ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 9 Μάη 1999
Σελ. /48
ΚΕΝΗ
Ο καπιταλισμός σήμερα

Αν αφαιρέσουμε το στοιχείο της αποικιοκρατίας - η οποία έχει πάρει σήμερα άλλη μορφή - όλα τα χαρακτηριστικά του ιμπεριαλιστικού σταδίου του καπιταλισμού, έτσι όπως τα προσδιόρισε ο Λένιν, παραμένουν σε ισχύ και σήμερα και, μάλιστα, έχουμε και νέα στοιχεία, σε σχέση με την εποχή της εμφάνισής τους, στα τέλη του 19ου αιώνα.

Την τελευταία 20ετία, συντελείται μία πρωτοφανής συσσώρευση κεφαλαίου. Η εξαγωγή κεφαλαίου, ειδικά του βραχυπρόθεσμου χρηματιστικού, του "κερδοσκοπικού" όπως αποκαλείται, πραγματοποιείται σήμερα μέσω λογιστικών εγγραφών από τις οθόνες των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Οι αγορές των καπιταλιστικών χώρων, αν και έχουν μοιραστεί, γίνεται αγώνας δρόμου για το ξαναμοίρασμά τους, όπως και για το μοίρασμα των αγορών των πρώην σοσιαλιστικών χωρών, ενώ οι χρηματιστικές ομάδες είναι σήμερα περισσότερο ισχυρές και για το λόγο αυτό επιθετικές και βίαιες παρά ποτέ.

Αν ο Λένιν από το 1916 αναφέρει ότι "...πολιτικά ο ιμπεριαλισμός είναι γενικά η τάση προς τη βία και την αντίδραση", σήμερα η θέση αυτή είναι 10, 100 και 1.000 φορές πιο ισχυρή από την εποχή που γράφηκε. Είναι και η έλλειψη του αντίπαλου δέους, που συμβάλλει στο να μένουν ανοιχτοί οι "ασκοί του Αιόλου". Και αυτό έχει άμεση σχέση με τις εξελίξεις που συντελούνται σήμερα στη Γιουγκοσλαβία, χτες στο Ιράκ και αύριο ποιος ξέρει πού... Τα τελευταία δραματικά γεγονότα αποκαλύπτουν και την ποιότητα της "δημοκρατίας" σε συνθήκες καπιταλισμού. Και αυτό αξίζει να σημειωθεί σήμερα, στις δραματικές συνθήκες, όπου ποταμοί αίματος αθώων και άμαχων χύνονται στο βωμό της αστικής "δημοκρατίας", μιας "δημοκρατίας", την οποία οι όπου Γης ρεφορμιστές είχαν υμνήσει σαν μια από τις μεγάλες κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού... Μιας "δημοκρατίας" με δολοφονικά ένστικτα, τα οποία ενεργοποιούνται, όταν θα πρέπει να υπηρετήσει τις καπιταλιστικές οικονομικές σχέσεις. Γιατί εκεί θα πρέπει να αναζητήσουμε, σε τελική ανάλυση, τις αιτίες της εισβολής των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στα Βαλκάνια.

Ποιες κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις;

Και έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τις βασικές οικονομικές εξελίξεις του σύγχρονου καπιταλισμού, τουλάχιστον τις τελευταίες δύο δεκαετίες, για να γίνει κατανοητή η όλο και μεγαλύτερη επιθετική του φύση.Οπως επισημάνθηκε και παραπάνω, τα τελευταία χρόνια, γίναμε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς συσσώρευσης του κεφαλαίου, η οποία πήρε τη μορφή των εξαγορών και συγχωνεύσεων ιδιωτικών εταιριών. Ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας ενισχύεται και μεγεθύνεται από την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων.

