Η Κομισιόν προσέρχεται στη Λισαβόνα με μια ανακοίνωση για τις «κοινωνικές τάσεις», ένα προσεκτικό κείμενο, που προσπαθεί μέσα από την περιγραφή να εξωθήσει προς συγκεκριμένες αποφάσεις των 15 κυβερνήσεων, στη βάση της «Ατζέντας για την οικονομική και κοινωνική ανανέωση της Ευρώπης» (28/2/2000). Οσον αφορά τις «τάσεις», η Κομισιόν διαπιστώνει «γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού», με «σημαντικές αλλαγές στη δομή των νοικοκυριών» και «αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία» («οι καθαρές πρόσθετες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν την τελευταία δεκαετία καλύφθηκαν σχεδόν όλες από γυναίκες (...) μία στις τρεις γυναίκες στην ΕΕ εργάζεται με σύμβαση μερικής απασχόλησης»).

Ομολογείται ότι «η συνολική εισοδηματική ανισότητα αυξήθηκε την περίοδο 1980-1995 (...), οι ανισότητες ως προς το εισόδημα αναμένεται να διευρυνθούν», όπως και ότι υπάρχουν «διευρυμένες περιφερειακές ανισότητες».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, τα υψηλότερα ποσοστά κοινωνικών δαπανών συναντιούνται στα τρία σκανδιναβικά κράτη - μέλη, «ενώ στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία καταγράφονται τα χαμηλότερα ποσοστά». Σχετικά με τη μείωση αυτών που ζουν κάτω απ' το όριο της φτώχειας σημειώνεται ότι «η μείωση είναι μικρότερη στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Πορτογαλία, μεταξύ του 7% και του 15%. Σε κανένα άλλο κράτος - μέλος δεν είναι μικρότερη από 25%, ενώ στη Δανία και την Ολλανδία ανέρχεται στο 60%».

Σύμφωνα με την Κομισιόν, «ύστερα από την καταβολή των παροχών, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας το έχει η Πορτογαλία και μετά η Ελλάδα». Οι κυριότερες «ανάγκες» στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών ταξινομούνται ως εξής:

1) «Με τη γήρανση του εργατικού δυναμικού, εάν η ΕΕ διατηρήσει τα τρέχοντα ηλιακά όρια πρώιμης συνταξιοδότησης, θα σημειωθεί έλλειμμα εργατικού δυναμικού και θα επιδεινωθούν σημαντικά οι επιβαρύνσεις που σχετίζονται με την εξάρτηση της τρίτης ηλικίας (...) πρέπει να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις για παράταση του ενεργού βίου και σταδιακή συνταξιοδότηση»,

2) απαιτείται αλλαγή των εκπαιδευτικών συστημάτων και «συστήματα διά βίου μάθησης», δηλαδή κομπιούτερ και αγγλικά για τις ανάγκες «αναδιάρθρωσης» του κεφαλαίου της «νέας τεχνολογίας»,

3) «σχέσεις μεταξύ των γενεών και η πρόκληση της γήρανσης»,

4) «η ανάγκη των ηλικιωμένων για παροχή φροντίδων και οι μεγαλύτερες περίοδοι οικονομικής εξάρτησης, τόσο για τους νέους όσο και για τους ηλικιωμένους, αυξάνουν τις πιέσεις στα άτομα που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας.

Το φαινόμενο αυτό εγείρει ερωτήματα για τον καταμερισμό δημόσιας και ιδιωτικής ευθύνης και για τα όρια μεταξύ τους». Εξάλλου είναι «φαινόμενο» που δεν αφορά το κεφάλαιο και τους πολιτικούς εκπροσώπους του, αλλά (...) τους ίδιους τους εργαζόμενους,

5) «Δεδομένων των δημογραφικών τάσεων τα τελευταία 15 χρόνια, οι γυναίκες θα είναι μάλλον η κύρια πηγή αύξησης της προσφοράς εργατικού δυναμικού (...), μπορούν να δημιουργηθούν εντάσεις μεταξύ των οικογενειακών υποχρεώσεων και της αμειβόμενης εργασίας». Αυτό και πάλι δεν αφορά τα αφεντικά που κόβουν, όπου μπορούν, οικογενειακά επιδόματα.

