Δύο χρόνια μετά το θάνατο του Χαρίλαου Φλωράκη, ένα σημαντικό βήμα για «τη σπορά» που μένει έγινε χτες το απόγευμα, με τα εγκαίνια του Επιμορφωτικού Κέντρου «Βιβλιοθήκη - Αρχείο Χαρίλαος Φλωράκης», το οποίο βρίσκεται στην οδό Χαρίλαου Φλωράκη (πρώην Πυθίας) αρ. 6 στο Χαλάνδρι.
Η βιβλιοθήκη - αρχείο με υλικά για την ιστορία του ΚΚΕ, για την πορεία του λαϊκού κινήματος στην Ελλάδα, άνοιξε χτες τις πόρτες της σε εκπροσώπους ερευνητικών κέντρων, άλλους ερευνητές, ιστορικούς, καθηγητές, μελετητές και νέους επιστήμονες, φοιτητές, σωματεία εργαζομένων και συλλόγους.
Σε κλίμα συγκίνησης συναγωνιστές και σύντροφοι του Χαρίλαου Φλωράκη που επισκέπτονταν το σπίτι του όσο αυτός ζούσε, εργαζόμενοι και νεολαίοι που διψούν να μάθουν για την ηρωική πορεία του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, για το παρελθόν της τάξης τους και του ελληνικού λαού, βρέθηκαν χτες στα εγκαίνια του επιμορφωτικού κέντρου που διοργάνωσε η ΚΕ του ΚΚΕ. Περιηγήθηκαν με δέος και θαυμασμό στους χώρους όπου φιλοξενούνται η βιβλιοθήκη και το ηλεκτρονικό αρχείο.
Η βιβλιοθήκη του Επιμορφωτικού Κέντρου διαθέτει περίπου 2.500 τίτλους, το 85% των οποίων προέρχεται από την προσωπική βιβλιοθήκη του Χαρίλαου Φλωράκη, ενώ οι υπόλοιποι συγκεντρώθηκαν από δωρεές μελών και φίλων του Κόμματος. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για ιστορικά βιβλία καθώς επίσης και πολιτικών και κοινωνικών επιστημών, λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, αλλά και λογοτεχνικά.
Εντυπωσιακό είναι και το ηλεκτρονικό αρχείο του Κέντρου, το οποίο περιλαμβάνει 20.000 έγγραφα (110.000 σελίδες) και που αποτελείται από υλικά της ΚΕ του ΚΚΕ αλλά και από άλλα αρχεία που προσέφεραν ερευνητικά κέντρα, όπως το ΕΛ.Ι.Α., το αρχείο της Βουλής και η Εθνική Βιβλιοθήκη. Το αρχειακό υλικό χωρίζεται σε έξι ενότητες οι οποίες αφορούν σε κομματικά υλικά, ντοκουμέντα, αποφάσεις συνεδρίων, σε υλικά της ΚΝΕ, στον Τύπο της Εθνικής Αντίστασης και σε έντυπα της περιόδου του Εμφυλίου πολέμου και της εποποιίας του ΔΣΕ. Περιλαμβάνει ακόμα όλα τα τεύχη της ΚΟΜΕΠ και αποσπάσματα από το ραδιοφωνικό σταθμό του ΔΣΕ, «Ελεύθερη Ελλάδα», της περιόδου 1947-1948. Σύντομα ερευνητές και μελετητές θα έχουν την ευκαιρία να αναζητήσουν στο αρχείο και όλα τα τεύχη του «Ριζοσπάστη».
Ιδιαίτερα ξεχωριστή είναι μία γωνιά του Επιμορφωτικού Κέντρου με το γραφείο, τα προσωπικά αντικείμενα που χρησιμοποιούσε καθημερινά ο σύντροφος Χαρίλαος, με φωτογραφίες, τα παράσημά του και βιβλία που διάβαζε στην εξορία, όπως το «Βοήθημα νέας Ιστορίας της Ελλάδος» και το «Υλισμός και εμπειριοκριτικισμός».
