ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 23 Μάρτη 2000
Σελ. /40
ΑΝΝΟΥΣΩ ΚΟΥΣΑΘΑΝΑ - ΡΟΕ
«Η γειτονιά του Γιώρη»

(Μια ιστορία από την πρωτινή Μύκονο)

Αρωμα πηγαίας δημιουργίας, σε προσωπικό ύφος, ανασαίνουμε στην τελευταία γραφή (τέταρτη) της Αννουσώς Κουσαθανά - Ρόε: «Η γειτονιά του Γιώρη». Ανυφάντρα η Αννουσώ, όπως η μάνα της η Βγενιώ, όχι μόνο στα καταπληκτικά υφαντά της Μυκόνου αλλά και στη γοητευτική αφήγησή της στην ντοπιολαλιά της Μυκόνου. Στημόνι και υφάδι πλέρια αρμονία, νησιώτικη γυναικεία ευαισθησία κι απέραντη αισθαντικότητα, μαγεύουν με όσα συμβαίνουν σε μια γειτονιά της παλιάς Μυκόνου, από 1945 μέχρι 1954.

Οσο κι αν κεντρικός ήρωας είναι ο Γιώρης (Γιώργος), όλοι κι όλα φωτίζονται ακέρια, συνήθειες, ψυχικά προσόντα, ντυμασιές. Ο τόπος με τα ήθη, έθιμα, ανέκδοτα, τραγουδάκια, ο χρόνος με τις ασχολίες, καθημερινές ή γιορτινές.

Πιο τονισμένο το φως στον Γιώρη, τον πιο όμορφο, καλό κι αγαπημένο στη γειτονιά, που ο πλούσιος εσωτερικός του κόσμος τον έστρεψε κι ενέταξε στον κομμουνισμό, κι όλοι τα χάσανε στο φιλοβασιλικό του περίγυρο: «Οι πιο πολλοί, σκέφτεται ο Γιώρης, δε θένε να καταλάβουνε, αλλά ούτε που ενδιαφέρονται να μάθουνε. Φοβούνται μήπως είναι κολλητική αρρώστια (ο κομμουνισμός), και δεν ξέρουνε πως η αρρώστια του κόσμου είναι ο καπιταλισμός που το μεγάλο ψάρι πάντα θα τρώει το μικρό, πριν προλάβει να το νιώσει».

Ο λεβέντης Γιώρης είχε τη μοίρα του Λαμπράκη κι ας γράψανε οι εφημερίδες (λ.χ., «Ακρόπολις») πως πρόκειται για ερωτοδουλειά - συνηθισμένο πρόσχημα για τη διαπόμπευση αγνών αγωνιστών.

Και το υφάδι και το στημόνι εκπέμπουν βαθύτατα ανθρωπιστικά μηνύματα για την ειρήνη, την ευτυχία και ισότητα, στημόνι και υφάδι της ψυχοσύνθεσης της Αννουσώς.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μικρό βιογραφικό της συγγραφέως και γλωσσάρι «για τις λέξεις που θα έμεναν ανεξήγητες στον αναγνώστη» από το πολύτιμο χρηστικό λεξικό του ιδιώματος της Μυκόνου του Παναγιώτη Κουσαθανά (Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, 1996).

Η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι του άντρα της Αννουσώς, του Νορβηγού Bjorn Roe, που πρωτοετής φοιτητής της Αρχιτεκτονικής πήγε στη Μύκονο, όπου τη γνώρισε. Εκδόσεις «Ροδακιό».


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Πέντε αιώνες ελληνικού εντύπου

Στην αίθουσα «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Βουλής, από την 1η Φλεβάρη παρουσιάζεται μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, με τίτλο «500 χρόνια έντυπης παράδοσης του Νέου Ελληνισμού (1499-1999)», την οποία αξίζει να δει κάθε βιβλιόφιλος, αλλά οι μαθητές, στους οποίους, εξάλλου, απευθύνεται και ένα ειδικό, συνοπτικό, καλαίσθητο και εύληπτο από τα παιδιά φυλλάδιο, που κυκλοφόρησε η Βουλή. Για τη σημαντική αυτή έκθεση που περιλαμβάνει πρωτότυπο έντυπο υλικό (σπάνια βιβλία, χάρτες, παλιές γκραβούρες για την εικονογράφηση βιβλίων, χαρακτικά έργα σύγχρονων μεγάλων εικαστικών καλλιτεχνών μας επίσης για την εικονογράφηση εξαίρετων εκδόσεων, κλπ.), που καλύπτει τους πέντε αιώνες «ζωής» της ελληνικής τυπογραφίας, όπως αυτή πρωτοφανερώθηκε στη Βενετία, για να απλωθεί στη συνέχεια στις παραδουνάβιες χώρες κι έπειτα στη σκλαβωμένη Ελλάδα, για να ανθίσει μετά το '21, έχουμε γράψει με την ευκαιρία των εγκαινίων της. Εδώ σημειώνουμε ότι η έκθεση λειτουργεί για το κοινό Σαββάτο, Κυριακή και αργίες (10π.μ.- 8μ.μ.), ενώ στη διάρκεια της βδομάδας λειτουργεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα για σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σχεδιασμένο με βάση τις σύγχρονες παιδαγωγικές και μουσειολογικές απόψεις.