Συγχωνεύσεις και εξαγορές εκδηλώνονται στον τραπεζικό τομέα, όπου όλα τα μεγάλα τραπεζικά ιδρύματα ακολουθούν επιθετική πολιτική. Τράπεζες κολοσσοί όπως η ιαπωνική Mitsubisi, η ελβετική UBS, η γαλλική Credit Lyonnais προχωρούν σε εξαγορές μικρότερων τραπεζών. Η άγνωστη στην Ελλάδα Citi Corp εξαγοράζει την Travelling, έναντι του ποσού των 68 δισ. δολαρίων (περίπου 21 τρισ. δραχμές). Συγχωνεύσεις και εξαγορές εκδηλώνονται και στο χώρο των, συγγενικών προς τις τράπεζες, ασφαλιστικών εταιριών, καθώς επίσης και στις αεραμεταφορές, στις τηλεπικοινωνίες, στις αυτοκινητοβιομηχανίες, στις εταιρίες κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών κλπ. Για να εγκριθεί μάλιστα η συγχώνευση της Boing με την Mac Donald Daglas, δύο γιγάντων στο χώρο της κατασκευής αεροσκαφών, χρειάστηκε η παρέμβαση Κλίντον, προκειμένου να "πειστούν" οι Ευρωπαίοι ανταγωνιστές να αποδεχτούν το γεγονός αυτό.

Αν από οικονομική άποψη η συσσώρευση του κεφαλαίου είναι ένα αντικειμενικό γεγονός, οι παρενέργειές του, όμως, δεν είναι καθόλου αθώες. Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι η οικονομική και, άρα, πολιτική δύναμη συγκεντρώνεται στα χέρια όλο και πιο λίγων μονοπωλητών, οι οποίοι κατευθύνουν πλέον τις τύχες του κόσμου. Συνολικά, 20 αυτοκινητοβιομηχανίες μονοπωλούν σήμερα την αγορά του πλανήτη, ενώ ακόμα πιο μικρός είναι ο αριθμός των μονοπωλιακών εταιριών στο χώρο των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Μερικές εκατοντάδες γιγάντιες εταιρίες και τράπεζες ελέγχουν σήμερα την παγκόσμια οικονομία.

Ενα δεύτερο στοιχείο, εκδηλωτικό της τάσης του συστήματος προς μεγαλύτερη αντίδραση, είναι και η προσπάθεια αφαίρεσης όλων των εργασιακών - ασφαλιστικών κατακτήσεων των εργαζομένων μέσα από την εφαρμογή προγραμμάτων λιτότητας σε δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες χώρες του πλανήτη. Μια πολιτική αντιδραστική, η οποία ξεκίνησε το 1973 στη Χιλή του Πινοτσέτ, αλλά ουσιαστικές διαστάσεις απέκτησε - και έχει σημασία αυτό - στις ΗΠΑ και στην Αγγλία, τις περιόδους διακυβέρνησης των χωρών αυτών από τον Ρίγκαν και τη Θάτσερ. Το σύνθημα, δηλαδή, για τον εργασιακό μεσαίωνα δόθηκε ταυτόχρονα στη μητρόπολη του καπιταλισμού και στο βραχίονά της στην Ευρώπη, για να επεκταθεί και στις υπόλοιπες καπιταλιστικές χώρες. Και είναι πράγματι αντιφατικό, τη στιγμή που συντελείται μια πρωτοφανής ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, η πρώτη παραγωγική δύναμη, ο εργαζόμενος άνθρωπος, να συνθλίβεται μέσα στις πολύμορφες "ελαστικότητες". Ηταν περίοδος οικονομικής κρίσης, που απαιτούσε ανάλογες κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις παρέμβασης του συστήματος για την αντιμετώπιση των συνεπειών της, υπέρ του κεφαλαίου και σε βάρος της εργατικής τάξης.

...Και η χρηματιστηριακή δράση

Ενα τρίτο σημαντικό φαινόμενο είναι οι εξελίξεις στους κόλπους της χρηματιστικής ολιγαρχίας. Η απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ το 1973, ακριβώς γιατί οι συνθήκες οικονομικής κρίσης απαιτούσαν ανάλογη ρύθμιση για την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική εκτόνωσή της, μέσω και της διοχέτευσής της έξω από τα σύνορα του ιμπεριαλιστικού κράτους, να απονομισματοποιήσει το χρυσό (αποφασίστηκε να μην ανταλλάσσεται ο χρυσός με δολάρια). Βάση αυτής της ρύθμισης ήταν η ανάγκη επέκτασης του μονοπωλιακού κεφαλαίου, ακόμη και μέσω πληθωριστικού χρήματος, που οδήγησε σε σοβαρή διαταραχή της σχέσης υλική παραγωγή - νομισματικές ροές, καθώς η νομισματική σφαίρα διογκώνεται με πληθωριστικό χρήμα που οδηγεί σε άνοδο του πληθωρισμού.