Η ομιλία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στα εγκαίνια του Επιμορφωτικού Κέντρου «Χαρίλαος Φλωράκης»
Με τα λόγια αυτά ξεκίνησε την ομιλία της στα εγκαίνια του ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ «ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ», η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα.
«Η ΚΕ του ΚΚΕ - συνέχισε η ομιλήτρια - από την πρώτη στιγμή αισθάνθηκε την ανάγκη να τιμήσει τον Χαρίλαο Φλωράκη όχι μόνο γιατί επί χρόνια είχε υπεύθυνη θέση στο Κόμμα, αλλά γιατί η παρουσία και η δράση αναδείχτηκε σε ιδιαίτερα σύνθετους και δύσκολους καιρούς, τόσο στην πρώτη φάση νόμιμης λειτουργίας του Κόμματος στην Ελλάδα, ύστερα από πολύχρονη παρανομία και ημιπαρανομία, όσο και στην περίοδο των μεγάλων ανατροπών, της νίκης της αντεπανάστασης, τότε που δυστυχώς αρκετοί και σημαντικοί κομμουνιστές ηγέτες, με διεθνή δράση και φήμη, προτίμησαν να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του αντίπαλου, να σκύψουν το κεφάλι μπροστά στις απρόσμενες δυσκολίες.
Με τη λειτουργία του ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ "ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ" τιμάμε και τον κομμουνιστή ηγέτη, τιμάμε ταυτόχρονα την ιστορία του Κόμματος και κυρίως αναδεικνύουμε τη μεγάλη σημασία της επιστημονικής έρευνας όσον αφορά την ιστορία του εργατικού κινήματος, τη γενικότερη ιστορία των λαϊκών αγώνων στον τόπο μας.
Δε θα λυπηθούμε κόπους και θυσίες για να γίνει αυτό το Κέντρο φυτώριο ανάδειξης νέων στελεχών και ερευνητών στη μάχη των ιδεών».
«Η μελέτη της ιστορικής πείρας του κινήματος και του Κόμματος, τόνισε στη συνέχεια η Αλ. Παπαρήγα, είναι αδιάσπαστα δεμένες μεταξύ τους. Δίνουμε μάλιστα την ευκαιρία σε νέους και νέες επιστήμονες, σε όλους τους επιστήμονες και ερευνητές, να σκύψουν και στο υλικό που διαθέτει το ΚΚΕ. Δύο λόγοι μάς υπαγορεύουν να απασχολούμαστε με τη συστηματική μελέτη της ιστορίας του κινήματος. Ο ένας είναι ευκολονόητος, καθώς έχει πέσει πέπλος σιωπής, αλλά και διαστρέβλωσης τι πραγματικά αντιπροσωπεύει αυτή η ιστορία. Μακριά από εμάς η ενατένιση του παρελθόντος με σκοπό την ανάμνηση και μόνο, ή τη μηχανιστική μεταφορά των εμπειριών στο σήμερα. Και εδώ συνυπάρχει ο δεύτερος σοβαρός λόγος. Η μελέτη της ιστορικής πείρας έχει μεγάλη αξία και για το σήμερα και για το αύριο. Φωτίζει την ιστορική συνέχεια, αναδεικνύει το καινούριο που γεννιέται, βοηθά στην από θέση αρχών στάση του Κόμματος στις σύγχρονες εξελίξεις.
Οι εξελίξεις δε φαίνονται πάντα μέσα στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που επιτελείται το συγκεκριμένο πολιτικό έργο, οι τάσεις δε διαγράφονται αδρά μέσα σε μια καθορισμένη χρονική στιγμή, αλλά πολύ μακροπρόθεσμα. Επομένως, η ιστορική εξέταση μπορεί να οδηγήσει και σε νέα συμπεράσματα με τις δυνατότητες που δίνει η εκ των υστέρων εξέταση και αφού έχουν ολοκληρωθεί οι συγκεκριμένες διαδικασίες. Με αυτήν την έννοια η ιστορική έρευνα μπορεί να συμβάλει και στο σήμερα.