Ο λόγος αυτού του σημειώματος, όμως, είναι η πρόσφατη έκδοση από τη Βουλή - εκτός του πολύ καλού οδηγού που παρουσιάστηκε την ημέρα των εγκαινίων - ενός εξαιρετικά καλαίσθητου, χαρτόδετου, τόμου (502 σελ.). Μια εικαστικής ποιότητας κατ' όψη, επιστημονική εργασία που ιστορεί και καταγράφει τεκμηριωμένα τα λίγο - πολύ «θολά» ή άγνωστα μέχρι πριν λίγα χρόνια πρώτα «βήματα», αλλά και τα επιτεύγματα των πρωτοπόρων Ελλήνων τυπογράφων - εκδοτών. Σημαντικό ρόλο στη γνωριμία μας με κειμήλια της ελληνικής τυπογραφίας του 15ου, 16ου, 18ου και 19ου αιώνα έπαιξε η έκθεση που είχε παρουσιάσει πριν μερικά χρόνια ο συλλέκτης και μελετητής του τομέα αυτού Κ. Σπ. Στάικος. Επόμενο ήταν, λοιπόν, η επιμέλεια της έκθεσης και του μεγάλου καταλόγου να φέρει πρώτη την υπογραφή του, μαζί με του Τ. Ε. Σκλαβενίτη. Ο πλούσια εικονογραφημένος τόμος, προλογισμένος από τον Πρόεδρο της Βουλής, Απόστολο Κακλαμάνη, περιέχει εμπεριστατωμένα κείμενα, κυρίως του Κ. Σπ. Στάικου, αλλά και των ειδικών επιστημόνων Τ. Ε. Σκλαβενίτη, Ε. Δρούλια - Μητράκου, Ε. Αντωναράκου, Ε. Αμπατζή, Γ. Κουτσοπανάγου, Ν. Μπαλτά, Π. Παπαδημητρίου, Ε. Αντζακα-Βέη, Δ. Παυλόπουλου, ενώ τα λήμματα έγραψαν έντεκα ακόμη επιστήμονες. Ο τόμος περιλαμβάνει τις πηγές προέλευσης της εικονογράφησής του, τις βιβλιοθήκες και τις συλλογές προέλευσης των αντιτύπων, εκτενή βιβλιογραφία και ευρετήριο ονομάτων.

ΓΙΩΡΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
«Εκ των Επτανησίων»

Μελετητής της ποίησης ο Γιώργος Πετρόπουλος, σκάβοντας βαθιά το χρόνο, ανασταίνει ποιητές λησμονημένους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν καταπιάνεται περισσότερο μ' αυτούς που τ' ανάστημά τους προεξέχει πάντα στην επιφάνεια του χρόνου, άλλο αν τους θυμόμαστε κι αυτούς, μόνον επετειακά, στην τόσο αντιπνευματική εποχή μας.

«Εκ των Επτανησίων», η πλειάδα των ποιητών, που απασχόλησε το Γιώργο Πετρόπουλο στον τελευταίο τόμο μιας σειράς μελετημάτων του. Μείζονες και ελάσσονες ποιητές της Επτανησιακής Σχολής παρελαύνουν με βασικά στοιχεία της ζωής και του έργου τους. Ο συγγραφέας στο τέλος κάθε μελετήματος παραθέτει αντιπροσωπευτικά δείγματα γραφής, ώστε ο αναγνώστης να έχει μια σφαιρική εικόνα της πνευματικής οντότητας του καθένα, αλλά και της εποχής μέσα στην οποία έζησε.

Οι «Εκ των Επτανησίων» ποιητές είναι οι παρακάτω: Αντώνιος Μαρτελάος, Ανδρέας Κάλβος, Διονύσιος Σολωμός, Γεώργιος Τερτσέτης, Ανδρέας Λασκαράτος, Ιούλιος Τυπάλδος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Γεράσιμος Μαρκοράς, Ιάκωβος Πολυλάς, Αντώνιος Μανούσος, Ανδρέας Μαρτζώκης, Στέφανος Μαρτζώκης, Νίκος Κογεβίνας, Λορέντζος Μαβίλης.