Το χρήμα αυτό συγκεντρώνεται, βέβαια, στα χέρια των τραπεζών, οι οποίες αναζητούν επικερδείς τοποθετήσεις, όχι άμεσα στην υλική παραγωγή, αλλά τους δίνει τη δυνατότητα της ακόμη μεγαλύτερης σύμφυσης με τα μονοπώλια στην υλική παραγωγή, βιομηχανία, εμπόριο, αλλά και στις υπηρεσίες. Αλλες σημαντικές εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα είναι η εμπορευματοποίηση σε αναπτυγμένη πλέον μορφή του συναλλάγματος (όπου οι ισοτιμίες γίνονται αντικείμενο άγριας κερδοσκοπίας), αλλά και των επιτοκίων, του δημόσιου χρέους(μέσω της έκδοσης ομολογιακών δανείων). Οι τράπεζες προχωρούν ακόμα μέχρι και σε πωλήσεις στοιχείων των λογαριασμών του Ενεργητικού και του Παθητικού τους. Πωλεί, π.χ., μια τράπεζα ολόκληρο το λογαριασμό "καταναλωτικά δάνεια" σε μία άλλη τράπεζα, η οποία αναλαμβάνει να τα εισπράξει, με το ανάλογο βέβαια κέρδος. Μια άλλη "σύγχρονη" εργασία των τραπεζών είναι να εκδίδουν ομολογιακά δάνεια με εγγύηση στοιχεία του Ενεργητικού τους. Αν, δηλαδή, δηλώσουν αδυναμία να εξοφλήσουν τα ομόλογα, τότε οι αγοραστές θα μπορούν να πληρωθούν από απαιτήσεις της Τράπεζας προς τρίτους. Πρόκειται, φυσικά, για εργαλεία κερδοσκοπικά, τα οποία δείχνουν την εξέλιξη της δράσης του χρηματιστικού κεφαλαίου, από την εποχή που τα ανέπτυσσε ο Λένιν στον "Ιμπεριαλισμό". Σήμερα, δε γίνεται η τοποθέτηση κεφαλαίου και η κοπή του κουπονιού μετά από ένα χρόνο. Σήμερα υπάρχουν δυνατότητες για απόκτηση κερδών από το χρηματιστικό κεφάλαιο σε διάστημα λίγων ημερών, ή ακόμα και λίγων ωρών, μέσω των τοποθετήσεών του σε μετοχές ή ομόλογα και της ρευστοποίησής τους τις επόμενες κιόλας ώρες, αν είναι δυνατό. Φαινόμενο κερδοσκοπίας αποτελεί σήμερα η αγορά των λεγόμενων "παραγωγών χρηματοοικονομικών προϊόντων", όπου υπογράφονται συμβόλαια σε Χρηματιστήρια ή εξωχρηματιστηριακά κέντρα τρισεκατομμυρίων δραχμών για τη μελλοντική εξέλιξη του συναλλάγματος, του χρηματιστηριακού δείκτη, των επιτοκίων, ή οποιοδήποτε άλλο "χρηματοοικονομικό προϊόν". Σήμερα ζούμε στην εποχή της κερδοσκοπικής φρενίτιδας, την οποία καθοδηγούν βέβαια οι μεγάλες τράπεζες, οι θυγατρικές τους "επενδυτικές" εταιρίες, και τα περιβόητα "Hedg Funds", τα οποία, βέβαια, χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες και μοιράζονται από κοινού τα κέρδη.

Ενδιαφέροντα στοιχεία για τον τεραστίων διαστάσεων τζόγο, που αναπτύσσεται στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, μας δίνει το βιβλίο "Η πορεία προς την παγκοσμιοποίηση" του πρώην υπουργού Εθνικής Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ Π. Ρουμελιώτη.Πρόκειται για στοιχεία που αφορούν την περίοδο 1981 - 1992, τα οποία θα πρέπει να θεωρήσουμε σαν μετριοπαθή, σε σχέση με τις σημερινές εξελίξεις.

Σύμφωνα με αυτά, την περίοδο 1981 - 1992:

  • Οι λεγόμενες επενδύσεις χαρτοφυλακίου (ομόλογα - μετοχές) αυξήθηκαν (οι εκροές) από 30,5 δισ. δολάρια το 1981 σε 254,4 δισ. δολάρια το 1992. Οι δε εισροές αυξήθηκαν από 50,9 δισ. δολάρια σε 313,4 δισ. δολάρια.
  • Οι άμεσες επενδύσεις στις βιομηχανικές χώρες (σε εισροές) αυξήθηκαν από 49,2 δισ. δολάρια σε 149,7 δισ. δολάρια και σε εκροές από 41 δισ. δολάρια σε 89,6 δισ. δολάρια.
  • Οι τραπεζικές πιστώσεις από 1.04 τρισ. δολάρια αυξήθηκαν στα 3.61 τρισ. δολάρια.
  • Οι αγοραπωλησίες συναλλάγματος σε ημερήσια βάση από 206 δισ. δολάρια το 1986 έφτασαν τα 967 δισ. δολάρια το 1992, ενώ σήμερα είναι σημαντικά υψηλότερες. Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι το 1989 οι αγοραπωλησίες συναλλάγματος σε ημερήσια βάση ήταν 45 φορές μεγαλύτερες από το μέσο ημερήσιο όγκο του παγκόσμιου εμπορίου.
  • Οι πράξεις σε παραγωγούς χρηματοοικονομικούς τίτλους το Μάρτη του 1995, σύμφωνα από στοιχεία από 26 χώρες, ανέρχονταν σε 40,7 τρισ. δολάρια.

Βεβαίως, αυτή η διαδικασία κερδοσκοπίας, η οποία "πατά" πάνω στη σφαίρα της εμπορευματικής παραγωγής, ακολουθεί την πορεία της. Οταν υπάρχουν διαταράξεις και κρισιακά φαινόμενα, αντανακλώνται και στη σφαίρα της δράσης του χρηματιστικού κεφαλαίου. Παράδειγμα, η κρίση στη Νοτιοανατολική Ασία.

Χρηματιστική κυριαρχία

Τα τραγικά γεγονότα που διαδραματίζονται πάνω από ένα μήνα στα Βαλκάνια, που πυρπολούνται από τις βόμβες του ΝΑΤΟ, επαναφέρουν με δραματικό τρόπο το ρόλο του ιμπεριαλισμού στις σημερινές συνθήκες δράσης και ανάπτυξης του κεφαλαίου, το οποίο μόνο για ανθρωπιστικούς λόγους δεν κινητοποιείται. Και αν θέλουμε να δώσουμε μία πειστική εξήγηση για τη δολοφονική επίθεση του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας, τις αιτίεςθα πρέπει να τις αναζητήσουμε στις οικονομικές και πολιτικές ανακατατάξεις στις ίδιες τις ιμπεριαλιστικές χώρες.

Ηδη από το 1916 ο Λένιν με το έργο του για τον "Ιμπεριαλισμό" είχε προειδοποιήσει ότι ο νεότατος - για την εποχή εκείνη - καπιταλισμός, που σαν οικονομική βάση έχει το μονοπώλιο, είναι άκρως επικίνδυνος, επιθετικός και πολεμοχαρής. Κατά τον Λένιν ο ιμπεριαλισμός ή ο καπιταλισμός στο μονοπωλιακό του στάδιο, σε σχέση με τον προμονοπωλιακό καπιταλισμό του ελεύθερου ανταγωνισμού, από οικονομική άποψη, διακρίνεται για τα ακόλουθα πέντε βασικά γνωρίσματα: 1) Τη συγκέντρωση της παραγωγής και του κεφαλαίου, που έχει φτάσει σε τέτοια υψηλή βαθμίδα ανάπτυξης, ώστε να δημιουργεί μονοπώλια. 2) Τη συγχώνευση του βιομηχανικού και του τραπεζικού κεφαλαίου και τη δημιουργία μιας χρηματιστικής ολιγαρχίας πάνω στη βάση αυτού του "χρηματιστικού κεφαλαίου". 3) Εξαιρετικά σπουδαία σημασία αποκτά η εξαγωγή κεφαλαίου σε διάκριση με την εξαγωγή εμπορευμάτων. 4) Συγκροτούνται διεθνείς ενώσεις καπιταλιστών που μοιράζουν τον κόσμο. 5) Εχει τελειώσει το εδαφικό μοίρασμα της γης ανάμεσα στις μεγαλύτερες καπιταλιστικές δυνάμεις.