Είμαστε και θα παραμείνουμε το Κόμμα που γνωρίζει πολύ καλά ότι δίχως ανάπτυξη της θεωρίας μας, δίχως την επιστημονική ανάλυση των φαινόμενων και των εξελίξεων, σε συνδυασμό με την ανυποχώρητη πρωτοπόρα δράση, θα γίνουμε ένα συμπαθητικό για την αστική τάξη κακέκτυπο, ένα επιζήμιο κακέκτυπο για το λαϊκό κίνημα.
Δίχως θεωρητική, επιστημονική δραστηριότητα δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στην αποστολή μας, να συμβάλλουμε στη δημιουργία της νέας κοινωνίας όπου στις σημαίες της θα γράφει ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ.
Η αισιοδοξία είναι ρεαλιστική, απορρέει από τη δύναμη της γνώσης. Ακριβώς γι' αυτό παραμένουμε αμετακίνητοι στους σκοπούς μας, έχουμε πλήρη συνείδηση ότι απαιτείται διαρκής αγώνας στον τομέα της θεωρίας, των ιδεών, στην προετοιμασία των νέων γενιών.
Εχει σημασία η νέα γενιά να αφομοιώσει δημιουργικά την ιστορική πείρα, ώστε να ανταποκριθεί στα μεγάλα βάρη που θα σηκώσει τα επόμενα χρόνια.
Το Επιμορφωτικό Κέντρο, που εγκαινιάζουμε, αποτελείται από τη Βιβλιοθήκη και το Αρχείο».
«Ο χώρος, ειδικά για τη βιβλιοθήκη, δεν είναι απεριόριστος: Προοπτικά υπάρχει πρόβλεψη για επέκταση. Να σημειώσουμε ότι η Βιβλιοθήκη του Επιμορφωτικού Κέντρου "Χαρίλαος Φλωράκης" είναι μία από τις βιβλιοθήκες του Κόμματος.
Υπάρχουν ακόμα η Βιβλιοθήκη της ΚΕ στο Περισσό, που αναδιοργανώνεται και η Βιβλιοθήκη του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών.
Η βιβλιοθήκη που βρισκόμαστε σήμερα, δηλαδή του Επιμορφωτικού Κέντρου, αποτελείται από 2.500 τίτλους που καλύπτουν μεγάλες ενότητες θεμάτων με την αντίστοιχη βάση δεδομένων και με πρόσβαση στις αντίστοιχες βιβλιοθήκες μέσω Internet. Για κάθε ενότητα σχεδιάστηκε να υπάρχει μια ικανοποιητική πληρότητα για μελέτη και έρευνα.
«Θέσαμε τις βάσεις που θα επιτρέπουν τη συνεχή ανάπτυξή του, τη συνεχή λειτουργική βελτίωσή του.
Περιλαμβάνει ως ξεκίνημα, σε ψηφιοποιημένη μορφή, τα παρακάτω υλικά σε μεγάλες ενότητες:
Α. Ολο τον όγκο των αποφάσεων που έχουν εκδώσει τα όργανα του Κόμματος από την ίδρυσή του, το 1918, ως σήμερα και καλύπτουν μεγάλο εύρος θεμάτων όπως: Τις Αποφάσεις όλων των συνεδρίων του, τις αποφάσεις των συνδιασκέψεων, τις αποφάσεις, διακηρύξεις, ανακοινώσεις της ΚΕ, τις αποφάσεις και ανακοινώσεις του ΠΓ.
Β. Ολα σχεδόν τα τεύχη της "Κομμουνιστικής Επιθεώρησης", του θεωρητικού και πολιτικού οργάνου της ΚΕ, από το ξεκίνημά της ως σήμερα.