Λίγες ώρες πριν τη σημερινή (Πέμπτη) έναρξη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στη Λισαβόνα διαφαίνεται σαφέστατα ο ρόλος τον οποίο θέλει να παίξει η Γερμανία μέσα στη σύναξη των κυβερνήσεων των άλλων χωρών - μελών της ιμπεριαλιστικής ένωσης. Τις θέσεις που θα υποστηρίξει ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ στη Σύνοδο τις έχει γνωστοποιήσει σε γενικές γραμμές από βδομάδες στην πορτογαλική προεδρία της ΕΕ και ορισμένες γερμανικές εφημερίδες δημοσιεύουν περιληπτικά μερικά σημεία, που θα μπορούσαν να τιτλοφορηθούν σαν αγώνας ταχύτητας της Ευρώπης, για να μη χάσει τη σύνδεση με την οικονομική πρωτοπορία των ΗΠΑ. «Εννοείται ότι η γερμανική κυβέρνηση, ενώ κάνει λόγο για την "Ευρώπη" σαν σύνολο, ευλογάει πρώτα τα γένια της και γι' αυτό και συμφωνεί, αλλά και διαφωνεί με διάφορες θέσεις των άλλων κυβερνήσεων π.χ. της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Αναφέρεται μάλιστα ότι ο Σρέντερ έπεισε τον Πορτογάλο ομόλογό του και πρόεδρο, αυτή τη φορά της ΕΕ, Γκουτέρες να μην παρευρεθούν στη "σύνοδο απασχόλησης" και οι ειδικοί σ' αυτό το θέμα υπουργοί Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής».

Το γενικό σύνθημα της γερμανικής καγκελαρίας είναι «η Ευρώπη δεν έχει άλλα περιθώρια χρόνου, πρέπει να πλησιάσει στον οικονομικό τομέα όσο γίνεται περισσότερο την Αμερική» και σ' αυτό το δρόμο ταχύτητας θέλει να δώσει στη «γερμανική αμαξοστοιχία» τη μεγαλύτερη δυνατή ώθηση.

Στο κείμενο θέσεων Σρέντερ γίνεται λόγος για προτεραιότητα της εθνικής απέναντι στην υπερεθνική ευρωπαϊκή πολιτική π.χ. στο θέμα των ημερομισθίων ή της φορολογικής πολιτικής. Αυτά είναι ζητήματα γερμανικής πολιτικής και όχι των Βρυξελλών, τονίζει ο Σρέντερ - όπως αναφέρεται - δε συμφωνεί με τη Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία να αφαιρεθεί το θέμα της καταπολέμησης της ανεργίας από την εθνική αρμοδιότητα και να υπαχθεί στην ΕΕ με υποχρέωση αυτής της τελευταίας να διαθέσει και τα σχετικά κονδύλια. Αυτό είχε συμφωνηθεί στην περσινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στην Κολωνία, αλλά για το σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο δεν είναι σκόπιμο να υπάρχει «μακροοικονομική κατεύθυνση» (από τις Βρυξέλλες) στην ευρωπαϊκή οικονομική, φορολογική και κοινωνική πολιτική.

Η Γερμανία δεν μπορεί να νοιάζεται για τους Γάλλους ανέργους και ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οφείλει να πονοκεφαλιάζει για την ανεργία.

Κατά την άποψη της γερμανικής καγκελαρίας η νομισματική πολιτική έχει ως πρώτιστο καθήκον τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και σαν παράπλευρο καθήκον την υποστήριξη της γενικής οικονομικής πολιτικής της ΕΕ. Πάντως ο Σρέντερ κάνει μια σειρά συστάσεις στις άλλες κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση των επιμέρους ζητημάτων.