Στη νέα φάση ανάπτυξης του καπιταλισμού, η οποία προσδιορίζεται από τα τέλη του 19ου αιώνα, όλα υποτάσσονται σε ένα Θεό, το μονοπώλιο, το οποίο ισοπεδώνει τα πάντα στο διάβα του. Οι μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις δημιουργούν μεταξύ τους "καρτέλ", "συνδικάτα" και "τραστ" όπου μοιράζονται τις αγορές, τα λιμάνια, τις οδικές και σιδηροδρομικές γραμμές, θέτουν υπό τον έλεγχό τους τις πρώτες ύλες και, με θεμιτά ή αθέμιτα μέσα, "γονατίζουν" τις μικρότερες και μη "ομιλοποιημένες" επιχειρήσεις. Ο Λένιν αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στις αρχές του 20ού αιώνα δύο γιγάντιες μονοπωλιακές εταιρίες στο χώρο της ηλεκτρικής ενέργειας, η γνωστή γερμανική "AEG" και η επίσης γνωστή αμερικανική "General Electric", ήρθαν σε συμφωνία μεταξύ τους και μοίρασαν την παγκόσμια αγορά ηλεκτρικών ειδών. Τέτοιες μονοπωλιακές συμφωνίες μοιράσματος των αγορών υπήρξαν και στους τομείς του χάλυβα, του άνθρακα, των θαλάσσιων μεταφορών κλπ. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός όμως δεν περικλείνει μόνο τη δυνατότητα συνεννόησης μεταξύ των μονοπωλητών για το μοίρασμα των αγορών, αλλά και τη σύγκρουση μεταξύ τους, εκεί που για διαφόρους λόγους δεν είναι δυνατή η συνεννόηση, για το πώς θα μοιραστεί η λεία... Τέτοια σύγκρουση, αναφέρει ο Λένιν, εκδηλώθηκε ανάμεσα σε δύο μεγάλες χρηματιστικές ομάδες, στο αμερικανικό τραστ πετρελαίου "Stantard Oil" και τις γερμανικές τράπεζες, με επικεφαλής την Deutsche Bank (Γερμανική Τράπεζα), που είχαν ισχυρές διασυνδέσεις με πετρελαϊκές εταιρίες, ανταγωνιστικές προς την "Stantard Oil". Ενας αγώνας που έληξε με την ολοκληρωτική ήττα των γερμανικών τραπεζών από τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό.

Η σύμφυση του βιομηχανικού με το τραπεζικό κεφάλαιο και η δημιουργία της"χρηματιστικής ολιγαρχίας" υπήρξε κατά τον Λένιν, η βασική αιτία της αποικιακής πολιτικής που ακολούθησαν οι καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Απαντώντας στον Κάουτσκι, ο οποίος ερμήνευε τον ιμπεριαλισμό σαν "την τάση κάθε βιομηχανικού έθνους να προσαρτά ή να υποτάσσει όλο και μεγαλύτερες αγροτικές περιοχές", ο Λένιν επισήμανε ότι "...για τον ιμπεριαλισμό είναι χαρακτηριστικό ίσα - ίσα όχι το βιομηχανικό, μα το χρηματιστικό κεφάλαιο. Δεν είναι τυχαίο ότι στη Γαλλία η εξαιρετικά γοργή ανάπτυξη του χρηματιστικού κεφαλαίου, με παράλληλη εξασθένηση του βιομηχανικού, προκάλεσε από τη δεκαετία 1880 - 1890 και δω την εξαιρετική όξυνση της (αποικιακής) πολιτικής των προσαρτήσεων". Η εξαγωγή κεφαλαίου, ιδιαίτερα του τραπεζικού, δημιουργεί το στρώμα των εισοδηματιών που ζουν από τους τόκους των εξαγόμενων κεφαλαίων, ενώ στην οικονομική φιλολογία εμφανίζονται οι όροι "κράτος εισοδηματίας" ή "κράτος τοκογλύφος".