Στο βιβλίο περιέχεται και ένα άγνωστο ποιητικό κείμενο με τίτλο «Νέα ιστορία Αθέσθη Κυθηραίου».

Ασφαλώς κι αυτό το πόνημα του Γιώργου Πετρόπουλου προσφέρεται σαν αξιόλογο «εργαλείο» στους μελετητές, αλλά και στους νοσταλγούς μιας ποίησης, όπως αυτή που γνώρισαν κάποτε στα σχολικά βιβλία, πολύ διαφορετικής απ' αυτή που απ' τα ίδια τα πράγματα δεν μπορούν να γνωρίσουν σήμερα. (Εκδόσεις «ΙΩΛΚΟΣ»).


Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- Από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο θεσσαλονίκης και το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη κυκλοφόρησε το εξαιρετικά σημαντικό ιδιαίτερα χρήσιμο σε όλους τους φιλολόγους και γλωσσολόγους - αλλά και εύληπτο από όλους - βιβλίο του Γ. Σίντνεϋ Αλλεν «Vox Graeca - Η προφορά της ελληνικής την κλασική εποχή». Ο συγγραφέας, καθηγητής της Ιστορικοσυγκριτικής Γλωσσολογίας στο Κέμπριτζ, επιχειρεί την αποκατάσταση της προφοράς της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, δίνοντας έμφαση στην αττική διάλεκτο του 5ου π.Χ. αιώνα. Παραθέτοντας μαρτυρίες, ενδείξεις και διαφωτιστικά παράλληλα των άλλων ινδοευρωπαϊκών γλωσσών και συγγενικών γλωσσών της Απω Ανατολής και Αφρικής, παρουσιάζει τη φωνητική της αρχαίας ελληνικής και ένα εκτενές κεφάλαιο, με ριζοσπαστικές απόψεις, για τον τονισμό. Η μετάφραση υπογράφεται από τους Μ. Καραλή - Γ. Παράσογλου (208 σελ.).

- Από το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας κυκλοφόρησε η μελέτη (344 σελ.) του καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντίας Βόλφγκανγκ Σούλερ «Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (Από την Κρητομυκηναϊκή Εποχή ως το τέλος των κλασικών χρόνων)». Το βιβλίο σε μετάφραση Αφροδίτης Καμάρα - Χριστίνας Κοκκινιά και εποπτεία Κώστα Μπουραζέλη χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο - αφηγηματικά συνθετικό - καταγράφει την εικόνα της εξεταζόμενης χρονικής περιόδου, βάσει των αρχαίων πηγών και των συμπερασμάτων της νεότερης ιστορικής έρευνας. Το δεύτερο παρέχει μια ιστοριογραφική ανάλυση των ερευνών. Το τρίτο αποτελεί συστηματικό κατάλογο της σημαντικότερης διεθνούς βιβλιογραφίας.

- Από τον Καστανιώτη κυκλοφόρησαν: Το δοκίμιο του Μάκη Τρικούκη «Τα παράδοξα στην ομηρική Οδύσσεια» (αφηγηματολογική και σημασιολογική προσέγγιση του ομηρικού έπους). Το τέταρτο βιβλίο του άξιου δημοσιογράφου Δημήτρη Γκιώνη «Ετσι κι αλλιώς...» (αφήγημα). Οι νουβέλες της Φωτεινής Κωνσταντοπούλου «Η πιατέλα και άλλα εύθραυστα». Τα διηγήματα του Ντίνου Οικονόμου «Ενας περιπτεράς και ταχυδρόμος». Το μυθιστόρημα του Ζόρζε Αμάντο «Η ανακάλυψη της Αμερικής από τους Τούρκους» (μετάφραση Αθηνά Ψύλλια).

- Από την «Εστία» κυκλοφόρησαν: Το μυθιστόρημα του Νίκου Κ. Κυριαζή «Ο ιππότης και ο χρυσοκέφαλος».

- Από την «Κριτική» κυκλοφόρησαν: Η μελέτη του Ρόμπερτ Λ. Χελμπρόνερ «Οι φιλόσοφοι του οικονομικού κόσμου (Η ζωή και οι ιδέες τους)» (μετάφραση Νίκος Λίγγρης, Βίκη Λίγγρη, Κλαίρη Παπαμιχαήλ, επιμέλεια Θανάσης Μανιάτης). Η μελέτη του Ντόναλντ Τζ. Κράουζ «Το βιβλίο των πέντε κύκλων για στελέχη επιχειρήσεων» (μετάφραση Κατερίνα Γεωργαλλίδη, επιμέλεια Μαρία Ανδρέου). Η μελέτη των Κωνσταντίνου Τσιτσελίκη - Δημήτρη Χριστόπουλου «Η συνάντηση των Δελφών και η δράση του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων».

