ακόμα δυο ποιητικές συνθέσεις του, πολύ πρώιμες τα "Γράμματα για το μέτωπο" και "Γράμματα απ' το μέτωπο", που αναφέρονται στον πόλεμο. Οι συνθέσεις αυτές, που βρίσκονται στον πρώτο τόμο των ποιητικών απάντων του Γιάννη Ρίτσου, γράφτηκαν στις αρχές της δεκαετίας του '30, στα πρώτα βήματα του ποιητή και δημοσιεύτηκαν στο "Ριζοσπάστη". Η απήχησή τους έκανε τον ποιητή να τις συμπεριλάβει στη δεύτερη ποιητική του συλλογή, με τον τίτλο "Πυραμίδες". Είναι, με έναν τρόπο, ο προάγγελος του"Επιτάφιου" σε ποιητικό κλίμα και είχαν αγαπηθεί ιδιαίτερα από εκείνους που είχαν ζήσει τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Δυστυχώς, έμελλε να ακολουθήσει και δεύτερος.

Αντιγόνη ΚΑΡΑΤΑΣΟΥ

Πριν 113 χρόνια...

Στο Σικάγο, στην πλατεία Χεϊμάρκετ βρίσκεται σε εξέλιξη μια μεγάλη συγκέντρωση. Ο Σπάις και μετά ο Πάρσονς μίλησαν στο πλήθος σκαρφαλωμένοι σε ένα βαγόνι που χρησίμευε σαν πρόχειρη εξέδρα. Το λόγο παίρνει ο Φίλντεν,όταν ξαφνικά εμφανίζεται ισχυρή αστυνομική δύναμη σε στρατιωτικό σχηματισμό και με τα κλομπ στα χέρια. Ο επικεφαλής της διατάσσει "να διαλυθεί αμέσως και ειρηνικά αυτή η συγκέντρωση!". Ο Φίλντεν απαντά "μα είμαστε ειρηνικοί", όμως τα λόγια του σβήνονται από μια τρομερή έκρηξη...

Η προβοκάτσια είχε στηθεί, η αφορμή είχε δοθεί. "Ακολούθησε - σύμφωνα με περιγραφές - φοβερή σύγχυση. Η αστυνομία πυροβολούσε άγρια προς όλες τις κατευθύνσεις. Ανθρωποι έπεφταν στη γη, πολλοί είχαν τραυματιστεί, άλλοι έτρεχαν, έβριζαν, βογκούσαν, καθώς τους ποδοπατούσαν ή τους χτυπούσαν με τα κλομπ οι μανιασμένοι αστυνομικοί"... Το αίμα κύλησε άφθονο και έβαψε ανεξίτηλα τις μνήμες.

"Αίμα τώρα!", έγραφαν μέρες, μήνες πριν, διάφορες "έγκυρες" αμερικανικές εφημερίδες, που είχαν αναλάβει εργολαβικά να ποδηγετήσουν την κοινή γνώμη, να αναχαιτίσουν την "τρέλα του 8ωρου". Ομως αυτό δεν ήταν εύκολο, οι εργάτες ξεσηκώνονταν, απαιτούσαν, έφτιαχναν τραγούδια για το 8ωρο, αγόραζαν "παπούτσια του 8ωρου", "τσιγάρα του 8ωρου" από εργοστάσια που η "τρέλα" είχε γίνει πραγματικότητα.

Από το 1884 όταν στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας τέθηκε ως κύριο αίτημα και ορίστηκε η 1η Μάη 1886 ως μέρα έναρξης παναμερικανικής πανεργατικής κινητοποίησης για το 8ωρο, παντού στη χώρα οι κινητοποιήσεις ξεφύτρωναν σαν τα μανιτάρια.

Οι κεφαλαιοκράτες ένιωσαν να απειλούνται σοβαρά τα συμφέροντά τους και χρησιμοποιώντας μπράβους, αστυνομικούς, την ίδια την εθνοφρουρά, ξέσπαγαν με λύσσα και μανία πάνω σε κάθε εργατική κινητοποίηση. Την 1η Μάη 1886, ημέρα Σάββατο, στο Σικάγο, ήταν ακροβολισμένοι γύρω απ' τη διαδήλωση χιλιάδες αστυνομικοί, μπράβοι, εθνοφρουροί, ενώ 1.350 εθνοφρουροί περίμεναν στους στρατώνες έτοιμοι, με οπλισμό και πυροβόλα.

Οι εργάτες ακολουθούσαν το δικό τους δρόμο. Η μέρα ήταν ηλιόλουστη και αν και ήταν εργάσιμη μέρα, τα εργοστάσια ήταν άδεια, οι αποθήκες κλειστές, τα φορτηγά βαγόνια αχρησιμοποίητα. Οι εργάτες φορώντας τα καλά τους, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους κατευθύνονταν προς τη συγκέντρωση. Εκείνη τη μέρα 340.000 εργάτες διαδήλωναν σε όλη την Αμερική, 190.000 απεργούσαν και απ' αυτούς 80.000 απεργούσαν στο Σικάγο.

"Αίμα τώρα" και "Κρεμάστες τους πρώτα και μετά δικαστές τους" ούρλιαζαν και τις επόμενες μέρες οι εφημερίδες. Οι Αλμπερ Πάρσονς, Ογκαστ Σπάις, Σαμ Φίλντεν, Μάικλ Σβαμπ, Τζορτζ Ενγκελ, Αντολφ Φίσερ, Λούις Λινγκ και Οσκαρ Νεμπ φυλακίζονται και στις 9 Οκτώβρη 1886 βγαίνει η καταδικαστική απόφαση: "Θάνατος δι' απαγχονισμού".

Το 1888 η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας ψήφισε να συνεχιστεί ο αγώνας και όρισε την Πρωτομαγιά του 1890 σαν μέρα δράσης. Το 1889 στο 2ο Συνέδριο της Δεύτερης Διεθνούς πάρθηκε η οριστική απόφαση για την κήρυξη της Πρωτομαγιάς σαν μέρας αγώνα και απεργίας.

Το 1919 ψηφίζεται στην Ουάσιγκτον η Πρώτη Διεθνής Σύμβαση Εργασίας από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας και ορίζει ότι περιορίζονται οι ώρες εργασίας στη βιομηχανία σε 8 ώρες την ημέρα και σε 48 τη βδομάδα.

Ετσι γεννήθηκε η παγκόσμια εργατική Πρωτομαγιά μέσα απ' τον αγώνα για το 8ωρο.

Ντ. Ν.