Χαρακτηριστικό επίσης για το ιμπεριαλιστικό στάδιο του καπιταλισμού είναι η ανισομετρία της οικονομικής και κοινωνικής του ανάπτυξης. Ανισομετρία όχι μόνο μεταξύ των αποικιοκρατικών και αποικιακών χωρών, αλλά και μεταξύ των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών. Ο Λένιν αναφέρει σαν παράδειγμα τη Γερμανία, η οποία, αν και μεταξύ των 1890 και 1913 είχε παρουσιάσει μία θαυμαστή οικονομική ανάπτυξη και συναγωνιζόταν πλέον επί ίσοις όροις την Αγγλία και τη Γαλλία, οι τελευταίες κατείχαν τεράστιες εκτάσεις αποικιών, σε αντίθεση με την πρώτη, η οποία στο θέμα της μοιρασιάς ήταν "ριγμένη". Και με βάση αυτή την "αναντιστοιχία" θέτει το ερώτημα: "στα πλαίσια του καπιταλισμού, ποιο άλλο μέσο μπορεί να υπάρξει εκτός από τον πόλεμο για την εξάλειψη της αναντιστοιχίας ανάμεσα στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και τη συσσώρευση του κεφαλαίου από τη μία μεριά, και στο μοίρασμα των αποικιών και των "σφαιρών επιρροής" του χρηματιστικού κεφαλαίου από την άλλη;"... Παγκόσμιος πόλεμος ο οποίος ξέσπασε το 1914, κατά τραγική ειρωνεία - με τα όσα συμβαίνουν σήμερα στη Γιουγκοσλαβία - στο Σεράγεβο, με αφορμή τη δολοφονία Αυστριακού πρίγκιπα.

Ιστορικά ξεπερασμένος

Ολα τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύουν ότι η φύση του ιμπεριαλισμού έγινε και θα συνεχίσει να γίνεται ως την ανατροπή του, ακόμη πιο άγρια, πιο επιθετική, πιο αντιδραστική. Επίσης, οι δυνατότητες μεγάλης κερδοσκοπίας δείχνουν ότι η μάζα της υπεραξίας που παράγεται είναι τεράστια, αλλά η ατομική της ιδιοποίηση, από μια χούφτα ιδιοκτήτες των μονοπωλίων, οξύνει στο έπακρο τη βασική οικονομική αντίθεση ανάμεσα στην κοινωνικοποίηση της παραγωγής και στην ατομική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της. Ταυτόχρονα, αποδεικνύει ότι παρά τον τεράστιο πλούτο που παράγει η εργατική τάξη και οι άλλες λαϊκές μάζες, ακριβώς η ατομική ιδιοποίησή του είναι που δημιουργεί την αξεπέραστη οικονομική κρίση του καπιταλισμού, γιατί η υπερπαραγωγή δε βρίσκει καταναλωτές, αφού μειώνεται συνεχώς το λαϊκό εισόδημα και αυξάνεται η ανεργία, καταστρέφοντας την πρώτη παραγωγική δύναμη, την εργατική, ενώ η υπερσυσσώρευση δε βρίσκει πάντα διέξοδο σε επενδύσεις για κερδοφορία. Ας μην ξεχνάμε ότι η φαινομενικά χρηματιστηριακή κρίση στη Νοτιοανατολική Ασία και την Ιαπωνία, αλλά μετά στη Ρωσία και τη Βραζιλία, ήταν οικονομική κρίση με διεθνείς διαστάσεις. Αλλά δεν πρέπει επίσης να μην παίρνουμε υπ'όψιν τις δυσκολίες οικονομικής ανάπτυξης κρατών όπως η Γερμανία, η Μ.Βρετανία, η Ιταλία, ακόμη και οι ΗΠΑ που μπορεί να παρουσιάζουν υψηλότερους ρυθμούς λόγω χρηματηστηρίου, αλλά η στασιμότητα της βιομηχανικής τους παραγωγής είναι σημάδι ανησυχητικό. Σ' αυτή την αντικειμενική διαδικασία εξέλιξης του καπιταλισμού στο μονοπωλιακό του στάδιο, οι ενδομονοπωλιακοί ανταγωνισμοί που υπάρχουν οξύνονται, (είναι γνωστός πλέον ο πόλεμος της μπανάνας, αλλά και του βοείου κρέατος ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ), είναι αξεπέραστοι ανεξάρτητα από το αν τα ιμπεριαλιστικά κράτη εμφανίζονται να χτυπούν στόχους για μοίρασμα από κοινού ή για ξαναμοίρασμα σε αντιπαράθεση. Και βεβαίως, η οικονομική κρίση, σε συνθήκες γενικής κρίσης του συστήματος, αν δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα κρατικομονοπωλιακά γιατροσόφια, οδηγεί σε πόλεμο. Αυτή είναι και η βαθύτερη ουσία του ιμπεριαλιστικού πολέμου που διεξάγεται στα Βαλκάνια. Οι ιμπεριαλιστές είναι ενωμένοι για τον ίδιο στόχο, τη λεία των εδαφών, για να τα μοιράσουν στη συνέχεια, ανεξάρτητα από το πώς θα γίνει αυτό το μοίρασμα. Αυτή η προοπτική της εξέλιξης στα Βαλκάνια είναι που κάνει το σημερινό επικίνδυνο πολεμικό "παιχνίδι" να διαρκεί όσο ο ιμπεριαλισμός παραμένει κυρίαρχος. Πράγμα που σημαίνει ότι τα λαϊκά κινήματα έχουν τον πρώτο λόγο για το πριόνισμα των δυνάμεών του σε κάθε κράτος και την κοινή τους δράση ως την ανατροπή του. Αν και ο καπιταλισμός στο μονοπωλιακό του στάδιο είναι ιστορικά ξεπερασμένος, χωρίς το νεκροθάφτη του δε θα ταφεί οριστικά.

Κείμενα:

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ

Ιμπεριαλισμός και πόλεμος

Οι ΝΑΤΟικές βόμβες που ισοπεδώνουν αυτή τη στιγμή τη Γιουγκοσλαβία, εκτελούν ανθρωπιστική αποστολή; Ο στόχος της νέας σταυροφορίας των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Δύσης, είναι να προστατέψουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των Κοσσοβάρων, που παραβιάζονται από τον "χασάπη", όπως τον αποκαλούν, των Βαλκανίων Μιλόσεβιτς;

Οι θέσεις αυτές που προβάλλει η ΝΑΤΟική προπαγάνδα, για να δικαιολογήσει τις σφαγές αμάχων, αλλά και το δράμα των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων, προβάλλονται σήμερα (συγκαλυμμένα ή και απροκάλυπτα) από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, από πολιτικούς παράγοντες, με ισχυρές διασυνδέσεις με τα ιμπεριαλιστικά κέντρα της Δύσης, αλλά και από ορισμένους αυτοαποκαλούμενους "αριστερούς", κυρίως από την ηγεσία του ΣΥΝασπισμού. Πάντα αμετανόητοι, οι τελευταίοι έχουν γίνει αναμεταδότες της αστικής προπαγάνδας, η οποία, όπως είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο, είναι ιδιαίτερα "ευαίσθητη" στις παραβιάσεις... των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Την περίοδο που υπήρχαν οι σοσιαλιστικές χώρες, το τότε αυτοονομαζόμενο "ΚΚΕ εσ" είχε αναδείξει σε ζήτημα αιχμής τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις κυβερνήσεις των σοσιαλιστικών χωρών, συμπλέοντας με τη "δημοκρατική" Δύση. Σήμερα, πάντα στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κρατούν "ίσες αποστάσεις", (στην καλύτερη των περιπτώσεων), μεταξύ των δολοφόνων του ΝΑΤΟ και της γιουγκοσλαβικής κυβέρνησης. Και μη χειρότερα...



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