- Από το «Στάχυ» κυκλοφόρησαν: Το μυθιστόρημα του Κώστα Ε. Διαμαντίδη «Το ροδάφ' νον» (πρόκειται για το πρώτο μυθιστόρημα που περιέχει και λεξιλόγια στην ποντιακή διάλεκτο). Το μυθιστόρημα της Πόλα Ζακ «Κάθοδος στον παράδεισο» (μετάφραση Βασιλική Χασάνδρα).

- Από την Ισραηλιτική Κοινότητα Βόλου κυκλοφόρησε ένας τόμος (517 σελ.) με τη μελέτη του Ραφαήλ Φρεζή «Ο εβραϊκός Τύπος στην Ελλάδα» (το βιβλίο αφιερώνεται σε όλους τους Ελληνες - ανεξάρτητα από θρήσκευμα - που έπεσαν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Η διεύθυνση της Ισραηλιτικής Κοινότητας Βόλου: Βασσάνη 21, Βόλος 38333, τηλ. 0421-24640, 25640, 25302).

- Από τις εκδόσεις «Σπάνια Βιβλία» (Κων. Σπανός, Μαυρομιχάλη 7, τηλ. 3614.332) κυκλοφόρησαν; Το βιβλίο «Η μαύρη κούρσα του κυρίου Καρούζου» σε συλλογή υλικού και επιμέλεια του ποιητή και φίλου του Ν. Καρούζου Γιώργου Κακουλίδη. Το δίγλωσσο ταξιδιωτικό βιβλίο του παλαιού στελέχους του Πολεμικού Ναυτικού Ν. Α. Σταθάκη «Κίνα», «καρπός» της επίσημης πρόσκλησής του από την κυβέρνηση της ΛΔ Κίνας το 1994 να γνωρίσει την πολιτιστική κληρονομιά της Κίνας. Ο συγγραφέας αφιερώνει το βιβλίο στο λαό της Κίνας. Τα βιβλία του Ιωάννου Β. Βίγλα «Κριτικά δοκίμια (εκτίμηση πνευματικού μόχθου συγχρόνων Ελλήνων συγγραφέων και λογοτεχνών)», το αρχαιολογικό - μυθολογικό «Η τριλογία της μοίρας (Κλωθώ - Λάχεσις - Ατραπός» (το «κύκνειο άσμα» του συγγραφέα) και «Αγιον Ορος - Αθως (έπαλξη της Μακεδονίας, κιβωτός της Ορθοδοξίας)». Τέλος, από τον Κ. Σπανό κυκλοφορεί το βιβλίο των Νίκου Χρ. Θεοδώρου - Χρήστου Δ. Λάζου «Βιβλιογραφία Ελληνικής Επιστημονικής Φαντασίας (Από το Λουκιανό μέχρι σήμερα)», το οποίο εξέδωσε η Ζωσιμαία Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων.

- Από τον Πατάκη κυκλοφόρησαν: Το νέο, εξαιρετικά ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα της βραβευμένης Ελένης Λαδιά «Η Χάρις». Το μυθιστόρημα του Σάκη Τότλη «Ο συνδυασμός Εδεσσα - Ζυρίχη» που ενέπνευσε την εξαιρετική ταινία του Σ. Γκορίτσα «Βαλκανιζατέρ». Το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το εργοστάσιο των μολυβιών». Το παιδικό παραμύθι - παιχνίδι σκακιστικών κινήσεων της Αγγελικής Βαρελά «Το φεγγάρι παίζει... σκάκι» με όμορφες ζωγραφιές της Τατιάνας Ραΐση - Βολανάκη.

Σαράντα εφτά Ελληνίδες συγγραφείς περιλαμβάνονται στη δίγλωσση (γαλλικά, ελληνικά) ανθολογία «Φωνές Ελληνίδων Γυναικών» (εκδόσεις «Ελληνικά Χρονικά»), που εκδόθηκε με πρωτοβουλία του «Συλλόγου Φίλων της Ελλάδας και της Κύπρου». Για την ανθολογία συνεργάστηκαν η Ζοζέτ Ντορό, πρόεδρος του συλλόγου, επίτιμη καθηγήτρια κλασικής φιλολογίας, μεταφράστρια νεοελληνικής λογοτεχνίας και ανταποκρίτρια του Συλλόγου Συγγραφέων της Αθήνας, ο Ανρί Τονέ και ο Χρίστος Παπάζογλου, που διδάσκουν στο Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