Γ. Ολα τα φύλλα του "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ", καθημερινού οργάνου της ΚΕ του Κόμματος, από την αρχή του ως σήμερα. Θεωρούμε υποχρέωσή μας να ευχαριστήσουμε τη Διεύθυνση της Εθνικής Βιβλιοθήκης για τη συμβολή και προσφορά της στην ολοκληρωμένη παρουσίαση των εκδόσεων και ειδικότερα την κ. Κορδούλη Αικατερίνη, γενική διευθύντρια. Ο "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ" στο σύνολό του θα περάσει στο σύστημα τις επόμενες μέρες.
Δ. Περιλαμβάνει ακόμα ένα μεγάλο μέρος του Τύπου της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου και κατά βάση εκδόσεις του ΕΑΜ, του ΚΚΕ και των κομμάτων που συμμετείχαν στο ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της Εθνικής Αλληλεγγύης, της ΠΕΕΑ, του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αλλά και άλλων οργανώσεων και φορέων.
Αφορά τόσο τις κεντρικές εκδόσεις των παραπάνω οργανώσεων όσο και εκδόσεις κατά περιοχή ή κατά ειδικότερα θέματα.
Περιλαμβάνονται επίσης και οι εκπομπές του ραδιοφωνικού σταθμού "ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ" κατά μήνα και κατά εκπομπή. Εχουν ψηφιοποιηθεί οι χρονιές 1947-1948 και θα συνεχιστεί η προσπάθεια να περάσουν στο σύστημα όλες οι εκπομπές.
Στη συγκέντρωση και ψηφιοποίηση του Τύπου της κατοχής και του εμφύλιου - σημαντικό και πολύτιμο αρχειακό υλικό - ήταν σημαντική η συνεργασία και συμβολή του Ελληνικού Λογοτεχνικού Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ) και του προέδρου του κ. Μάνου Χαριτάτου. Εκφράζουμε τις θερμές ευχαριστίες μας.
Με την ευκαιρία, θέλουμε να εκδηλώσουμε την πρόθεσή μας και την επιθυμία μας για την οικοδόμηση μιας εποικοδομητικής συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών με όλα τα αντίστοιχα ιδρύματα, εκπρόσωποι των οποίων μας τιμούν σήμερα με την παρουσία τους. Τους ευχαριστούμε και τους καλωσορίζουμε.
Ε. Τέλος, στο ψηφιοποιημένο αρχείο περιλαμβάνονται ακόμα αρκετά υλικά της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας. Αποφάσεις συνεδρίων, συνόδων του ΚΣ της και άλλα.
Ο συνολικός όγκος των υλικών που έχουν μέχρι σήμερα ψηφιοποιηθεί και περάσει στο αντίστοιχο αρχείο είναι 20.000 έγγραφα ή 110.000 σελίδες.
Σήμερα κάνουμε το ξεκίνημα. Στο σχεδιασμό μας είναι να τροφοδοτείται σταθερά και κατά διαστήματα το σύστημα με νέες ενότητες αρχειακών υλικών, μελετώντας ταυτόχρονα την εμπειρία από τη λειτουργία του και τις ανάγκες που προκύπτουν.
Με την ευκαιρία της έναρξης της λειτουργίας του Κέντρου, κάνουμε έκκληση σε όσους συντρόφους, συντρόφισσες, φίλους και φίλες έχουν στη διάθεσή τους αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και άλλα υλικά και αφορούν την ιστορία του Κόμματος, του εργατικού κινήματος, της νεολαίας, των γυναικών, τους αγώνες του λαού, να συνεργαστούν με το Κέντρο για τη συμπλήρωση και τον εμπλουτισμό της Βιβλιοθήκης και του Αρχείου.
Θέλουμε, τέλος, να ευχαριστήσουμε θερμά τους συντρόφους και τις συντρόφισσες που προσέφεραν αρκετές ώρες εθελοντικής εργασίας για να ετοιμαστεί και να μπει σε λειτουργία το Επιμορφωτικό Κέντρο "ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΦΛΩΡΑΚΗΣ"».